Motyw tańca w literaturze różnych epok.
Taniec to forma kultury znana od pradawnych czasów i jest on wpisany w naturę chyba każdej osoby. Każdy człowiek z pomocą tańca wyraża swoją radość, rozluźnienie, miłość. Taniec wykorzystywany jest do okazania czci swoim bogom, do obrządków religijnych. Pełni on funkcję magiczną podczas ceremonii i rytuałów wśród wielu tubylczych plemion. Może on także przekazywać jakąś treść jak w przypadku baletu czy opery. Temu motywowi mogą towarzyszyć inne motywy jak: wesela, szatana, boga, narodu i ojczyzny, przemiany, ślubu, tradycji, walki, śmierci czy miłości. Ponieważ taniec może mieć różną wymowę jest ważnym tematem literackim co spróbuję udowodnić za pomocą następujących argumentów.
Po pierwsze w utworze Adama Mickiewicza pod tytułem Pan Tadeusz występuje jeden z najbardziej znanych tańców tamtej epoki. Podkomorzy który prowadzi Poloneza jest symbolem godności, dostojeństwa polskiej szlachty, a zarazem przemijalności kultury szlacheckiej o czym świadczy następujący cytat ostatni co tak poloneza wodził. Powaga tańca , majestatyczne ruchy i monotonna atmosfera maja ukazać odchodzące zwyczaje szlacheckie wypierane przez kulturę europejską. Świadczy o tym także fragment w którym to symbol sarmatyzmu Podkomorzy prowadzi Zosię symbolizującą nowe czasy, lepszą przyszłość pojednanie, optymizm, nadzieję i zgodę narodową.
Po drugie w III części Dziadów Adama Mickiewicza, przedstawiony jest groteskowy taniec na Balu u Nowosilcowa. Przez ukazanie ludzi różnych stanów tańczących na jednym parkiecie, autor utworu chciał ukazać dwulicowość i uległość Polaków wobec zaborcy. Na boku krytykują gubernatora, a w jego towarzystwie staja się łagodni i ulegli jak baranki.
Po trzecie motyw wymieszania różnych stanów występuje w utworze Stanisława Wyspiańskiego Wesele gdzie znowu bawią się, rozmawiają i tańczą chłopi z arystokracją. Cały taniec prowadzi Chochoł, który jest symbolem społeczeństwa uśpionego, niezdolnego do czynu w przeciwieństwie do Wernyhory. Isia opisuje go jako strach na wróble, karykatura człowieka. Jest on także symbolem odrodzenia polski po dłuższej chwili przestoju, o czym świadczy następujący cytat :
Nie przeziębi najgorszy mróz,
jeśli kto ma zapach róż,
owiną go w słomę zbóż
a nawisnę go odwiążą
i sam od kwitnie
Taniec chocholi jest bardzo monotonny, usypiający, pogrążający w niemocy, a chochoł przyśpiewuje zgromadzonym nudną pieśń:
Miałeś chamie złoty róg,
miałeś chamie czapkę z piór
czapkę wicher niesie,
róg huka po lesie,
ostał ci się ino sznur.
Jednak towarzystwo weselne tańczy jak kukły do rytmu nadawanego przez niego. Weselnicy jednak na pewno kiedyś się ockną i swoje sprawy zepchana na drugi plan, aby ratować ojczyznę.
Taniec w Chłopach W.S. Reymonta ma właściwości kojące duszę. Jest on bardzo realistycznie opisany jak również wszystkie obrzędy i ceremonie. Skłócona społeczność wiejska potrafi godnie się pogodzić, by tworzyć jedność w zabawie i szczęściu z parą młodych. Potrafią się pięknie bawić w przerwie od pracy, pokazując godną do naśladowania i podziwu postawę.
Kolejnym argumentem który poruszę jest wesele w utworze E. Orzeszkowej pod tytułem Nad Niemnem. Wesele i taniec stają się w powieści symbolem zgody narodowej. Mamy tutaj porównanie do Pana Tadeusza Wesele to jest kulminacyjnym , a zarazem najważniejszym i najbardziej podkreślanym momentem w całym utworze .
W ostatnim argumencie cofniemy się do średniowiecza, gdzie bardzo popularny był tak zwany motyw danse macabre. Polegał on na ukazaniu rozkładającego się ciała ludzkiego symbolizującego śmierć. Była to najczęściej kobieta, która po kolei zapraszała do tańca ludzi. Aby podkreślić potęgę śmierci i przemijanie ludzkiego życia, do tańca prosiła ludzi różnych stanów. W przedstawieniach tych, zazwyczaj brały udział 24 osoby uszeregowane w hierarchii. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią to polski utwór obrazujący taniec śmierci. Jest jednocześnie przestrogą , że każdy człowiek niezależnie od pozycji wśród ludzi, jest wobec śmierci równy. Mamy również pouczenie, że trzeba być uczciwym, aby dostać się do nieba, więc należy się spieszyć z realizacją wszystkich zamierzeń za żywota.
Mam nadzieje że udało mi się udowodnić , iż taniec był wszechobecny w literaturze zarówno polskiej jak i światowej. Generalnie taniec symbolizuje pojednanie narodu, grup, społeczności, bo miesza się arystokracja z mieszczaństwem czy chłopstwem. Taniec może mieć wymowę optymistyczną, pouczająca oraz groteskową i satyryczną. Tańczący wczuwają się w rytm, dają się ponieść. Można to porównać do marszu, do walki w obronie swojej najukochańszej ojczyzny. Muzyka i taniec otacza nas na co dzień prawie w każdej dziedzinie sztuki. Począwszy od malarstwa na animacjach komputerowych kończąc.