WYKŁAD I
TWORZENIE PRAWA
Tworzenie prawa jako techniczny sposób realizacji idei PRAWA
- prawo jako technika kierowania społeczeństwem - pozytywizm prawniczy XIX wiek
> cechy prawa:
selektywność i detalizacja
luzy decyzyjne i dyskrecjonalizm
nowelizacje
administratywizacja prawa
kolektywizacja prawa, sterowanie procesami społecznymi i populacja ludzką, narodziny biopolityki i biowładzy
założenie o racjonalności prawodawcy w procesie stanowienia prawa
ewolucja systemu prawa od represyjnego do gratyfikacyjnego.
- WSPÓŁCZESNE ZMIANY KULTUROWE
społeczeństwo homogeniczne kulturowo stało się społeczeństwem heterogenicznym (multikulturalizm)
koniec multikulturalizmu
społeczeństwo monocentryczne a społeczeństwo policentryczne
funkcjonalna dyferencjacja systemów społecznych
dyferencjacja systemów wartości, kryzys idei uniwersalnego porządku społecznego
wyczerpanie siły legitymizującej tradycyjnych źródeł sensu (religii, ideologii, rynku, konsumpcji) - kryzys sensu
zmiana sposobu rozumienia autonomii jednostki, pozorna wielość wariantów osobowości,
postindustrialne społeczeństwo współczesne
KONSEKWENCJA
- ZMIANA SPOSOBU ROZUMIENIA PRAWA; PRAWO JAKO KOMUNIKACJA - koncepcje argumentacyjne
Normatywna koncepcja źródeł prawa:
reguły i dyrektywy określające: co jest obowiązującym prawem?
1/ reguły walidacyjne - reguła uznania
2/ reguły wnioskowań prawniczych (reguły inferencyjne)
3/ reguły kolizyjne
4/ dyrektywy interpretacyjne wykładni prawa.
ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 20 czerwca 2002 r.
w sprawie "Zasad techniki prawodawczej".
CECHY NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
1/ łączą, z określonymi w nich podstawami faktycznymi uprawnienia i obowiązki administracji państwowej do wydania z urzędu lub na wniosek strony aktu określającego autorytatywnie prawa lub obowiązki określonego podmiotu;
2/ normy prawa administracyjnego skutkują z mocy samego prawa, wobec ziszczenia się określonych przesłanek uprawniają lub zobowiązują z mocy samego prawa do czynności prawnych, których treść jest w nich z góry określona
Dwa sposoby ustalania treści zachowań adresatów:
A/ normy prawne bezpośrednio kształtują sytuację prawną adresata normy. W takiej sytuacji norma prawna określa od razu uprawnienia lub obowiązki adresata, a rolą administracji publicznej jest tylko dopilnowanie realizacji tych uprawnień lub obowiązków.
B/ normy prawne wymagają konkretyzacji w postaci specjalnej czynności prawnej (wydania aktu), która powinna zostać w określonej sytuacji faktycznej podjęta przez organ administracji publicznej;
3/ normy prawa administracyjnego upoważniają do władztwa określone podmioty (organy administracyjne), regulują jego zakres i sposób stosowania;
4/ dla dopuszczalności podjęcia aktu administracyjnego konieczne jest uprzednie stwierdzenie, że norma prawna, mająca stanowić podstawę tego aktu, ma charakter normy prawa administracyjnego podlegającej konkretyzacji i indywidualizacji.
5/ jako pierwszą ustala się normę kompetencyjną (upoważniającą) dany organ do działania lub czasem nakazującą mu konkretyzację normy. Następnie normy określające formę działania, później normy materialne, dotyczące treści przyszłego aktu administracyjnego. Równolegle z nimi stosowane są normy prawa proceduralnego.
Konieczne jest ustalenie obowiązywania i treści normy kompetencyjnej (zawierającej najczęściej zwroty: „wydaje decyzję”, „jest właściwy do załatwienia sprawy”, „wymaga wydania decyzji”) i normy postępowania określającej, czy i jaki użytek ma uczynić z kompetencji organ administracyjny.
RODZAJE NORM POSTĘPOWANIA ADRESOWANYCH DO ORGANÓW ADMINISTRACYJNYCH
Normy zadaniowe (planowe, programowe).
Nie wynikają z nich kompetencje organów administracyjnych. Zadania nie są źródłami ich kompetencji. Realizacja takich norm polega na wykonaniu szeregu czynności jednorodzajowych lub wielorodzajowych, prawnych lub faktycznych. Norma zadaniowa nakłada obowiązek dokonywania wszelkich działań, które umożliwiają realizację nakazanego stanu rzeczy.
Normy określające formę działania
Wybór danej formy działania tzn. typu konkretnej czynności organu administracyjnego np. indywidualnego aktu administracyjnego, decyzji administracyjnej lub postanowienia, umowy administracyjnej jako dwustronnej formy działania administracji.
Formy czasownikowe:
„wójt, burmistrz, prezydent ustala opłatę w drodze decyzji”
„wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości”
„organ nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości”.
Normy prawa materialnego
Kształtują uprawnienia lub obowiązki adresatów bezpośrednio lub wymagają dla swojej konkretyzacji odpowiedniego działania organu administracji publicznej. Określają treść decyzji stosowania prawa.
Normy proceduralne
Normy indywidualne (rezultat wydania decyzji administracyjnej).