[1] Awangarda Krakowska: Ukształtowała się na początku lat 20 stych. Za sprawą poetów skupionych wokół Tadeusza Peipera i wydawanego przez niego pisma „Zwrotnica” (W dwóch seriach 1922-1923, 1926-1927). Zdaniem Peipera- człowiek powinien uczestniczyć w nurcie przemian. W skład wchodzili : Julian Przyboś, Adam Ważyk, Jan Brzękowski, Jalu Kurek. Ich program to idea nowej sztuki, którą określają : 3m - czyli maisto, masa, maszyna, jako naczelne tematy poezji - Praca nad Językiem poetyckim - Poeta jest rzemieślnikiem - Skrót i metafora - chwyty poetycki, Grupa przestała istnieć w latach trzydziestych : Julian Przyboś - Mistrz metafory i skrótu . Wg Przybosia tworzenie i odczytywanie poezji jest pracą intelektualną . Wiersze: „Z Tatr”, „Lipiec”, „Echo” Psychoanaliza - freudyzm, twóra - Z Freud, usiłował po przez hipnozę i analizę snów dojść do przyczyny chorób nerwic, lęków , patologi , psychika ludzka skład się z 3 warstw : Ego - w.wa powierzchniowa , kierowana rozumem, Id - zbiór popędów, instynktów seksualnych, nie podlega rozum. Superego - wzorzec wymogów, norm Kubizm - - Kierunek w malarstwie, pewnym celem w sztuce - „zobaczyć świat inaczej, twórcą był Pablo Picasso - naturalne kształty sprowadził do form geometri. (Kub, kostka sześcian). Futuryzm - Prąd artystyczny który narodził się we Włoszech . Teoretykiem tego nurtu był Włoch Fillppo Tommaso Marineti. - Ogłosił manifest futuryzmu, hasło „słowo na wolność” .Futuryzm to całkowite odcięcie się od przeszłości , spojrzeniu ku przyszłość, tematyka poezji to cywilizacja miast i technika. Futuryzm wyrażał reakcje na osiągnięcia naukowe, głosił kult nowoczesności i negował tradycje , Przedstawiciele: - W Rosji- Majakowski , W Polsce Bruno Jasiński, ST. Młodożeniec, Młodożeniec. Stem. Skamandrzy : Grupa Skafander uformowała się w latch 1916-1919 wokół pisma studentów Uniwersytetu Warszawskiego . W. 1919 r. poeci założyli kabaret literacki w Kawiarni „ Pod Pikadorem” , Podstawa artystyczna poetów „Skafandra” nie była jednolita , charakterystyczny jest też dla tej grupy brak konkretnego programu , prawo dla swobody artystycznej , niechęć do patosu i kult talentu . Poeta niech będzie rzemieślnikiem , uczciwym pracownikiem pracownikiem nie nadludzką istotą. Skłąd grupy: Julian Tuwim , Antoni Słominki, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz , Kazimierz Wierzyński . Członkowie grupy skafander różnią się między sobą ich twórczość budzi zupełnie odmienne skojarzenia. Kazimierz Wierzyński to witalizm , energia „ tryskająca z wierszy” „ Laur Olimpijski” J. Iwaszkiewicz podążał w kierunku estetycznym i klasycznej formy poezji „lato 1932” A. Słomiński - buntownik z ałożenia, prezentuje bunt demonstruje swoje ciągłe niepowodzenia się ze swiatem J. Lechom autor poematu „Machnacki” J. Tuwim Głosił ideał poezji o wszystkim bez podziału na brzydkie piękne , słynny poemat „ Kwaity Polski”, znany z wierszy dla dzieci, „Lokomotywa”, „Słoń Trombalski: Leśmian i jego wiersze Był indywidualnością epoki , twórcą o oryginalnej filozofi i poetyce. Nie związał się z żadną z grup poetyckich, poezja jego wyrasta z poprzedniej epoki. Izolacja jest cechą charakterystyczną tego poety. W wierszach można wyróżnić nurty: utwory opisujące przyrodę, ludzkie przeżycia i uczucia, wiersze filozoficzne i refleksyjne , przesycone baśniową poetyką, Typowe cechy poezji Leśmiana - neologizmy - szczegółowość - konkretność - obrazowość - motywy ludowe , baśniowe Wiersze : „Dusiołek”, „ W Malinowym Chruścianku” „Dziewczyna'.
[2] Dadaizm : Skrajna koncepcja poetycka, Ruch rozwinął się w Szwajcari , a nazwę wzioł od zabawki niemowlęcej. Da-da. Programem dadaistów był bezsens , celem bunt przeciw całemu światu , Dadaizm stał się źródłem kierunku w malarstwie collage. Behawioryzm (zachowanie, postępowanie) twórcy tej koncepcji twierdzili, że człowieka można poznać tylko poprzez obserwacje jego zachowań i postępowań z zewnątrz. Badanie wnętrza człowieka duszy, odczuć - są to działania nieskuteczne , gdyż nie można ich obiektywnie sprawdzić i oserwować .
Surrealizm Czyli nadrealizm , kierunek który uwalnia wyobraźnię artysty od nakazów, pozwala eksponować sen, wizje , głębsze pokłady psychiki ludzkiej. Poezja Juliana Tuwima 1. Tematyka poezji : -Codzienność, miasto, wioska - biologia, witalnosc, - uciechy zycia (dionizyjskosc), zyciowe zdarzenia , poezja
2. Adresat : - Ludzie prosci nie wyksztalceni
3 Miejsce poety: - Nie wodz duchowy, nie przewodnik a jeden z tlumu
4 Nastroj : Pogodny, optymistyczny, lagodny, radosny, zachwyt nad zyciem, zywiolowosc, dynamizm, prowokacyjnosc
5 Warstwa Jezykowa - Wskazuje na przystanie poety na kulture masowa, wiec straca poezje z pidestalu z stylu wyskiego, przez slownictwo potoczne, wulgaryzmy przez przytoczenie czyjejs wypowiedzi
6 tradycja: Tradycyjne sa wypowiedzeania , budowane wg regol gramatycznych , budowa stroficzna, rymy
Nowe: Apatrotyczna tematyka, dominacja tematow dotyczacych miasta i zycie jego mieszkanow nastroj i nowy jezyk. Program Polskich Futurystów - przedstawiciele Nawiązywali w swojej twórczości do założeń futuryzmu europejskiego . Futuryści byli pierwszymi awangardowymi kierunkiem kierunkiem polskiej poezji głowna ich działalność przypada na lata 1918-1921. Istniały dwa ośrodki futuryzmu: Warszawa i Kraków , Wśód założeń można wyróżnić : - Postulat dowolności form ortograficznych i gramatycznych - Proby świadomej prowokacji wobec tradycyjnych gustów i ustalonych autorytetów - Wzorem dzieła sztuki jest dobra maszyna. Wiersz manifest futurystów to „ But w Butonierce” Brumamna Jasińskeigo. Inni przedstawiciele polskiego futuryzmu : St. Młodożeniec, Anatol Stern, Adam Ważyk - „XX wiek” Awangarda - Ugrupowanie poetyckie Żagary:
Grupa powstała w Wielnie (1931-34) skupiała się wokół pisma o nazwie „Żagary”, wśród jej twórców znaleźli się T. Bujnicki, Cz. Miłosz , A. Rynkiewicz , J. Zagórski . J Retrament Poeci nawiązywali do romantyzmu i symbolizmu. W Liryce dominował katastrofizm wyrażający opinię o głębokim kryzysie kultury europejskiej , Intuicyjne przewidzenia katastrofy, przeczucie zagłady śwaita i kresu istnienia ludzkiego.