Sprawność
Działania kształtujące sprawność muszą uwzględniać właściwości ontogenezy.
- okres przedszkolny 3/4-7 lat (faza szybkiego rozwoju motoryczności, opanowane podstawowe formy ruchu, słabo rozwinięta szybkość, siła i zwinność, dobrze rozwinięta gibkość)
- okres młodszy szkolny 7-11/12 (złoty wiek sprawności; znaczne doskonalenie naturalnych form ruchu, wszystkie wskaźniki cech mają w tym okresie największy przyrost, duża zdolność przyswajania nowych form ruchu, żywe zainteresowanie sportem, odwaga podczas rozwiązywania złożonych zadań ruchowych)
- okres dojrzewania 12/13-17/18 (pełny rozwój fizyczności, prawie wszystkie wskaźniki poziomu cech wykazują stałą tendencje poprawy, umiejętność treningu i udział we współzawodnictwie dostarczają dodatkowych emocji, szczególnie potrzebnych w okresie dorastania)
- okres młodzieńczy 18-23 (okres naturalnego rozwoju sprawności, organizm szczególnie podatny na trening, najlepiej w tym okresie rozwija się szybkość i wytrzymałość, najtrudniejsze jest doskonalenie szybkości)
Na poziom sprawności fizycznej bardzo istotny wpływ ma stopień rozwoju cech motorycznych, które są wielkościami charakteryzującymi możliwości ruchowe ustroju.
Rodzaje sprawności:
- fizyczna (możliwość wykonywania czynności ruchowych wymagających choćby średniego zaangażowania siły mięśniowej, szybkości, wytrzymałości, koordynacji ruchowej, gibkości
- ruchowa- precyzyjne wykonanie złożonego zadania ruchowego, nie wymagającego dużego zaangażowania siły, szybkości, wytrzymałości. Sprawnym ruchowo może być osobnik nie posiadający wys. Poziomu spr. fiz.
Rodzaje sprawności:
- wszechstronna- łączny efekt prawidłowości ruchowych, zdolności i treningu,
- specjalna- przejaw adaptacji organizmu do specyficznych wymogów ruchowych i funkcjonalnych danej dyscypliny
- ukierunkowana
Szybkość.
Szybkość określana jest jako zdolność do wykonywania ruchów w najmniejszych dla danych warunków odcinkach czasu. Ocena ta przejawia się poprzez trzy składowe: czas reakcji, czas ruchu prostego oraz częstotliwość ruchów cyklicznych.
a) Czas reakcji: liczy się od momentu zadziałania bodźca do zapoczątkowania ruchu. Na jego wymiar składa się pięć czasów odcinkowych:
Powstanie pobudzenia w receptorze
Przekazanie pobudzenia do ośrodkowego układu nerwowego
Przebieg pobudzenia przez ośrodki nerwowe i uformowanie sygnału wykonawczego
Przebieg sygnału z ośrodkowego układu nerwowego do mięśnia
Pobudzenie mięśnia, zmiana jego napięcia, zapoczątkowanie ruchu
b)Czas ruchu prostego: zleży od wielkości pokonywanego oporu zewnętrznego, właściwej synchronizacji aktywujących ruch grup mięśniowych, a przede wszystkim od koordynacji nerwowo-mięśniowej
)Ruch prosty- to zakończenie utajonego czasu reagowania, stanowi początek ruchu prostego. Czas uchu prostego oznacza w zasadzie prędkość jakiejś części ciała na określonej drodze.
c)Częstotliwość ruchów: obrazuje liczbę powtarzanych cykli ruchowych w czasie.
Metodyka treningu szybkości:
a)Doskonalenie czasów reakcji: wyróżniamy dwa rodzaje reakcji: proste i złożone. Reakcja prosta ma miejsce wówczas gdy danemu bodźcowi odpowiada zawsze jedna z góry ustalona odpowiedź ruchowa W reakcjach złożonych zwiększa się liczba bodźców do centralnego układu nerwowego. Podstawowym sposobem kształtowania reakcji prostej jest doskonalenie reagowania ruchem na nagle pojawiający się bodziec (skrócenie czasu reagowania). W doskonaleniu reakcji złożonej należy dążyć do nauczania rozpoznawania i przewidywania faktycznych działań przeciwnika, przy uwzględnianiu stale zmieniającej się sytuacji przestrzennej.
b) trening szybkości: w ramach właściwego treningu szybkości zasadniczą metodą jest metoda powtórzeniowa. Polega ona na powtarzaniu ćwiczonych ruchów z maksymalną lub submaksymalną intensywnością. Tego rodzaju trening musi spełniać określone warunki:
- Wykonywanie ruchów o krańcowej prędkości nie może zaburzać prawidłowej techniki ich wykonania
- Czas trwania ćwiczenia należy dobierać w taki sposób, aby intensywność wysiłku nie ulega zmniejszeniu pod wpływem zmęczenia
c)Trening wspomagający: jego efektem ma być ukształtowanie warunków do podniesienia dyspozycji szybkościowych.
Siła mięśniowa.
Siła mięśniowa to zdolność do pokonywania oporów zewnętrznych lub przeciwstawiania się im kosztem wysiłku mięśniowego.
Rozpatrując możliwości i specyfikę przejawiania siły mięśniowej używa się wielu pojęć:
Absolutna siła mięśniowa - określa maksymalny poziom siły zawodnika. Możliwy do rozwinięcia w dowolnym ćwiczeniu (np. podrzucie, przysiadzie czy wyciskaniu)
Względna siła mięśniowa - wyznaczana jest ilorazem absolutnej siły mięśniowej do masy ciała ćwiczącego
Gradient siły - wartość charakteryzująca prędkość narastania siły; najczęściej określa się go czasem potrzebnym do uzyskania 50% siły maksymalnej w danym ruchu dla danego osobnika.
Siła eksplozywna - poziom siły dynamicznej uzyskanej na drodze maksymalnego przyspieszenia
Siła izometryczna - poziom siły uzyskany podczas pracy statycznej, tzn. podczas skurczów izometrycznych
Siła koncentryczna - poziom siły uzyskany w trakcie pracy typu auksotonicznego, kiedy ruch ma charakter dynamiczny pokonujący (tzn. siła rozwinięta przez kurczące się mięśnie jest większa od sił zewnętrznych).
Siła ekscentryczna - poziom siły uzyskany w trakcie pracy typu auksotonicznego, kiedy ruch ma charakter dynamiczny ustępujący (tzn. moment sił zewnętrznych jest większy od momentu siły rozwiniętego przez zaangażowane w pracę mięśnie)
Siła izokinetyczna - siła rozwijana w warunkach automatycznie dostosowującej się siły oporu do poziomu wysiłku; istotą tego rodzaju siły jest stała wielkość oporu w trakcie realizacji całego aktu ruchowego; efekt siły izokinetycznej jest możliwy do uzyskania dzięki specjalnym trenażerom o działaniu odśrodkowo-hamującym.
Źródłem siły są skurcze mięśniowe, których wielkość zależy od:
Czynników osobniczych - np. wiek, płeć, budowa ciała, wielkość masy mięśniowej, uwarunkowania genetyczne
Czynników fizjologicznych - np. powierzchnia przekroju fizjologicznego, stan pobudzenia, budowa morfologiczna mięśnia, napięcie i prędkość skracania się mięśnia
Czynników biomechanicznych - no, kąt zgięcia stawowego, siła mięśnia przy jego długości spoczynkowej, długość brzuśca mięśniowego, wielkość ramienia siły mięśnia
Innych czynników - no rytm dobowy i sezonowy, promieniowanie nadfioletowe, odżywianie, wspomaganie farmakologiczne, charakter odnowy.
Podstawowymi czynnikami determinującymi poziom siły mięśniowej są:
Wysoka częstotliwość impulsów
Zdolność synchronizacji jednostek motorycznych
Siły skurczu, co wynika z przekroju fizjologicznego mięśni, czyli także od ich masy
Kurczliwość pobudzanych mięśni, czyli szybkości skurczu, co zależy od wielu czynników natury biomechanicznej i morfologicznej.
Metodyka treningu siły:
Kształtowanie siły przebiega w trzech etapach:
Przygotowanie wszechstronne - obejmuje kształtowanie siły wszystkich mięśni zawodnika, bez uwzględniania jego specjalizacji sportowej
Przygotowania ukierunkowanego - obejmującego głównie kształtowanie siły tych partii mięśniowych, które stanowią bazę dla „funkcjonalnego fundamentu” wysiłków specjalistycznych; ćwiczenia tutaj stosowane powinny spełniać postulat koordynacyjnego podobieństwa do wymogów uprawianej konkurencji.
Przygotowania specjalnego - polegającego na kształtowaniu tego rodzaju siły mięśniowej, która odgrywa wiodącą rolę w działaniu startowym, z jednoczesnym rozwijaniem innej zdolności motorycznej przy możliwie pełnym zachowaniu struktury uprawianej konkurencji.
Metody kształtowania siły mięśniowej:
Metody kształtowania maksymalnych możliwości siłowych - przede wszystkim metoda maksymalnych krótkotrwałych obciążeń (zwana też metoda maksymalnych obciążeń, ciężkoatletyczną lub progresji)
Metody kształtowania możliwości szybkościowo-siłowych - w tym np. różnorodne warianty metody interwałowej realizowanej w formie ćwiczeń „na stacjach” lub tzw. metoda plyometryczna; obciążenia zwykle średnie, rzadziej duże
Metody kształtowania możliwości wytrzymałościowo siłowych - w tym np. warianty metody interwałowej (dłuższy czas pracy „na stacji”) lub aplikacje metody zmiennej realizowanej w formie obwodowej treningu; na ogół obciążenia średnie i małe
Metody kształtowania masy i rzeźby mięśniowej - w których przyrost możliwości siłowych jest niejako na drugim planie. Są to różne warianty ćwiczeń prowadzonych w formie wielokrotnych wysiłków (zwykle z dużym obciążeniem) wykonywanych do granicznego zmęczenia 9body building system)
Metody rozwoju siły poprzez napięcia izometryczne - przede wszystkim metoda izometryczna oraz stretching. W każdym przypadku mamy tu do czynienia z wysiłkami o charakterze statycznym.
Wytrzymałość.
Wytrzymałość jest zdolnością do kontynuowania długotrwałej pracy o wymaganej intensywności (z reguły rzędu od 60 do 80-90% maksymalnych możliwości), bez efektywności działań i przy zachowaniu podwyższonej odporności na zmęczenie.
Biologicznym podłożem wytrzymałości jest wydolność.
Podstawę skuteczności wysiłków o charakterze wytrzymałościowym jest funkcjonalna doskonałość układów krążenia i oddychania.
Wydolność determinuje funkcjonalne możliwości wykonywania wysiłków, przy rozwinięciu najbardziej ekonomicznych i efektywnych reakcji ustroju. Poziom wydolności warunkowany jest m.in. charakterem energetyki wysiłku (tlenowe i beztlenowe procesy metaboliczne oraz wielkość rezerw energetycznych)
Wytrzymałość charakteryzuje stopień wykorzystania potencjału ustroju. Wyróżniamy podział wytrzymałości ze względu na:
Kryterium wykorzystania tlenu: tlenowe, mieszane, beztlenowe
Charakter pracy mięśni: statyczna i dynamiczna, a także lokalna i globalna
Zaangażowanie w wysiłek innych cech sprawności: siłowa, szybkościowa i skocznościowa.
Kryterium czasu trwania wysiłku: wytrzymałość sprinterska, szybkościowa, krótkiego czasu, średniego czasu, długiego czasu, typu maratońskiego.
Z metodycznego punktu widzenia wyróżnia się trzy rodzaje wytrzymałości:
Wytrzymałość ogólna: to zdolność wykonywania przez dłuższy czas dowolnej często niespecyficznej pracy fizycznej, angażując liczne grupy mięśni.
Wytrzymałość ukierunkowana: to sprawność charakteryzująca stopniową adaptację ustroju do przyszłych wysiłków specjalistycznych
Wytrzymałość specjalna - oznacza zdolność do wykonywania w pełni specyficznego wysiłku w obrębie danej dyscypliny czy konkurencji.
Metodyka kształtowania wytrzymałości: polega na doprowadzaniu organizmu do optymalnego poziomu zmęczenia, co poprzez mechanizmy adaptacyjne prowadzi do zjawiska tzw. superkompensacji (odbudowy z nadmiarem) i przyczynia się do podnoszenia poziomu tej cechy.
W metodyce kształtowania wytrzymałości wyróżnia się trzy grupy metod:
Metody nieprzerywane:
- Metody ciągłe o jednostajnej intensywności (kształtowanie wytrzymałości tlenowej)
- Metody ciągłe o zmiennej intensywności
Metody przerywane:
- Metoda powtórzeniowa (wytrzymałość szybkościowa)
- Metody interwałowe(wytrzymałość tlenowa, mieszana, beztlenowa)-niepełny wypoczynek pomiędzy seriami
Metody startowe i kontrolne
Metodyka kształtowania wytrzymałości:
- środki treningowe (biegi, marsze, biegi na orientacje)
- formy treningu
- metody
- intensywność wysiłku
- ilość powtórzeń
- ilość serii
- przerwy wypoczynkowe
- ilość treningów
Koordynacja ruchowa.
Koordynacja ruchowa określa zdolność do wykonywania złożonych przestrzennie i czasowo ruchów, przestawiania się z jednych zadań ruchowych na inne, jak również rozwiązywania nowych, nieoczekiwanie pojawiających się sytuacji ruchowych.
Koordynacja to także umiejętność szybkiego, dokładnego i trwałego uczenia się ruchu. Koordynacja to także zdolność sterowania ruchami.
Proces koordynacyjnego przygotowania sprawnościowego obejmuje kształtowanie następujących zdolności:
Sprzęgania ruchów - organizacji przestrzenno-czasowych dynamicznych powiązań ruchów części ciała
Orientacji przestrzennej - identyfikacji położenia oraz zmian pozycji i ruchów ciała w przestrzeni
Różnicowania ruchów - wysokiej dokładności i ekonomii ruchów częściowych raz poszczególnych faz w całości aktu ruchowego
Równowagi - utrzymania, względnie przywracania stanu równowagi
Szybkiego właściwego reagowania - szybkiego wykonywania celowych ruchów na sygnał lub nagłą zmianę sytuacji
Dostosowania i przestawiania ruchowego - czyli precyzowania, korygowania, jak też świadomego zmieniania i przestawiania ruchów zgodnie z powstałą lub przewidywaną zmianą sytuacji
Rytmizacji ruchów - dostosowania ruchów podanego rytmu (zewnętrznego), względnie przyjęcia celowego rytmu własnego (wewnętrznego)
Kompleksy zdolności:
- Kompleks zdolności uczenia się (wszystkie 7 zdolności)
- kompleks sterowania ruchem (sprzęganie ruchów, orientacja przestrzenna, różnicowanie ruchów, równowaga, rytmizacja ruchów)
- kompleks adaptacji motorycznej (orientacja przestrzenna, szybkiego i właściwego reagowania, dostosowanie i przestawianie ruchów, rytmizacja ruchów)
Metoda zmienności ćwiczeń. W jej obrębie wyróżniamy:
- zmienne spos. wyk ćwiczeń (zmieniamy tempo, kierunek, kolejność, obciążenia)
- zmienne war. wyk. ćwiczeń (w lecie boisko, w zimie hala, podłoże, trawa, tartan)
Gibkość.
Gibkość czyli ruchomość odcinków ciała w poszczególnych stawach, należy do predyspozycji z pogranicza cech strukturalnych i funkcjonalnych. Jest to właściwość układu ruchu, umożliwiająca osiąganie dużej amplitudy wykonywanych ćwiczeń zgodnie z możliwościami fizjologicznego zakresu ruchów w stawach. W sporcie gibkość określana jest jako zdolność do wykonywania ruchów w stawie lub kombinacji stawów w optymalnym zakresie ruchu.
Do czynników wpływających na poziom gibkości i jej rozwijanie należą:
Temperatura i elastyczność mięśnia
Ruchomość stawu warunkowana jego budową anatomiczną
Elastyczność więzadeł i ścięgien
Wiek
Płeć
Aktywnośc ruchowa
Fazy treningu:
I. gimnastyka stawów- zwiększenie ogólnej ruchomości stawowej
II. specjalizacyjne kształtowanie ruchomości stawowej rozwój maksymalnej amplitudy
III. podtrzymywanie ruchomości stawowej na już osiągniętym poziomie
Ćwiczenia dynamiczne (stos. przed statycznymi)
Ćwiczenia statyczne:
Rozciąganie statyczne
Rozciąganie sprężynujące
Rozciąganie pasne
PNFT
Metoda stretchingu wzrastającego(napięcie, rozluźnienie, rozciąganie
Obciążenia treningowe.
Obciążenie treningowe (wysiłkowe) jest to wielkość pracy określonego rodzaju intensywności, jaką wykonał zawodnik w danym ćwiczeniu, jednostce treningowej czy cyklu. W nich to skupia się całe bogactwo różnorodnych reakcji i procesów w obrębie poszczególnych funkcji i narządów uczestniczących w informacyjnym i energetycznym zabezpieczeniu pracy.
Obciążenia treningowe dają się charakteryzować przez dwa parametry:
Objętość - to ilościowy składnik pracy, mierzony czasem, odległością, masą lub liczbą powtórzeń.
Intensywność - określa stopień wykorzystania maksymalnych możliwości zawodnika. Określa stosunek mocy rozwijanej w danym ćwiczeniu do mocy maksymalnej możliwej do rozwinięcia w tym ćwiczeniu
Ujmując obciążenia treningowe jako pracę wykonaną przez zawodnika można je uznawać jako obciążenia zewnętrzne.
Obciążenie zewnętrzne wywołuje określone reakcje ustrojowe, które można zapisać i ocenić jako obciążenia wewnętrzne (koszt energetyczny wysiłku, bioelektryczną aktywność mięśni, częstość skurczów mięśnia, częstość oddychania, wielkość wentylacji oddechowej i zużycia tlenu, szybkość narastania oraz poziom zakwaszenia krwi).
Przesłanką zwiększania obciążeń jest fizjologiczne prawo superkompensacji. Zawodnik systematycznie trenujący jest w stanie wykonać coraz to większą pracę bez oznak gwałtownego zmęczenia. Jego organizm adaptuje się do wykonywania coraz to większego wysiłku.
Klasyfikacja obciążeń ze względu na kierunek oddziaływania, czyli rodzaj stosowanych grup środków, uwzględnia:
Obciążenia (środki) o charakterze wszechstronnym - rozwijają potencjał ruchowy sportowca, nie mają jednak bezpośredniego wpływu na kształtowanie dyspozycji specjalistycznych określanych przez model mistrzostwa danej dyscypliny czy konkurencji.
Obciążenia (środki) o charakterze ukierunkowanym - kształtują przede wszystkim funkcjonalne mechanizmy specjalistycznych wysiłków.
Obciążenia (środki) o charakterze specjalnym - kształtują specyficzny zespół właściwości funkcjonalnych, sprawnościowych i ruchowych, zgodnie z zasada postępującej adaptacji do wymogów startowych.
Charakterystyka wysiłków w poszczególnych zakresach intensywności:
Zakres 1. Wysiłki z intensywnością bardzo małą i małą, charakter wysiłku tlenowy (oddziaływanie o charakterze podtrzumującym), HR nie przekraczające po pracy 130-140 ud./min.
Zakres 2. ćwiczenia z intensywnością umiarkowaną i dużą, charakter wysiłku tlenowy, kształtujący moc i pojemność, HR bezpośrednio po pracy 160-180 ud./min; poziom zakwaszenia 2-4 mmol/l, czas trwania serii pojedynczych wysiłków zazwyczaj powyżej 300s (do 3 i więcej godzin pracy ciągłej).
Zakres 3. Praca z intensywnością dużą i submaksymalną, charakter wysiłku mieszany (tlenowo-beztlenowy), kształtujący moc tlenową i pojemność beztlenowych źródeł energii, HR bezpośrednio po wysiłku powyżej 180 ud./min, poziom zakwaszenia 4-6 mmol/l; czas trwania serii pojedynczych wysiłków - do 300s
Zakres 4. Wysiłki z intensywnością submaksymalną i zbliżoną do maksymalnej; charakter pracy beztlenowy kwasomlekowy, kształtujący moc i pojemność, HR bezpośrednio po ćwiczeniach większa niż 190 ud./min, poziom zakwaszenia 6-14 mmol/l; czas trwania pojedynczych wysiłków: 20-120 s
Zakres 5. Ćwiczenia z intensywnością zbliżoną do maksymalnej i maksymalną; charakter wysiłku beztlenowy niekwasomlekowy, kształtujący ich moc, HR bezpośrednio po pracy 150-160 ud./min; czas trwania pojedynczych wysiłków nie przekracza 20 s.
Zakres (6) (dodatkowo) - ćwiczenia nasilające przemiany anaboliczne, czyli kształtuje siłę. Stosujemy go bardzo ostrożnie. Może zaburzyć koordynację i gibkość.
Cykle długie (makrocykl)
Makrocykl dzielimy na 3 okresy:
Okres przygotowawczy - (5-7 m-cy w cyklu rocznym) mający na celu budowanie formy - dzieli się na trzy zasadnicze podokresy: przygotowania wszechstronnego (ogólnego), ukierunkowanego i specjalnego.
Okres startowy - (5 m-cy w cyklu rocznym) określany jako okres startów zasadniczych, można wyodrębnić w nim dwa podokresy: stabilizacji formy i zawodów.
Okres przejściowy - (ok. 6 tyg w cyklu rocznym) jest następstwem okresu startów. Stwarza warunki do aktywnego wypoczynku, odnowy biologicznej, zapobiegając negatywnym skutkom stosowanych obciążeń treningowych i startowych.
Cykle średnie (mezocykle)
Mezocykl rwa najczęściej 3-4 tygodnie
Rodzaje mezocykli:
Wprowadzający - (okres przygotowawczy), realizuje zadania stopniowego wejścia zawodników do specyficznej pracy treningowej. Uwzględniamy obciążenia i środki rozwijajęce możliwości do pracy tlenowej, a równolegle kształtujemy zdolności do wykonywania pracy krótkotrwałej (beztlenowej)
Podstawowe rozwijające i stabilizujące - (okres przygotowawczy) ukierunkowane na istotny wzrost właściwości funkcjonalnych układów i mechanizmów organizmu. Duże sumaryczne obciążenia, różnorodność stosowanych środków.
Kontrolno - przygotowawczy - (okres przygotowawczy lub startowy) praca + seria startów
Przedstartowy - (okres startowy) wyrównanie ewentualnych braków w przygotowaniu sprawnościowym, doskonalenie techniki i taktyki, przygotowanie psychiczne, szczególny rodzaj to BPS
Startowy - zasadnicze starty
Pośrednie - odbudowująco-przygotowawcze i odbudowująco-podtzymujące
Cykle krótkie (mikrocykle).
Mikrocykl - najmniejszy, uporządkowany zbiór jednostek treningowych. Składa się z 2 faz: stymulującej i odbudowującej. Czas trwania - najczęściej 7 dni (3-10 dni)
Rodzaje mikrocykli:
Wprowadzający - stosuje się na początku okresu przygotowawczego dla stopniowego wprowadzania organizmu do znoszenia dużych obciążeń
Podstawowe: ogólno i specjalno przygotowawcze - typowe mikrocykle treningowe dla danego okresu, o parametrach obciążeń wynikających z dynamiki planu treningowego
Uderzeniowy - duża objętość i intensywność obciążeń, stymulują przebieg adaptacji do wytężonej pracy (gł. Okres przygotowawczy, częściowo startowy)
Doprowadzający - (gł okres startowy, w fazach BPS), modelowanie warunków przyszłego startu lub zapewnienie warunków do odnowy i koncentracji
Startowy - obejmuje albo modelowanie startu albo bezpośrednie ich przeprowadzenie w ciągu kilku dni, zapewnienie najlepszego przygotowania do startu i udziału w zawodach
Odnawiający - obniżenie objętości obciążeń dla zapewnienia warunków do efektywnego przebiegu procesów adaptacji po serii mikrocykli podstawowych lub uderzeniowych.
Jednostka treningowa.
Jednostka treningowa to najmniejszy element struktury treningu. Zawiera ona:
Część wstępną (rozgrzewkę)
Część główną (podstawową)
Część końcową
Jednostki podstawowe - zasadnicza objętość pracy poświęcona na realizację zadań głównych dla danego okresu, duże obciążenia.
Jednostki uzupełniające - rozwiązywanie pojedynczych cząstkowych zadań, adaptacja, odnowa,
Jednostki o charakterze wybiórczym (analitycznym) - główna objętość ćwiczeń zapewnia rozwiązywanie jednego wybranego zadania.
Jednostki o charakterze kompleksowym:
- Kolejne rozwiązywanie zadań
- Jednoczesne rozwiązywanie zadań
WSPÓŁZAWODNICTWO SPORTOWE
Jest elementem wyróżniającym sport wyczynowy. To rywalizacja sportowa, która swoje miejsce ma w zawodach sportowych. Stanowią one istotę sportu, stanowią cel wieloletniego treningu zawodnika.
SZKOLENIE SPORTOWE
Jest zorganizowaną i celową uporządkowaną działalnością, której celem jest przygotowanie zawodników do uzyskania maksymalnych wyników.
Organy szkolenia:
- zespoły szkoleniowe (zarządzanie sportem)
- zespoły badawcze (w obrębie poszczególnych dyscyplin)
- trenerzy i instruktorzy prowadzący zajęcia
Środki szkolenia:
- materialne warunki przygotowania sportowego
- środki i metody treningowe
- środki zbierania, przetwarzania informacji o zmianach
Skuteczność pracy trenera zależy od:
- jak trener oddziałuje na zawodnika
- jak otoczenie oddziałuje na zawodnika
- jak zawodnik oddziałuje na trenera
- jak otoczenie oddziałuje na trenera
System szkolenia składa się z:
- podsystemu prognozowania i modelowania
- podsystemu treningu, zawodów i odnowy
- podsystem doboru i selekcji do sportu
- materialne warunki do sportu
- poziom przygotowania ogólnego i specjalistycznego kadry