Mikroekonomia

22.02.08 - Temat: Geneza gospodarki rynkowej

1. ekonomia- opisuje i wyjaśnia procesy gospodarki

1. mikroekonomia - dotyczy zachowań jednostek jednostek poszczególnych rynków w gospodarce (konsumenci, producenci, rynki)

2. makroekonomia - wyjaśnia funkcjonowanie gospodarki jako całości (wzrost gospodarczy, inflacja, bezrobocie)

Ekonomia: - normatywna - sądy wartościujące: jak być powinno?

- pozytywna - jak jest? I dlaczego tak jest?

(??) czy gospodarka rynkowa jest rzeczywistością normalną, odwieczną czy wykształtowana przez procesy dydaktyczne?

- wartość ekonomii opiera się na jej walorach prognostycznych

- kapitalizm = gospodarka rynkowa

- jest efektem rewolucji przemysłowej XIX/XX wieku - zmiany istniejących stosunków społeczno gospodarczych (klasy społeczne: burżuazje, nowobogaccy, technologia)

- początek gospodarki rynkowej - XVI w (Francja, Anglia)

(??)dlaczego kapitalizm rozwinął się najszybciej we Francji i w Anglii?

ze względu na liczne kolonie jakie te państwa posiadały, a przez to rozwój handlu i rosnąca w siłę klasa kupców i rzemieślników

2. System kapitalistyczny a feudalizm i inne systemy.

Akumulacja kapitału - dążność do pomnażania kapitału

w kapitalizmie pozycja społeczna i władza warunkowana jest posiadaniem majątku (kapitału). Ma charakter rewolucyjny, naruszający istniejący porządek (technologie informatyczne)

własność prywatna (nieobecna we wcześniejszych systemach); systemach feudalizmie- chłop był własnością, brak prawa własności i prawa nienaruszalności osobistej - niewolnictwo

wykształcenie rynku w kapitalizmie- centralny atrybut: decyzje lokacyjne - rozdysponowanie rzadkich zasobów : rynek decyduje co? Ile? Jak? Wytwarzać i dla kogo? - jest to automatyzm działający bez woli ingerencji ludzi (z konieczności)

we wcześniejszych systemach - brak wolności ekonomicznej (praca była przymusem)

w kapitalizmie istnieją czynniki produkcji (kapitał, praca, ziemia), których nie było w innych systemach, nie były one przeznaczone na sprzedaż.

3. wpływy na rozwój ekonomii:

1. Adam Smith - prof. filozofii moralnej (1723-1790) Szkocja

Kapitalizm skazany jest na wzrost naturalny (koncepcja naturalnego wzrostu gospodarki rynkowej).

Rozwój produkcji popyta na pracę wzrost wynagrodzeń niebezpieczne zjawisko dla kapitalizmu. Wynalezienie silnika parowego (technologia) wzrost gospodarczy przyczynił się do spadku śmiertelności.

IDEA LESEFERYZMU(swobody działania) - oparta na koncepcji pozytywizmu. Państwo nie ingeruje w procesy gospodarcze.

Liberalny nurt kapitalizmu - państwo minimum

2. Karol Marks - faza industrialna, wyzysk (1818-1883) Niemcy

Idea wzrostu chwiejnego i niestabilnego kapitalizmu, jest pełen konfliktów i sprzecznych interesów.

3. Jon M. Keynes - załamanie gospodarki kapitalistycznej (1883-1946) Anglia

„inżynier naprawy kapitalizmu” - koncepcja gospodarski mieszanej. Gospodarka Rynkowa jest pełna napięć, ale nie ma lepszego systemu i należy ten system naprawić. Jako pierwszy zaproponował idee interwencjonizmu państwowego. Sektory gospodarcze( publiczny i prywatny) jako równorzędne. Jeśli sektor publiczny nie przygotuje ludzi to sektor prywatny nie będzie mógł funkcjonować współdziałanie sektorów.

„New Deal” - zatrudnienie ludzi przez państwo (USA- F.D. Roosevelt)

------- nie ma ciągu dalszego do tego wykładu z powodu absencji ;) ---------

1. Temat: Rynek i równowaga rynkowa

1. gospodarka NATURALNA - produkcja i konsumpcja odbywa się w obrębie tych samych podmiotów - samozaopatrzenie

2. gospodarka RYNKOWA - wymiana towarów przez specjalizacje i podział pracy, wymiana została wprowadzona na rynek

1. wymiana barterowa - towar na towar

2. wymiana towar na pieniądz (złoto, srebro, skóry, karty płatnicze, banknoty, bilon-gotówka)

RYNEK - w sensie instytucjonalnym: (targ, jarmark); instytucja organizująca obrót danym towarem w określonym miejscu i czasie; działają w oparciu o regulamin, statut (giełdy, aukcje, przetargi)

- w sensie ogólnym: jako proces systematycznie powtarzającego się zjawiska regulacji decyzji podmiotów gospodarczych. Odbywający się niezależnie od woli jednostek. Narzuca wszystkim uczestnikom reguły

- ogół transakcji kupna, sprzedaży danym towarem w określonym miejscu i czasie

podmioty gospodarcze: - producenci - przedsiębiorstwa (stanowią PODAŻ)

- konsumenci - gospodarstwa domowe (stanowią POPYT)

Gospodarka jest sumą rynków różnych towarów

POPYT RYNKOWY - jest sumą popytów indywidualnych poszczególnych nabywców

PODAŻ RYNKOWA - jest sumą podaży -//- -//- producentów

POPYT - potrzeby poparte możliwościami. Zależność, funkcja między ceną a ilością jaką skłonni są i mogą nabyć konsumenci przy założeniu ceteris paribus

PRAWO POPYTU - na ogół wraz ze wzrostem ceny ilość nabywana maleje i odwrotnie: wraz ze spadkiem ceny - ilość nabywana rośnie przy założeniu ceteris paribus (inne czynniki są stałe)

Q _DA = f (P_A, P_B, P_Z, I, T, X) - _{postać algebraiczna}

Popyt - d (demand)

Podaż - s (supply)

Przy założeniu ceteris paribus- inne czynniki są stałe:

- ceny dóbr pokrewnych

- dochody

- gusta

DOBRA POKREWNE:

Komplementarne - uzupełniające się, tzn. takie które w zestawie pełnią funkcje ( masło do bułek, sznurówki do butów)

Substytucyjne - zamienne (np. cukiersłodzik)

(wykres) !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

PA Cena Dobra	Popyt QDa	Podaż QSa
6zł	2	11
5zł	3	10
4zł	4	8
3zł	6	6 --> [Author:J]
2zł	9	3
1zł	12	0

Dla większości dóbr wzrostowi dochodów towarzyszy wzrost popytu, spadkowi dochodów - spadek popytu

PRAWO PODAŻY - na ogół jeżeli cena rośnie to ilość produktów dostarczanych na rynek rośnie i odwrotnie jeśli cena maleje - ilość produktów jest mniejsza

P₁…P_N -_{czynniki produkcji}

Q_SA = f (D_A, P₁...P_N, T, F, X) T - _{dostępna technologia}

F - _{przewidywania}

(??) Różnica między zmianą wielkości popytu a zmianą popytu i różnica między zmianą wielkości podaży a zmianą podaży.

- zmiana wielkości odbywa się w obrębie jednej funkcji (ruch po wykresie) , zmiana podaży (zmiana położenia całej funkcji //wzrost- w prawo, spadek- w lewo// )

wyższa cena produkcja optymalna maxymalny zysk

(wykres) - równowaga rynkowa

NADWYŻKA PODAŻY nad popytem nierównowaga rynkowa s >d

NADWYŻKA POPYTU nad podażą d >s

Cena minimalna - (powyżej poziomu ceny równowagi) w interesie ochrony producentów, ustalana przez państwo (np. ingerencja w ceny zboża)

Cena maxymalny - (poniżej poziomu ceny równowagi) w interesie konsumentów … (np. ceny czynszów)

Na większości rynków ceny mają tendencje spadkową = nadprodukcja (rynek konsumentów)

Mechanizm równoważenia rynku przy nadprodukcji :

- producenci muszą obniżyć ceny

- przy nadwyżce popytu - inicjatywa należy do konsumentów (licytacja)

Statyczny model równowagi nie zmienia się w czasie i nie zależy od czasu.

Rynek jest stabilny jeśli dąży do stanu równowagi. Rynki rzeczywiste w stosunku do modelu równowagi (są niestabilne)- są dalsze lub bliższe od stanu równowagi, który jest stanem idealnym.

Panika na giełdzie spadek cen, wzrost podaży - rynek nie może się równoważyć (nie działa prawo popytu i podaży), potrzeba czasu do zrównoważenia rynku

** Złe zbiory nie zawsze podwyższają cenę, na początku cena może rosnąć, ale zawsze wyższa cena wywołuje zmniejszenie popytu. Obniżony popyt sprawia, że cena znowu spadnie. Wobec tego wcale nie jest rzeczą pewną, czy złe zbiory rzeczywiście podwyższają cenę pszenicy

- wielkość popytu. Popyt na pszenicę nie zmniejszy się, zmniejszy się WIELKOŚĆ POPYTU

Spadek podaży wzrost cen. Zmniejsza się podaż (zmniejszenie wielkości popytu)

14.03.2008 Temat : ciąg dalszy do poprzedniego

(wykres)

SPROSTOWANIE do (**) :

Złe zbiory wywołują podwyżkę ceny ponieważ, przesunięcie krzywej podaży na lewo podwyższy cenę równowagi. Wyższa cena wywoła zmniejszenie wielkości popytu gdy konsumenci będą przenosić się w górę opadającej krzywej popytu , ponieważ jednak nie nastąpiło żadne przesunięcie krzywej popytu, nie ma powodu oczekiwać aby cena spadła w rezultacie zmniejszenia się popytu.

RÓWNOWAGA RYNKOWA:

1. statyczna - nie zmienia się i nie zależy od czasu. Występuje w tym samym miejscu i w tej samej cenie i ilości równowagi

2. stacjonarna - zmienia się w czasie ale nie zależy od czasu. Wpływ czasu nie ma znaczenia na popyt i podaż

3. dynamiczna - zmienia się i zależy od czasy. Np. rynek produktów rolnych - decyzję o wielkości produkcji są zależne od czasu (czas na dostosowanie produktów do sprzedaży)

mechanizm równoważenia rynku w modelu statycznym :

I - 1. inicjatywa należy do producentów (P₁)

2. zmniejszenie cen

3. ruch konsumentów

II - 1. inicjatywa konsumentów

2. zwiększenie cen

3. równoważenie rynku

RYNEK PRODUCENTA I KONSUMENTA:

Rynek konsumenta - konsumenci dyktują warunki (producenci rywalizują). Występuje w sytuacji ustalenia cen minimalnych (mało konsumentów - dużo produktów) - nadwyżka podaży nad popytem

Rynek producenta - występuje w sytuacji gdy na rynku jest wielu konsumentów i nie wielu producentów, którzy dyktują warunki

Równoważenie rynku w modelu stacjonarnym:

1. spadek cen dóbr substytucyjnych

2. spadek popytu

3. wielkość podaży zmniejszyła się

Na rynku samochodów:

- zwiększenie importu

- wzrost ceny benzyny

- wzrost ceny stali

wzrost ceny stali podaż maleje

wzrost importu podaż wzrasta (popyt jest ten sam

wzrost cen benzyny zmniejsza się popyt

E_{4 - spadek cen}

Równowaga dynamiczna

Współczynnik elastyczności cenowej popytu informuje nas o sile reakcji nabywców na zmianę ceny

PA	Q DA	TR
4	150	600
5	100	500

P_A - popyt na produkt A

e = | ^ΔQDA /_QDA ÷ ^ΔPA /_PA |

e - elastyczność popytu - stosunek względnej zmiany wielkości popytu do względnej zmiany ceny

OBSZARY SŁABOŚCI RYNKU:

1. istnienie ignorancji i dezinformacji (w pewnych ilościach) ilościach mechanizmie rynkowym

2. obecność dóbr czysto publicznych

3. długi okres na równoważenie się rynków

4. długi horyzont oczekiwania na zwrot inwestycji

5. skutki zewnętrzne

Dobra publiczne:

1. nie można nikogo „wyrzucić” z konsumpcji

2. użytkowane jednocześnie przez wiele osób

3. konsumpcja nie zależy od indywidualnej decyzji, zależy od wyborów politycznych

28.03.2008 - Temat: Utylitarystyczna teoria zachowania konsumenta

1. analiza zachowania konsumenta doprowadza do wyjaśnienia jego reakcji w taki a nie inny sposób przez prawa popytu

Określenie stanu optymalnego (maxymalny poziom realizacji celu ograniczonego przez dochody)

Teoria utylitarystyczna opiera się na hedonizmie - konsument nabywa tak, żeby sprawić sobie jak największą przyjemność (maxymalizacja użyteczności) - odwołuje się do zachowań psychicznych. Użyteczność jest subiektywnym odczuciem zadowolenia, satysfakcji i przyjemności z konsumpcji. --> [Author:J]

Kształtowanie się użyteczności

max TU_i = u (Q_i)

użyteczność całkowita ilość

(Total Utility)

przyrost użyteczności

całkowitej zwiększenie konsumpcji

MU_i = ^ΔTUi /_ΔQi = ^dTUi / _dQi

użyteczność krańcowa

(marginal utility)

ZJAWISKO MALEJĄCEJ MUi (użyteczności krańcowej) pierwsze prawo Gossena:

Kolejne jednostki konsumowanego dobra powodują słabnący wzrost użyteczności całkowitej (TUi), użyteczność krańcowa (MUi) maleje

- wyjaśnia dlaczego występuje taka zależność między ceną a ilością (prawo popytu)

drugie prawo Gossena:

Konsument osiąga użyteczność całkowitą (TUi) z nabywanego koszyka złożonego z wielu dóbr, gdy użyteczności krańcowe (MUi )z ostatnich jednostek nabywanych dóbr w stosunku do cen tych dóbr są równe. To oznacza, że (MUi) użyteczność krańcowa z 1 zł wydatkowanej na zakup tych dóbr są jednakowe

MU_A/P_A = MU_B/P_B = … MU_N/ P_N

TEORIA UTYLITARYSTYCZNA WYJAŚNIA TWORZENIE SIĘ NADWYŻKI KONSUMENTA KORZYŚĆ NETTO KONSUMENTA

NADWYŻKA KONSUMENTA - różnica pomiędzy użytecznością całkowitą (TU) z konsumpcji nabywanego dobra a wydatkiem na to dobro mierzonym jako iloczyn ceny i ilości tego dobra

CS_x = TU_x - P_x * Q_x

(Consumer surplus)

1. Temat : Teoria ujawnionych preferencji - krytyka teorii utylitarystycznej

1. Aksjomaty - założenia

1. kompletność preferencji

konsumenci zdolni są ocenić różne alternatywne preferencje

2. zgodność preferencji

preferencje konsumenta są logicznie uporządkowane A>B, B>C A>C

2. Instrumenty analizy wyborów:

1. krzywe objętości - zbiór punktów reprezentujących ilości dwóch dóbr, które reprezentują różne koszyki nabywane, jednakowo nabywane przez konsumentów. Kształt krzywej objętości określa Marginalna Stopa Substytucji MRS opisana wzorem:

MRS_X,Y = | ^ΔQy /_ΔQx | ^{Δ- przyrost o jednostkę} Qy- nabytek Qx - przyrost

2. linia budżetowa konsumenta - warianty optymalne spełniają warunek pełnego wykorzystania dochodów :

I = P_X * Q_X + P_Y * Q_Y

^{cena ilość cena ilość}

Nachylenie krzywej objętości jest równe MRS

Teoria preferencji:

Łączna zmiana ilości nabywanego dobra w wyniku zmiany ceny tego dobra, składa się z dwóch efektów:

1. efekt substytucyjny (zmiana relacji cen) - pojawia się w wyniku zmiany relacji cen i jest przejawem zastępowania dobrem tańszym dobra droższego. Rozmiary efektu substytucyjnego zależą od preferencji konsumenta i fizycznych możliwości dóbr

2. efekt dochodowy (zmiana dochodów) - pojawia się w wyniku zmiany dochodu realnego i w sytuacji spadku ceny jednego dobra oznacza wzrost dochodu realnego i odwrotnie, gdy rośnie cena, spada dochód realny. Rozmiary i kierunek działania efektu dochodowego kształtują ostateczną ilość nabywanego dobra, którego cena uległa zmianie

- dochód nominalny - w jednostkach pieniężnych

- dochód realny - dochód w jednostkach towaru jakie konsument może kupić przy dochodzie nominalnym i aktualnych cenach dóbr.

Istnieją dobra lepsze (normalne) i dobra gorsze. Dla dóbr normalnych efekt dochodowy wzmacnia efekt substytucyjny (działają w tym samym kierunku). Dla dóbr gorszych: efekt dochodowy działa w przeciwnym kierunku niż efekt substytucyjny i osłabia go.

Dla dóbr typu Giefena, które są szczególnym rodzajem dóbr gorszych (podstawowych) - efekt dochodowy pochłania efekt substytucyjny i powoduje, że mamy dodatnią zależność pomiędzy zmianą ceny a zmianą nabywanej ilości

11.04.2008 Temat: Teoria produkcji i kosztów przedsiębiorstwa

1. Zysk - kategoria wymierna (liczbowa) - przychody są wyższe niż koszty

2. Analiza kosztowa wyborów przedsiębiorstw w gospodarce

3. Co to jest przedsiębiorstwo?

Przedsiębiorstwo - podmiot gospodarczym który prowadzi działalność produkcyjną, handlową lub usługową w celach zarobkowych i na własny rachunek. Jest jednostką gospodarczą wyodrębnioną pod względem techniczno-produkcyjnym, organizacyjnym, ekonomicznym i prawnym (podejmowanie decyzji na własny rachunek, ponoszenie odpowiedzialności za te decyzje np. bankructwo)

Rodzaje przedsiębiorstw:

1. ze względu na formę organizacyjno-prawną

- własności indywidualne (tworzone w oparciu o ustawę o działalności gosp.)

- spółki osobowe (cywilne, jawne) i kapitałowe (akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością) -w oparciu o kodeks spółek handlowych

b) rodzaj własności

- prywatne

- publiczne (własności państwa, społeczeństw komunalnych)

c) wielkość

- małe <50

- średnie 50<250 średnie roczne zatrudnienie, wysokość obrotów w ciągu roku obrachunkowego

- duże >250

Celem działania przedsiębiorstwa jest MAXYMALIZACJA ZYSKU

max TP = TR - TC

zysk całkowity = przychód całkowity - koszt całkowity

TR = P*Q TC = VC+FC

koszty zamienne + koszty stałe

Koszty ekonomiczne są sumą kosztów księgowych i kosztów alternatywnych

Koszty księgowe - ujęte w rachunku wyników przedsiębiorstwa, w skład których wchodzą koszty robocizny, materiałów, amortyzacji, odsetki od kredytów czynsze…

Koszty alternatywne - utracone możliwości, wartość utraconych korzyści z tytułu niewybrania najlepszego wariantu spośród wariantów niewybranych. Jeśli koszt alternatywny jest niższy od wybranego wariantu - jest to wariant optymalny!

W sytuacji gdy dochody ze sprzedaży przewyższają koszty ekonomiczne to firma uzyskuje tzw. zysk ekonomiczny (nadzwyczajny). Gdy przychody są równe kosztom ekonomicznym to zysk nadzwyczajny = 0 - firma uzyskuje tzw. zysk normalny, wtedy zysk księgowy jest równy kosztom alternatywnym.

Zysk księgowy powstaje wtedy, gdy przychody przewyższają koszt księgowy (firmom najłatwiej osiągnąć zysk księgowy)

FUNKCJE Produkcji :

Wielkość produkcji zależy od możliwości, technologii, nakładów czynników produkcji w firmie. Produkcja Q jest funkcją ilości nakładów czynników produkcji:

Q = f (Q_L * Q_K * Q_A)

Praca kapitał surowce naturalne

Im większy nakład, tym większa produkcja (przy założeniu, że produkcyjność jest stała (jakość czynników produkcji )).

QL	Q	MPL	APL	FC	VC	TC	MC	AVC	AFC
zatrudnienie	Produkcja	Produkcja krańcowa	Produkcja średnia	Koszt stały	Zmienny koszt	Całkowity koszt	Krańcowy koszt	Przeciętne koszty zmienne	Przeciętne koszty stałe

Produkt krańcowy MP_L - mówi o efektywności produkcji każdego następnego zatrudnionego

AP_L - produkcja średnia

Prawo malejącej produkcyjności krańcowej - zwiększenie nakładów zmiennych w warunkach pozostałych nakładów stałych sprawia, że po przekroczeniu pewnego punktu, przyrosty produkcji wynikające z jednakowych przyrostów nakładów są coraz mniejsze.

Koszty stałe - są niezależne od wielkości produkcji

Koszty zmienne - są zależne, firma ponosi je tylko, gdy produkuje (koszt materiałów, produktów, robocizny)

Koszty Całkowite

TC = VC + FC / : Q - koszty średnie

TC/Q = ATC i VC/Q = AVC i FC/Q = AFC

Koszty średnie

ATC = AVC_{(przeciętne zmienne)} + AFC_{(przeciętne stałe)}

Koszt krańcowy

MC = ΔTC/ΔQ = ΔVC/ΔQ

WNIOSKI:

Przebieg funkcji kosztów zależy od zmiennej produkcyjności krańcowej. Produkowanie kolejnej jednostki produktu jest coraz droższa. Ścisły związek między wydajnością produkcji (technologią) a funkcją kosztów - jest w ścisłym związku z funkcją produkcji.

18.04. 2008 - temat: ?

1. Przebieg kosztów w długim okresie:

1. zmienność wszystkich czynników

2. przebieg funkcji kosztów określa rodzaj korzyści skali (skala działalności firmy)

3 rodzaje skali:

- rosnące - tempo wzrostu nakładów jest mniejsze od tempa wzrostu produkcji.

Przyczyny: specjalizacja pracy, lepsza organizacja pracy, przezwyciężenie niepodzielności czynników produkcji (oznacza, że czynniki produkcji występują w pierwszej wersji ; rozmiar, który uzasadnia ich opłacalność do produkcji na dużą skalę). Długookresowe koszty przeciętne są malejące.

- stałe - nakłady rosną w takim samym tempie jak efekty. Długookresowe koszty przeciętne są stałe

- malejące - nakłady rosną szybciej niż efekty. Długookresowe koszty przeciętne są rosnące.

Na korzyści z maxymalnego wykorzystywania technologii nakładają się efekty korzyści z uczenia się.

W każdej branży istnieje optymalny rozmiar firmy, który gwarantuje niskie koszty jednostkowe, przeciętne.

Temat : Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej

1. Pośrednie formy rynku : Konkurencja i oligopol

2. . Rynek konkurencyjny doskonale

1. atomistyczność - doskonałe rozproszenie po stronie popytu i podaży - mały udział w rynku uczestników rynku

2. homogeniczność produktów - produkty od różnych producentów są takie same - dla konsumenta jest bez znaczenia od kogo kupuje

3. brak barier wejścia i wyjścia z rynku - zbędne są nakłady kapitałowe, licencje, zaawansowana technologia aby uczestniczyć w rynku. Koszty utopione są zerowe (przy wycofaniu się z rynku)

4. istnieje doskonała informacja wśród uczestników rynku - ceny pełnią funkcję doskonałych wyznaczników rzadkości produktów

pozycja firmy w tej strukturze nie jest wygodna

marka jest magazynem wrażeń związanych z produktem. Nie każdy produkt markowy jest luxusowy, ale każdy produkt luxusowy jest produktem markowym.

Warunki równowagi przedsiębiorstwa

max TP = TR - TC

z punktu widzenia max TP optymalny rozmiar produkcji musi spełniać 2 warunki równowagi

1. dla krótkiego okresu :

1. MC = MR - przychód krańcowy - WARUNEK KONIECZNY

2. P > AVC - przeciętny koszt zmienny - WARUNEK WYSTACZAJĄCY

2. dla długiego okresu

1. MC = MR

2. P ≥ AC (koszt przeciętny całkowity)

MC = MR

Przychód krańcowy - zysk ze sprzedaży kolejnej jednostki

Optymalna produkcja - firma zarabia na każdej kolejnej sprzedanej jednostce produkcji

P > AVC

W krótkim okresie firma może zyskać zysk lub stratę ale dalej może produkować

Czynniki produkcji:

- stałe - niezwiązane z wielkością produkcji

- zmienne - zależne od wielkości produkcji

koszty stałe - ponoszone nawet gdy firma nie produkuje, uzyskuje stratę w wielkości kosztów stałych, jeśli produkuje ponosi koszty stałe i zmienne

25.04.2008 Temat: Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach pełnego monopolu

1. MONOPOL - forma rynku charakteryzująca się występowaniem tylko jednego podmiotu po stronie podaży (monopol podaży) lub po stronie popytu (monopson) lub po obu stronach (monopol bilateralny)

2. przyczyny monopolizacji gospodarki

1. wyłączna własność na określone surowce

2. rosnące korzyści skali

3. technologia

4. posiadanie praw do marki

5. sprzedaż po cenach „dubbingowych”

6. posiadanie patentu chronionego prawnie

7. wyłączność na sprzedaż oparta na koncesji lub nawykach nabywców

8. polityka protekcyjna państwa chroniąca krajowego producenta przed firmami zagranicznymi

MONOPOL CZYSTY

1. na rynku znajduję się JEDEN sprzedawca

2. monopolista nie ma żadnych preferencji komu sprzedać (monopol niedyskryminujący)

3. nie istnieje konkurencja

4. nabywcy i sprzedawcy dysponują pełną informacją o rynku

MONOPOL DYSKRYMINUJĄCY

1. różnicowanie cen bez względu i związku z kosztem wytwarzania (stosowanie różnych cen dla różnych nabywców)

2. polityka dyskryminacji - nadzór i przechwycenia nadwyżki konsumentów

MONOPOLISTA A KONKURENCJA DOSKONAŁA:

Monopolista ustala cenę i wielkość produkcji, cena jest na poziomie powyżej kosztu krańcowego. W monopolu nie ma funkcji podaży, nie można wyprowadzać zależności między ceną a ilością na podstawie przebiegu krzywej kosztu marginalnego.

Monopolistę od doskonałej konkurencji odróżnia opadająca krzywa popytu ?

Makroekonomia

16.05.2008 Temat: Determinanty produkcji w krótkim i długim okresie.

1. czynniki kształtujące wzrost gospodarczy

a) miernik wielkości produkcji PKB(produkt krajowy brutto) i DN(dochód narodowy)

może być podane w ujęciu nominalnym i realnym (PKB)

nominalny PKB - określa zmiany produkcji w oparciu o fizyczne zmiany ilości produkcji i wzrostu cen

realny PKB - opiera się tylko na zmianach ilości produkcji

W skład PKB wchodzą różne dobra materialne i usługi

4 kategorie odbiorców:

1. gospodarstwa domowe - konsumenci

2. firmy i przedsiębiorstwa

3. państwo

4. zagranica (eksport i import)

3 METODY MIERZENIA PKB

a) sumowania produktów, produktów której sumuje się wartość produktów finalnych wytworzonych gospodarce

b) sumowania dochodów - sumując dochody przy wytworzeniu produkcji

c) sumowania wydatków - sumuje się wartość wydatków ponoszonych na zakup produktów finalnych

w praktyce statystycznej PKB mierzy się 3metodą (sumowania wydatków) - jest najprostsza.

PKB = C + I + G + X

Konsumpcja inwestycje wydatki rządowe eksport netto

-------------------wydatki------------------

C - wydatki (żywność odzież, usługi)

I - maszyny urządzenia infrastruktura

G - z pominięciem wydatków transferowych (świadczenia socjalne)

X - gdy jest nadwyżka eksportu nad importem -gospodarka korzysta ([redukcja finansowana przez zagranice

DOCHÓD NARODOWY (DN) WYPROWADZANY JEST Z PKB:

1. PKB w cenach rynkowych - podatki pośrednie (VAT, akcyza) + subsydia (wydatki rządowe) = PKB w cenach czynników produkcji

2. PKB w cenach czynników produkcji + dochody netto z własności za granicą = PNB w cenach czynników produkcji

3. PNB w cenach czynników produkcji - amortyzacja(wydatki związane z utrzymaniem zdolności wytwórczych gospodarki) = DN(Y)

PKB - wykorzystywany jest jako miernik dobrobytu (nie jest doskonałym miernikiem bo dobrobyt to więcej niż dochód - miernik aktywności gospodarczej)

MANKAMENTY PKB I DN jako wskaźników dobrobytu

1. nieuwzględnianą nierejestrowanej produkcji legalnej i nielegalnej

2. nie uwzględniają spadku czasu wolnego - istotnego dla dobrobytu jednostek ( im więcej się wytwarza tym dłużej pracuje, tym mniej czasu na odpoczynek - dobrobyt)

3. nie uwzględniają efektów zewnętrznych związanych z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego towarzyszących procesom wzrostu gospodarczego (straty w środowisku nie są liczone)

Dlaczego produkcja nie jest stała? - czynniki powodujące zmiany:

- naturalne warunki (kataklizmy)

- sytuacje polityczne (wojny)

- trendy i moda

W krótkim okresie rozmiary produkcji kształtowane są pod wpływem AGREGATOWEGO POPYTU(łączna ilość towarów jaką nabywcy decydują się zakupić w danych warunkach czasie). W tym okresie przyjmuje się że zdolności wytwórcze gospodarki nie są w pełni wykorzystywane, produkcja rzeczywista jest mniejsza aniżeli produkcja potencjalna, dlatego możliwe jest kształtowanie PKB i DN (Y) pod wpływem zmiany agregatowego popytu.

AGREGATOWY POPYT ZALEŻY OD :

Wysokości dochodów społeczeństwa i ogólnego poziomu cen

Równowaga na rynku towarów oznacza że nabywcy są skłonni kupić dokładnie taką ilość towarów jako wytwarza gospodarka. Łączne zamierzone wydatki są równe faktycznie wytworzonemu dochodowy narodowego (DN -Y)

I

Y= APp (agregatowy popyt) - równanie równowagi globalnej

APp = C + I + G + X - import / kształtuje rozmiary produkcji

II

APp = C + I = Y + C + S (oszczędności)

C+I = C+S

I = S

²/₃ PKB - wydatki konsumpcyjne (C)

¹/₃ PKB - wydatki inwestycyjne (firm) - (I) - napędzają wzrost produkcji gospodarki

efekty mnożnikowe - produkcja rośnie szybciej niż pierwotne wydatki (niezależne od zmian DN) - Nakład raz poniesiony uruchamia następne

C = C_a + K_SK * Y K_SK = ^ΔC / _ΔV ^{przyrost konsumpcji} / _{przyrost dochodów}

C_a - autonomiczne, niezależne od rozmiaru dochodów

K_SK - krańcowa skłonność do konsumpcji

Informuje jaka część dochodów przeznaczona jest na konsumpcję, zależy od dostępu do pieniędzy

mnożnik inwestycyjny: m_i = ¹/_1-Ksk ΔY = m_i * I

produkcja rośnie o wartość większą niż pierwotne nakłady inwestycji

06.06.2008 Temat: Pieniądz i polityka monetarna państwa

1. sfera pieniężna gospodarki

sfera realna - dochód narodowy , zatrudnienie

sfera pieniężna - wszystko o pieniądzach

Krótki okres -

Agregatowy popyt decyduje o wielkości produkcji - podejście popytowe do wzrostu

Długi okres -

Rozmiary produkcji kształtowane są przez ilość i wydajność (efektywność) zasobów pod wpływem wzrostu podaży)

2. co to jest pieniądz?

gotówka i depozyty dostępne na żądania (avista) / wg ekonomistów

• wkłady terminowe, lokaty itp.

Poza gotówką i depozytami na żądanie, pieniądz sensu stricte stricte gospodarce występuję jako inne aktywa, np. wkłady terminowe, papiery wartościowe, dzieła sztuki, złota, które określa się jako quasi-pieniądz

W gospodarkach różnych krajów -> różne miary pieniężne

3. Funkcje pieniądza w gospodarce

1. środek wymiany (cyrkulacji) - możemy kupować potrzebne nam rzeczy (wymiana bez pieniądza- barter)

2. jednostka obrachunkowa (miernik wartości) - dzięki niemu możemy wyrazić wartość rzeczy

3. środek płatniczy (realizacji odroczonych płatności) - zapłata następuje po jakimś czasie

4. środek tezauryzacji (przechowywania bogactwa) - formy przechowywania bogactwa (lokaty papiery, inwestycje)

koszt przechowywania majątku w formie gotówki - jest równy nominalnej stopie oprocentowania obligacji skarbowych (nominalna stopa - inflacja = realna)

obligacje skarbowe - najbardziej pewne (najmniej ryzykowne) aktywy -> nisko oprocentowane => małe zyski -> małe straty

sfera pieniężna w gospodarce reguluje popyt i podaż:

popyt(d) na pieniądz - to ilość pieniądza na jaką istnieje zapotrzebowanie zgłaszane przez podmioty gospodarcze

podaż(s) na pieniądz - ilość pieniądza wprowadzanego do obiegu, regulowana przez państwo, przez instrumenty polityki monetarnej (stopy procentowe)

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE POPYY (d) NA PIENIĄDZ

1. neoklasyczne - sformułowane przez Fishera, popyt na pieniądz wynika z poziomu cen, podaż pieniądza nie ma wpływu na wielkości realne (produkcję zatrudnienie, realną stopę procentową), wpływa jedynie na zmianę (wzrost cen) - pieniądz jest neutralny.

2. Keinsowskie - popyt na pieniądz kształtują 3 motywy:

- transakcyjny wymiana

- przezornościowy gotówka na wszelki wypadek

- spekulacyjny wykorzystywanie okazji na dobre inwestycje

podaż pieniądza kształtuje realną sferę gospodarki.

NOMINALNY POPYT(d) NA PIENIĄDZ ZALEŻY OD:

• Poziomu cen - im wyższy poziom cen tym wyższy nominalny popyt na pieniądz

• Realnego DN - im wyższy DN tym wyższy nominalny popyt

• Stopy procentowej - im wyższe tym niższy nominalny popyt

REALNY POPYT (d) ZALEŻY OD :

• Wielkości realnego DN - im wyższy DN tym wyższy popyt : za mało pieniędzy -> skrępowanie gospodarki ; za dużo pieniędzy -> ryzyko inflacyjne. Państwo powinno zmniejszyć temperaturę gospodarki, kontrolna rozwoju gospodarki

• poziomu nominalnej stopy procentowej

• przeciętnych kosztów zmiany różnych aktywów na pieniądz

POLITYKA MONETARNA PAŃSTWA:

Celem Banku Centralnego (BC) jest nadzorowanie kierunku i skali zmian w podaży pieniądza. Stara się zaopatrywać gospodarkę w odpowiednią ilość pieniądza

Środki kontroli podaży pieniądza Banku Centralnego:

1. manipulowanie stopą redyskontową - Banki Komercyjne (BK) mogą się zapożyczać u BC- > weksle. Im wyższa stopa (droższy pieniądz) dla BK tym droższy pieniądz, kredyt dla podmiotów gospodarczych

2. regulacja poziomu rezerw obowiązkowych - stopa rezerw obowiązkowych nominalny stosunek rezerw gotówkowych do depozytów w BK, (BK kreują pieniądz poprzez kredyty). Im mniejsza stopa rezerw tym większa podaż pieniądza i na odwrót

3. sprzedaż lub kupno papierów wartościowych - BC sprzedają obligacje podaż pieniądza spada, BC skupują obligacje zwiększa się podaż pieniądza

TRUDNOŚCI TOWARZYSZĄCE POLITYCE MONETARNEJ

1. BC i zjawisko stakflacji - wysoka inflacja i niski wzrost gospodarczy. Władza monetarna może być nieskuteczna. Zwiększanie podaży pieniądza nie jest tak łatwe jak jej zmniejszanie. Łatwiej jest przyhamować gospodarkę poprzez podwyższanie stóp.

2. rozwój międzynarodowy ogranicza skuteczność polityk krajowych. Transnarodowy dostęp do kapitału ogranicza możliwość panowania i kontroli nad długoterminowymi stopami procentowymi wszystkim BC (mogą uciec do zagranicznych banków)

inflacja (spadek wartości pieniądza) - proces wzrostu ogólnego poziomu cen - zjawisko o charakterze ciągłym i dotyczące większości towarów.w gospodarce mierzy się ją za pomocą wskaźników cen.

W praktyce oblicza się różne wskaźniki cen min. :

- wskaźnik cen i dóbr konsumpcyjnych

- wskaźnik cen hurtowych i detalicznych

- wskaźnik cen wszystkich dóbr i usług wchodzących w skład PKB deflator PKB

**obecnie w Polsce inflacja wynosi 4%

W zależności od nasilenia procesów inflacyjnych, INFLACJE DZIELIMY NA:

a) pełzającą (do 5%wzrostu)

b) umiarkowaną (5-10%)

c) galopującą (10-150%)

d) hiperinflacja (>150%)

SPOŁECZNO-EKONOMICZNE SKUTKI INFLACJI

Pełzająca - może mieć charakter pozytywny dla gospodarki i polega na:

- wzmacnianiu działalności inwestycyjnej poprzez iluzje pieniężną (korzystają producenci i przedsiębiorstwa - poprawia krótkoterminową opłacalność inwestycji).

- ułatwianie osiągnięcia pożądanej zmiany cen w warunkach sztywności cen do dołu - w sytuacji, w której istnieją przypisy uniemożliwiające spadek ceny.

NEGATYWNE SKUTKI inflacji

• polegają na zniekształceniu informacyjnej funkcji cen (nie wiadomo co, ile kosztuje tak naprawdę)

• ucieczka od pieniądza (ludzie niecącą 3mać pieniędzy, bo tracą one na wartości, więc lokują majątek w złocie)

• wzrost niepewności i osłabienie aktywności gospodarczej

• redystrybucja dochodów - od grup, których dochody są stałe do grup, których dochody polegają na regularnej rewaloryzacji (od strefy budżetowej do pozabudżetowej)

• niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym (zestawienie przychodów i wydatków z związanych z wymianą z zagranicą - przychody z eksportu - wydatki z importu. Przy wysokiej inflacji ceny krajowe rosną szybciej niż ceny za granicą - > sprzyja to importowi (większe wydatki niż dochody) - rośnie presja na ujemne saldo wydatków

• wzrost kosztów obsługi działalności gospodarczej związane z koniecznością ciągłej aktualizacji cen.

GŁÓWNE TEORIE INFLACJI

1. monetarna (neoilościowa) powód inflacji: tempo wzrostu cen zdeterminowane jest tempem wzrostu podaży pieniądza. Podaż (s) pieniądza znajduje się pod kontrolą BC błędna polityka pieniężna BC (banku centralnego). BC dopuszcza do wzrostu podaży pieniądza. Monetaryści chcą aby stopa pieniądza była ustalana procentowo w stosunku do długoterminowego wzrostu PKB

2. popytowa inflacji (Keins) - wg keinsistów przyczyna inflacji to wysoki poziom agregatowego popytu, przewyższającym możliwości jego zaspokojenia. Sytuacja, w której państwo zwiększa podaż pieniądza w warunkach pełnego wykorzystania zasobów gospodarki. Rozmiar luki inflacyjnej wyznaczony jest przez różnicę między wielkością łącznego popytu na towary a wielkością DN odpowiadającego pełnemu wykorzystaniu zdolności wytwórczych.

3. kosztowa inflacji - wzrost kosztów produkcji niezależny od agregatowego popytu. Inflacja wywołuje wzrost cen materiałów do produkcji, wzrost płac. Inflację utrwala monopolistyczna pozycja firm i związków zawodowych, ponieważ mogą narzucić cenę czy wymusić wzrost płac

Związek pomiędzy inflacją a bezrobociem :

Krzywa philipsa - uważa się że rząd stoi przed wyborem pomiędzy inflacją a bezrobociem. Wymienność: albo wysoka inflacja i niskie bezrobocie ,bo wzrost popytu to spadek bezrobocia, albo niska inflacja i wysokie bezrobocie, bo popyt jest zahamowany. Rząd niedopuszczając większej ilości pieniędzy powoduje wzrost bezrobocia.

Koniec

RÓWNOWAGA RYNKOWA

Poziom zadowolenia wpływa na poziom oczekiwania

---