Celem naszego ćwiczenia było zapoznanie się ze zmianami zachowania wzmacniacza operacyjnego, zasadą ujemnego sprzężenia zwrotnego oraz wzmacniaczem jako stabilizatorem napięcia. Mieliśmy do dyspozycji zbudowany wcześniej układ, który następie konfigurowaliśmy zgodnie z zaleceniami instrukcji.
Po zbudowaniu układu regulowaliśmy napięciami U1 i U2 za pomocą potencjometrów R1, tak aby móc zaobserwować zmiany napięcia wyjściowego UA. Poniżej znajdują się otrzymane przez nas wyniki:
U1 [V] |
-4,35 |
0 |
5,25 |
|||
U2 [V] |
-4,26 |
-4,38 |
0,02 |
-0,01 |
5,33 |
4,99 |
UA [V] |
14,37 |
-12,19 |
14,37 |
-12,17 |
14,36 |
-12,22 |
Kolejno podłączaliśmy rezystor o wartości 100 kΩ oraz 169 kΩ pomiędzy wejściem nieodwracającym i wyjściem wzmacniacza operacyjnego. Następnie sterowaliśmy napięciem U1, dzięki czemu mogliśmy określić wartość napięcia U2 powodującą przełączenie napięcia wyjścia z +UA na -UA (lub odwrotnie).
Dla rezystora o wartości 100 kΩ
U1 [V] |
6,14 |
0,01 |
-5,04 |
|||
U2 [V] |
13,5 |
-0,57 |
6,69 |
-8,4 |
1,24 |
-12,75 |
UA [V] |
14,24 |
-12,09 |
14,24 |
-12,08 |
14,24 |
-12,08 |
Dla rezystora o wartości 169 kΩ
U1 [V] |
-5,19 |
0,01 |
5,01 |
|||
U2 [V] |
-1,22 |
-10,47 |
5,01 |
-5,3 |
10,23 |
-0,21 |
UA [V] |
14,23 |
-12,18 |
14,28 |
-12,16 |
14,29 |
-12,15 |
Naszym zadanie m w powyższym podpunkcie była obserwacja napięcia wyjściowego UA w zależności napięć wejściowych U1 i U2 układu z otwartą pętlą. W takim układzie wzmacniacz operacyjny działa, jako komparator. Komparator przyjmuje dwa stany niski oraz wysoki. Stan niski uzyskujemy przy U2 < U1 a wysoki dla U2 > U1 , zmiana tych stanów następuje przy wartościach U2 = U1.Bez podłączonych rezystorów wartości U1 jaki i U2 były do siebie zbliżone zarówno przy przechodzeniu ze stanu niskiego na wysoki jak i odwrotnie. Po podłączeniu rezystancji R3, wartości napięć U2 i U1 różnią się od siebie widocznie oznacza to że pętla histerezy uległa zwiększeniu wraz podłączeniem i wzrostem rezystancji.
Następnie do układu podłączyliśmy kolejne rezystory o wartościach 100 [kΩ], 47 [kΩ] i 22 [kΩ] pomiędzy wejście odwracające i wyjście wzmacniacza operacyjnego. Obserwowaliśmy zakres zmian wartości napięcia wyjściowego UA w zależności od napięcia wejściowego U1 przy stałej rezystancji U2=const. Poniżej znajdują się otrzymane wyniki:
Wzmocnienie układu obliczone zostało ze wzoru:
R = 100 [kΩ]
R=100 [kΩ] |
U1 [V] |
-5,11 |
-3,19 |
-2,15 |
-0,95 |
1,13 |
3,07 |
5,07 |
|
UA [V] |
14,23 |
14,2 |
11,05 |
7,47 |
1,21 |
-4,61 |
-10,64 |
R = 47 [kΩ]
R=47 [kΩ] |
U1 [V] |
-6,45 |
-4,09 |
-1,74 |
0,09 |
2,09 |
4,24 |
|
UA [V] |
11,89 |
8,56 |
5,26 |
2,66 |
-0,16 |
-3,21 |
R = 22 [kΩ]
R=22 [kΩ] |
U1 [V] |
-6,94 |
-3,92 |
-1,55 |
0,55 |
2,55 |
4,38 |
|
UA [V] |
6,52 |
4,53 |
2,95 |
1,55 |
0,23 |
-0,98 |
W tym podpunkcie badaliśmy wzmacniacz operacyjny z zamkniętym sprzężeniem zwrotnym. Można zaobserwować, że dołączanie rezystancji o różnych wartościach powoduje zmianę charakterystyk UA(U1). Im większa wartość dołączonej rezystancji tym pochylenie charakterystyki UA(U1) zwiększa się. Wraz ze zmniejszeniem wartości dołączonej rezystancji maleje wzmocnienie ku.
Regulowanie sygnałów sinusoidalnych. Po podłączeniu generatora funkcyjnego i ustawieniu parametrów (U2, f i R1) regulowaliśmy wartość rezystancji R1 badaliśmy wartość współczynnika wypełnienia Ww w zależności od U1 i UA. Poniżej znajdują się otrzymane wyniki:
R=2x33 [kΩ] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ww |
0,08 |
0,17 |
0,25 |
0,33 |
0,42 |
0,50 |
0,58 |
0,67 |
0,75 |
U1 [V] |
1,87 |
1,51 |
0,99 |
0,47 |
0,11 |
-0,54 |
-1,19 |
-1,63 |
-1,95 |
UA[V] |
6,99 |
9,8 |
11,31 |
11,79 |
12,16 |
12,05 |
11,81 |
10,61 |
8,52 |
R=2x47 [kΩ] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ww |
0,08 |
0,17 |
0,25 |
0,33 |
0,42 |
0,50 |
0,58 |
0,67 |
0,75 |
U1 [V] |
1,89 |
1,46 |
1,04 |
0,66 |
0,02 |
-0,64 |
-1,16 |
-1,5 |
-1,97 |
UA[V] |
6,78 |
10,06 |
11,26 |
11,61 |
12,23 |
12,06 |
11,84 |
11,07 |
8,33 |
Następnie podłączyliśmy rezystancję R3 = 100 [kΩ] pomiędzy wejściem inercyjnym i wyjściem wzmacniacza. Poniżej znajdują się otrzymane wyniki:
R2=2x33 [kΩ] |
|
|
|
|
|
|
|
|
R3 |
22 |
39 |
47 |
69 |
100 |
122 |
U1 [V] |
Min. |
13,53 |
6,88 |
5,56 |
3,6 |
2,1 |
1,52 |
|
Max. |
-13,53 |
-8,69 |
-7 |
-4,55 |
-2,85 |
-2,15 |
UA [V] |
Min. |
2,44 |
2,77 |
2,93 |
3,35 |
4,09 |
4,56 |
|
Max. |
2,49 |
2,88 |
3,01 |
3,48 |
4,14 |
4,62 |
R2=2x47 [kΩ] |
|
|
|
|
|
|
|
|
R3 |
22 |
39 |
47 |
69 |
100 |
122 |
U1 [V] |
Min. |
3,42 |
1,83 |
1,37 |
0,83 |
0,35 |
0,21 |
|
Max. |
-4,6 |
-2,44 |
-1,95 |
-1,18 |
-0,7 |
-0,47 |
UA [V] |
Min. |
2,79 |
3,28 |
3,52 |
4,28 |
5,47 |
6,27 |
|
Max. |
2,96 |
3,44 |
3,67 |
4,39 |
5,5 |
6,3 |
Dalszym krokiem było regulowanie sygnałów sinusoidalnych. Można zauważyć, że dla charakterystyka napięcia UA rezystancji R2=2x47 jest bardziej pochylona aniżeli charakterystyka napięcia UA rezystancji R2=2x33. Wzmocnienie zależy od stosunku rezystancji R3 do R2, wraz ze wzrostem R3 (wartość rezystancji R2 maleje lub jest stałe) wzmocnienie ku rośnie.