Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Wydział Geodezji

i Gospodarki Przestrzennej

Gospodarka Przestrzenna

CIECHANÓW

Marcelina Gut

Rok akademicki 2009/2010

Gospodarka Przestrzenna

Grupa I

Spis treści

1. Położenie 3

2. Historia Ciechanowa i jego zabytki 3

3. Warunki naturalne 9

4. Ukształtowanie terenu 9

5. Rolnictwo 10

6. Stan i ochrona środowiska. 12

7. Ludność. 13

8. Rynek pracy. 16

9. Infrastruktura techniczna. 18

10. Mieszkalnictwo. 20

11. Służba zdrowia. 21

12. Kultura. 21

13. Sport i rekreacja. 25

14. Miasta partnerskie. 28

15. Źródła. 30

Położenie

Ciechanów to miasto położone w centralnej Polsce, leżące na skrzyżowaniu ważnych dróg komunikacyjnych: magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Wybrzeżem oraz drogi krajowej E 60 wiodącej z Zachodu Europy do krajów nadbałtyckich - Litwy, Łotwy, Estonii i Białorusi.

Ciechanów leży w dolinie rzeki Łydyni, która jest lewym dopływem Wkry. Miasto zajmuje obszar 32,51 km2 i liczy blisko 50 tys. mieszkańców. Łatwo tu dojechać samochodem (trasa nr 7) jak i koleją (pociągi w kierunku Działdowa, Olsztyna oraz Gdańska).

Dogodne położenie geograficzne oraz typowo rolniczy charakter regionu sprawił, że Ciechanów od dawna był ważnym ośrodkiem przemysłu przetwórczego, przede wszystkim rolno-spożywczego i maszynowego.

Historia Ciechanowa

Założycielem Ciechanowa był legendarny Ciechan, który w prasłowiańskich czasach szukał dogodnego miejsca na założenie rodziny. Trafił na dobrze usytuowany wzgórek wśród rozległych, pełnych grubego zwierza borów, otoczony z trzech stron rozlewiskami rzeki i urodzajnymi glebami. Zbudował na nim szałas i spłodził ze swoją żoną Dobrogniewą dziesięciu synów, z którymi, gdy dorośli, wzniósł drewniany, obszerny gród.

Przeprowadzone badania archeologiczne na ciechanowskim grodzisku dowiodły, że już w VII w. istniało tu bogate życie. Pierwsza pisana wzmianka o Ciechanowie pochodzi z 1065r. Był to dokument wystawiony przez Bolesława Śmiałego dla Benedyktynów mogileńskich, mocą którego mogli stąd pobierać daniny i opłaty. Można przypuszczać, że było to osiedle dobrze już rozwinięte i zagospodarowane, skoro zakonnikom z odległego Mogilna opłacało się ściągać stąd ówczesne podatki.

Rozwojowi osiedla sprzyjały warunki topograficzne. Przebiegał bowiem tędy znany od zamierzchłych czasów szlak bursztynowy, wiodący z północy na południe. Krzyżował się on ze szlakiem handlowym, biegnącym z zachodu na wschód Europy. Te uwarunkowania i pracowitość mieszkańców spowodowały, że Ciechanów wysunął się na czoło północno-mazowieckich grodów i przejął rolę centrum administracyjnego i obronnego regionu. Pełnemu rozwojowi osady przeszkadzały zakusy sąsiadów z północy i ich łupieskie najazdy. Od 1180r. napadali na Ciechanów Pomorzanie, Prusowie i Jadźwingowie. W 1337r. straszliwego spustoszenia dokonali Litwini pod wodzą księcia Olgierda.

Spłonął wówczas „Wysoki Gród” i domostwa znajdujące się na podgrodziu wokół „Zielonego rynku” (obecnie Pl. Kościuszki). Mimo tych tragedii gród stał się stolicą kasztelana, a nawet na pewien czas księstwem. W drugiej połowie XIV w. najazdy plemion z północy ustały i zaczął się złoty okres w dziejach Ciechanowa. Ks. Siemowit III nadał Ciechanowowi prawa miejskie, co podtrzymał jego syn Janusz I. Miasto zostało przeniesione w pobliże nowo pobudowanego zamku i zostało skoncentrowane wokół wówczas utworzonego drugiego rynku. Gospodarka miasta rozwijała się, wzrósł popyt na płody rolne, kwitło rzemiosło, a dobrobyt mieszkańców podwoił się.

Po bezpotomnej śmierci ostatnich książąt mazowieckich, w 1526r. Ciechanów, liczący 5 tysięcy mieszkańców, został wraz z Mazowszem włączony do Korony. Dzięki szkole Augustianów i częstej obecności dworu, w mieście podniósł się poziom oświaty i kultury. Najazdy szwedzkie w 1657 i 1708r. spowodowały upadek miasta. Liczba ludności znacznie się zmniejszyła. Na skutek licznych pożarów i przywleczonej dżumy miasto wyniszczało i wyludniało. Po drugim rozbiorze decyzją Sejmu Grodzkiego Ciechanów na krótko stał się stolicą województwa. Pożary i epidemie gnębiły miasto jeszcze do lat 80-tych XIX w. Dopiero w drugiej połowie stulecia zaczął się dla Ciechanowa okres względnego rozwoju. Pobudowana kolej nadwiślańska sprzyjała rozkwitnięciu drobnego przemysłu. W 1864r. powstał browar, ok. 1870r. cegielnia, w 1882r. cukrownia, a w 1901r. młyn parowy. Sukcesywnie przybywało ludności. Znów rozwijała się oświata i kultura. W 1882r. powstała Ochotnicza Straż Pożarna, w 1906r. oddział Towarzystwa Kultury Polskiej, w 1921r. średnia szkoła ogólnokształcąca.

Życie miasta znacznie się ożywiło. Potem nadszedł kolejny kataklizm spowodowany I wojną światową. W okresie międzywojennym nastał kryzys ekonomiczny. Mimo to Ciechanów stawał się coraz prężniejszym ośrodkiem kulturalnym. Powstawały liczne organizacje zawodowe, społeczne, ukazywały się regionalne czasopisma. 26 października 1939r. dekretem Hitlera Ciechanów z sąsiednimi ośmioma powiatami został włączony do Rzeszy i po raz drugi w swojej historii stał się stolicą wojewódzką.

W wyniku terroru około 40% mieszkańców zginęło w obozach, katowniach i na przymusowych robotach. W celu zorganizowania samoobrony i ochrony żywej substancji narodu powołany został ruch oporu. 17 stycznia 1945r. Ciechanów został wyzwolony. Wojna skończyła się z ogromnymi stratami ludzkimi i materialnymi. Wszystkie zakłady produkcyjne były zdewastowane. Mieszkańcy przywrócili swojemu miastu nie tylko stan poprzedni, ale doprowadzili go do rozkwitu. W latach 1975-1998 Ciechanów po raz trzeci osiągnął status wojewódzki.

Zabytki

Zamek Książąt Mazowieckich

Zamek to najwspanialsza pamiątka Ciechanowa i zarazem jeden z najciekawszych obiektów nizinnego budownictwa obronnego w Polsce. Murowany z cegły o układzie gotyckim, na fundamencie i podmurówce z kamienia, usytuowany na planie prostokąta (48x57m), z kwadratowym dziedzińcem wewnątrz. Budowę warowni rozpoczął w 1344 r. Siemowit II, kontynuował jego syn Siemowit III i zakończył Janusz I. Zamek został wzniesiony w zakolu Łydyni, na podmokłym terenie. Pierwotna wysokość murów obronnych nie przekraczała 5 m. Jednak na skutek spiętrzenia okolicznych rzek do celów młynarskich, poziom wody podniósł się na tyle, że zalewał dziedziniec zamkowy. Zaszła wówczas konieczność podwyższenia dziedzińca o 1,5 m. Spowodowało to, że brama wjazdowa, znajdująca się pomiędzy basztami, została zasypana.

Zrezygnowano z niej, a wjazd do zamku utworzono od strony zachodniej, w miejscu furty bocznej. Mury zamkowe okazały się wówczas za niskie. Nastąpiły wtedy kolejne fazy
rozbudowy obiektu. Mury obronne i baszty zostały podwyższone do obecnej wysokości. Część mieszkalna zamku znajdowała się od strony północnej. Kaplica zaś umieszczona była w północno-zachodnim narożniku części mieszkalnej. Apogeum swojej świetności zamek przeżył po 1526 r., kiedy to król Zygmunt Stary włączył Mazowsze do królestwa i podarował zamek swojej żonie - królowej Bonie. Bona często przebywała w zamku ciechanowskim, a ponieważ nastała moda na renesans, kazała przebudować całe wnętrze części mieszkalnej. Po jej wyjeździe z Polski, zamkiem prawie się nie interesowano. Obiekt zaczął niszczeć i stracił na znaczeniu jako bastion obronny. Znaczące straty spowodowały też najazdy szwedzkie w 1657 i 1708 r. Zamek popadł w ruinę. Dalszych zniszczeń dopełnili Prusacy po III rozbiorze Polski. Część mieszkalna, składająca się z murowanej budowli reprezentatywnej i niewielkiego domu drewnianego, oraz przedbramie zostały rozebrane. W latach międzywojennych, a potem po wojnie, prowadzone były prace remontowe. Zamek został częściowo zrekonstruowany i udostępniony turystom. Zachowany jest prostokątny mur zewnętrzny, o wysokości 9,8 m, z dwiema okrągłymi basztami narożnymi: południowo-wschodnią (więzienną) i zachodnią, zwaną arsenałem (pełniącą głównie funkcje obronne, co potwierdza obecność otworów strzelniczych i zbiornikiem na smołę). W 2004r. odtworzono bramę w murze od południowej strony zamku. W ocalałych podziemiach mieści się fragment ekspozycji muzealnej. Na kamiennym dziedzińcu znajduje się głaz upamiętniający śmierć 4 żołnierzy AK, powieszonych 17 grudnia 1942 r. Ciechanowski zamek był źródłem natchnienia dla wielu pisarzy i twórców kultury. Odwiedzali go i sławili: Zygmunt Krasiński, Hipolit Gawarecki, Stefan Żeromski, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, Maria Konopnicka.

Ratusz

Ratusz to obiekt neogotycki, znajdujący się na północnej stronie rynku. Wzniesiony został w 1844 r. według projektu znakomitego włoskiego architekta - Henryka Marconiego (1792-1863). Zbudowany z cegły, na planie prostokąta, z nowszą dobudówką od tyłu, dwukondygnacyjny, podpiwniczny, z czworoboczną wieżą na osi fasady. Naroża budynku ujęte zostały wielobocznymi filarami. Okna ostrołukowe. Gzyms podokapowy z podwieszonych arkad neogotyckich, tworzący jednocześnie kapitale filarów. Dach czterospadowy, kryty blachą. W panoramie miasta ratusz stanowi piękny architektoniczny akcent, wyróżniający się swoją lekkością i swoistym urokiem.

Rynek ciechanowski

Rynek został założony na przełomie XIV i XV wieku, w czasie przenoszenia z dzisiejszego Placu Kościuszki na nowe miejsce, w okolice zamku. Rynek zaprojektowany był na kształcie regularnego czworoboku, typowo dla miast lokowanych na prawie chełmińskim. Z każdego rogu wybiegały dwie prostopadłe ulice. Zasadniczy układ rynku pozostał do dziś niezmieniony, z wyjątkiem południowej pierzei, którą rozebrał okupant w 1942 r. Rada Miasta w 1962 r. podjęła uchwałę o przekształceniu rynku w miejski skwer. Bruk został zerwany. Na jego miejsce posiano trawniki, posadzono drzewa i krzewy, zbudowano fontannę.

Farska Góra

Kiedyś grodzisko, kolebka Ciechanowa. Farska Góra położona jest pomiędzy ul. Ściegiennego a parkiem Dąbrowskiego, obok kościoła farnego. Wedle badań archeologicznych, to tu legendarny Ciechan postawił pierwszy szałas, założył rodzinę, a potem przy pomocy licznych i dzielnych synów wzniósł drewniany gród. W 1180 r. gród przeżył najazd Pomorzan, a w latach 1244, 1260, 1262, 1267 i 1337 bronił się przed Prusami, Jadźwingami i Litwinami. Gród spłonął ostatecznie w 1476 r. Pozostało po nim pełne tajemnic wzgórze i park. U podnóża Farskiej Góry znajduje się pomnik Ciechana, legendarnego założyciela miasta.

Kościół Farny

Kościół pod wezwaniem św. Józefa, parafia pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Wzniesiony został w drugiej połowie XIV, obok średniowiecznego grodziska. Późnogotycki obiekt, położony w centrum miasta (ul. Ks. Piotra Ściegiennego 11) stał się sakralną wizytówką Ciechanowa. W swym wnętrzu posiada wiele pamiątek historycznych, tablic i epitafiów. Obok kościoła do połowy XIX wieku znajdował się grzebalny cmentarz. Na przestrzeni wieków świątynia przechodziła bogate i burzliwe dzieje. Wielokrotnie była rabowana i

profanowana. W czasie wojen szwedzkich uległa znacznemu zniszczeniu.

Wielokrotnie była rabowana i profanowana. W czasie wojen szwedzkich uległa znacznemu zniszczeniu. Ciężkim okresem dla kościoła był też rok 1807, kiedy to wkroczyły do Ciechanowa wojska francuskie. Miasto znajdowało się wtedy na szlaku pochodu armii na wschód. Obiekt zdewastowano i użyto na cele intendentury, zmieniając w magazyn mąki i w piekarnię. Do remontu przystąpiono dopiero w 1821 r. Nabożeństwa w tym czasie odbywały się w pobliskim kościele oo. Augustianów. Dalsze prace restauracyjne prowadzono w latach 1876-1878. Następny generalny remont przeprowadzono w latach 1913-1920 według projektu architekta Stefana Szyllera. Wykonano wówczas polichromię, a dachówkę zastąpiono obniżonym dachem pokrytym blachą. Wojna nie oszczędziła świątyni i w latach 1946-1954 konieczny był kolejny remont.

Mimo wielu niełaskawych doświadczeń historii, kościół jest przykładem dobrze zachowanego gotyku mazowieckiego. Wzniesiony na planie krzyża z cegły, z użyciem w dolnych partiach murów dużych głazów narzutowych. Wszystkie narożniki i ściany boczne opięte są uskokowymi skarpami. Trzynawowy, z nawą środkową wyższą od naw bocznych, stanowi rzadkość wśród starych kościołów. W jego wnętrzach zachowały się m.in. krzyż z belki tęczowej pochodzący z XVI w., dwie kropielnice granitowe prawdopodobnie z XIV w., krucyfiks z pierwszej połowy XVII w. Z dawnych nagrobków zachował się w nawie głównej nagrobek Stanisława Szczurzyńskiego (zm. w 1556 r.) z płaskorzeźbą rycerza w zbroi naturalnej wielkości. Płaskorzeźba ta zaliczana jest do pięciu zapowiadających renesans na Mazowszu.

Dzwonnica na Farskiej Górze

Neogotycka dzwonnica z 1889 r. wzniesiona została na grodzisku, w miejscu poprzedniej, drewnianej z XVII wieku. Budowla jest czworoboczna, oszkarpowa-na, z kolistymi przeźroczami i szczytami sterczynowymi. W ramach zespołu kościelnego została uznana za zabytek.

Kościół poklasztorny

Gotycki kościół, obecnie pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, parafia św. Tekli (ul. Augustiańska 3). wzniesiony został przez ks. Siemowita i jego żonę Eufemię w połowie XIV wieku, wówczas p.w. św. Marcina, dla sprowadzonych do Ciechanowa oo. Augustianów.

Miejsce pod kościół i klasztor nadał Kazimierz I w 1353 r. Zakon uległ kasacji po powstaniu styczniowym. Świątynia była wielokrotnie niszczona. Po ostatniej odbudowie rozebrane zostały nawy boczne, zabudowano arkady, zlikwidowano gotyckie sklepienie, a ostrołukowe okna zastąpiono prostokątnymi. Istniejąca polichromia, wykonana przez Władysława Drapiewskiego, pochodzi z 1920 r. We wnętrzu kościoła znajduje się wiele cennych pamiątek, m.in. barokowy ołtarz główny, pieta z XVIII w., krucyfiks z XVI w., 7-głosowe organy z XVIII w., barokowa ambona. Podziemia kościoła kryją szczątki zakonników.

Kamienica secesyjna Brudnickich

Kamienica jest usytuowana przy ul. Ks. Piotra Ściegiennego 2. Zbudowana w 1912 roku, stała się jednym z najładniejszych budynków w Ciechanowie. Obiekt wpisano do rejestru zabytków.

Cmentarz parafialny

Najstarszy cmentarz w Ciechanowie znajduje się przy ul. Płońskiej, gdzie grzebano zmarłych od 1828 r. Znajdują się tu groby powstańców, działaczy społecznych, uczestników rewolucji oraz mogiły poległych i pomordowanych w czasie wojny. Cmentarz, jego brama i ogrodzenie zostały wpisane na wykaz chronionych zabytków nieruchomych.

Warunki naturalne

W wyniku reformy administracyjnej kraju z dniem 1 stycznia 1999 roku został utworzony powiat ciechanowski obejmujący 106,3 tys. ha tj. 3,0 % powierzchni województwa mazowieckiego.

Powiat ciechanowski leży w północnej części województwa mazowieckiego i graniczy z 5 powiatami tj.: mławskim, przasnyskim, makowskim, pułtuskim i płońskim.

W skład powiatu wchodzą: maisto Ciechanów Miasto i Gmina Glinojeck oraz gminy: Ciechanów, Gołymin, Grudusk, Ojrzeń, Opinogóra, Regimin i Sońsk.

Obszar powiatu położony jest w dwóch mezoregionach. Obszar położony na północ od miasta Ciechanowa leży na Wzniesieniach Mławskich a na południe na Wysoczyźnie Ciechanowskiej.

Rzeźba Wysoczyzny Ciechanowskiej została wykształcona w wyniku działalności lodowca stadiału Wkry (zlodowacenie środkowopolskie). Okresy następne w wyniku denudacji peryglacjalnej doprowadziły do złagodzenia istniejących form. Natomiast Wzniesienia Mławskie charakteryzują się występowaniem tzw. młodego krajobrazu pojeziernego z licznymi wałami kemowymi i morenowymi terenu.

Wysokość bezwzględna terenu powiatu ciechanowskiego jest zróżnicowana. Najwyższa wysokość występuje w rejonie wsi Przywilcz 190,5 m npm. I Nieborzyn 187 m npm. (gm. Grudusk) oraz Wola Pawłowska 167,5 m npm. (gm. Ciechanów), zaś najniższa dochodzi do 101,4 m npm. W rejonie wsi Budy Kownackie (gm. Ojrzeń).

W ścisłym związku z rzeźbą terenu pozostaje charakter wód powierzchniowych. W ujęciu hydrograficznym obszar powiatu należy do dorzecza Wisły. Ponad 96 % powiatu leży w zlewni Wkry, będącej dopływem Narwi. Niewielkie skrawki północno wschodnie i południowo wschodnie są odwadniane przez rzekę Pełtę i Przewodówkę, które uchodzą bezpośrednio do Narwi.

Rolnictwo

Tereny użytkowane rolniczo to 80,7 tys. ha użytków rolnych tj. 76,0 % ogólnej powierzchni powiatu (z tego w miastach 2,2 tys. ha).

Powiat ciechanowski posiada korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa. Grunty najlepsze jakościowo zaliczane do II i III klasy bonitacyjnej zajmują ok. 33% użytków rolnych, średnie kl. IV - ok. 35%. Grunty słabe jakościowo kl. V-VI stanowią 32% użytków rolnych.

W strukturze władania użytków rolnych dominuje sektor prywatny. Gospodarstwa indywidualne zajmują ok. 8,5 tys. ha tj. 97,8% ogółu użytków rolnych powiatu. Według danych spisu rolnego (1996r.) na terenie powiatu było 6,8 tys. indywidualnych gospodarstw rolnych. Struktura obszarowa gospodarstw indywidualnych jest korzystna ok. 46% to gospodarstwa średnie i duże o powierzchni powyżej 10 ha. Średnia wielkość gospodarstwa indywidualnego wynosi 12,6 ha.

Teren powiatu znajduje się na obszarze Zielonych Płuc Polski, co jednocześnie określa kierunek jego rozwoju poprzez wdrażanie zasad ekorozwoju, do których zalicza się wprowadzenie proekologicznych zasad gospodarowania zasobami przyrodniczymi, aktywizację gospodarki poprzez wszechstronne i racjonalne wykorzystanie zasobów i walorów przyrodniczych oraz wzrost poziomu cywilizacyjnego. Na drodze prawidłowego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich powiatu ciechanowskiego stoi jednak kilka barier do których można zaliczyć:

Zatrudnienie w rolnictwie - duży odsetek ukrytego bezrobocia.

Słabe zdolności inwestycyjne w gospodarstwach - znaczna część indywidualnych gospodarstw rolnych prowadzi działalność wyłącznie głównie dla zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych związanych z tym gospodarstwem.

Duży udział gospodarstw mniejszych obszarowo tj. do 5 ha.

Słabe zdolności akumulacyjne, inwestycyjne i adaptacyjne sektora rolno-spożywczego - wskazują na konieczność wspierania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw z tego zakresu,

Słaby poziom wykształcenia ludności wiejskiej.

Duży udział mniejszych gospodarstw rolnych utrudnia wykorzystanie nowoczesnego sprzętu rolniczego brak zespołowego użytkowania maszyn rolniczych.

Słabe nadal powiązania pomiędzy producentami rolnymi a zakładami przetwórstwa

Niewystarczający poziom infrastruktury technicznej , społecznej i kulturowej.

W tym kontekście musimy mieć świadomość, że tylko sprawne i nowoczesne rolnictwo będzie mogło rywalizować na rynku rozszerzonej Unii jak również innych.

W 2000 roku Starostwo wspólnie z gminami powiatu ciechanowskiego realizowało projekt pn." Przystosowanie rolnictwa w powiecie ciechanowskim do integracji z Unią Europejską" w ramach Projektu Inicjatywy Proeuropejskie Phare 97. W ramach programu odbył się cykl szkoleń dotyczący ogólnych informacji o UE, funduszy strukturalnych i przedakcesyjnych, niezbędnych dostosowań w sferze rolnictwa, regulacji na poszczególnych rynkach UE, prowadzenie rachunkowości rolnej ("Projekt finansowany przy wsparciu finansowym UE"). Przedsięwzięcie to przyczyniało się również do integracji samorządów lokalnych naszego powiatu. W opracowanej wstępnej strategii rozwoju powiatu ciechanowskiego założono, że działania podejmowane w kierunku zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich w powiecie ciechanowskim będą dotyczyły:

Poprawy struktury obszarowej gospodarstw rolnych

Poprawy infrastruktury ekonomicznej, technicznej obszarów wiejskich - pod kątem rozwoju działalności gospodarczej

Organizacyjno-ekonomicznych powiązań producentów rolnych z rynkiem produktów rolno-spożywczych i zakładami przetwórstwa rolno-spożywczego.

Wzmocnienia roli rolników na rynku produkcji rolnej - grupy producenckie.

Ochrona środowiska naturalnego i zasobów krajobrazu wraz z dziedzictwem kulturowym.

Rozbudowy infrastruktury technicznej na terenach wiejskich

Wykształcenia struktur administracyjnych i instytucjonalnych służących rozwojowi obszarów wiejskich i rolnictwa.

Szkolnictwa podstawowego i ponad podstawowego dla ludności wiejskiej na wysokim poziomie merytorycznym i organizacyjnym.

Przestrzenne rozmieszczenie wiodących kierunków produkcji rolnej wynikające z uwarunkowań przyrodniczych, zainwestowania rolniczego, struktury obszarowej gospodarstw i zasobów siły roboczej stwarzają możliwości:

rozwoju produkcji zbóż konsumpcyjnych i paszowych, uprawy roślin przemysłowych szczególnie w gminach: Opinogóra, Gołymin, Grudusk

rozwoju chowu i hodowli bydła oraz trzody chlewnej.

W związku z powyższym działania instytucji i organizacji z otoczenia rolnictwa winny być skierowane na wspomaganie rozwoju terenów wiejskich i tworzenie dodatkowych źródeł dochodów ludności wiejskiej. Podstawowym warunkiem zmian strukturalnych w rolnictwie jest poziom infrastruktury technicznej na terenach wiejskich. Dość intensywne starania samorządów gminnych, przy udziale środków z budżetu państwa przyczyniły się do jej polepszenia. Wysoki wskaźnik zatrudnienia w rolnictwie w perspektywie integracji z Unią Europejską sprawia, iż rolnicy muszą szukać nowych alternatywnych rozwiązań zgodnych z polityką UE dotyczącą wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich.

Lokalizacja powiatu na obszarze Zielonych Płuc Polski stwarza warunki do rozwoju turystyki wiejskiej, agroturystyki przy wykorzystaniu walorów krajobrazowych powiatu. Przyczyni się to jednocześnie do rozwoju usług w szerszym zakresie, rzemiosła, rękodzieła, drobnego przemysłu przetwórczego. Procesy te będą wymagały sprawnego i efektywnego połączenia środków własnych mieszkańców wsi, środków samorządów lokalnych, środków budżetowych i pomocowych z UE oraz innych dostępnych źródeł finansowania.

Stan i ochrona środowiska

Dzięki dogodnemu położeniu na obszarze Zielonych Płuc Polski, z dala od uciążliwego przemysłu oraz realizowanym konsekwentnie inwestycjom proekologicznym (składowisko odpadów, oczyszczalnia ścieków, stacja uzdatniania wody, system ciepłowniczy) miasto ma czyste środowisko.

Mieszkańcy opowiadają się za zrównoważonym modelem rozwoju, który zostanie zapisany w przygotowywanej właśnie „Strategii rozwoju Ciechanowa”. Za osiągnięcia ekologiczne miasto było nagradzane w kraju i za granicą: w roku 1999 Rada Gmin i Regionów Europy przyznała nam Certyfikat Miasta Zrównoważonego Rozwoju, w roku 2001 otrzymaliśmy Dyplom w konkursie Regionalnego Centrum Ekologicznego pt. Miasta a Wymagania Unii Europejskiej.

Rok 2002 przyniósł nam aż 3 wyróżnienia: zwycięstwo w konkursie Stockholm Partnerships (tzw. Nagroda Nobla w dziedzinie zrównoważonego rozwoju) i statuetka wręczana przez króla Szwecji, certyfikat za osiągnięcia w zakresie poprawy warunków życia mieszkańców (podpisany przez sułtana Dubaju) oraz znak promocyjny Zielone Płuca Polski.

GOSPODARKA ODPADAMI

Rada Miasta Ciechanów przyjęła w dniu 30 września 2004r. uchwałą nr 227/XXII/2004 Gminny Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Ciechanów oraz Gminny Program Ochrony Środowiska dla miasta Ciechanów. Projekty zostały pozytywnie zaopiniowane przez Zarząd Powiatu Ciechanowskiego (uchwała nr 71/2004 z dnia 7.06.2004r.) i Zarząd Województwa Mazowieckiego (uchwała nr 862/126/04 z dnia 17.08.2004r.). Plan i Program zostały przygotowane w oparciu o konsultacje społeczne przy uwzględnieniu głosów środowiska samorządowego, naukowego i gospodarczego z terenu miasta. Opracowania te będą służyły miedzy innymi do realizacji celów zawartych w „Strategii rozwoju społeczno - gospodarczego miasta Ciechanów do 2023 - Zrównoważony rozwój wyzwaniem XXI wieku”.

Ludność

Według danych zamieszczonych na stronie Głównego Urzędu Statystycznego www.stat.gov.pl w roku 2007 miasto Ciechanów zamieszkiwało 46 947 osób.

Poniższa tabela przedstawia ilość mieszkańców Ciechanowa na przełomie lat 1997-2007 dla ogółu mieszkańców, dla kobiet i dla mężczyzn.

Ludność na przełomie lat 1997-2007

Płeć	Lata	Liczba mieszkańców
ogółem	1997	46 813
ogółem	1998	47 092
ogółem	1999	47 249
ogółem	2000	47 468
ogółem	2001	46 545
ogółem	2002	46 564
ogółem	2003	46 403
ogółem	2004	46 481
ogółem	2005	46 525
ogółem	2006	46 274
ogółem	2007	45 947
mężczyźni	1997	22 452
mężczyźni	1998	22 576
mężczyźni	1999	22 676
mężczyźni	2000	22 787
mężczyźni	2001	22 185
mężczyźni	2002	22 236
mężczyźni	2003	22 159
mężczyźni	2004	22 165
mężczyźni	2005	22 169
mężczyźni	2006	22 049
mężczyźni	2007	21 857
kobiety	1997	24 361
kobiety	1998	24 516
kobiety	1999	24 573
kobiety	2000	24 681
kobiety	2001	24 360
kobiety	2002	24 328
kobiety	2003	24 244
kobiety	2004	24 316
kobiety	2005	24 356
kobiety	2006	24 225
kobiety	2007	24 090

Ludność w wieku

przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym

	2007		ogółem	mężczyźni	kobiety
w wieku przedprodukcyjnym			9 664	4 910	4 754
w wieku produkcyjnym			30 525	15 178	15 347
w wieku poprodukcyjnym			5 758	1 769	3 989
	2004		ogółem	mężczyźni	kobiety
w wieku przedprodukcyjnym			11 036	5 635	5 401
w wieku produkcyjnym			29 788	14 802	14 986
w wieku poprodukcyjnym			5 657	1 728	3 929
	2000		ogółem	mężczyźni	kobiety
w wieku przedprodukcyjnym			13 046	6 679	6 367
w wieku produkcyjnym			29 131	14 531	14 600
w wieku poprodukcyjnym			5 291	1 577	3 714
	1997		ogółem	mężczyźni	kobiety
w wieku przedprodukcyjnym			14 151	7 249	6 902
w wieku produkcyjnym			27 574	13 698	13 876
w wieku poprodukcyjnym			5 088	1 505	3 583

Ludność według wieku w roku 2007

Wiek	Wartość
ogółem	45 947
0-4	2 031
05-09	2 274
10-14	3 028
15-19	3 948
20-24	4 104
25-29	3 451
30-34	2 825
35-39	2 806
40-44	3 343
45-49	4 356
50-54	4 217
55-59	3 099
60-64	1 518
65-69	1 454
70 i więcej	3 493

Ruch naturalny ludności

Ruch naturalny	Płeć	Wartość
	ogółem	403
Urodzenia żywe	mężczyźni	214
	kobiety	189
	ogółem	434
Zgony ogółem	mężczyźni	243
	kobiety	191
	ogółem	-31
Przyrost naturalny	mężczyźni	-29
	kobiety	-2

Rynek pracy

Według stanu na koniec 2003 roku w granicach powiatu ciechanowskiego działalność gospodarczą prowadziło ponad 7200 podmiotów, w tym ponad 4500 w gminie miejskiej Ciechanów, co stanowi ponad 62 % wszystkich podmiotów gospodarczych występujących w rejestrach gmin. Pod względem charakteru własności najliczniejszą grupę podmiotów stanowi sektor prywatny i stanowi około 97 % ogólnej liczby podmiotów zarejestrowanych.

Na terenie powiatu ciechanowskiego dominują następujące rodzaje działalności gospodarczej:

Działalność produkcyjna - głównie przemysł przetwórczy, rolno-spożywczy i maszynowy,

Działalność handlowa - placówki handlowe, w tym sklepy spożywcze, spożywczo - przemysłowe i przemysłowe, hurtownie oraz inne,

Usługi naprawy, gastronomia, hotele, usługi turystyczne itp.

Do grupy zakładów działających na terenie powiatu ciechanowskiego zatrudniających największą liczbę pracowników należą między innymi:

• Telekomunikacja Polska S.A.

• Fabryka Narzędzi FANAR S.A

• Firma BAUER S.A.

• DELITISSUE,

• Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie

• Ciechanowskie Zakłady Drobiarskie „CEDROB” S. A.

• Zakłady Mechaniczne i Cynkownia Ogniowa METALTECH,

• Firma Budowlana BUDMARK,

• Ciechanowska Spółdzielnia Mleczarska w Ciechanowie

• DPI - ZCS Poland Sp. z o.o. - producent części do samochodów oraz autoryzowany DEALER DAEWOO -FSO sprzedający samochody osobowe i dostawcze oraz części zamienne

• Przedsiębiorstwo Wydawniczo - Poligraficzne GRYF S.A.

• Przedsiębiorstwo Przemysłu Chłodniczego S.A.

Urzędy administracji samorządowej i agendy administracji rządowej, w tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Ciechanowie,

W działalności handlowej przeważają placówki handlu detalicznego oraz hurtownie. W branży usługowej dominują podmioty świadczące usługi transportowe i magazynowe, usługi w zakresie obsługi nieruchomości i prowadzenia interesów, usługi pośrednictwa finansowego oraz usługi bytowe.

Na terenie powiatu ciechanowskiego funkcjonują również podmioty z udziałem kapitału zagranicznego, jak : Wydawnictwo BAUER - kapitał niemiecki; DELITISSUE - kapitał włoski; DURLIN East Europe Pl - Sp. z o.o. - kapitał francuski; DAEWOO FSO MOTORS Sp. z o.o. ( były kapitał koreański).

Zasadniczy potencjał gospodarczo-przemysłowy występuje na terenie gminy miejskiej Ciechanów. Pozostałe jednostki administracyjne są względnie skromne „wyposażone w uzbrojenie miejsc zatrudnienia”. Zdecydowana liczba miejsc pracy występuje w podmiotach gospodarczych małych, zatrudniających do 9 osób.

W stosunku do lat ubiegłych wskaźnik zatrudnienia wskazuje tendencję malejącą. Od kilku lat obserwuje się tendencję do obniżania się liczby pracowników pracujących w przedsiębiorstwach zatrudniających wielu pracowników.

Według danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Ciechanowie, na dzień 31 grudnia 2003 roku liczba bezrobotnych wynosiła 8813osób i w porównaniu do końca grudnia 2002 roku - 8853 osoby była niższa o 40 osób, tj. o 0,4%. Natomiast na dzień 31.01.2004 roku liczba bezrobotnych wynosiła 9228 osób i w porównaniu do końca grudnia 2003 roku - 8813 osób i wzrosła o 415 osoby, tj. o 4,5%.

Liczba osób bezrobotnych

w Ciechanowie na przełomie lat 2005-2007

Płeć	Lata	Wartość
ogółem	2005	4 381
		2006	4 201
		2007	3 820
	mężczyźni	2005	2 014
		2006	1 983
		2007	1 803
	kobiety	2005	2 367
		2006	2 218
		2007	2 017

Zatrudnienie według sektorów

Rok	Sektory ekonomiczne	Płeć	Wartość
1995		ogółem	14 462
		ogółem	mężczyźni	6 554
			kobiety	7 908
			ogółem	4 693
		sektor przemysłowy	mężczyźni	2 999
			kobiety	1 694
			ogółem	9 682
		sektor usługowy razem	mężczyźni	3 491
			kobiety	6 191
			ogółem	13 203
		ogółem	mężczyźni	6 008
			kobiety	7 195
	2000		ogółem	4 402
		sektor przemysłowy	mężczyźni	2 949
			kobiety	1 453
			ogółem	8 736
		sektor usługowy razem	mężczyźni	3 017
			kobiety	5 719
			ogółem	12 584
	2003	ogółem	mężczyźni	5 668
			kobiety	6 916
			ogółem	3 947
		sektor przemysłowy	mężczyźni	2 641
			kobiety	1 306
			ogółem	8 585
		sektor usługowy razem	mężczyźni	2 994
			kobiety	5 591

Infrastruktura techniczna

Teren powiatu obsługiwany jest przez Zakład Energetyczny Płock Rejon Energetyczny w Ciechanowie i Mławie i zaopatrywany jest w energię elektryczną z krajowego systemu energetycznego za pośrednictwem linii WN 110 kV dług. około 110 km : Płock - Ciechanów - Przasnysz oraz Dębe - Ciechanów - Mława - Nidzica.

Przez teren powiatu przebiega gazociąg przesyłowy wysokiego ciśnienia długości ponad 40 km Płońsk - Olsztyn ( DN 400, DN 200, DN 100).

Poprzez 2 stacje redukcyjno - pomiarowe Io w Ciechanowie zaopatrywanych jest 11 590 odbiorców na terenie miasta.

Przez obszar gmin : Opinogóra, Ciechanów, Regimin i Glinojeck przebiega gazociąg tranzytowy Jamał - Europa Zachodnia z projektowaną w miejscowości Lekowo (gm. Regimin) tłocznią gazu.

Obszar powiatu zarządzany jest przez Telekomunikację Polską S.A. - Centrum Eksploatacji Technicznej w Ciechanowie oraz Przedsiębiorstwo Telekomunikacyjne “RETEL” S.A.. Miasta i wszystkie gminy posiadają automatyczne centrale telefoniczne. Liczba abonentów telefonicznych (w 1998r.) wynosiła 210 abonentów/1000 mieszkańców i corocznie wzrasta.

Podstawowy układ drogowy powiatu stanowi sieć dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych. Łączna długość tych dróg wynosi ok.560 km w tym powiatowych 444 km.

Utrzymaniem sieci dróg powiatowych zajmuje się Powiatowy Zarząd Dróg przy ul. Mazowieckiej 7 w Ciechanowie.

Na terenie powiatu znajdują się 58 punktów sprzedaży paliw oraz 3 stacje gazowe.

Uzupełnieniem tego układu dróg jest sieć dróg gminnych zapewniająca obsługę wszystkich jednostek osadniczych powiatu.

W Ciechanowie problem gospodarki ściekowej rozwiązany jest przez nowoczesną oczyszczalnię ścieków.

Drogi lokalne miejskie

Rok	Rodzaje dróg	Ilość km
	ogółem	93
1995	o nawierzchni twardej	52
	o nawierzchni twardej ulepszonej	34
	remonty dróg	0
	ogółem	93
1998	o nawierzchni twardej	52
	o nawierzchni twardej ulepszonej	34
	remonty dróg	0

Abonenci sieci telefonicznej

Abonenci	Lata	Wartość
abonenci Telekomunikacji Polskiej S.A.	1995	9 942
abonenci Telekomunikacji Polskiej S.A.	1998	14 173

Drogi powiatowe wg typu nawierzchni

	Rodzaje dróg	Wartość
	o nawierzchni twardej	350,7
2001	o nawierzchni twardej ulepszonej	336,7
	o nawierzchni gruntowej	92,2
	o nawierzchni twardej	356,0
2005	o nawierzchni twardej ulepszonej	347,0
	o nawierzchni gruntowej	87,0

Mieszkalnictwo

Ilość mieszkań

Rodzaje własności	Lata	Wartość
ogółem	2000	14 296
ogółem	2005	15 521
własność gminy	2000	2 335
własność gminy	2005	2 159
własność spółdzielni mieszkaniowych	2005	6 310
własność zakładów pracy	2005	415
własność osób fizycznych	2005	6 328
własność TBS	2005	268
własność innych podmiotów	2005	41

Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne

	Urządzenia techniczno-sanitarne	Wartość
	wodociąg	14 881
	ustęp spłukiwany	14 464
2002	łazienka	13 947
	centralne ogrzewanie	13 417
	gaz sieciowy	11 538
	gaz sieciowy	11 749
	ustęp spłukiwany	14 834
2005	łazienka	14 326
	centralne ogrzewanie	13 759
	wodociąg	15 244

Służba zdrowia

Opiekę medyczną mieszkańcom powiatu ciechanowskiego zapewniają samodzielne publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej. Świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej udzielane są ubezpieczonym przez 12 niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej i 2 samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej. Świadczenia z zakresu specjalistycznej opieki zdrowotnej realizowane są przez poradnie specjalistyczne w Szpitalu Wojewódzkim oraz prywatne gabinety i zakłady lekarzy specjalistów.

Kompleksowe świadczenia zdrowotne z zakresu lecznictwa stacjonarnego zapewnia mieszkańcom powiatu Szpital Powiatowy w Ciechanowie, dla którego organem założycielskim jest sejmik wojewódzki. Szpital dysponuje 710 łóżkami w 20 oddziałach i 85 miejscami dla noworodków. Szpital prowadzi również pomoc doraźną . Pogotowie ratunkowe w Ciechanowie jest jednostką organizacyjną i stanowi jego Dział Pomocy Doraźnej i Przyjęć.

Kultura

Wartości kulturowe

W Ciechanowie skupionych jest większość obiektów zapisanych do rejestru zabytków , przy czym najbardziej znaczącym jest gotycki zamek Książąt Mazowieckich z XIV wieku położony w również zabytkowym i zawierającym szereg zabytków zespole urbanistyczno-architektonicznym.

Do cennych zabytków kultury należą również dwa zespoły sakralne tj. Zespół Farny z XIV wieku i Zespół z kościołem poaugustiańskim z XVIw. tzw. klasztorek.

Na szczególną uwagę zasługują obiekty zabytkowe położone poza Ciechanowem:

zespół pałacowo parkowy z Muzeum Romantyzmu, neoklasycystyczny kościół z XIX wieku, zabytkowy cmentarz i zabudowania folwarczne w Opinogórze,

zespół muzealny Krzewnia z drugiej połowy XIX wieku i zespół

szkolny Bratne z początku XX wieku w Gołotczyżnie gm. Sońsk,

dwór drewniany z XVIII wieku w Koźniewie Wielkim gm. Sońsk,

grodzisko kultury kurhanów zachodniobałtyckich w Karniewie gm.Regimin,

kościół gotycko-renesansowy w Kraszewie gm.Ojrzeń,

zespół pałacowo-parkowy z XVIII wieku w Luberadzu gm.Ojrzeń,

zespół podworski z drewnianym dworem z XIX wieku i zabudowaniami folwarcznymi w Malużynie gm. Glinojeck.

Do obiektów świadczących usługi kultury na terenie powiatu należą:

Centrum Kultury i Sztuki im. M. Konopnickiej w Ciechanowie,

Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury,

Gminne Ośrodki Kultury w Glinojecku, Grudusku, Opinogórze i Sońsku,

Placówki muzealne:

Muzeum Szlachty Mazowieckiej wraz z Zamkiem Książąt Mazowieckich w Ciechanowie,

Muzeum Pozytywizmu w Gołotczyźnie,

Muzeum Romantyzmu w Opinogórze,

Szczególna rola w życiu kulturalnym i społecznym miasta przypada Muzeum Szlachty Mazowieckiej instytucji, która poza swą podstawową działalnością prowadzi bardzo szeroką działalność kulturalną i oświatową. Gośćmi organizowanych od kilku lat Ciechanowskich Spotkań Muzelanych są przedstawiciele elity intelektualnej w kraju oraz za granicą w dziedzinie kultury i nauki. Organizowane są również od kilku lat w scenerii zamku książąt mazowieckich koncerty muzyki dawnej

Życie kulturalne miasta i powiatu skupia się wokół sieci placówek kultury, licznych towarzystw, zespołów artystycznych i indywidualnych twórców. Najprężniej działające stowarzyszenia to:

Towarzystwo Miłośników Ziemi Ciechanowskiej,

Ciechanowskie Towarzystwo Naukowe,

Stowarzyszenie Pracy Twórczej,

Ciechanowskie Towarzystwo Muzyczne,

Towarzystwo Miłośników Opinogóry.

Na trwałe w krajobraz miasta i powiatu wpisały się działające przy domach i ośrodkach kultury zespoły artystyczne: Ludowy Zespół Artystyczny Ciechanów, Zespół Muzyki Dawnej, Miejska Orkiestra Dęta OSP, jak również imprezy o zasięgu międzynarodowym i ogólnopolskim: Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne "Kupalnocka", Festiwal Teatralny "Dionizje", Międzynarodowe Warsztaty Cyrkowe CIRKUS. Od 2001 roku "Dionizje" zastąpione zostaną Ciechanowskimi Prezentacjami teatralnymi w miesiącu maju odbędzie się I Mazowiecki Przegląd Teatrów Amatorskich.

Na szczególną uwagę zasługują również koncerty noworoczne Gala, "Ciechanowskie Serduszko" akcja charytatywna, Przegląd Piosenki Dziecięcej i Młodzieżowej, Konkurs Plastyczny "Pisanki, Kraszanki, Palmy" Międzynarodowy Plener Plastyczny Artystów z Miast Partnerskich, Jesienny Maraton Poezji, Regionalny Przegląd Kapel Garażowych

Ruch nieprofesjonalny

TEATR EXODUS

Teatr powstał 11 kwietnia 2000 roku przy CKiSz w Ciechanowie. Przyjął nazwę e x o d u s , co z greckiego oznacza wyjście. Zadebiutował akcją happeningową pt. „Świadkowie” (2000 r.), opartą na strzępach dramatu Tadeusza Różewicza. Rzecz wydarzyła się w centrum miejskiego zgiełku, wśród przypadkowych przechodniów. Po zaanektowaniu otwartej przestrzeni nastąpił zwrot. Teatr nadal pozostał w kręgu słowa, a jako miejsce swoich kolejnych wyjść do widza wybrał nie ulicę, ale najprawdziwszą scenę. Sięgnięcie po intrygującą i ciągle aktualną twórczość Witkacego było niemal koniecznością.

Przewrotnie skomponowany „Wariat i zakonnica” (2001 r.), osadzona w nieodwracalnej przeszłości „Matka” (2002 r.), poruszający samotnością „Tumor Mózgowicz” (2003 r.), utrzymane w więziennej atmosferze "Nowe Wyzwolenie"

(2004 r.), przepełniona pustką "Sonata Belzebuba" (2005 r.) oraz podszyta strachem "Mątwa" stały się kolejnymi przystankami na drodze EXODUSA. Realizacje zostały ciepło przyjęte. „Matka”, "Nowe Wyzwolenie", "Sonata Belzebuba" i "Mątwa" były wystawiane na Festiwalu Teatralnym DIONIZJE 2002, 2004, 2005 i 2006. „Tumora Mózgowicza” i "Nowe Wyzwolenie" gościnnie pokazywano w Warszawie, "Sonata Belzebuba" dotarła do Wielopola Skrzyńskiego na IV Podkarpackie Prezentacje Teatrów Poszukujących o nagrodę im. Tadeusza Kantora, "Mątwa" doczekała się wystawienia w Teatrze im. St. I. Witkiewicza w Zakopanem. W swoim dorobku scenicznym EXODUS ma również wystawę zorganizowaną w Galerii "C" na 5-lecie teatru (2005 r.) oraz miniatury sceniczne: "Kadysz" (2003 r.), "Rajski ogródek" (2004 r.), "Nienasycenie" (2005 r.).

LUDOWY ZESPÓŁ ARTYSTYCZNY „CIECHANÓW”

LZA działa od 1984r. Najważniejsze osiągnięcia zespołu: koncert w Teatrze Wielkim w Warszawie, Koncert Bożonarodzeniowy w Rogal Albert Hall w Londynie oraz występ z zespołem „Mazowsze” w Teatrze Polskim w Warszawie. Trzykrotnie grupa była nagrodzona na Wojewódzkich Przeglądach Amatorskich Zespołów Tanecznych w Warszawie. Zespół ma za sobą blisko 800 koncertów w kraju i za granicą.

ZESPÓŁ TAŃCA NOWOCZESNEGO „ FUNNY”

FUNNY istnieje od 1994r. Skupia dzieci i młodzież w wieku od 5 do 15 lat. Zespól liczy blisko 100 osób i pracuje w czterech grupach. Ma na swoim koncie wiele koncertów na imprezach kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych. Jest laureatem licznych wyróżnień i nagród. Od 1995r. grupa bierze udział w wymianie kulturalnej z miastami partnerskimi: Haldensleben (Niemcy) i Meudon (Francja).

CHÓR „SINE NOMINE”

Chór powstał w 1999r. z inicjatywy pasjonatów śpiewu i muzykowania. Początkowo na repertuar zespołu składały się wyłącznie utwory religijne pochodzące z różnych epok. Po niespełna roku istnienia chór zdobył I nagrodę na Festiwalu Kolęd Diecezji Płockiej, a w 2001r. III nagrodę na Ogólnopolskim Łódzkim Festiwalu Chóralnym. Wkrótce potem zespół poszerzył skład z 9 do 15 osób, łącznie z dyrygentem. Obecnie w repertuarze chóru znajdują się utwory renesansu włoskiego i polskiego, Mozart, utwory negro spirituals oraz utwory współczesne.

IMPREZY CYKLICZNE:

Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne „ KUPALNOCKA”

Celem spotkań jest propagowanie folkloru różnych narodów, ze szczególnym uwzględnieniem kultury europejskiej.

Na uwadze mają one rownież pobudzanie i kultywowanie polskich tradycji ludowych poprzez konkurs na obrzęd Nocy Świętojańskiej oraz wymianę doświadczeń w zakresie prowadzenia i propagowania w społeczeństwie lokalnym folkloru regionu.

W ramach festiwalu odbywa się corocznie około 30 koncertów: w Ciechanowie, Płońsku, Glinojecku, Serocku i w Warszawie. W sumie uczestniczy w nich blisko 50 000 widzów. Gościnnie występowały zespoły z Białorusi, Ukrainy, Węgier, Rumunii, Turcji, Słowacji, Hiszpanii, Gruzji, Macedonii, Norwegii, Tajwanu, Chin, Meksyku, Malezji. Z polskich zespołów folklor „małej ojczyzny” reprezentowały m.in.: Zespół Pieśni i Tańca „Wisła”, LZA „Poświętniacy”, LZA „Serock”, LZA „Puszcza Biała”, „Pruszkoiwacy”, „Juhas”. Spotkania zazwyczaj organizowane są na przełomie czerwca i lipca

Koncert Noworoczny „ GALA”

Prezentuje laureatów konkursów ogólnopolskich oraz najwybitniejsze osiągnięcia amatorskiego ruchu artystycznego za rok ubiegły. Koncert organizowany jest przeważnie na początku stycznia. Podczas jego trwania zbierane są pieniądze na Fundusz Sztuka Młodych, z którego wypłacane są stypendia dla szczególnie uzdolnionej młodzieży.

Sport i rekreacja

BAZA SPORTOWO-REKREACYJNA

MIEJSKI OŚRODEK SPORTU I REKREACJI

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Ciechanowie zarządza i administruje pięcioma obiektami sportowymi:

• Stadion Miejski przy ul.3 Maja 7

• Pływalnia przy ul. 17 Stycznia 60B

• Basen otwarty przy ul. Kraszewskiego

• Kąpielisko otwarte „Krubin"

• Obiekt hotelowo-gastronomiczny „Olimpijski"

Stadion miejski

Obiekt znajduje się w zabytkowej części miasta i jest otoczony starodrzewem. Wybudowany został w latach 60-tych. Ogólna powierzchnia stadionu wynosi ok. 7 ha. Obiekt posiada budynek biurowy z pomieszczeniami zaplecza technicznego, płytę główną do piłki nożnej, 400 metrową bieżnię, widownię na ok. 2 tysiące osób, boisko asfaltowe do piłki ręcznej, kompleks boisk bocznych o nawierzchni trawiastej z przeznaczeniem do prowadzenia zajęć sportowych oraz korty tenisowe. Dobra jakość boisk piłkarskich oraz doświadczenie pracowników obsługi spowodowały, że obiekt stał się atrakcyjnym zapleczem sportowym dla drużyn młodzieżowych Polskiego Związku Piłki Nożnej.

Pływalnia

Kryta Pływalnia w Ciechanowie jest wielozadaniowym obiektem użyteczności publicznej. W piwnicach budynku zlokalizowane są urządzenia techniczne a także pomieszczenia do rekreacji z salą gimnastyczną i siłownią. Na parterze, oprócz głównej hali basenowej, z widownią na 284 miejsca, zlokalizowane są szatnie, natryski, zaplecze basenowe oraz pomieszczenia obsługi i ratowników. W części parteru prowadzone są usługi typu: solarium, fryzjer, kosmetyczka, sklep sportowy i sklep zdrowej żywności. Na piętrze znajdują się pomieszczenia biurowe, kawiarnia i sala konferencyjna. Najważniejszą częścią obiektu jest hala z basenem sportowym o wymiarach 25 m x 15 m i głębokością od 1,6 do l,8 m oraz basenem rekreacyjnym o wymiarach 15 m x 8 m i głębokości od 0,75 do 1,10 m wyposażonym w bicze wodne i gejzery. Dużą atrakcją szczególnie dla dzieci jest 77 m zjeżdżalnia i wanna do hydromasażu. Basen sportowy posiada homologację i jest dopuszczony do przeprowadzania zawodów rangi międzynarodowej. Pływalnia w Ciechanowie została oddana do użytku w 1998 roku. Do zalet funkcjonowania obiektu należy komputerowy system obsługi klienta. System zapewnia dowolną swobodę w korzystaniu z pływalni. Basen czynny jest codziennie w godzinach 600-2200. Nad bezpieczeństwem kąpiących nadzór sprawują ratownicy Ciechanowskiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Powstanie obiektu wzbogaciło bazę sportowo-rekreacyjną Ciechanowa, a młodzież i dorośli mogą z pożytkiem spędzać wolny czas. Każdego roku Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Ciechanowie prowadzi w ramach lekcji wychowania fizycznego program nauki pływania w klasach I-III ciechanowskich szkół podstawowych. Efektem programu jest praktyczne zdobycie umiejętności pływania, a w dalszej kolejności techniczne udoskonalanie stylów pływania. Najzdolniejsza młodzież ma możliwość uprawiania pływania w pływackim klubie „Orka". Pływalnia jest również dużą atrakcją dla gości hotelowych.

Basen otwarty

W kompleksie basenowo-sportowym przy ul. Kraszewskiego znajduje się niecka sportowa o długości 50 m oraz basen rekreacyjny dla dzieci do nauki pływania o długości 15 m. Obiekt posiada wyodrębnioną stację uzdatniania wody, pełne zaplecze techniczne oraz teren z boiskiem do piłki plażowej i kortami tenisowymi.

Kąpielisko Krubin

Jest to obiekt położony w odległości ok. 3 km od centrum miasta z wyznaczonym i strzeżonym kąpieliskiem dla dzieci i dorosłych. W kompleksie znajduje się boisko do piłki plażowej oraz przystań dla sprzętu wodnego. Kąpielisko posiada również zaplecze sanitarne. W okolicach piaszczystej plaży w sezonie letnim funkcjonuje mała gastronomia. Kąpielisko jest ulubionym miejscem wypoczynku sobotnio-niedzielnego mieszkańców Ciechanowa.

Obiekt hotelowo-gastronomiczny „Olimpijski"

Obiekt położony w kompleksie rekreacyjno-sportowym przy ul. 17 Stycznia o ogólnej powierzchni ok. 2500 m2 oddany został do użytku w 1993 roku. Hotel posiada 56 pokoi z pełnym węzłem sanitarnym na 100 miejsc noclegowych z podziałem:

- pokoje 1-osobowe - 22

- pokoje 2-osobowe - 22

- pokoje 3-osobowe - 5

- pokoje 4-osobowe - 2

- pokoje o podwyższonym standardzie - 4

- pokój dla osób niepełnosprawnych - 1

Restauracja hotelowa jest w stanie obsłużyć jednorazowo 70 osób. Goście hotelowi oprócz bogatej oferty sportowo rekreacyjnej (pływalnia, sauna, solarium, masaż, siłownia, korty tenisowe, fryzjer) mają możliwość korzystania z dwóch sal konferencyjnych. Obiekt przystosowany jest do obsługi osób niepełnosprawnych. W recepcji hotelowej pracują pracownicy z odpowiednim wykształceniem kierunkowym ze znajomością języków obcych. Kadra pracująca w części gastronomicznej jest fachowo przygotowana. Hotel posiada standard o kategorii dwóch gwiazdek. Głównymi klientami hotelowymi są grupy sportowe korzystające z obiektów sportowo-rekreacyjnych oraz firmy, które organizują dla swoich pracowników szkolenia lub konferencje połączone z rekreacją. Hotel świadczy również usługi cateringowe, organizuje spotkania integracyjne, bale i koncerty. (Więcej na str: informator miejski)

HALA SPORTOWA PRZY UL. KRASZEWSKIEGO 8

Obiekt położony jest na terenie kompleksu sportowo-rekreacyjnego, tj. w pobliżu krytej pływalni, hotelu „Olimpijskiego" i basenu otwartego. Hala posiada pełne zaplecze treningowe w sportach siłowych, zaplecze sanitarno-szatniowe, odnowy biologicznej oraz salę sportowo-widowiskową. W obiekcie można organizować zawody rangi mistrzostw krajowych i europejskich w dyscyplinie podnoszenia ciężarów. Hala przystosowana jest dla osób niepełnosprawnych. Kubatura obiektu wynosi 10.200 m2. Powierzchnia użytkowa - 1.800 m2. Widownia stała posiada 250 miejsc siedzących.

HALA SPORTOWA PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3

Obiekt wybudowany przy SP 3 stanowi wysoki standard i wysoki poziom kubaturowego sportowego obiektu szkolnego. Pozwala na realizację zajęć sportowych w bardzo dobrych warunkach z możliwością prowadzenia ich w kilku grupach ćwiczebnych. Obiekt posiada pełne zabezpieczenie sanitarno-szatniowe oraz w przypadku organizacji zawodów ponad szkolnych, możliwość zapewnienia wyżywienia z bloku żywieniowego szkoły. W hali sportowej można rozgrywać zawody koszykówki, siatkówki i piłki ręcznej. Arena sportowa - 42x22 m, powierzchnia użytkowa - 1100 m2, kubatura - 17.000 m3.

HALA SPORTOWA PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 4

Obiekt przystosowany jest do realizacji sportowych zajęć szkolnych w bardzo dobrych warunkach z możliwością prowadzenia ich w 3 grupach ćwiczebnych. Halę sportową można podzielić kurtynami na 3 części. Obiekt posiada pełne zabezpieczenie sanitarno-szatniowe oraz w przypadku organizacji zawodów ponad szkolnych, możliwość zapewnienia wyżywienia z bloku żywieniowego szkoły. W hali sportowej można rozgrywać zawody sportowe koszykówki, siatkówki i piłki ręcznej. Arena sportowa - 48x24 m, widownia rozsuwana - 156 miejsc siedzących, powierzchnia użytkowa - 1130 m2, kubatura - 16.000 m3.

HALA SPORTOWA PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 7

Obiekt posiada wysoki standard i wysoki poziom kubaturowego sportowego obiektu szkolnego. Pozwala na prowadzenie zajęć z kultury fizycznej w bardzo dobrych warunkach. Halę sportową można podzielić kurtynami na 3 części. Obiekt posiada pełne zabezpieczenie sanitarno-szatniowe oraz, w przypadku organizacji zawodów ponad szkolnych, możliwość zapewnienia wyżywienia z bloku żywieniowego szkoły. W hali sportowej można rozgrywać klasyczne zawody - koszykówka, siatkówka i piłka ręczna. Arena sportowa - 48 x 24 m, widownia ruchoma - 250 miejsc siedzących, powierzchnia użytkowa - 1130 m2, kubatura - 16.000 m3.

Miasta partnerskie

Meudon

Ciechanów ma dość bogate doświadczenia w dziedzinie współpracy zagranicznej. Pierwsza umowa o współ pracy i partnerstwie została podpisana w 1972 roku z francuskim miastem Meudon. Jest to przepiękne, liczące ponad 43 tys. mieszkańców miasto, położone 9 km na południowy zachód od centrum Paryża. Jego historia sięga epoki neolitycznej. Do dziś zachowało się wiele cennych zabytków: m.in. Muzeum Rodena, dom Ryszarda Wagnera, Obserwatorium, Kaplica Ermitażu. Z Meudon związanych było szereg słynnych postaci takich jak: Markiz de Pompadour, Grand Dauphin - syn Ludwika XIV, Auguste Roden, Ryszard Wagner.

Formy współpracy:

1) wymiana doświadczeń w zakresie funkcjonowania administracji lokalnej, wizyty delegacji oficjalnych

2) wymiana kulturalna, koncerty zespołów, udział w Targach Bożonarodzeniowych miast partnerskich, współpraca zespołów artystycznych

3) wymiana grup sportowych

4) współpraca szkół - realizacja wspólnych programów edukacyjnych

Haldensleben

Umowa o współpracy i partnerstwie z Haldensleben podpisano w 1992 roku. Miasto znajduje się niedaleko Magdeburga i liczy 23 tys. mieszkańców. Ma bogatą i pieczołowicie pielęgnowaną tradycję historyczną. Stanowi w Niemczech ośrodek przemysłu przetwórczego i handlu.

Formy współpracy:

1) kontakty oficjalne, wymiana doświadczeń w zakresie funkcjonowania administracji lokalnej i przedsiębiorstw komunalnych

2) wymiana grup dzieci i młodzieży

3) współpraca kulturalna, wspólne warsztaty artystyczne, koncerty zespołów, uczestnictwo w imprezach kulturalnych obu miast, (ALTSTADTFEST, TARGI PŁN MAZOWSZA, KUPALNOCKA i in.)

4) współpraca szkół: ZSz Nr 1, ZSz Nr 2, SP Nr 7

5) działania artystyczne plastyka ciechanowskiego Marka Zalewskiego w Haldensleben - sympozja, plenery, wystawy

Chmielnicki

Tradycje współpracy z obwodem Chmielnickim na Ukrainie sięgają lat siedemdziesiątych. Po latach przerwy we wzajemnych kontaktach wznowienie współpracy z miastem Chmielnicki nastąpiło w 1997r. Chmielnicki to 300 tys. miasto w środkowej Ukrainie, stolica Obwodu Chmielnickiego i zarazem centrum życia kulturalnego i gospodarczego Podola. Ma duże osiągnięcia w zakresie przekształceń strukturalnych w gospodarce miasta i regionu.

Formy współpracy:

1) wymiana kulturalna, koncerty zespołów artystycznych, udział w imprezach kulturalnych

2) pośrednictwo w nawiązywaniu kontaktów gospodarczych obu miast

3) wymiana doświadczeń w zakresie restrukturyzacji gospodarczej i przeobrażeń społecznych

Brezno

Umowę o współpracy z miastem słowackim podpisano w czerwcu 2001 r. Objęła ona przede wszystkim zagadnienia z obszaru kultury i sportu oraz współpracę szkół. Brezno to drugie co do wielkości po Bańskiej Bystrzycy miasto regionu. Liczy ok. 22 tys. mieszkańców. Jest stolicą powiatu i okręgu górnego dorzecza Hron. Miejscowość położona w kotlinie między Niżnimi Tatrami a Słowackimi Rudawami (Slovenské rudohorie) leży na ważnym skrzyżowaniu dróg łączących kotlinę zwoleńską z Liptowem przez Niżnie Tatry i rejon Bańskiej Bystrzycy z Rimawską Sobotą.

Formy współpracy:

1) wymiana kulturalna, koncerty zespołów artystycznych, udział w imprezach kulturalnych

2) pośrednictwo w nawiązywaniu kontaktów gospodarczych obu miast

3) wymiana doświadczeń w zakresie restrukturyzacji gospodarczej i przeobrażeń społecznych

Źródła

1. Informator miejski miasta Ciechanów.

2. www.ciechanów.net.pl

3. www.um.ciechanow.pl

4. www.stat.gov.pl

5. ww.wikipedia.pl

6. www.bip.gov.pl

19

---