17. Bijna koningskwestie
Op 10 mei 1940 viel Duitsland Nederland binnen. Juliana en de kinderen vluchtten naar Groot-Brittannië, teneinde de dynastie veilig te stellen. Ook koningin Wilhelmina moest op advies van generaal Winkelman uitwijken en vluchtte eveneens. Zij vertrok uit Nederland naar Londen aan het begin van de Duitse bezetting en bleef daar tot na de bevrijding.
In Londen gaf ze wel leiding aan de Nederlandse regering in ballingschap. Wilhelmina zond ook radioboodschappen aan haar volk, via Radio Oranje.
In de oorlog sprak zij over een politiek denkbeeld, de 'vernieuwing', dat voortkwam uit haar frustraties met het vooroorlogse politieke bestel. Dit is nooit helemaal uitgewerkt, daar de kernthema's waren als volgt: afschaffing van de zuilen, een nog grotere macht voor de Kroon en een eendrachtiger Nederland. Zij had menigmaal conflicten met haar ministers, die voorstanders waren van het vooroorlogse bestel.
Wilhelmina stimuleerde na de oorlog wel de wederopbouw van Nederland, maar zij kreeg een teleurstelling te verwerken met betrekking tot de vernieuwing die haar voor ogen stond.
Na een (achten)vijftigjarige ambtsperiode deed zij in 1948 troonsafstand ten gunste van haar dochter Juliana.
Waarom bijna?
in de jaren '40 - 1. ook neutraliteitspolitiek (zoals in België) 2. Wilhelmina was van mening dat de regering niet zou moeten vluchten (zoals Leopold III). Maar: zij is uiteindelijk vertrokken naar Engeland
Neutraliteitspolitiek
Staatsinrichting Nederland - Politiek van een land om geen bondgenootschappen te sluiten en zo buiten internationale conflicten te blijven.