10.03.2011

Wykład 4

1. Funkcje ubezpieczeń:

• Społeczne - zapewnienie ustabilizowanych warunków działania ubezpieczonych

• Gospodarcze - mają związek z działaniem gospodarczym i zapewniają ciągłość działania gospodarczego i zapewnienie tym ubezpieczonym przez minimalizację konsekwencji wystąpienia wypadków ubezpieczeniowych.

• Ochrona ubezpieczeniowa:

• Aspekt psychologiczny

• Aspekt materialny

• Prewencyjna: (Np. roszczenia regresowe albo taryfa … (bonusy i malusy, udział własny)

• Działania finansowe

• Środki techniczno-ubezpieczeniowe

• Akumulacja kapitału:

• Na płaszczyźnie technicznej

• Na płaszczyźnie ekonomicznej

• Redystrybucyjna:

• Redystrybucja w czasie

• Redystrybucja w przestrzeni

• Stymulacyjna

• Kontrolna

• Wychowawcza

Akumulacja kapitałowa:

• Musi być rozpatrywana na:

• Płaszczyźnie technicznej - poprzez ubezpieczenia następuje repartycja (rozprzestrzenienie) finansowych skutków wypadków ubezpieczeniowych w ramach wspólnoty ryzyka.

• Konieczne jest tworzenie rezerw określanych mianem rezerw techniczno-ubezpieczeniowych

• Płaszczyźnie ekonomicznej - na pokrycie rezerw zakłady ubezpieczeniowe muszą tworzyć lokaty.

• Inne nazwy: funkcja inwestycyjna, funkcja lokacyjno-kredytowa

• Gromadzone są ogromne fundusze, które na przestrzeni wielu lat nie są wykorzystywane. Np. ubezpieczenia na życie fundusze muszą być inwestowane = lokowane

• Inwestowane są również kapitały gwarancyjne

• Działalność inwestycyjna zakładów ubezpieczeń nie może być realizowana w dowolny sposób - środki na rezerwie na dobrą sprawę należą do ubezpieczonych:

• Maksymalizacja bezpieczeństwa - jest najistotniejsza, jest szereg przepisów regulujących działalność inwestycyjną:

• W ustawie o działalności ubezpieczeniowej określona została lista instrumentów, w jakie zakłady ubezpieczeń mogą lokować środki stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych

• Istnieją również limity środków, jakie mogą byś inwestowane w określone instrumenty: Np. ile w nieruchomości, w akcje itp.

• Rentowność - inwestycje zakładów ubezpieczeń muszą być rentowne - dążenie do jak najwyższej stopy zwrotu. Minimalna stopa zwrotu - stopa inflacji.

• Zasada zachowania odpowiedniej płynności lokat - środki na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych powinny być tak lokowane, żeby były dostępne, gdy zrealizuje się ryzyko. Charakter inwestycji musi być dostosowany do charakteru zobowiązań wynikających z zawartych umów ubezpieczeniowych.

• Ubezpieczenia majątkowe:

• Ubezpieczenia majątkowe są zawierane na okresy roczne, lub krótsze. W związku z tym większość inwestycji realizowanych przez zakłady ubezpieczeń majątkowych powinna mieć charakter krótkoterminowe i średnioterminowe.

• Długoterminowo - inwestuje się kapitały …

• Ubezpieczenia osobowe:

• Lokaty zakładów ubezpieczeń na życie w większym stopniu będą miały charakter długoterminowy.

• Redystrybucyjna:

• Wynika z faktu, że ubezpieczenia są jednym z ogniw finansów. W toku realizacji tej funkcji należy uwzględnić funkcję ubezpieczeń.

• Idea ubezpieczeń - gromadzenia środków, które następnie będą dzielone w celu wypłaty odszkodowań lub świadczeń prowadzi to do redystrybucji dochodu narodowego.

• Cechy redystrybucji ubezpieczeniowej:

• Jest ograniczona podmiotowo, ponieważ jej zasięgiem objęte są podmioty stosunku ubezpieczeniowego. Jest to cecha charakterystyczna redystrybucji ubezpieczeniowej, ponieważ Np. redystrybucja w finansach publicznych dotyczy wszystkich obywateli.

• Liczba podmiotów świadczących na rzecz funduszu ubezpieczeniowego wielokrotnie przewyższa liczbę podmiotów, które korzystają ze świadczeń finansowanych z tego funduszu. Cecha ta jest ściśle związana z definicją ubezpieczenia - jak największe rozproszenie ryzyka.

• Ma charakter stabilizacyjny, - ponieważ zapobiega zmianom majątku społecznego. Jeśli nastąpi wypadek ubezpieczeniowy (zmiana majątku społecznego) zostanie wypłacone odszkodowanie w celu (zmiany majątku). Redystrybucja dokonywana w ramach ubezpieczenia ma na celu stabilizację, a w przypadku finansów publicznych chodzi o zmiany.

• Redystrybucja ubezpieczeniowa dokonuje się:

• w czasie - w okresach zmniejszonej szkodowości gromadzone są rezerwy, które następnie są wykorzystywane, gdyż gotowość wzrasta.

• w przestrzeni - ponieważ występują różnice w szkodowości między poszczególnymi regionami. Operacje ubezpieczeniowe (reasekuracyjne) dokonują się w skali międzynarodowej.

• Funkcja stymulacyjna ubezpieczeń - polega na wykorzystywaniu przepływów strumieni pieniężnych związanych z operacjami ubezpieczeniowymi do tworzenia bodźców oddziałujących na podmioty narażone na ryzyko.

• Wykorzystuje się strumienie pieniężne. - Np. strumienie składek

• Funkcja kontrolna - na podstawie obserwacji przepływu strumieni pieniężnych związanych z operacjami ubezpieczeniowymi uzyskuje się informacje o przebiegu procesów gospodarczych.

• Funkcja wychowawcza - to właśnie ubezpieczenia skłaniają do przezornego przewidywania przyszłych zdarzeń, zjawisk. Kiedy zawieramy umowę ubezpieczenia, płacimy składkę, oszczędzamy na przyszłe świadczenia. Ubezpieczenia skłaniają do oszczędzania.

• Wspólnota ryzyka - jeden odpowiada za wszystkich, wszyscy za jednego.

• Zasady ubezpieczeń - wiążą się ściśle z zasadami.

• W im większym stopniu będą przestrzegane zasady tym lepiej będą spełniane zadania stawiane przed ubezpieczeniami a zatem tym lepiej będą realizowane funkcje ubezpieczeń.

• Zasady są wtórne względem funkcji ubezpieczeń - określają one bowiem wtórne cele ochrony ubezpieczeniowej.

• Zasady ubezpieczeń = wymagania stawiane świadczonym usługom ubezpieczeniowym:

• Wtórne względem funkcji ubezpieczeń

• Charakter imperatywny lub postulatywny

• Podstawowe zasady: realność, pełność i powszechność ochrony ubezpieczeniowej

• Inne zasady:

• Szybkości wypłat odszkodowań i świadczeń (związek z zasadą pełności),

• Koncesjonowanie działalności ubezpieczeniowej,

• Ograniczenie poza ubezpieczeniowej działalności zakładów ubezpieczeń,

• Nadzoru państwa nad działalnością ubezpieczeniową.

• Charakter zasad:

• Imperatywny - oznacza, że jeśli te zasady nie zostaną spełnione to powstanie sytuacja, w której usługi ubezpieczeniowe będą nie tylko ułomne, ale nawet pozbawione sensu, a więc gospodarczo i społecznie szkodliwe.

• Postulatywny - oznacza, że ich bezwzględna realizacja nie warunkuje społecznego i gospodarczego sensu ubezpieczeń, ale stopień ich spełnienia decyduje o korzyściach uzyskiwanych ze świadczonych usług ubezpieczeniowych przez ubezpieczonych a także przez całą gospodarkę narodową.

• Dodatkowe zasady:

• Zasada szybkości wypłat odszkodowań i świadczeń - jest związana z zasadą pełności ochrony ubezpieczeniowej, ponieważ szybkość wypłaty odszkodowania czy świadczenia często decyduje o rozmiarach tzw. strat pośrednich a zatem wpływa na stopień finansowego pokrycia strat losowych przez odszkodowanie.

• Zasada koncesjonowania działalności ubezpieczeniowej - wiąże się z faktem, iż podjęcie działalności ubezpieczeniowej wymaga uzyskanie zezwolenia wydawanego przez organ nadzoru (KNF - w Polsce).

• Ograniczenie poza ubezpieczeniowej działalności zakładów ubezpieczeń - zakład ubezpieczeń nie może wykonywać innych czynności, innych działań poza tymi, które zostały wymienione w ustawie jako czynności ubezpieczeniowe.

• Nadzoru państwa nad działalnością ubezpieczeniową - państwo stanowi nadzór nad działalnością ubezpieczeniową.

• Te dodatkowe zasady mają charakter ogólny

• Podstawowe zasady określają jak usługa ubezpieczeniowa powinna być.

• Wszystkie zasady należy traktować kompleksowo

Rok akademicki 2010/2011

Semestr IV, dr H. Ogrodnik

Przedmiot: Ubezpieczenia (wykłady)

1