Stowarzyszenia i organizacje pozarządowe
Organizacje pozarządowe:
• Tłumaczenie angielskiego zwrotu nongovernmental organisation-NGO, używanego najczęściej przez Organizację Narodów Zjednoczonych oraz inne instytucje międzynarodowe. Czasem słyszy się też określenie organizacja typu non-profit. Termin ten oznacza że nie jest to organizacja nastawiona na osiąganie zysku (profit), ale na zaspokojenie jakichś potrzeb. To nie znaczy jednak, że organizacja nie może prowadzić działalności gospodarczej. Może, tyle tylko, że dochody nie są dzielone pomiędzy osoby pracujące czy ochotników, ale są przeznaczone na dalszą działalność.
Inne terminy, uważane za równoznaczne z terminem organizacja pozarządowa to:
•Organizacja non-profit,ponieważ nie działa dla zysku
•Organizacja wolontarystyczna (ochotnicza), ponieważ w większości opiera swą działalność na pracy ochotników
•Organizacja społeczna (obywatelska), ponieważ obszarem aktywności tych organizacji jest najczęściej szeroko rozumiana pomoc społeczna, ochrona zdrowia i edukacja, czyli działanie dla dobra publicznego.W Polsce podstawowymi formami prawnymi prowadzenia działalności społecznej są stowarzyszenia i fundacje
•Trzeci sektor, ponieważ nie są tożsame z administracją publiczną (I sektor), ani biznesem (II sektor)
Wraz z rozwojem w Polsce demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, skutecznie i bez wielkiego rozgłosu coraz większą rolę w naszym życiu odgrywają organizacje pozarządowe, czyli tzw. trzeci sektor. Rozwój różnorodnych prywatnych instytucji i organizacji pozarządowych jest jednym z najważniejszych procesów na drodze budowy demokratycznego państwa i gospodarki opartej na konkurencji.
Organizacje pozarządowe to tzw. trzeci sektor wypełniający lukę i zaspokajający potrzeby, które nie są w odpowiedni sposób zaspokajane przez działania dwóch pierwszych sektorów, czyli państwa (administracji publicznej) i biznesu. W Polsce zarejestrowanych jest blisko 40 tysięcy stowarzyszeń i około 5 tysięcy fundacji. Z badania przeprowadzonego dwa lata temu przez Stowarzyszenia Klon/Jawor wynika, że przynajmniej 58 proc. spośród ogółu zarejestrowanych organizacji aktywnie prowadzi działania, ale 10 proc. z zarejestrowanych organizacji w praktyce nie prowadzi obecnie żadnych działań.
Typy organizacji pozarządowych wydzielonych ze względu na profil działalności:
•Organizacje samopomocy-ich specyfika sprowadza się do tego, że działają na rzecz swoich członków
•Organizacje opiekuńcze-te zaś świadczą usługi dla wszystkich, którzy tego potrzebują lub tylko dla pewnych kategorii osób, np. organizacja opieki nad dziećmi głuchymi
•Organizacje przedstawicielskie-na ogół reprezentują interesy jakiejś społeczności, np. społeczny komitet mieszkańców
•Organizacje mniejszości-reprezentujące interesy jakiejś mniejszości, np. religijnych, narodowościowych
Organizacje tworzone ad hoc - powstają dla przeprowadzenia jakiejś akcji •Organizacje hobbystyczno-rekreacyjne-grupy osób zainteresowanych określoną strefą działalności, np. organizacja filatelistyczna •Organizacje zadaniowe-często wykonują pewne funkcje zlecone przez władze, np. organizacja zajmująca się ochroną parku •Organizacje „tradycyjne”- o szerokiej formule działalności jak i osób, na rzecz których działają
Wolontariat jako jeden z typów organizacji pozarządowych
Podstawą działalności wielu organizacji pozarządowych jest praca wolontariuszy, którzy poświęcają swój czas i zdolności dla realizacji celów organizacji. Najlepiej widoczna jest praca wolontariuszy, gdy każdego roku z puszkami w rękach wychodzą zbierać pieniądze w ramach akcji Jurka Owsiaka - Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Trzeba jednak pamiętać, że ochotnicy pracują w organizacjach pozarządowych przez cały rok, choć ich praca nie jest może tak widoczna, to z pewnością przynosi olbrzymie korzyści społeczne.
Ruchy obywatelskie-
jako szczególna forma organizacji
•Ruchy społeczne charakteryzują się najczęściej brakiem powoływania określonych struktur organizacyjnych; są formą szerokiego zbiorowego działania osób i organizacji, skierowanego na obronę określonych interesów, zmierzania do ogólnych, niekiedy bardzo dalekosiężnych celów. •Cele i zadania tych ruchów są zróżnicowane. Spośród powszechnie znanych możemy wymienić: ruchy ekologiczne, pacyfistyczne, feministyczne, konsumenckie, oświatowe
•Do nieco węższych podmiotowo i bardziej wyspecjalizowanych należą: ruchy prorodzinne, antyaborcyjne, ruch hospicjów, ruch AA (Anonimowych Alkoholików)
•Ruchy społeczne są wyrazem walki o urzeczywistnienie pewnych ideałów, obrony uznanych wartości, zwalczania zagrożeń ładu społecznego, ochrony życia i zdrowia.
•Cele tych ruchów są zwykle wspierane przez sformalizowane organizacje wszystkich typów, a więc przez stowarzyszenia, partie polityczne, samorządy, a poza tym- fundacje, przedsiębiorstwa (np. stowarzyszenie „MONAR”, Polski Klub Ekologiczny, itp.)
Dlaczego organizacje pozarządowe
są ważne?
Bez nich nie ma normalnego społeczeństwa i demokracji
Stwarzają ramy organizacyjne dla naszej aktywności obywatelskiej (pozwalają nam czuć się obywatelem)
Organizacje pozarządowe sprawiły, ze niektóre problemy społeczne stały się „widoczne i głośne”, co z kolei zmusiło władze do ich rozwiązania lub choćby zajęcia stanowiska. O.P. mówią o problemach, o których inni wolą czasami milczeć. Można powiedzieć: im więcej demokracji, tym większa potrzeba istnienia ruchu O.P.
Organizacje pozarządowe są buforem albo tez może lepiej poduszką powietrzną miedzy państwem a społeczeństwem O.P. rozwiązują trudne problemy społeczne, zmniejszają napięcia i sytuacje konfliktowe w społeczeństwie. Dzięki nim również obywatele maja możliwość wyrażania swoich opinii, niekoniecznie w sprawach wielkiej polityki
Nie ulega wątpliwości, że w krajach Europy Wschodniej jest duże zapotrzebowanie na ruch organizacji pozarządowych, co więcej ruch ten się tworzy i cementuje. Liczba organizacji, stowarzyszeń i fundacji, idzie już w tysiące a coraz popularniejsze jest tworzenie porozumień regionalnych, organizowanie wspólnych akcji i zbiorowe wyrażanie stanowiska czy wywieranie nacisku.
• W Europie Zachodniej i Ameryce Północnej przejawia się duże zainteresowanie organizacjami nie tylko w chęci udzielania porad ale również finansowego wspierania podejmowanych przedsięwzięć.
Stowarzyszenie Edukacji Administracji Publicznej (SEAP) jest pierwszą ogólnopolską organizacją o charakterze niedochodowym, która została zawiązana w czerwcu 2000 roku i ma siedzibę w Białymstoku.
Głównym celem Stowarzyszenia jest doskonalenie edukacji i praktyki administrowania sprawami publicznymi poprzez działalność na rzecz jakości kształcenia oraz rozwój badań naukowych w tym zakresie.
W ramach statutowej działalności SEAP promuje różne formy współpracy pomiędzy szkołami wyższymi - publicznymi i prywatnymi, kształcącymi na kierunku studiów - administracja publiczna oraz innych kierunkach pokrewnych, w szczególności poprzez wzajemną wymianę doświadczeń i dorobku naukowego.
Członkowie stowarzyszenia dzielą się na członków zwyczajnych, wspierających i honorowych. Członkami są przede wszystkim przedstawiciele kadry naukowej szkół wyższych, ale również praktycy - urzędnicy administracji publicznej różnych szczebli, którzy są najlepiej zorientowani w problemach i dylematach polskiego aparatu administracyjnego.
W tej chwili Stowarzyszenie Edukacji Administracji Publicznej liczy 82 członków zwykłych, którzy reprezentują 50 szkół wyższych i innych instytucji administracji publicznej.