Metody portfelowe ( Analiza BCG)

Metody portfelowe są to narzędzia umożliwiające dokonanie oceny różnych możliwości działania oraz określenie przyszłej pozycji strategicznej przedsiębiorstwa. Efektem analizy strategicznej powinno być zakwalifikowanie przedsiębiorstwa do którejś z kategorii : rozwojowych nie rozwojowych lub o zróżnicowanych możliwościach. Metody te przedstawiają w sposób graficzny (macierz portfelowa) w przestrzeni dwuwymiarowej przewidywane rezultaty wzajemnego oddziaływania na siebie czynników kontrolowanych i niekontrolowanych przez firmę. Metody portfelowe stwarzają możliwości dokładnej oceny sytuacji konkurencyjnej przedsiębiorstwa w różnych segmentach rynku. Są one uniwersalnym i użytecznym sposobem analizy możliwości rozwojowych przedsiębiorstwa, a także stanowią ważny instrument planowania strategicznego. Dzięki nim przedsiębiorstwa mogą ustalić, z którymi towarami mogą wiązać większe nadzieje na zbyt w przyszłości, a które powinny być wycofane z ich asortymentu.

Do najbardziej znanych metod portfelowych można zaliczyć:

· macierz wzrostu udziału w rynku zwaną macierzą BCG,

· macierz oceny rynku ADL - (Arthura D. Little),

· macierz atrakcyjności branżowej (macierz Mc Kinseya),

· macierz cyklu życia produktu (Charlesa W. Hofera).

Najbardziej znaną metodą portfelową jest metoda BCG, opracowana pod koniec lat sześćdziesiątych XX w przez Boston Consulting Group. Konstrukcja macierzy BCG opiera się na obserwacji cyklu życia produktów i badaniu efektu skali, z których wynika, że produkty we wczesnych fazach życia nie generują wysokich zysków, ponieważ wymagają dużych nakładów finansowych, a wysoka rentowność jest silnie powiązana z dużym udziałem produktu w rynku.

Do zbudowania macierzy potrzebne jest zgromadzenie informacji dotyczących:

· udziału wyrobu w rocznej sprzedaży z danego przedsiębiorstwa,

· tempa wzrostu sprzedaży poszczególnego wyrobu w stosunku do ubiegłego roku

· udziału w rynku każdego wyrobu w stosunku do największego producenta (najbliższego konkurenta).

Na podstawie powyższych informacji każdy wyrób firmy można umieścić w jednym z czterech pó1 macierzy.

b

Wzrost Rynku Niski a Wysoki	„Gwiazda” wysoka rentowność duże potrzeby finansowe	„Dylemat” niska rentowność duże potrzeby finansowe
		„Dojna krowa” wysoka rentowność małe potrzeby finansowe	„Kula u nogi” niska rentowność małe potrzeby finansowe
	10 4 2 1 0,5 0 Wysoki Niski Względny udział w rynku

Produkty znajdujące się w czterech polach macierzy BCG przyjęto oznaczać symbolami:

Dojne krowy : są to produkty, które przynoszą firmie nadwyżkę i finansują pozostałe wyroby. Wzrost rynku jest niski, ale mają one duży udział w rynku i mocną pozycję. Jest to kosztowy przywódca w danym przemyśle, ale szansę na dalszą ekspansję ma małe.

Gwiazdy : Są to produkty, które wymagają jeszcze nakładów i nie przynoszą na ogół nadwyżki, choć uzyskuje się z nich znaczne przychody tempo wzrostu rynku jest wysokie, produkt jest konkurencyjny i rozwojowy, a inwestowanie w "gwiazdę" daje dużą gwarancję zysków.

Dylematy : są to produkty deficytowe, trudno jest określić ich możliwości. Mają względnie niski udział w rynku, ale charakteryzują się dużą dynamiką i w dłuższej perspektywie, jeśli zostaną odpowiednio doinwestowane, mogą się stać "gwiazdami".

Kule u nogi : są to produkty nie przynoszące znaczącej nadwyżki i nie rozwojowe. Wzrost przemysłu jest niski i niski jest udział w rynku. Produkty te mają słabą pozycję konkurencyjną i nie generują dodatnich przepływów finansowych.

Punkty a i b służą do podzielenia macierzy na cztery pola. Punkt a ustala granicę między rynkiem rosnącym a rynkiem ustabilizowanym i o malejącej dynamice. Powyżej linii wyznaczonej przez punkt a znajdują się produkty, których sprzedaż jest w badanym okresie bardziej dynamiczna niż przeciętna, zaś poniżej - produkty o dynamice mniejszej od przeciętnej, a także o dynamice zerowej i ujemnej.

Punkt b oznacza sytuację, w której analizowana firma ma taki sam udział w rynku jak największy dostawca. Porównanie udziałów w rynku poszczególnych produktów danej firmy z udziałami takich samych produktów konkurentów określa ich pozycję w danym sektorze.

Podstawowe zalecenia wynikające z macierzy BCG to :

1. Dbaj i staraj się zachować jak najdłużej „dojne krowy”

2. Wycofaj z rynku „kule u nogi”

3. Umacniaj pozycję „gwiazd”

4. Wyeliminuj „dylematy” ze słabymi perspektywami, doinwestuj te „dylematy” które mają dużą szansę stać się gwiazdami.

Dzięki tak przeprowadzonej analizie możemy zoptymalizować produkcję. Otrzymujemy wskazówki, w stosunku co do których wyrobów przedsiębiorstwo powinno przyjąć strategię wzrostu, rozwoju czy ekspansji, w stosunku do których strategię podtrzymywania i dofinansowywania a w stosunku do których strategię wycofania z rynku.

2

---