PIERWOTNIAKI
Są to organizmy zbudowane z jednaj komórki eukariotycznej.
Odżywianie
Liczna są samożywne. Wytwarzają one substancje organiczne w procesie fotosyntezy. Pierwotniaki cudzożywne odżywiają się trzema różnymi sposobami
fagocytoza- pierw. Może zjadać obiekty stosunkowo duże, o złożonej budowie, np. bakterie, okrzemiki, inne pierw. Napotkany pokarm musi być rozpoznany jako coś do zjedzenia przez cząsteczkę białka - receptora, tkwiącą w błonie komórkowej. Jeżeli identyfikacja wypadnie pomyślnie powierzchnia pierwotniaka tworzy wklęśnięcie, wysłane błoną komórkową, obejmujące pokarm wraz z odrobiną wody. Wklęśnięcie pogłębia się i wreszcie zamyka, tworząc pęchrzyk otoczony błoną komórkową- wodniczkę pokarmową. Wodniczka jest przesuwana w głąb cytoplazmy , gdzie łączą się z nią lizosomy- zbiorniczki enzymów trawiennych. Błony lizosomów łączą się z błoną wodniczki, a zwarte w nich enzymy dostają się światła wodniczki.Proces ten przypomina łączenie się pęcherzyków powietrza baniek mydlanych. Następuje trawienie pokarmu i wchłanianie go do cytoplazmy przez błonę wodniczki . Potem wodniczka zbliża się do powierzchni pierwotniaka i odbywa się proces odwrotny do tworzenia się wodniczki. Błona wodniczki włącza się z powrotem w błonę komórkową, a nie strawione resztki z wodą usunięte na zewnątrz.
Pinocytoza- pierw. Pobierają pokarm w postaci pojedynczych cząsteczek substancji wielocząsteczkowych, np. .białka. Stadium wstępne polega na ocenie przydatności pokarmu. Błona wpukla się tworząc długi i bardzo cienki kanał, przez który cząsteczka zostaje wciągnięta do wnętrza powstającej tam wodniczki pinocytalnej, otoczonej błoną komórkową . Z wodniczki łączą się lizosomy i powodują rozłożenie cząsteczki pokarmowej. Błona wodniczki pinocytalnej rozpada się i cła treść wodniczki bezpośrednio włącza się w skład cytoplazmy.
Wchłanianie- przez błonę kom. Pierw. Pobierają pokarm w postaci roztworów substancji drobnocząsteczkowych, jak cukry proste lub kwasy organiczne.Działają tu białka błony kom. , zwane przenośnikami.Potrafią one przyłączać cząsteczki określonych substancji. Przenośnik chwyta cząsteczkę, np. glukozy, po zewnętrznej stronie błony, następnie obraca się w błonie, przenosząc chwyconą cząsteczkę do wnętrza kom. I tam ją odczepia. Proces ten jest też zwany trans. Aktywnym. Wymaga on od kom. Wydatkowania energii, ale za tu umożliwia pobieranie potrzebnych subst. Nawet z roztworów bardzo rozcieńczonych.
Organelle ruchu:
Zarodziowce( ameby) i niektóre sporowce(zarodziec malarii) wysuwają w dowolnym kierunku szerokie wypustki plazmatyczne- nibynóżki. Reszta cytoplazmy jak gdyby przelewa się do nich i pierwotniak przemieszcza się. Drugi typ to wici i rzęski.