AKT

ADMINISTRACYJNY

na podstawie

„Prawo administracyjne, część ogólna” - Eugeniusz Ochendowski, wyd. VII, Toruń 2006

1. Pojęcie aktu administracyjnego (str. 3)

2. Cechy aktu administracyjnego (str. 3)

3. Rodzaje aktów administracyjnych (str. 3)

• Deklaratoryjne i konstytutywne

• Formalne i nie formalne

• Zewnętrzne i wewnętrzne

• Pozytywne i negatywne

• Jednostronne i dwustronne

• Nakazujące, kształtujące i ustalające

• Akty administracyjne wywierające skutki prawne w sferze prawa Cywilnego

• Rzeczowy akt administracyjny

4. Akt administracyjny a wyrok sądowy - podstawowe różnice (str. 4)

5. Prawidłowość aktu administracyjnego (str. 5)

• przesłanki prawidłowości

• Skutki wydania prawidłowego aktu administracyjnego

6. Wadliwość aktu administracyjnego (str. 5)

• Wadliwość istotna i nieistotna

• Wzruszalność aktu administracyjnego

• Bezwzględna nieważność aktu administracyjnego

• Akty wzruszalne

• Deklaracja nieważności

• Katalog przyczyn nieważności - treść Art. 156 § 1 k.p.a.

• Sanacja wady

• Domniemanie aktu administracyjnego

• Przeznaczenie instytucji wzruszalności i nieważności

7. Trwałość aktu administracyjnego (str. 6)

• Prawomocność formalna

• Prawomocność materialna

• tzw. niewzruszalność aktu administracyjnego

8. Klauzule dodatkowe aktu administracyjnego (str. 6)

• Oznaczenie okresu obowiązywania aktu

• O warunku zawieszającym

• O warunku rozwiązującym

• Zlecenie

9. Utrata mocy obowiązującej aktu administracyjnego (str. 7)

AKT ADMINISTRACYJNY - władcze działanie prawne organu administracji skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych.

Cechy aktu administracyjnego:

• Posiadanie podstawy prawnej - przepisy regulują kto, w jakiej formie i zakresie może wydać akt adm. o mocy obowiązującej i wiążącej

• Pochodzić od organu kompetentnego do jego wydania

• Spełniać warunki (co do formy, treści i zakresu) określone przez przepisy prawa

• Władczość

• Skutkowość

• Szczególna forma czynności prawnych

• Jednostronność

Rodzaje aktów administracyjnych:

1. podział ze względu na podstawę prawną

• deklaratoryjne

określa związek stanu faktycznego z normami prawnymi w sposób wiążący; ustala - wynikające z ustawy - dla adresata określone uprawnienia bądź obowiązki; stwarza nową sytuację prawną; realizuje normy generalne aktu normatywnego;

moc obowiązująca tego rodzaju aktu następuje z chwilą wydania; charakter deklaracji (potwierdzenia); wywołuje skutki z mocy ustawy

działa „ex tunc” - skutek prawny następuje z chwilą spełnienia wymaganych przesłanek

• konstytutywne

zmienia lub znosi stosunek prawny; wywołuje skutki z mocy samego akt; charakter twórczy

działa „ex nunc” - skutek prawny następuje z chwilą wydania (ogłoszenia lub doręczenia)

1. podział ze względu na formę

• formalne - ściśle określona forma

• nie formalne - pewna dobrowolność formy

1. podział ze względu na stosunek organu wydającego do adresata

• zewnętrzne - skierowane do podmiotów (osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej) nie podporządkowanych organizacyjnie organowi wydającemu

• wewnętrzne - skierowane do podporządkowanych - organowi wydającemu - organów i innych jednostek organizacyjnych oraz podległych pracowników; mogą oddziaływać na stosunki zewnętrzne

1. podział ze względu na ewentualne żądania (roszczenia) adresata

• pozytywne - w całości uwzględniają żądania adresata

• negatywne - nakładają obowiązek obligatoryjnie bez uwzględniania roszczeń adresata

1. podział ze względu na wolę adresata

• Jednostronne - wydawane niezależnie od woli adresata aktu

• Dwustronne - wydawane za zgodą adresata aktu, przy czym zgoda polega na złożeniu podania o określonej treści, przystąpienie do konkursu bądź przyjęcie aktu mianowania - dwustronność polega na zgodzie adresata na jednostronne rozstrzygnięcie

1. podział ze względu na treści rozstrzygnięcia [doktryna niemiecka]

• nakazujące - zobowiązują do określonego w nich zachowania (zakaz, nakaz lub zaniechanie) np. powołanie do wojska

• kształtujące - ustanawiają, zmieniają lub znoszą konkretny stosunek prawny (status prawny) np. nadanie obywatelstwa

• ustalające - ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość osoby; stwierdza co obowiązuje - wg przepisów prawa - w konkretnym przypadku (charakter regulujący), nie zmienia sytuacji materialno-prawnej, np. akt stwierdzający obywatelstwo, prawa wyborcze…

1. inne - nie zaliczane do żadnego z w/w podziałów

• akty administracyjne, które wywierają skutki prawne w sferze prawa cywilnego bezpośrednio lub pośrednio

• rzeczowy akt administracyjny - związany z rzeczą lub przedsiębiorstwem; nadane przy jego użyciu uprawnienia i obowiązki mogą przechodzić na każdorazowego właściciela lub podmiot prowadzący

AKT ADMINISTRACYJNY a WYROK SĄDOWY

Akt administracyjny	Wyrok sądowy
Skierowana na przyszłość forma działania administracji publicznej	Rozstrzyga wiążąco i ostatecznie spór prawny w interesie porządku prawnego
Rozstrzyga w drodze aktu administracyjnego - jest jednocześnie stroną i organem rozstrzygającym (władzość)	Rozstrzyga jako bezstronny i neutralny organ spór miedzy dwiema strona - nie będąc żadną z nich
Wyraz celowości działania administracji	Tylko rozstrzygnięcie prawne
Działanie na wniosek i z urzędu	Działanie tylko na wniosek
Postępowanie sprawne i celowe kosztem jego formalizacji;	Mocno sformalizowane postępowanie

PRAWIDŁOWOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO

Akt administracyjny jest prawidłowy jeżeli odpowiada wszelkim przesłankom stawianym mu przez porządek prawny.

Przesłanki prawidłowości:

• został wydany przez właściwy organ (kompetencyjność)

• został wydany zgodnie z przepisami prawa formalnego (procesowego) - gwarantujących m.in. bezstronność urzędnika

• jest treściowo zgodny z obowiązującym prawem materialnym

Skutkiem wydania prawidłowego aktu administracyjnego jest wytworzenie stosunku prawnego między organem wydającym taki akt a adresatem tego aktu.

WADLIWOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO

Rozróżniamy wadliwość:

• nieistotną - akt opatrzony wadą nieistotną jest ważny i wiążący dla adresata; możliwe jest jedynie jego sprostowanie lub uzupełnienie

• istotną - akt opatrzony wadą istotną może być zmieniony bądź uchylony.

Akty wzruszalne - akty zawierające wadę istotną, mogące być uchylane bądź zmieniane przez organ nadzorczy - może to nastąpić na wniosek bądź z urzędu.

Wzruszalność aktu administracyjnego - uchylenie bądź zmiana aktu administracyjnego dotkniętego wadliwością istotną, w Polsce dotyczy tylko aktów ostatecznych.

Bezwzględna nieważność aktu - utrata mocy wiążącej aktu ze względu na wady jakie zawiera - są na tyle istotne że traci on moc wiążącą i w efekcie nie rodzi skutków prawnych; do stwierdzenia takiego stanu rzeczy niezbędna jest deklaracja nieważności.

Deklaracja nieważności - deklaracja stwierdzająca nieważność aktu ze względu na jego wadliwość; działa ze skutkiem wstecznym, a stwierdzona w ten sposób nieważność obejmuje wszystkich.

Katalog przyczyn nieważności - wskazuje 7 przyczyn nieważności aktu administracyjnego; jest zawarty w § 1 art. 156 k.p.a.

Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

  1)   wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

  2)   wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

  3)   dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

  4)   została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

  5)   była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

  6)   w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

  7)   zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Sanacja wady poprzez upływ czasu - po upływie 5 lub 10 lat nie można stwierdzić nieważności aktu administracyjnego z powodu określonej wady.

Domniemanie aktu administracyjnego - uznawanie aktu za ważny dopóki nie zostanie on przez uprawniony organ uchylony.

Instytucje wzruszalności i nieważności wadliwych aktów administracyjnych stanowią gwarancję praworządności działań administracji publicznej poprzez eliminowanie z obrotu prawnego aktów z prawem nie zgodnych.

TRWAŁOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO

Trwałość aktu administracyjnego zapewnia jego prawomocność.

Prawomocność aktu administracyjnego występuje w dwóch postaciach tj:

• prawomocność formalna

niezaskarżalność polegająca na braku możliwości uchylenia lub zmiany aktu przez stronę przy wniesieniu zwyczajnego środka prawnego (wniosku); taki akt jest wiążący i tworzy prawo dla strony;

prawomocność powstaje gdy upłynie termin do wnoszenia zwyczajnego środka prawnego albo z chwilą wydania aktu od którego nie przysługuje stronie środek odwoławczy;

• prawomocność materialna

polega na braku możliwości zmiany lub uchylenia aktu administracyjnego przy pomocy aktu równorzędnego, zarówno w przypadku działania z urzędu jak i na wniosek - tzw. niewzruszalność aktu; akt prawomocny materialnie wiąże strony i organy oraz dotyczy aktów adresowanych do strony nadających uprawnienia indywidualne;

KLAUZULE DODATKOWE AKTU ADMINISTRACYJNEGO

Są to dodatkowe zapisy aktu administracyjnego mające swoje przyzwolenie w przepisach prawa. Mogą mieć znaczenie dla okresu obowiązywania bądź utraty mocy obowiązującej aktu, któremu towarzyszą.

Wyróżnia się następujące klauzule dodatkowe:

• oznaczenie okresu obowiązywania aktu - wyznacza termin utraty mocy obowiązującej

• o warunku zawieszającym - akt administracyjny zawiera warunek którego realizacja powoduje rozpoczęcie obowiązywania tego aktu, zatem akt taki nie nabywa mocy obowiązującej z chwilą wydania (ogłoszenia, dostarczenia) tylko ziszczenia przewidzianego w nim warunku;

• o warunku rozwiązującym - akt administracyjny zawiera warunek którego realizacja powoduje utratę mocy obowiązującej tego aktu, zatem akt nabywa mocy obowiązującej z chwilą wydania (ogłoszenia, dostarczenia), a traci kiedy warunek w nim przewidziany zostaje spełniony;

• zlecenie - zobowiązanie - towarzyszące aktom administracyjnym - do określonego działania będące dla adresata dodatkowym obowiązkiem związanym z uprawnieniami nadanymi przez akt główny;

jest uważane za samodzielny (dodatkowy) akt administracyjny; niezastosowanie się do niego nie ma wpływu na skuteczność aktu głównego ale może prowadzić do użycia sankcji w nim przewidzianych bądź środków egzekucyjnych;

UTRATA MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ AKTU ADMINISTRACYJNEGO

Akt administracyjny przestaje obowiązywać wskutek:

• zrzeczenia się - dotyczy tylko aktów, na podstawie których strony nabywają prawa; nie można zrzekać się obowiązków

• zasadniczej zmiany okoliczności faktycznych

• uchylenia przez właściwy organ w przypadkach przewidzianych przez prawo

• uchylenia całej grupy aktów administracyjnych przez ustawę

• zmiany charakteru aktu z przyczyn przewidzianych przez prawo

• z innej przyczyny przewidzianej przez prawo

Bibliografia

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna - Eugeniusz Ochendowski, wydanie VII - zaktualizowane, Toruń 2006, ISBN 978 - 83 - 7285 - 303 - 5; [str. 185 - 202]

Uniwersytet Śląski

wydział Prawa i Administracji

By OzzY

Strona 7 z 7

Uniwersytet Śląski

wydział Prawa i Administracji

By OzzY

Strona 1 z 7

---