praca ja psychologia


We współczesnej psychologii ciągle podejmuje się nowe próby poszukiwania adekwatnego i spójnego obrazu człowieka. Jedną z takich prób jest psychologia humanistyczna, zwana także psychologią „ja”. Powstała w latach sześćdziesiątych minionego wieku. Zrodził ją protest przeciw behawioryzmowi i psychoanalizie. Psychologia humanistyczna czerpała inspirację z fenomenologii, buddyzmu itp. Wiele postulatów opierała także na głównych ideach egzystencjalizmu. Prezentuje całościowe podejście do człowieka, gdyż analizuje całą osobę, funkcjonującą jako całość, a nie jako układ elementów. Psychologia humanistyczna posiada aspekt teoretyczny, określający jej program i metody badawcze, ale też aspekt praktyczny, mianowicie kontakt z ludźmi, jako że stanowi ona ambitny program społeczny, który poprzez zmianę jednostek ma na celu ulepszenie społeczeństwa.

W przeciwieństwie do psychoanalizy psychologia humanistyczna buduje pozytywny obraz człowieka. Człowiek z natury jest dobry, a przynajmniej nie jest zły. Rodzi się z tendencją do rozwoju, samo urzeczywistnienia swoich świadomych planów, a nie tylko zdeterminowana doświadczeniami wczesnego dzieciństwa i nieświadomymi popędami. Główne zadanie stanowi odkrywanie i wyrażanie i rozwój swego rzeczywistego „ja”. Natomiast słabość natury ludzkiej wynika głównie z czynników środowiskowych, które utrudniają byt, zmuszając do życia zgodnie z wymogami presji społecznej. Człowiek boryka się także z poczuciem własnej skończoności, lecz kultura i religia nie dostarczają skutecznych sposobów, by stłumić lęk przed tymi granicami ostatecznymi.

Głównymi przedstawicielami psychologii humanistycznej są Carl Rogers i Abraham Maslow.

Psychologowie ci odrzucili jednowymiarowy obraz człowieka sformułowany przez Skinnera; uznali ten portret za zniekształcony, ponieważ nie przedstawiał autentycznej osoby, która dąży do samorealizacji i harmonijnego rozwoju.

Zarówno Rogers, jak i Maslow postrzegali człowieka jako istotę dążącą do realizacji swoich potencjalnych możliwości, osiągnięcie pełni egzystencji, mimo indywidualnych ograniczeń.

Jako warunek osiągnięcia zdrowia psychicznego psychologowie widzieli zdolność do samoakceptacji i świadomość własnych potrzeb i aspiracji. Jednakże Rogers podkreślał bardziej wagę obrazu własnej osoby, natomiast Maslow rolę motywów, jakie kierują ludźmi.

Teoria Rogersa wywodzi się z praktyki klinicznej, na podstawie której autor opracował terapię skoncentrowana na kliencie. Podstawą procesu terapeutycznego jest stworzenie ciepłej, pełnej akceptacji atmosfery przez terapeutę tak, aby pacjent uzyskał siłę i motywację do uświadomienia sobie prawdziwych uczuć i doświadczeń.

Rogers kładzie silny nacisk na własne doświadczenie jednostki, na jej uczucia

i wartości oraz wszystko to, co składa się na psychiczne życie wewnętrzne. Stąd też centralnym pojęciem jego teorii jest pojęcie „ja”, składają się nań, zdobywane

w wyniku doświadczenia, informacje o własnych cechach, wartościach i postawach. Taki obraz „ja” determinuje zarówno spostrzeganie świata jak i własnego zachowania podmiotu. Pojęcie „ja” wywiera regulujący wpływ na zachowanie, opierając się na zasadzie zgodności z doświadczeniem.

Rozbieżności między doświadczeniami a „ja” pojawiają się na skutek ocen jednostki przez innych, szczególnie w czasie jej dzieciństwa. Doświadczenia nie aprobowane i oceniane negatywnie są zazwyczaj wyłączane z obrazu „ja”, mimo, że mogą być wartościowe dla organizmu. Pojęcie „ja” tworzy się w procesie dorastania, w miarę wyodrębniania przez jednostkę swoich doświadczeń, związanych z nią samą.

Pojęcie „ja” reprezentuje:

* spostrzegane własne cechy

* spostrzegane relacje z innymi osobami

* przypisywane im wartości.

Ważne składniki tej wielowymiarowej struktury stanowią: „ja” idealne

(jaki naprawdę chciałbym być), „ja” rzeczywiste (jaki uważam, że naprawdę jestem).

„Ja” realne stanowi opis osoby, jej właściwości oraz relacji ze światem, odpowiada na pytanie: „jaki jestem?” Natomiast „ja” idealne reprezentuje te właściwości i relacje ze światem, jakie osoba chciałaby mieć.

Gdy spostrzegane przez podmiot „ja” i „ja” idealne zgadzają się ze sobą, osoba jest zdrowa psychicznie. Problemy psychologiczne pojawiają się w przypadku poważnych rozbieżności pomiędzy obydwoma „ja” oraz pomiędzy „ja” i światem realnym.

W psychologii przyjmuje się, że rozbieżność między „ja” realnym a „ja” idealnym jest wskaźnikiem stosunku do samego siebie określanego jako poziom samoakceptacji. Wystąpienie takiej niespójności wiąże się z niespełnieniem osobistych nadziei i pragnień, rodząc emocje rozczarowania i frustracji.

Jedną z technik redukowania rozbieżności między „ja” realnym a „ja” idealnym jest wprowadzanie zmian w posiadanych właściwościach, kreowanie siebie według pewnego wzorca. Ludzie zachowują się w sposób zgodny z posiadanym obrazem samego siebie i skłonni są odrzucać lub zniekształcać napływającą informacje, która jest zagrażająca dla ich „ja”. Wykazują także skłonność do obrony pozytywnego przekonania o sobie, dokonując reinterpretacji zdarzeń przeszłych i interpretacji zdarzeń bieżących w taki sposób, by podtrzymać pozytywną opinię na swój temat.

Podejście humanistyczne spowodowało zainteresowanie psychologów subiektywnym doświadczeniem jednostki oraz znaczeniem samoakceptacji w prawidłowym funkcjonowaniu psychicznym. Psychologia humanistyczna wyraża pełen nadziei pogląd na naturę człowieka, opierając się na przekonaniu, że każda jednostka posiada potencjalne zdolności zdrowego i twórczego rozwoju. Zaś niepowodzenia w realizacji owych możliwości wiążą się z ograniczającym wpływem rodziny, szkoły i innych presji społecznych. Natomiast główne zarzuty wobec psychologii humanistycznej opierają się na trudnościach w weryfikacji tej teorii, bazującej na nieścisłych definicjach.

BIBLIOGRAFIA

  1. Kozielecki J.; Koncepcje psychologiczne człowieka; Wydawnictwo

Akademickie „Żak”; Warszawa 1998

  1. Strelau J.; Psychologia - podręcznik akademicki, tom I i II; Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne; Gdańsk 2000

  2. Rosińska Z., Matusewicz C.; Kierunki współczesnej psychologii - ich geneza i rozwój; PWN; Warszawa 1987.

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
praca z religioznawstwa, psychologia-testy, referaty, prace zaliczeniowe
praca aaaaaaaaa, psychologia osób z ni
Rozdział 5 i 6, Studia - socjologia praca socjalna, Psychologia społeczna
293 , Praca zaliczeniowa z Psychologii i Socjologii Zarządzania
Potrójne ja psychologia
Psychologia - cw - praca, Interesujące, PSYCHOLOGIA, PSYCHOLOGIA (materiały)
Praca kontrolna z Psychologii
Schizofrenia, Studia - socjologia praca socjalna, Psychopatologia
Ja, psychologia pedagogika socjologia
praca, diagnoza psychologiczna
praca na psychologie
PRACA ZALICZENIOWAx, PSYCHOLOGIA, Semestr II, Zdrowie
[streszczenie] M. Sokolik - Psychoanaliza i Ja, Psychologia Ja i Tożsamości
Praca Zaliczeniowa z Psychologii, Testy
OSOBOWOŚĆ w.7 POZNAWCZE TEORIE JA, Psychologia osobowości

więcej podobnych podstron