Konspekt lekcji historii w kl. II gimnazjum

Temat: Początki Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Cele:

- uczeń zna pojęcia unia realna, unia personalna i dostrzega różnice pomiędzy nimi

- rozumie, na jakich zasadach opierał się związek zawarty w 1569 roku

- wie, jakie były postanowienia unii

- potrafi wskazać ( zaznaczyć na mapie granice państwa RzON)

- wskazuje na przyczyny, które doprowadziły do zawarcia unii

- dostrzega znaczenie unii jako związku łączącego narody( w przeszłości i obecnie)

Metody:

- praca z tekstem źródłowym

- analiza SWOT

- praca z mapą

- elementy burzy mózgów

Formy pracy:

- indywidualna jednolita

- zbiorowa jednolita

- praca w grupach dwuosobowych(zróżnicowana)

Środki dyd.:

Mapki, atlasy, mapa ścienna, karty pracy( tabela do analizy SWOT, krzyżówka), teksty do analizy, teksty źródłowe, słownik pojęć(unia realna, personalna), reprodukcja obrazu Jana Matejki” Unia lubelska”, zeszyt ćwiczeń

Tok lekcji:

Fazy lekcji	Czynności n-la	Czynności ucz.; uwagi
1. Czynności organizacyjne.	N-ciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji , zapowiada, że praca przebiegać będzie indywidualnie, ale też w grupach dwuosobowych.
2. Wprowadzenie do tematu. a) rozwiązanie krzyżówki b) dyskusja na temat pojęcia „unia” c) wyjaśnienie pojęcia” unia personalna” d) zapowiedź tematu	N-ciel poleca samodzielne rozwiązanie krzyżówki, której hasłem głównym jest UNIA. 1) Król Polski, mecenas sztuki i literatury; ożeniony z Włoszką( Zygmunt). 2) Imię jego żony( Bona). 3) Bracia polscy; na znak protestu nosili u boku drewniane miecze(arianie). 4) ………… tolerancji religijnej(akt). - Co oznacza to pojecie? - Podajcie przykłady? - W jakim celu państwa tworzą unię? N-ciel nakierowuje rozmowę tak, aby wyniknęło z niej stwierdzenie, że unia zbliża do siebie narody, jednoczy, przez co buduje się bezpieczeństwo, tolerancję dla odmienności, pokój między narodami; wzbogaca kraje kulturowo; N-ciel zauważa, że unia to nie wymysł współczesnych czasów, a jej korzenie sięgają daleko w przeszłości. Czy przypominacie sobie podobny związek z przeszłości Polski? - N-ciel nawiązuje do sytuacji , w której Polska i Litwa nawiązały w 1385 roku unię w Krewie. Połączyła ona oba kraje osoba wspólnego władcy, stąd jej nazwa „unia personalna” Dziś na lekcji poznamy okoliczności powstania związku, który zapoczątkuje istnienie Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Zapisuje temat na tablicy.	Związek Unia Europejska Wspólna pomoc, wspólne interesy, współpraca, poznanie Unia polsko- litewska w Krewie; Przypominają okoliczności związane z zawarciem tej unii. Uczniowie do zeszytów.
3. Realizacja tematu a) analiza przyczyn, które doprowadziły do zawarcia unii b) analiza tekstu źródłowego- fragment tekstu unii c) analiza różnic pomiędzy unią personalną i realną d) praca z mapą	Przeanalizujecie parami tekst próbując odszukać argumenty przemawiające za potrzebą zawarcia unii i przeciwko niej. Każdy uzupełnia właściwą część tabeli: Za - wspólne zagrożenie ze strony Księstwa Moskiewskiego - silne związki kulturalne i gospodarcze obu państw - poparcie ze strony szlachty litewskiej - wspólne interesy obu państw - obrona Inflant i Kurlandii przed zagrożeniem ze strony państw sąsiednich - sprawa następstwa tronu po śmierci bezdzietnego Zygmunta Augusta Przeciw - możnowładcy litewscy obawiający się utraty dominującej pozycji na Litwie - utrata prawa do samodzielności Szanse - wspólne decydowanie o wyborze króla - większa siła w walce z wrogimi sąsiadami - dalszy rozwój gospodarczy i kulturalny - poprawa sytuacji szlachty litewskiej- zyskanie przywilejów - bezpieczeństwo wynikające z siły obu państw Zagrożenia - możnowładcy litewscy tracą dominującą pozycję - mniejsza samodzielność Po przeanalizowaniu tabeli n-ciel prosi o rozwiązanie problemu i opowiedzenie się za „tak” lub „nie”( uczniowie oddają głos na poszczególne opcje). N-ciel podsumowuje, że wówczas również zapadła decyzja na „tak”. - Waszym zadaniem będzie ustosunkować się do tekstu odnośnie postawionych pytań dotyczących postanowień tego dokumentu; (ćw. 1, s. 22) Odp: Państwo i terytorium: wspólna, jedna Rzeczpospolita, zjednoczona z obu państw Król, koronacja: wspólny władca wybierany przez Polaków i Litwinów; koronacja w Krakowie Parlament wspólny, składający się z posłów i senatorów litewskich; wspólne decyzje Jak w dokumencie została nazwana ta unia? Co ją różni od poznanej przez nas wcześniej- personalne? Przedstawia wyjaśnienie pojęcia na tablicy. Pokażcie jak przebiegać będą granice organizmu politycznego, który powstał.	Czytają tekst, wpisują argumenty; Czytają tekst indywidualnie lub wybrana osoba głośno. Odpowiadają na postawione pytania. Próbują zdefiniować; Uzupełniają tabelę w ćw.2 s. 23( o ile czas pozwoli) Wskazują na mapie ściennej, potem zaznaczają na własnych mapkach.
4. Podsumowanie lekcji.	- O jakim wydarzeniu w historii Polski wspominaliśmy na dzisiejszej lekcji? - Dlaczego od 1569 roku mówi się o Rzeczpospolitej Obojga Narodów? - Jakie refleksje na dziś płyną z omawianych wydarzeń?	Dzielą się spostrzeżeniami i uwagami. Odpowiadają.
5. Ocena pracy uczniów i zadanie pracy domowej.	Pochwała słowna lub ocena „+” za aktywny udział. Wykonanie pracy z mapkami wg zamieszczonej instrukcji. Wklejenie materiałów z lekcji do zeszytów, ewentualne uzupełnienie. Rozważenie skutków zawartej unii na przyszłość.

Opracowała: Ewa Krysztofik

Tekst do analizy:

W XVI wieku coraz większego znaczenia nabierał problem związku Polski z  Litwą. Widać było bowiem, ze bezdzietny Zygmunt August najprawdopodobniej nie doczeka się potomka. W wypadku śmierci króla dotychczasowemu związkowi obu państw groziłby rozpad. Zacieśnieniu unii sprzeciwiali się jednak litewscy możnowładcy, którzy obawiali się utraty swojej dominującej pozycji w Wielkim Księstwie Litewskim, broniący jego prawa do samodzielności. Jednak szlachta litewska patrzyła z zazdrością na wzrost znaczenia szlachty w sąsiedniej Polsce oraz umacnianie się jej przywilejów. Tylko ściślejszy związek obu państw dawałby jej szanse na zmianę sytuacji.

Za zacieśnieniem unii z Koroną przemawiały coraz ściślejsze związki kulturalne i gospodarcze między obu państwami oraz wspólnota interesów szlachty polskiej i litewskiej, narastające wspólne zagrożenie ze strony Księstwa Moskiewskiego; Inflanty wcielone do Rzeczpospolitej oraz nowe wspólne lenno- Kurlandia wymagały również obrony przed potężnymi sąsiadami: Szwecją, Danią i Moskwą. Konflikt z nimi wymagał jeszcze ściślejszej niż dotychczas współpracy między Polską i Litwą.

---