MANIPULACJA POZYTYWNA

- intencją jest uczynienie jakiegoś dobra, pożytku, przyjemności dla osoby poddanej manipulacji;

- są to: ofiarowanie komuś jakiegoś prezentu o wartości niezgodnej z oczekiwaniami i możliwościami odbiorcy;

- przed tego typu manipulacją możemy się bronić;

- manipulator jest skłonny zmienić swoją postawę - jest skłonny do rozmowy z manipulowanym;

- są to sytuacje, z którymi najczęściej się spotykamy, w których możemy sobie dobrze radzić wykorzystując wiedzę z zakresu komunikacji interpersonalnej.

MANIPULACJA EGOCENTRYCZNA (NEGATYWNA)

- działanie w intencji własnego partykularnego interesu;

- celem jest wizja zysku, władzy, sławy;

- działania tego typu to: oszustwa, wprowadzanie w błąd, pułapki;

- są to działania w obszarze: paktyki, działań marketingu, biznesu;

- manipulator nie ma zamiaru wyrządzić krzywdy, jednak jest tak dalece skupiony na dążeniu do własnych pragnień, że nie dostrzega szkód, które wywołuje jego postępowanie;

- właściwa rozmowa przeprowadzona z tego typu manipulatorem może zmienić jego postępowanie. Można odwołać się do jego uczciwości intelektualnej. Pomaga w tym wiedza z zakresu komunikacji, retoryki.

My wyprodukujemy dobre 3 komunikaty, to złe produkują się 30 razy.

MANIPULACJA CZARNA (NEGATYWNA)

- świadome i celowe dążenie do zniszczenia drugiej osoby;

- intencją manipulatorów jest destrukcja;

- celem jest zniszczenie tego, co w opinii manipulatora jemu zagraża, co wydaje mu się nie do zniesienia lub budzi w nim nienawiść;

- działania manipulatora zmierzają do szkodzenia innym, zrujnowania ich dokonań lub zniszczenie aspektu ich osobowości, który manipulatorowi nie pasuje;

- cechy: niegodziwość i podstęp, skrywanie ataków (ukryta twarz manipulatora);

- rozmowa z tego typu manipulatorem jest bardzo trudna, czasami niemożliwa. Jest to człowiek dumny, nieufny, ma skłonności do zaborczego myślenia. Nie odczuwa szacunku do ludzi, jego wartości życiowe to dezinformacja, kłamstwa, pomówienia. Wokół siebie sieje zamęt i nastawia ludzi przeciwko sobie. Nie można na niego wpłynąć ani zapanować. Przedstawia się często mówiąc o tym jako człowiek uczciwy, sprawiedliwy, działający dla dobra innych.

TECHNIKI MANIPULACJI:

a) konformizm grupy - lęk przed samotnością przez bycie w opozycji sprawia, że ludzie zgadzają się choćby początkowo tylko pozornie na propozycje manipulatora. Jeśli adresata informuje się o jednomyślnej, odmiennej od jego własnej opinii innych, jest on skłonny zmienić swój pogląd, nawet jeśli to przeczyłoby świadectwu jego własnych zmysłów.

b) zmiana postaw poprzez zmianę zachowań - podejmowanie nawet małych „niewinnych” działań sugerowanych przez manipulatora uruchomi mechanizm dalszych, zdecydowanych, o których sile adresat nie był nawet świadomy. Nawet jednorazowe zachowanie pociąga za sobą ważne konsekwencje dla postaw człowieka.

c) wytwarzanie dysonansu podecyzyjnego - małe działanie w afekcie czy z rozpędu wytwarza zmianę postawy w celu dopasowania jej do owego zachowania, jest to silne zwłaszcza wówczas, gdy działanie było wolne, bez zewnętrznego przymusu. Efektem działania niezgodnego z postawą jest bowiem przykre napięcie, poczucie zdrady. Ponieważ zachowania już nie można zmienić, zmianie ulegają poglądy.

d) wytwarzanie zobowiązania - pewne zachowania rodzą silne poczucie zobowiązań jednostki, zwłaszcza gdy miały charakter publiczny. Manipulator nie musi zmieniać postaw człowieka, wystarczy, że pożądaną postawę umocni organizując odpowiednią sytuacją społeczną - wykorzystuje prawidłowość „jeżeli powiedziałeś A to musisz powiedzieć B”.

e) wzbudzenie poczucia winy - po popełnieniu nawet małego wykroczenia człowiek staje się bardziej uległy wobec prośby o pomoc, wykroczenie znacznie narusza poczucie własnej wartości i godności, a uległość wobec prośby jest formą zadośćuczynienia i odbudowania własnej wartości.

f) rozbijanie jedności grupy - wielość relacji zachodzących w grupie ułatwia zastosowanie technik manipulacyjnych, np.; sianie podejrzeń, żerowanie na czyjejś nadmiernej ambicji, nierówności w rozdysponowaniu wspólnych korzyści, itp.

STRATEGIE:

„wstawienie nogi w drzwi” - zgoda na podjęcie działania celem realizacji małej przysługi ułatwia postawienie nowych, większych próśb, a raz wykonana przysługa zwiększa uległość.

„drzwi w twarz” - nakłanianie do spełnienia dużej prośby, której spełnienia się nie oczekuje. W rzeczywistości prośba jest tak duża, że nikt nie jest zobowiązany do jej spełnienia. Dopiero po niej następuje druga - właściwa, znacznie bardziej umiarkowana. Odmowa związana z pierwszą prośbą ułatwia zgodę na spełnienia drugiej.

„nawet grosik pomoże” - zminimalizowanie prośby tak, aby każdy mógł ją spełnić, np.; zbiór datków na cele charytatywne wielkości przysłowiowego „grosika”, prośba jest tak mała, że proszonemu nie wypada odmówić. Niezręcznie jest też dawać mu grosz, wiec daje większą kwotę, która pozwala mu dobrze wypaść w danej sytuacji. Pozwala to na zebranie wielkich sum, gdyż rzadko kto odmawia.

PROPAGANDA TO KOMUNIKOWANIE:

• Jednostronne

• Zinstytucjonalizowane

• intencjonalne, które ma zaspokoić życzenia nadawcy

• zaprogramowane i profesjonalnie realizowane

• informacyjno- perswazyjne, które nie polega na przemocy ani przekupstwie

• wspierane technikami marketingowymi i socjotechniką

CELEM JEST:

• tworzenie lub zmiana postaw ludzi, tak, aby odpowiadały one interesom nadawcy propagandy

• wytwarzanie przewidywalnych przez propagandzistów zachowań grup, na które się wpływa

• dokonuje się tego poprzez:

- kontrolę przepływu informacji;

- manipulowanie wzorami zachowań;

- zarządzanie opinią publiczną.

WSPÓŁCZESNA DEFINICJA „KONCEPCJA PROPAGANDY” JACQUES ELLUL (1965 r):

- zespól metod stosowanych przez zorganizowane grupy w celu wciągnięcia i aktywnej działalności mas ludzkich, w których w konsekwencji manipulacji psychicznej wytwarza się jedność psychiczna, pozwalająca na włączenie ich do masowych działań;

- autor rozwinął swoją koncepcję, odwołując się do nowych doświadczeń i wiedzy. Przede wszystkim nie mówił już o propagandzie w liczbie pojedynczej, ale mnogiej i zaproponował prowadzenie badań w dwóch płaszczyznach: szerokiej i wąskiej;

- w sensie szerokim propagandę tworzą: ● akcja psychologiczna, tj. metody psychologiczne stosowane w celu modyfikowania opinii, najczęściej w formie edukacji obywateli ● wojna psychologiczna skierowana na przeciwników wewnętrznych i zewnętrznych za pomoca środków psychologicznych, działania mające na celu całkowite zniszczenie morale przeciwnika ● reedukacja i pranie mózgu - zmierza do zmiany przeciwnika w sprzymierzeńca ● publiczne i ludzkie relacje - ich rola sprowadza się do promowania i afirmowania wartości oraz sprzyjanie postawom konformistycznym.

4

---