PRZEWODNIK PESACHOWY

Hag kaszer wesameach

Drodzy Przyjaciele,

Jak można obchodzić Pesach rok po roku? Pamiętacie swój pierwszy Seder Pesachowy? Jaki był ekscytujący i odmienny?! Albo pierwszy raz, kiedy jedliście zamiast chleba tylko macę, przez całe 8 dni święta? Jakież to było osiągnięcie, jakie uczucie!

A co teraz? Jak wciąż można odczuwać tę wyjątkowość, skoro minęło już tyle lat i tyle Sederów, zjedliście tyle suchej i pozbawionej smaku macy?

Unikalne odczuwanie po raz pierwszy jakiegokolwiek doświadczenia nie może zostać odtworzone. Jednakże każdy Pesach jest wyjątkowym doświadczeniem. Rok wypełniony porażkami i sukcesami, nowymi zniewoleniami i wyzwoleniami, każdy Pesach daje nam szansę na spojrzenie wstecz, na miniony rok i określenie zniewoleń naszego życia; określenie tych rzeczy, które niepotrzebnie ograniczają nasze szczęście i zdolność do czynienia dobra. Możemy zdać sobie sprawę z możliwości przełamania tych okowów osobistego „niewolnictwa”, co można także odnieść do całej społeczności. Pesach pozwala nam dostrzec sukcesy minionego roku i zdać sobie z nich sprawę, a także docenić, że pewne zniewolenia mamy już za sobą.

Być może najważniejszym, co daje nam Pesach 5771 roku, to szansa i wyzwanie do zrealizowania i zapamiętania faktu, że żyjemy w najlepszych czasach na bycie Żydem i Polakiem, jakie miały miejsce od 2000 lat. Możemy cieszyć się naszymi osobistymi i społecznymi wolnościami, którymi nas pobłogosławiono.

Niech nadchodzący Pesach będzie świętem, podczas którego będziemy rozkoszować się posiadanymi swobodami, mając przywilej przekazania ich naszym dzieciom.

Koszernego i wesołego święta,

Michael

Wprowadzenie

W miesiącu Nisan byliśmy odkupieni i miesiącu Nisan będziemy odkupieni w przyszłości… - Talmud

Każdego roku, 15 dnia miesiąca Nisan, Żydzi upamiętniają narodziny Narodu, celebrując święto Pesach. Po 210 latach niewoli Mosze Rabejnu powiedział do Faraona: wypuść mój lud. Faraon odmawiał 10 razy, a za każdym razem Bóg sprowadzał na Egipcjan inną plagę. Ostatnią plagą była śmierć pierworodnych, Bóg przeszedł wtedy przez ziemię egipską, omijając żydowskie domy - hebr. pasach - stąd wywodzi się nazwa święta. Izraelici zostali wypuszczeni z niewoli, jednak prawdziwą wolność uzyskali dopiero po 50 dniach od wyjścia z Egiptu, kiedy otrzymali od Boga Torę na górze Synaj. W Pesach celebrujemy więcej niż tylko historyczne wydarzenie. Celebrujemy naszą wolność jako Żydzi. Tak jak Bóg wyzwolił naszych przodków, dzisiaj wyzwala nas od zła i obdarza nas moralną wolnością. Każdy z nas opuszcza niewolę egipską.

Halacha na Pesach

CHAMEC

Chamec to produkty z pięciu rodzajów zbóż: pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia i orkiszu, które uległy zakwaszeniu (fermentacji) lub mogą jej ulec. Mąką z 5 zbóż, która miała kontakt z wodą przez dłużej niż 18 minut jest uważana za chamec. Chamec może znajdować się nie tylko w jedzeniu, ale także w kosmetykach lub lekach. Inne zboża i nasiona - kitnijot - ryż, proso, fasola, soczewica, kukurydza, groch, uważane są za chamec przez Żydów aszkenazyjskich.

Tora zakazuje jedzenia i posiadania jakiejkolwiek ilości chamecu podczas święta Pesach. Przez siedem dni nie będzie kwasu w domach waszych; każdy bowiem kto zje kwaszone, usunięty będzie ze społeczności. (2 Mojż. 12:19)

W Księdze Wyjścia (Szemot) znajdują się micwy - przykazania - związane z chamecem:

• nakaz pozbycia się chamecu

• nakaz jedzenia macy

• zakaz jedzenia chamecu podczas święta

• zakaz jedzenia wszystkiego, co było zmieszane z chamecem

• chamec nie może być widziany lub znaleziony na terenie należącym do Żyda

• nie wolno mieć żadnych korzyści z chamecu

• po święcie nie wolno korzystać z chamecu, który był w posiadaniu Żyda - można natomiast korzystać z chamecu, który posiadał

nie-Żyd, dlatego właśnie sprzedaje się chamec - mechirat chamec, pomieszczenia lub meble, w których chamec się znajduje. Nie można z nich korzystać w czasie święta.

Aby upewnić się, że nie pozostał nam żaden chamec dokonuje się szukania chamecu - bdikat chamec - we wszystkich pomieszczeniach do nas należących (także w miejscu pracy, samochodzie, garażu, czy domku letniskowym). Obowiązek szukania chamecu spoczywa na właścicielu domu, ale może on/ona wyznaczyć osobę, która zrobi to w jego/jej imieniu (szelijach).

Przed rozpoczęciem bdikat chamec wszelkie pomieszczenia muszą zostać dokładnie wysprzątane, a wszelki możliwy chamec usunięty. Aby błogosławieństwa nie były wypowiadane na darmo w domu rozkłada się kawałki chamecu. Szukanie chamecu odbywa się tradycyjnie przy świeczce, a znaleziony chamec zmiata się na drewnianą łyżkę przy użyciu pióra, następnie zawija się wszystko w papier i spala podczas beur chamec.

Przed przystąpieniem do poszukiwania chamecu odmawiania się błogosławieństwo:

BARUCH ATA ADONAJ, ELOHEJNU MELECH HA-OLAM ASZER KIDESZANU BE-MICWOTAW WECIWANU AL BIUR CHAMEC.

Bądź błogosławiony Boże, jedyny królu świata, który uświęciłeś nas swoimi przykazaniami i nakazałeś nam usuwanie chamecu.

Po zakończeniu poszukiwań wypowiada się następujące słowa:

Niech cały zakwas jaki posiadam, którego nie zauważyłem-am, nie usunąłem-am lub o istnieniu którego nie wiedziałem-am, będzie uznany za nieważny i nieposiadający właściciela, niczym pył ziemi.

Podczas palenia chamecu (biur chamec) mówi się:

Niech cały zakwas jaki posiadam, którego nie zauważyłem-am, nie usunąłem-am lub o istnieniu którego nie wiedziałem-am, będzie uznany za nieważny i nieposiadający właściciela, niczym pył ziemi

SEDER

Rytualny posiłek świąteczny. I powiesz swojemu synowi (Księga Wyjścia 13:8)

Najważniejsze micwot (przykazania) związane z sederem:

• spożywanie macy

• opowiadanie historii z Księgi Wyjścia o opuszczeniu przez Izraelitów Egiptu. Deklamacja głównych fragmentów Hagady.

• wypicie 4 kielichów wina

• jedzenie maroru - gorzkich ziół

• deklamacja Hallelu - wychwalanie Boga (który znajduje się na końcu każdej Hagady)

Przygotowanie talerza sederowego:

• Zroa - pieczona kość kurczaka lub indyka, która jest symbolem ofiary paschalnej, składanej w Świątyni w Jerozolimie tuż przed świętem Pesach (Korban Pesach).

• Bejca - jajka ugotowane na twardo, symbolizujące dodatkową, świąteczną ofiarę składaną obok baranka paschalnego (Korban Cibur).

• Maror - gorzkie zioła, symbolizujące gorzkie cierpienie Narodu Żydowskiego w Egipcie (chrzan lub sałata włoska)

• Charoset - sałatka z pokrojonych jabłek, orzechów włoskich oraz odrobiny wina (najlepiej czerwonego) oraz miodu. Przypomina nam glinę, której Izraelici używali do wyrobu cegieł podczas niewoli egipskiej.

• Karpas - ugotowane ziemniaki lub surowa cebula, a także natka pietruszki, rzodkiewki lub seler.

• Chazeret - bardziej gorzkie zioła, używane jako maror na kanapki podczas sederu (chrzan lub sałata włoska).

Hagada zawiera 15 słów, napisanych jako rym, które określają porządek Sederu:

Kidusz I Urchac I Karpas I Jachac

Maggid I Rachac I Moci I Maca

Maror I Korech I Szulchan Orech

Cafun I Barech I Hallel

Kidusz - Seder rozpoczyna się od Kiduszu, wypija się wtedy pierwszy z 4 kielichów wina. Pijemy wino, ponieważ jest ono symbolem szczęścia i radości. Wino pijemy opierając się na lewym boku.

Urchac - mycie rąk

Karpas - zanurzamy warzywo w słonej wodzie.

Jachac - podzielenie środkowej macy. Jest w zwyczaju posiadanie dwóch bochenków chały na stole w Szabat i święta, dla upamiętnienia podwójnej porcji manny, która spadała na pustyni w te dni. Ponieważ przełamujemy środkową macę na początku Sederu, potrzebujemy trzech, żeby dwie pozostały do posiłku. Większy kawałek macy ukrywa się jako Afikomen. W zwyczaju jest obdarowywać dziecko, które znalazło Afikomen, prezentem. Mniejsza część macy pozostaje pomiędzy dwoma całymi, jako symbol chleba niedoli ludzi w potrzebie, jedzących raczej okruchy niż całe bochenki chleba.

Maggid - opowiadanie Historii Wyjścia - Hagada Pesachowa. Na końcu wypija się 2 kielich wina.

Rachac - mycie rąk, jako przygotowanie do świątecznego posiłku.

Moci - błogosławieństwo macy.

Maror - gorzkie zioła, zanurzane są w charosecie. Zioła przypominają nam gorycz, jaką nasi przodkowie cierpli w niewoli egipskiej.

Maca - niekwaszony chleb. Je się go z dwóch powodów: podczas pośpiesznego wyjścia z Egiptu Żydzie jedli niekwaszony chleb, ponieważ nie mieli czasu, żeby chleb urósł. W noc przed wyjściem jedli niekwaszony chleb, ponieważ maca jest skromna w porównaniu z napęczniałym chamecem, przez co wynosiła ich bliżej Boga.

Korech - kanapka, którą robi się z 2 kawałków macy i maroru, niektórzy dodają też charoset.

Szulchan Orech - uczta (moment na który wszyscy czekają). W czasach Świątyni jedzenie pesachowego baranka było centralnym punktem Sederu. Dziś stół jest jak ołtarz i spożywanie uczty we właściwym duchu staje się aktem służenia Bogu. Niektórzy rozpoczynają posiłek od zjedzenia jajka zanurzonego w słonej wodzie, jest kilka wyjaśnień tego zwyczaju: zapożyczenie od rzymian, którzy zaczynali posiłek od przystawek; symbolizuje wiosnę; zastępuje specjalną ofiarę świąteczną, która nie może być składana po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej. Słona woda symbolizuje nasze łzy po jej zniszczeniu.

Cafun - Afikomen zastępuje pesachowego baranka, który był tradycyjnie jedzony podczas Sederu, tak aby każdy mógł pamiętać jego smak.

Barech - po napełnieniu 3 kielicha, recytujemy błogosławieństwo po jedzeniu i wypijamy wino. Potem napełniamy kielich dla proroka Eliasza, tradycyjnie ktoś, z reguły dziecko, otwiera drzwi żeby zaprosić Eliasza, który przyjdzie obwieścić nadejście Mesjasza.

Hallel - wychwalanie. Napełniamy 4 kielich wina, a potem recytujemy psalmy pochwalne, recytujemy błogosławieństwo nad winem i wypijamy je.

Nirca - oznacza zakończenie Sederu hymnem.

Przepisy - kilka propozycji

PRZEPIS NA CIASTO CZEKOLADOWE - „POPĘKANA CZEKOLADOWA ZIEMIA” według Sary Malki Szpilman

500 g gorzkiej czekolady

115 g masła lub margaryny

9 jajek

¾ szklanki + 1 łyżka stołowa cukru

cukier puder

Czekoladę podzielić na mniejsze kawałki. Włożyć do garnka. Dodać masło lub margarynę. Podgrzewać na parze, aż się rozpuści.

Oddzielić białka od żółtek. Żółtka połączyć z cukrem, miksować do uzyskania puszystej masy. Rozpuszczoną czekoladę z masłem dodawać po łyżeczce, tak aby żółtka się nie ścięły. Ubić piane z białek. Przed rozpoczęciem ubijania dodać szczyptę soli, a na koniec łyżkę cukru.

Ubitą pianę dodać do czekoladowej masy, powoli aby piana nie opadła. Niewielką kwadratowa blaszkę (ok 22/22 cm) wysmarować tłuszczem. Wylać masę. Piec ok 40 min w temp. 180⁰C. Odstawić do ostygnięcia. Posypać cukrem pudrem.

MAZANIA - LAZANIA Z MACY według Anny Zielińskiej

maca

500g mrożonego szpinaku

2 puszki pomidorów (mogą być świeże pomidory należy je wtedy przyprawić przecierem)

czosnek - dowoli

pół szklanki mąki macowej

sól, pieprz

oliwa / olej / margaryna

świeża bazylia

opcjonalnie ser żółty

Przygotowanie sosów - odcedzony szpinak przyprawić solą, pieprzem i czosnkiem oraz zmieszać z jajkami. Pomidory podsmażyć z bazylią, solą i pieprzem oraz czosnkiem. Oba sosy ostudzić. Blachę do pieczenia nasmarować olejem / oliwą / margaryną, następnie posypać mąką macową. Wyłożyć macę. Zalać sosem szpinakowym, przełożyć macą, zalać sosem pomidorowym, przełożyć macą i ponownie zalać sosem szpinakowym, ułożyć ostatnią warstwę macy, jeżeli udało się wam zdobyć ser żółty koszerny na Pesach można go zetrzeć na wierzch.

Piec około 30 minut, sprawdzajcie czy się nie przypali, w 180⁰C.

SMACZNEGO!!!

Le-szana Ha-baa Be-Jeruszalaim!

W następnym roku w Jerozolimie!

LUACH (KALENDARZ) PESACH - 5771 / 2011

Bedikat Chamec - niedziela, 17.04 / 13-14 Nisan

Szukanie chamecu zazwyczaj odbywa się w wieczór przed Pesachem. Szukanie chamecu powinno odbyć się po godzinie 20:12, po odmówieniu błogosławieństwa Al bikur chamec*, szukanie powinno odbyć się przy świetle świeczki, na zakończenie należy powiedzieć Kol chamira.

Erew Pesach, Taanit Bechorim - Post Pierworodnych - poniedziałek, 18.04 / Nisan 14

Post ten zazwyczaj wypada w dzień przed Pesach (z wyjątkiem, kiedy jest to w Szabat (w Szabat pości się tylko w czasie Jom Kipur). Sijum i Seudat Micwa odbędą się po Szachricie (7:15)

Biur Chamec - palenie chamecu - niedziela, 18.04 / 14 Nisan

W tym roku spalanie chamecu odbędzie, jak zwykle przed synagogą Nożyków od 10:00 do 11:00.

Mechirat Chamec - kontrakt sprzedaży chamecu

Chamec może być spożywany do 18.04, 10:14, poniedziałek. Chamec sprzedawany po tym terminie, nie jest włączany do kontraktu sprzedaży. Kontrakt do pobrania na stronie http://warszawa.jewish.org.pl/ lub w biurze rabina.

W tym roku chamec będzie można sprzedawać chamec WYŁĄCZNIE w następujących dniach, w biurze rabina Schudricha:

• 13.04; 8:00 - 8:30

• 15.04; 7:00 - 7:15

• 15.04; 19:45 - 20:00

• 16.04; 20:45 - 21:15

• 17.04; 9:00 - 11:00

KALENDARIUM

Erew Pesach, 18.04 / 14 Nisan, poniedziałek, I Seder, godzina 20:15, hotel Marriott

19:20 Mincha

19:22 zapalenie świec

1 Pesach, 19.04 / 15 Nisan, wtorek,

II Seder godzina 20:30, stołówka gmina (biały budynek koło synagogi)**

9:00 Szachrit

19:20 Mincha

Sziur Halacha

20:16 Maariw

20:35 zapalenie świec

2. Pesach, 20.04 / 16 Nisan, środa, rozpoczyna się liczenie Omeru

9:00 Szachrit

19:20 Mincha i Maariw

Chol Hamoed, 21.04 / 17 Nisan, czwartek

7:15 Szachrit

19:25 Mincha i Maariw

Chol Hamoed, 22.04 / 18 Nisan, piątek

7:15 Sazchrit

19:25 Mincha

19:29 zapalenie świec szabatowych

Szabat Chol Hamoed, 23.04 / 19 Nisan, sobota

9:00 Szachrit

19:05 Mincha

19:35 Seuda Szeliszit

20:43 koniec Szabatu

Chol Hamoed, 24.04 / 20 Nisan, niedziela

8:30 Szachrit

Erew Jom tow (dzień świąteczny)

19:30 Mincha

19:33 zapalenie świec

Sziur Halacha po Mincha, przed Maariw

7. Pesach, 25.04 / 21 Nisan, poniedziałek,

9:00 Szachrit

19:30 Mincha

Sziur Halacha po Mincha, przed Maariw

od 20:47 zapalenie świec

8. Pesach, 26.04, wtorek / 22 Nisan,

9:00 Szachrit

od 10:30 Jizkor

19:25 Mincha

19:45 Seudat Masziach

20:49 koniec Pesachu

Maariw i Hawdala

Lista produktów niespożywczych zatwierdzonych na Pesach

przez Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha

1. chusteczki do nosa- każde

2. cień do powiek- każdy rodzaj bez dodatków zbożowych

3. detergenty-wszystkie

4. środki do czyszczenia piekarnika- wszystkie

5. filtry do kawy- każde

6. folia aluminiowa- każda

7. gumowe rękawice- każdy rodzaj niepowlekanych

8. kubeczki jednorazowe- plastykowe lub styropianowe

9. lakier do włosów- w sprayu

10. lakiery, zmywacze do paznokci- każdy rodzaj

11. leki przeciwko zgadze- zwykłe bez smaku (Alkaseltzer, Tums)

12. mydło do rąk- każdy rodzaj

13. nitka do zębów- nie smakowa

14. płyn do płukania ust- Cepacol, Listerene, Plax, Scope

15. odświeżacz powietrza- każdy

16. pasta do butów- każda

17. pieluchy jednorazowe- każde

18. płyn do szkieł kontaktowych- każdy

19. produkty ze styropianu- każdy rodzaj

20. puder do twarzy- każdy bez zawartości składników pochodzących z ryżu

21. ręczniki papierowe- każdy rodzaj

22. serwetki papierowe- każdy rodzaj

23. słomki- każde plastikowe

24. szczoteczki do zębów- kup nową na Pesach

25. świece- każde zwykłe bezzapachowe

26. talerze jednorazowe- papierowe powlekane plastikiem (do zimnych potraw), plastykowe, kartonowe, styropianowe

27. worki na śmieci- każde plastikowe

28. wybielacz

29. zasypka dla niemowląt- Johnson's albo każda zawierająca czysty talk, należy uważać, aby nie zawierały dodatków mąki ziemniaczanej

30. aspiryna- każda

31. lekarstwa- wszystkie kapsułki, tabletki niewymagające ssania (lekarstwa do ssania i w płynie należy uzgodnić z rabinem Schudrichem)

Lista produktów spożywczych niewymagających certyfikatu koszerności na Pesach, zatwierdzona przez rabina Michaela Schudricha

1. cukier biały- każdy cukier w kryształkach bez dodatku dekstrozy

2. herbata- czarna naturalna tylko firmy Lipton oraz herbata firmy Malwa owocowa bez dodatków

3. jajka- jak przez cały rok sprawdzamy czy nie ma na żółtku plamek

4. kawa- naturalna, zwykła, nie smakowa i nie bezkofeinowa, pochodząca wyłącznie z firm produkujących tylko kawę ( Tchibo jest sprawdzone przez rabina Schudricha)

5. masło- z Garwolina, Krasnegostawu, Lacpol - Wolsztyn, Lacpol - Piotrków Kujawski, Spomlek - Radzyń Podlaski, Mlekpol - Grajewo (bez dodatków)

6. miód naturalny

7. mleko- każdy rodzaj kupiony przed Pesach od firmy, która nie produkuje mleka czekoladowego na tych samych maszynach, a także bez dodatku monoglicerydów lub dekstrozy, np. Garwolin

8. oliwa z oliwek- każda oliwa extra virgin z oliwek prasowanych na zimno

9. orzechy- każde surowe migdały i orzechy włoskie. Muszą być bez BHA, BHT lub innych dodatków. Kupujemy orzechy kiedy jest pewność, że były ważone oddzielnie od produktów zawierających chamec. Najlepiej jednak kupić w skorupie.

10. owoce i warzywa mrożone- te same co przez cały rok

11. owoce świeże

12. rodzynki- Sun-Made, Del Monte, Dole

13. ryby- świeże koszerne gatunki (pstrąg, łosoś, karp etc). Tylko w całości. Nie filety!

14. soda oczyszczona

15. sól niejodowana ( NaCl)

16. warzywa świeże- wszystkie z wyjątkiem każdego rodzaju roślin strączkowych, np. fasoli szparagowej, fasoli Jaś, czerwonej grochu, ryżu, kukurydzy, soi, gorczycy (musztarda), sezamu, soczewicy, ciecierzycy

17. woda mineralna niegazowana (bezsmakowa)

Lista produktów spożywczych wymagających certyfikatu koszerności na Pesach

1. maca - tylko specjalna na Pesach

2. mąka macowa

3. śliwowica- tylko koszerna na Pesach

4. wino koszerne na Pesach (np. Carmel - Izrael, Egrit - Węgry, Fortant - Francja) prawie wszystkie wina koszerne są też koszerne na Pesach

5. mięso i drób

* OPRÓCZ I SEDERU, WSZYSTKIE POSIŁKI ORGANIZOWANE BĘDĄ ODBYWAŁY SIĘ W GMINNEJ STOŁÓWCE.

**TEKSTY BŁOGOSŁAWIEŃSTW ZNAJDUJĄ SIĘ W PRZEWODNIKU PESACHOWY.

KONSULTACJA RABINICZNA - RABIN MICHAEL SCHUDRICH I RABIN DANNY SIMONS

OPRACOWANIE - ANNA ZIELIŃSKA'

PRZYGOTOWANIE - BIURO RABINA MICHAELA SCHUDRICHA©

---