55. Zadania i funkcje Narodowego Banku Polskiego
Funkcje banku centralnego
W rozwiniętej gospodarce rynkowej bank centralny odgrywa kluczową rolę.
Pełni on trzy podstawowe funkcje, jako:
centralny bank państwa - Narodowy Bank Polski prowadzi obsługę bankową
budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych
instytucji państwowych oraz realizuje ich zlecenia.
bank emisyjny - jest jedyną instytucją mającą wyłączne prawo emitowania
znaków pieniężnych, będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce.
Narodowy Bank Polski określa wielkość emisji oraz moment wprowadzenia
pieniądza gotówkowego do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto
organizuje on obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.
bank banków - NBP organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi
bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w
międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest
odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego.
Pełniąc rolę banku banków sprawuje on kontrolę nad działalnością banków
komercyjnych, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa
bankowego. Poza funkcjami nadzorczymi bank centralny pełni w stosunku do
banków komercyjnych funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie
bezpieczeństwa banków i zgromadzonych w nich wkładów pieniężnych oraz
zachowania płynności w systemie bankowym. Narodowy Bank Polski występuje
w tej funkcji również jako kredytodawca ostatniej instancji. W przypadku
wystąpienia przejściowych kłopotów z płynnością bank komercyjny może
otrzymać od banku centralnego pomoc finansową, albo w formie kredytu
redyskontowego albo kredytu lombardowego.
Zadania NBP wobec gospodarki( wg ustawy z 29.08.1997 0 NBP ):
współdziała w kształtowaniu polityki gospodarczej państwa oraz w jej realizacji
przekazuje organom państwa założenia polityk pieniężnej oraz informacje dotyczące jej realizacji oraz sytuacji w polskim systemie bankowym
współdziała z MF w opracowywaniu planów finansowych
opiniuje projekty aktów normatywnych z zakresu polityki gospodarczej oraz dotyczących działalności banków i mających znaczenie dla systemu bankowego
np. opiniuje projekt ustawy budżetowej, przedstawia swoje opinie do planu bilansu płatniczego i współdziała z MF w jego opracowywaniu, opracowuje sprawozdawczy bilans płatniczy oraz bilanse należności i zobowiązań zagranicznych państwa