Wykład Mikologia 21.11.12r.

Zearalenon (zea) = toksyna F-2

Odkryto w 1962r. Jako metabolitFusarium gramineaerum o aktywności hormonalnej- estrogenicznej (kilka razy silniejszej niż w przypadku nauturalnie występujących estrogenów)

Choroby: syndrom estrogeniczny (hyper estrogenizm)- konsekwencja bezpłodność.

Grzyby wytwarzające zearalenon:

• Fusarium culmorum;

• F. tricinctum;

• F. sporottrichoides;

• F. oxysporium

• F. moniliforme;

• F. solani,

• F. sambucinum

• F. avenaceum

• F. lateritum

• F. equseti

Występowanie:

*kłosy zbóż

Grzyby wytwarzające ZEA występują w całym sezonie wegetacyjnym, są patogenami zbóż i roślin motylkowych, powodują fuzariozę kłosów tzw. zgliniznę czerwoną oraz fuzariozę kolb kukurydzy tzw. zgnilizna różowa.

TRICHOTECYNY:

Zaliczono do tej grupy ok. 150 związków

podzielono na 4 grupy ze względu na różne rodzaje podstawników łańcucha głównego trichotecyny:

• grupa A: T-2 toksyna, DAS (di acetoscripenol), neosolaniol,

• grupa B: DON ( womitoksyna= deoksyniwalenol), NIV (niwalenol)

• grupa C: werrukaryna, rorydyna, satratoksyna

• grupa D: krotecyna

* Grupa A trichotecyny najbardziej toksyczne

Grzyby je wytwarzające:

• Fusarium poae : T-2 toksyna

• F. tricinctum : T-2 toksyna

• F. sporotrichoides : HT-2 toksyna

• F. heterosporum :DAS

• F. equiseti: DAS

• F. culmorum: DAS

• Trichoderma viride : Trichodermina

• Trichotecium roseum: Trichotecyna

*Grupa B

Trichotecyny mniej toksyczne

Grzyby je wytwarzające:

• Fusarium culmorum : DON

• F. graminearum : NIV; Fusaren

*Grupa C

Grzyby je wytwarzające:

• Myrothecium verrucaria: werrukaryna

• M. roridum : Rorydyna

• Stachybotrys chartarum : Satratoksyna

Szkodliwość trichotecyn:

• „choroba pijanego zboża”

• wszystkie trichotecyny to silne fitotoksyny, hamują wzrost siewek i wywołują nekrozę liści

• werrukaryna i rorydyna mają działanie antybiotyczne antyleukemiczne (przeciw białaczce).

PATULINA

Odkrycie w 1941r.

• Penicillium patulum- P. urticae

• P. expansum

• P. cyclopim

• P. granulatum

• P. claviforme

• P. melinii

• P. terestre

• P. griseofulvum

• P. lanosum

• Aspergillus clavatus

• A. giganteus

• A. terreus

Grzyby te występują na wszystkich surowcach i produktach spożywczych: owocach, warzywach, ziarnie zbóż, mięsie, serach i pieczywie.

Działanie patuliny:

• antybiotyczne: leczenie przeziębień i zakażeń spowodowanych przez E. Coli i Saphylococcus aureus

• działanie fitotooksyczne- hamowanie wzrostu siewek

• działanie zootoksyczne- zahamowanie rozwoju mikroflory jelitowej, właściwości teratogenne i rakotwórcze

W zgniłym jabłku o średniej masie 130g znajduje się od 0,02 do 18 mg patuliny.

Sok z jabłek zawiera średnio 5,4-41,8 mikrograma patuliny w 1l, a dopuszczalna jego zawartość wynosi 50 mikrogram/l

Grzyby pleśniowe

typ: Zygomycota (sprzężniaki)

Rząd: Mucorales

Mucor spp.

Rhizopus spp.

Typ: Ascomycota

Anamorfy:

• Alternaria

• Aspergillus

• Fusarium

• Paecilomyces

• Penicillium

Większość zarodników grzybów pleśniowych waha się w przedziale 2-100 mikrometra , najczęściej jednak poniżej 10 mikrometra.

Duże konidia, podobnie jak pyłki roślinne, pozostają w górnych drogach oddechowych, mniejsze zarodniki, trafiają głębiej - aż do pęcherzyków płucnych.

Zarodniki o wielkości poniżej 5 mikrometrów mogą dostawać się do płuc, natomiast od 2-3 mikrometra trafiają do przestrzeni pęcherzyków płucnych.

• Etap 0- oczy : alternaria, fusarium, cladosporium, aspergillus, penicillium, micropolyspora, termoactinomycetes, nocardia

Etapy infekcji układu oddechowego przez grzyby pleśniowe, zależne od wielkości zarodników (Andersen 2002)

• Etap 1: jama nosowa: alternaria, fusarium, cladosporium, penicillium, micropolyspora, termoactinomycetes, nocardia, aspergillus

• Etap 2: krtań: cladosporium, penicillium, micropolyspora, termoactinomycetes, nocardia, aspergillus

• Etap 3: tchawica lub oskrzela pierwszego rzędu: Cladosporium, penicillium, micropolyspora, termoactinomycetes, nocardia, aspergillus

• Etap 4: oskrzela drugiego rzędu: penicillium, micropolyspora, termoactinomycetes, nocardia, aspergillus

• etap 5: koncowe oskrzeliki : micropolyspora, termoactinomycetes, nocardia

• Etap 6,7: pęcherzyki plucne: micropolyspora, termoactinomycetes, nocardia

Źródłem grzybów (zarodników, strzępek) są często zagrzybione pomieszczenia, a także pleśnie związane z materiałem budowlanym.

---