BRZUCH

• anatomia

dla celów dokumentowania :

• linia pionowa od wyrostka mieczykowatego do spojenia łonowego

• linia pozioma talerza biodrowego

4 kwadranty

• prawy górny

• prawy dolny

• lewy górny

• lewy dolny

okolice:

• nadbrzusze

• śródbrzusze

• podbrzusze

Prawy górny kwadrant

• prawy płat wątroby

• głowa trzustki

• wątroba pod prawym łukiem żebrowym, u zdrowej osoby niewyczuwalna

• u ludzi bardzo szczupłych, albo starszych z małą masą możemy wyczuć podczas badania prawą nerkę ( prawa nerka obniżona jest przez wątrobę)

Lewy górny kwadrant

• trzustka tuż pod okolicą IX-X żebra w linii środkowej pachowej lewej poza żołądkiem

• śledziona

• nerki położone są tylnie w okolicy XII żebra

• lewa nerka pod łukiem żebrowym, który ją chroni

kwadrant dolny prawy, lewy

• jelito cienkie

• jelito grube

• odbytnica

• macica

• jajniki

• jajowody

• pęcherz

• dolny biegun nerki

Aorta brzuszna

• na wysokości pępka, nieco po lewej stronie możemy zbadać

• na wysokości nerek ( dwie tętnice nerkowe, możemy osłuchać)

• dalej na dwie tętnice biodrowe rozgałęzia się

• u bardzo szczupłych osób możemy wybadać guzowatość na kręgosłupie

Osłuchiwanie tętnic znajdujących się w jamie brzusznej

• aorta brzuszna (2 cm powyżej pępka, w lewą stronę)

• tętnice nerkowe ( na liniach środkowo-obojczykowych, pod łukiem żebrowym)

• tętnice biodrowe ( w dole pachwinowym)

WYWIAD

czy odczuwa ból w jamie brzusznej

problemy w połykaniu

zaburzenia trawienia

wzdęcia

zgagę

gazy

nudności

wymioty

zaparcia

biegunki

• ból w jamie brzusznej: ( określ jego charakter - ćmiący, skurczowy, przeszywający, ostry, tępy)

• czy ma związek ze spożywanym pokarmem

• czy występuje w trakcie połykania

• apetyt, utrata, bądź wzrost masy ciała

• choroba wrzodowa

• krwawienie z przewodu pokarmowego

• przyzwyczajenia w zakresie oddawania stolca, konsystencja, zabarwienie

• czy piją alkohol, ile

• czy używają leki,

• czy zapalenie wątroby

• przeszczep wątroby, nerki

• czy w rodzinie rak jelita grubego, przełyku, żołądka

• żywienie, które wywołuje ból

• problemy( połykanie, aż do wydalenia)

• zabiegi na brzuchu

• zaparcia, biegunki- w jaki sposób sobie z tym radzą

• pomoc w zdefiniowaniu co przez to rozumieją

• ludzie starzy dużo leków

• oddawanie moczu ( kolor, częstość)

• uczucie parcia na mocz

• mężczyzna( problem z rozpoczęciem, oddawanie nocne)

• według OLD CART

BRZUCH badanie - oglądanie

• na plecach płasko

• w pozycji siedzącej - nie bo przemieszczają się organy

• w pozycji siedzącej - nie bo napina mięśnie brzucha

• dobre oświetlenie

• pusty pęcherz moczowy

• ręce wzdłuż ciała - nie pod głowę - zwiększenie napięcia mięśni

• poduszka pod kolana, napięcie mięśni brzucha zmniejsza się

• okolicę brzucha, która jest tkliwa ( pacjent zgłasza ból) badamy na końcu

• obrona mięśniowa, nie zbadamy dobrze brzucha

• informacje zebrane od pacjenta, nie potwierdzają się z badaniem- mówimy do chorego, by odwrócić uwagę, kontrolujemy informacje

• obserwacja mimiki, ludzie są wrażliwi na dotyk brzucha, ręce nasze ciepłe, stetoskop ciepły, krótkie paznokcie

• obnażamy powierzchnię brzucha od sutków do spojenia łonowego

badanie jamy brzusznej: kolejność technik

• oglądamy

• osłuchujemy

• opłukujemy

• palpacyjnie

• palpacyjnie wcześniej, gdy zaburzona perystaltyka jelit

Oglądanie

• odkrycie

• dobre oświetlenie

• obserwowanie pulsacji w okolicy aortalnej, żołądka

• u bardzo szczupłych - perystaltyka widoczna

• kształt brzucha ( wklęsły, płaski, wypukły, zaokrąglony)

• czy występuje symetria brzucha ( wybrzuszenie po jednej stronie)

• wybrzuszenie nad kwadrantem brzucha, zarysowane narządy

• pępek, obserwacja niszy pępka

• blizny pooperacyjne,

• zadrapania ( w kierunku niewydolności prawo komorowej, cholestazy)

• przepukliny - słabe punkty w obszarze jamy brzusznej

• pacjent leży płasko ( uniesienie głowy, ramion - napina powłoki brzuszne - uwypuklenie przepukliny lub próba kaszlu )

Osłuchujemy

• w 4 kwadrantach:

• perystaltyka ( 5 minut osłuchujemy, jak u pacjenta nie występuje ruch robaczkowy)

• u zdrowych wystarczy osłuchać w prawym dolnym kwadrancie ( jest to aktywna część brzucha, jeżeli chodzi o perystaltykę

• perystaltyka prawidłowa ( normalna)

• zwiększona( przelewanie wody)

• hypoaktywna ( kilka przelewań w ciągu 5 minut)

• w przeciętnym brzuchu 5-10 przelewań w ciągu minuty

• jeżeli wysłuchujemy dźwięki nad aortą brzuszną oprócz lab- dab - może wiązać się to z patologią- grzmoty ( buczenie, szmery) = zwężenie aorty = zaburzenia w zwężeniu naczyń krwionośnych

• u zdrowych ludzi żadnych odgłosów z tętnic aorty brzusznej, nerkowej, biodrowych, udowych ( nic nie wysłuchujemy)

• osłuchać wątrobę, po badaniu palpacyjnym, gdy jest powiększona

• bardzo powiększona, zwiększony przepływ krwi= odgłos buczenia żył

opłukiwanie

• w jamie brzusznej dwa odgłosy

1. nad powierzchnią gdzie jest pusto , powietrze- ODGŁOS BĘBENKOWY - REZONANS - JAWNY

2. TĘPY, głuchy, stłumiony, - nad organem powiększonym, guzy, pęcherz wypełniony, płyn, przepełnione jelita masami kałowymi,

WĄTROBA

• prawy górny kwadrant

• wymiar w linii środkowo- obojczykowej 6-12 cm

• gdy opłukujemy w linii mostkowej prawej jest 4-8 cm

• opłukiwanie zaczynamy powyżej linii gdzie spodziewamy się, że znajduje się wątroba

• w linii środkowo-obojczykowej opukujemy upowietrznione płuca

• opłukiwanie powyżej = odgłos rezonansu, obniżamy się w kierunku wątroby = stłumiony odgłos ( zaznaczamy na skórze to miejsce) - to początek wątroby

• gdy wraca rezonans ( zaznaczamy to miejsce na skórze) to znak że wątroba się skończyła

• mierzymy za pomocą cm wymiar wątroby w linii środkowo obojczykowej 6-12 cm ( prawidłowy wymiar)

• opukujemy w linii prawej przymostkowej wymiar wątroby 4-8 cm prawidłowy

Palpacyjnie brzuch badamy:

• palpacja płytka, powierzchowna, - jedna dłonią - ruch okrężny, malujący, amplituda ucisku 1-2 cm. - lekka, używając opuszek palców

• można wybadać miejsca tkliwe, zgrubienia, masy kałowe, guzy

• palpacja głęboka, dwoma rękoma, ruch wężowaty, nurkowania, falisty - amplituda ucisku - 4-5 cm

• oprócz narządów wyczuć masy kałowe , guzy

• badamy brzegi aorty brzusznej tuż powyżej pępka ( delikatnie, bo aorta jest wrażliwa)

• nerka- badaniem palpacyjnym, trudno zbadać

• objaw Goldflama- opukiwanie nerki od tyłu w pozycji siedzącej ( dłoń na ciało pacjenta- uderzyć - reakcja na wstrząsanie)

• objaw Chełmońskiego ( na lewym podżebrzu i nad wątrobą - reakcja na wstrząsanie)

• prawa nerka nieco niżej - zapalenie wątroby i dróg żółciowych

• objaw Blumberga, - zapalenie otrzewnej

• objaw Murphego - dodatni świadczy o stanie zapalnym pęcherzyka żółciowego

4

---