1) MIĘSAK - postępowanie, leczenie

Wykrycie rozpoczyna się stwierdzeniem guza przez pacjenta. Rokowanie jest zawsze poważne, przebieg zły. Nowotwór rośnie szybko i wyniszcza organizm, wcześnie daje przeżuty i ma skłonność do wznowy. Leczenie najczęściej operacyjne, a chemioterapia i radioterapia są mało skuteczne

2) MIĘSAK - klasyfikacja

1. włókniakomięsaki - z tkanki łącznej włóknistej

2. tłuszczakomięsaki - z tkanki tłuszczowej

3. naczyniakomięsaki - z tkanki naczyniotwórczej

4. kostniakomięsaki - z takanki kostnej

5. chrzęstniakomięsaki - z tkanki chrzęstnej

6. mięśniakomięsaki - z tkanki mięśniowej

7. nerwiakomięsaki - z tkanki nerwowej

3) MIĘSAK - rodzaje

1. niezróżnicowane; komórki są nie nabłonkowe, brak jest podobieństwa do którejkolwiek ze znanych tkanek pochodzenie mezodermalnego, nazwa opisowa mówi nam o ich histologicznej budowie ale nie mówi nic o pochodzeniu np. wrzecionowatokomórkowy

2. zróżnicowane jednokomórkowo; tkanka nowotworowa w pewnym stopniu upodabnia się do którejś ze znanych tkanek pochodzenia mezenchymalnego

3.zróżnicowane wielokomórkowo; komórki mają zdolność do rozmnażania się w wielu kierunkach co powoduje że tkanka nowotworowa wykazuje podobieństwo do więcej niż jednej tkanki pochodzenia mezenchymalnego

4) MIĘSAK - sarkoma- definicja

Nowotwór złośliwy tkanki łącznej, mięśniowej zbudowany z naczyń

5) CZERNIAK ZŁOŚLIWY - postępowanie

Leczenie operacyjne jest postępowaniem z wyboru. Obowiązuje usunięcie zmiany wraz z marginesem uzależnionym od zaawansowania choroby oraz jeśli to możliwe pierwszego węzła na drodze spływu chłonki. U chorych z klinicznie wyczuwalnymi i potwierdzonymi przerzutami w węzłach chłonnych wykonuje się usunięcie całęj grupy regionalnych węzłów chłonnych. Przez pierwsze 2 lata badania kontrolne co 2-3 miesiące a jeżeli nie zostały usunięte regionalne węzły chłonne bad. Kontrolne 1 w miesiącu

6) CZERNIAK ZŁOŚLIWY - obraz kliniczny

- szerzący się powierzchownie - objawia się jako nierównomiernie zabarwiona plama o nieregularnej guzkowatej powierzchni i nierównym obrysie. Spotyka się go na skórze osłoniętej jak i odsłoniętej

- czerniak guzkowy - zwykle ma postać przebarwionego guzka o szybkim wzroście, wrzodziejącego, zwykle umiejscowionego na skórze głowy pleców lub karku

- czerniak bezbarwnikowy - zawiera śladowe ilości barwnika lub nie zawiera go wcale

7) CZERNIAK ZŁOŚLIWY - profilaktyka

Nie wystawianie skóry na słońce, częste drażnienie znamienia może wywołać rozrost złośliwy. Pojawia się rzadko przed okresem dojrzewania płciowego, estrogeny i testosteron pobudzają jego rozrost

8) CZERNIAK ZŁOŚLIWY - definicja

Złośliwy nowotwór skóry błon śluzowych albo błony naczyniowej gałki ocznej, wywodzący się z tkanek barwnikowych wytwarzających melaninę.

9) SUTEK -RAK - znaczenie limfadenektomi

Radykalna limfadenektomia jest uważana za część standardowego postępowania w leczeniu naciekającego raka piersi i przy rozsiewie czerniaka do regionalnych węzłów chłonnych. U chorych kobiet u których regionalne węzły nie są klinicznie podejrzane wybór tego postępowania zaczyna budzić kontrowersje szczególnie że coraz więcej chorych jest operowanych we wczesnych stadiach rozwoju. Ponadto limfadenektomia, choć nie należy do największych zabiegów operacyjnych, to wiąże się z dużym odsetkiem powikłań wczesnych i późnych- głównie obrzęku limfatycznego.

10) SUTEK - RAK - stopnie zaawansowania (klasyfikacja)

Tis - rak przedinwazyjny

To - guz niewyczuwalny jakko zmiana osobna STOPIEŃ I: T1 lub T2, No, Mo

T1 - guz średnicy 2cm zrośnięty ze skórą STOPIEŃ II: T1 lub T2, N1, Mo

T2 - guz średnicy 2-5cm zrośnięty ze skórą STOPIEŃ III: T1, T2 lub N1,N2 lub N3, Mo

T3 - guz średnicy 5cm zrośnięty ze skórą STOPIEŃ IV: T3 lub T4, N2 lub N3

T4 - guz szerzący się bezpośrednio na skórę lub na ścianę klp

No - węzły niewyczuwalne

N1 - węzły pachowe powiększone, poj. ruchome

N2 - węzły pachowe zrośnięte ze sobą lub z podłożem

N3 - węzły pod i nad obojczykowe powiększone

Mo - nie ma odległych przerzutów

M1 - są odległe przerzuty

11) SUTEK - RAK - postepowanie, diagnostyka

Mammografia-metoda radiologiczna, przenikanie promieni X, USG sutka- głowica linearna, biopsja-pobranie z guza aspiratu zmiękczającego komórki

Rozpoznanie i ocena zaawansowania, badanie histologiczne, później ocena zaawansowania procesu, zabieg chirurgiczny, chemioterapia, hormony, energia promienista, radioterapia, limfakoterapia - usunięcie węzłów chłonnych PRZECIWSKAZANIA DO OPERACJI przerzuty odległe, naciekanie obejmujące powięź m. piersiowego większego.

12) SUTEK - RAK - objawy

Wyciek z brodawki sutkowej. Powiększenie węzłów chłonnych, objawy późniejsze: stwierdzenie owrzodzeń, guzy skórne, obrzęk skóry i sutka, skóra pomarszczona, pomarańczowa, zgrubienia, obrzęk ramienia, ból spowodowany odległymi przerzutami, nieregularny kształt wtopiony w gruczoł u starszych kobiet wciąganie powierzchni skóry i brodawki,

13) SUTEK - RAK inwazyjny

Naciekanie zaczyna się przekroczeniem przez grupę komórek nowotworowych błony podstawowej i wniknięciem ich na niewielką głębokość do zrębu. Tak rozpoczyna się inwazja w której nie doszło do naciekania głębszego niż 5mm. Wczesna inwazja, w tym stadium najczęściej nie powstają jeszcze przerzuty. Głębsze wnikanie kom. Nowotworowych prowadzi do inwazji rozwiniętej

14) SUTEK - RAK przedinwazyjny

Jest to postać raka ograniczona do nabłonka i nie przekracza jego błony podstawnej czyli nie naciekająca podścieliska. Jest to wczesna postać raka, której usunięcie w granicach zdrowych tkanek daje pełne wyleczenie. Jest najczęściej rozpoznawalny w nabłonku szyjki macicy ze względu na łatwość pobrania materiału do badania. W obrazie histopatologicznym nabłonek zbudowany z kom. mało zróżnicowanych, ułożonych bezładnie. Różnorodnych co do kształtu z jądrem hiperchromatycznym

15) SUTEK - RAK - patologia

Etiopatogeneza nie jest do końca wyjaśniona. Rozwija się z przewodów wyprowadzających rzadziej z nabłonka struktur zrazika. Wyróżnia się 2 typy: rak przewodowy, rak zrazikowy. Daje przerzuty drogą naczyń chłonnych do najbliższych węzłów i drogą krwi do śródpiersia, do płuc, kości, często do kręgosłupa, wątroby, mózgu. Zaburzenia architektoniki tkankowej znaczne, w utkaniu zawsze występują komórki, które w porównaniu z kom tkanki dojrzałej wykazują cechy mniejszego zróżnicowania - anaplazja.

16) SUTEK - RAK - czynniki ryzyka

Rasa biała ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, krwawienie przed 13 r.ż. Menopauza przed 52 r.ż.

Dziedziczność, bezdzietność, nadwaga, dieta bogata w tłuszcze rak macicy, jajnika, zwyrodnienie torbielowate gruczołu sutkowatego, rak po stronie przeciwnej, stopień cywilizacji, promieniowanie jonizujące, estrogeny zewnątrzpochodne

17) SUTEK - RAK - epidemiologia

Zdarza się rzadko przed 25 r.ż. najczęściej występuje tuż przed, podczas i po menopauzie oraz częściej pojawia się w 3 i4 dekadzie życia. Pojawia się w środowisku o wyższym poziomie życia u kobiet z obciążeniem rodzinnym i cierpiących już na inne choroby sutka, czynniki genetyczne zaburzenia stężenia hormonów, szczególnie estrogenów osłabienie mechanizmów obrony immunologicznej niekiedy etiologia wirusowa.

18) SUTEK - RAK - definicja

Wyniszczająca choroba, częstość występowania wraz z wiekiem. Domniemane przyczyny to: czynniki genetyczne, zaburzenia stężenia hormonów szczególnie estrogenów, zmniejszenie odporności. Najczęstszy nowotwór złośliwy występujący u kobiet - małe zróżnicowanie tkanek, skłonności do odróżnienia się kom. do naciekania w odległych przerzutach fazy wzrostu

19) SUTEK - TŁUSZCZAK- etiopatogeneza, postępowanie

Rozwija się najczęściej w tkance podskórnej, bywa w mięśniach szkieletowych i przestrzeni poza otrzewnej. Postępowanie to usunięcie chirurgiczne, wielokrotnie nawracają się po usunięciu.

20) SUTEK - TŁUSZCZAK - definicja

Tłuszczak jest łagodnym nowotworem zbudowanym z tkanki tłuszczowej. Rozwija się w tkance podskórnej szyi, pleców i innych okolic rzadziej w mięśniach szkieletowych i w przestrzeni poza otrzewnej. Jest zwykle pojedynczy ale bywa i mnogi. Ma cienką torebkę na przekroju jest żółtawy. Rosną bardzo wolno. Komórki tłuszczowe różnej wielkości i kształtu ułożone ściśle złośliwieje rzadko.

21) SUTEK - BRODAWCZAK wewnątrzprzewodowy - etiopatogeneza, postępowanie

Rośnie na powierzchni błon śluzowych, utworzony z tworów brodawkowatych, łatwo krwawiących. Nie leczony może ulegać przekształceniu złośliwemu. Leczenie operacyjne, powinien być zawsze usuwany.

22) SUTEK - BRODAWCZAK wewnątrzprzewodowy - definicja

Stan przedrakowy ma charakter drzewkowatego tworu zbudowanego z pasm tkanki łącznej, pokrytych rozrastającymi się komórkami nabłonkowymi. Guz wypukla się do środka przewodu wyprowadzającego i powoduje jego rozdęcie. Średnica kilka milimetrów rzadko przekracza 1 cm. W zależności od lokalizacji krwisty wyciek z brodawki niekiedy liczne drobne rozrosty nabłonkowe. Pojawia się w okolicy brodawki

23)SUTEK - GUZ LIŚCIASTY - postępowanie, leczenie

Leczenie guza następuje chirurgicznie i polega na wycięciu guza z wąskim marginesem zdrowych tkanek w przypadku postaci niezłośliwej lub amputacji sutka w postaci złośliwej. U kobiet z rozpoznaniem guza złośliwego, nawroty miejscowe i przerzuty odległe(najczęściej do płuc i kości) obserwuje się najczęściej w ciągu pierwszych 3 lat.

24) SUTEK - GUZ LIŚCIASTY- diagnostyka

Mammografia - metoda radiologiczna USG - głowica linearna Biopsja - cienkoigłowa

BAC - gruboigłowa, wiertarkowa, samokontrola piersi

25) SUTEK - GUZ LIŚCIASTY - etiopatogeneza

Rozrasta się z gruczolakowłókniaka istniejącego uprzednio od wielu lat

Cechy: szybki wzrost rozmiarem przekracza 5cm

26) SUTEK - GUZ LIŚCIASTY- definicja

Guz liściasty jest dobrze ograniczonym od otoczenia guzem sutka, występującym zwykle jednostronnie. Skóra i brodawka mogą być zniekształcone w wyniku ucisku przez guz, ale nigdy nie obserwuje się naciekania. Powstaje z tkanki gruczolakowłókniaka(istniejącego od lat) Cechuje szybki wzrost w stosunku do podłoża zachowuje ruchomość na przekroju jest lity

27) SUTEK - WŁÓKNIAKOGRUCZOLAK - leczenie

Usunięcie operacyjne - guz nie daje nowotworów. Usunięcie zależy od wielkości i wieku, przed 25 r.ż. nie wymaga leczenia, w wieku średnim usunięcie a potem badania mikroskopowe, nie ma gwarancji że nie pojawi się ponownie z powodu estrogenów

28) SUTEK - WŁÓKNIAKOGRUCZOLAK - diagnostyka

Najczęściej wykonanym badaniem jest USG ze względu na szkodliwość mammografii u młodych kobiet i dobre odróżnienie od torbieli sutka. Wykonuje się także badania mikroskopowe, po usunięciu badania cytologiczne, biopsje

29) SUTEK - WŁÓKNIAKOGRUCZOLAK - etiopatogeneza

Włóknisto - gruczołowa zmiana nabłonka nie złośliwa, niekiedy wykazują atypowy wzrost, uciśnięcie przewodów otoczone tkanką łączną. Najczęściej pojedynczy, dobrze ograniczony guzek w miejscu sutka, średnica 1-3 cm

30) SUTEK - WŁÓKNIAKOGRUCZOLAK - definicja

Nowotwór łagodny z tkanki i elementy tkanki włóknistej. Utworzony z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, budową przypomina tkankę prawidłową. Jest dobrze ograniczony, rośnie wolno, rozpierająco nie daje przerzutów

31) SUTEK - NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE - definicja

Utworzone z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych a obraz mikroskopowy jest podobny do tkanki z której powstał. Jest dobrze ograniczony, często otorbiony, rośnie powoli, rozprężająco uciskając sąsiadujące tkanki. Komórki nowotworu niezłośliwego nie mają zdolności wnikania do naczyń, dlatego wzrost takiego nowotworu jest zawsze ograniczony do miejsca powstania a w jego przebiegu nigdy nie powstają przerzuty.

32) SUTEK - ŁAGODNA DYSPLAZJA

Dysplazja - jest to stan przejściowy pomiędzy rozrostem (hyperplazja) a nowotworem. Ten termin najlepiej opisuje zjawisko, w którym nabłonek proliferuje (rozrasta się), tworząc obraz mikroskopowy tkanki nowotworowej rozrastającej się w prawidłowych tkankach, lecz nie nacieka ich i nie daje przerzutów jak typowa tkanka nowotworowa. Terminu tego używa się również dla określenia zmian proliferacyjno-zanikowych zachodzących w sutku pod wpływem zaburzeń hormonalnych. Z uwagi na to, że tego typu zmiany w sutku najczęściej nie są stanem przednowotworowym, nazywa się je łagodnymi dysplazjami sutka.

33) SUTEK - ZAPALENIE PRZEWLEKŁE

Wyróżnia się tu zapalenie plazmatyczno-komórkowe z martwej tkanki tłuszczowej. Nie jest związane z okresem laktacji. Powstaje u kobiet pow. 40 r.ż, Są to zapalenia bakteryjne, plazmatyczno-komórkowe wiąże się przyczynowo z zaleganiem wydzieliny w przewodach wyprowadzających wywołuje odczyn zapalny

MARTWICA TKANKI TŁUSZCZOWEJ - w następstwie urazu sutka. Odczyn zapalny w obrębie ogniska martwiczego, cechuje duża liczba mikrofagów, powstaje ograniczone stwardnienie, klinicznie sprawia trudność w różnicowaniu z dobrym ogniskiem

34) SUTEK - OSTRE ZAPALENIE - definicja

Występuje głównie w pierwszych tygodniach laktacji. Bakterie ropotwórcze wnikają w głąb sutka lub przez pęknięcie w obrębie brodawki drogą przewodów sutkowych. Zaleganie wydzieliny w sutku sprzyja rozwojowi stanu zapalnego. Zapalenie ropne może być ograniczone, przebiegające z tworzeniem się poj. lub kilku ropni lub rozległe o charakterze ropownicy niekiedy cały sutek. Następstwa, rozległe blizny w sutku. Nacięcie chirurgiczne - ograniczy szerzenie zapalenia. Nie nacięcie - przebicie przez skorę lub do przewodu wyprowadzającego.

35) JAGLICA - obraz kliniczny, leczenie

Początkowo pacjent ma wrażenie ciała obcego pod powieką i inne objawy zapalenia spojówek. Wyróżniamy 4 etapy 1) okres tworzenia się grudek jagliczych zbudowanych z limfocytów i plazmocytów

2) przerost brodawkowaty spojówek i tworzenie się tzw. Łuski jaglicy

3) etap bliznowacenia się powyższych zmian

4) późne następstwa tj. bielmo, podwinięcie powiek

LECZENIE: Stosuje się azitromycynę jednorazowo w dawce 1g u dorosłych lub 20mg/kg masy ciała u dzieci miejscowo przynajmniej przez 6 tyg. konieczne jest stosowanie maści zawierających tecirakliny w zaawansowanych przypadkach konieczne jest leczenie chirurgiczne, higiena twarzy

36) JAGLICA - etiopatogeneza

Choroba szerzy się przez kontakt z wydzieliną spojówek w skutek bezpośredniego kontaktu, używania brudnych ręczników i odzieży. Do zakażenia dochodzi we wczesnym dzieciństwie, blizny powodujące ślepotę powstają w wieku dorosłym.

37) JAGLICA - definicja

To przewlekła choroba zakaźna, wywołana przez zarazki przesączalne Chlamydia trachomatis . Polega na zwyrodnieniu i naciekaniu spojówek z wytworzeniem charakterystycznych pękających grudek(jagieł) zawierających treść zakaźną i następowym bliznowaceniem spojówki. W rogówce powstaje naciek zapalny.

38) ŚWINKA - objawy, leczenie, rokowanie

OBJAWY, szybko następują: podwyższona temp., dreszcze bóle głowy, najbardziej charakterystyczny jest obrzęk przyusznych, podszczękowych, może być i podjęzykowych ślinianek, obrzęk trwa ok. tygodnia

LECZENIE: objawowe; leki przeciwgorączkowe, leżenie w łóżku przez 7 dni, częste zwilżanie jamy ustnej, Obrzęknięte ślinianki ciepło zawinąć.Rokowanie dobre w przypadkach nie powiklanych

39) ŚWINKA - NAGMINNE ZAPALENIE PRZYUSZNIC - definicja

Jest to ostra zaraźliwa choroba wirusowa. Charakteryzuje się zapalenie oraz obrzękiem ślinianek przyusznych oraz objawami ze strony centralnego układu nerwowego.

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA: chory człowiek, wirus znajdujący się w ślinie i moczu os. Chorej

DROGI ZAKAŻENIA: kontakt bezpośredni, droga kropelkowa

WROTA ZAKAŻENIA: nos, gardło, jama ustna, okres wylęgania 12-21dni średnio 18dni

POWIKŁANIA, rzadko: zapalenie jąder, jajników, trzustki, nerwu słuchowego oraz zapalenie mózgu i rdzenia

OKRES ZARAŹLIWOŚCI: 7 dni przed i 9dni po wystąpieniu objawów

40) RZEŻĄCZKA - profilaktyka

Leczenie penicylina, profilaktyka polega na wczesnym wykrywaniu, stosowaniu prezerwatyw, unikaniu przygodnych kontaktów seksualnych.

41) RZEŻĄCZKA - diagnostyka

Badanie mikroskopowe wydzieliny z cewki moczowej, szyjki macicy, wymaz z worka spojówkowego, gardła odbytu, krew, płyn stawowy. Diagnostyka obejmuje wykrycie genokowów, identyfikacja bakterii, określenie lekowrażliwości, test immunoflorescencji bezpośredniej

42) RZEŻĄCZKA A NOWORODEK (ciąża)

Chora matka może zakazić dziecko podczas porodu, powodując u niego zapalenie spojówek prowadzące do ślepoty, dlatego też profilaktycznie każdemu noworodkowi zakrapla się oczy 1-2% azotanem srebra (zabieg Crédégo).

43) RZEŻĄCZKA - objawy kliniczne

U mężczyzn rzeżączka rozwija się znacznie szybciej niż u kobiet, szybciej też można ją wykryć. Już po 3-5 dniach od momentu zakażenia pojawia się bowiem ropny wyciek z cewki moczowej. Towarzyszy mu silne pieczenie oraz ból podczas oddawania moczu. U kobiet zazwyczaj z 1-2-tygodniowym opóźnieniem pojawiają się niewielkie upławy, czasem zapalenie cewki moczowej i kanału szyjki macicy. Nie leczona powoduje bezpłodność.

44) RZEŻĄCZKA- definicja

Choroba weneryczna wywoływana przez dwoinkę rzeżączki, bakterię chorobotwórczą dla człowieka. Drobnoustrój nie zawsze powoduje objawy. Zależy to od zjadliwości bakterii i odporności człowieka. Wywołuje zmiany zapalne narządów płciowych i cewki moczowej kobiet i mężczyzn. Przenosi się drogą kontaktu płciowego

45) OSPA WIETRZNA - profilaktyka

Szczepienia ochronne wg kalendarza szczepień

46) OSPA WIETRZNA - powikłania

Najczęstszym powikłaniem jest bakteryjne zakażenie skóry, spowodowane zakażeniem uszkodzeń naskórka przez wykwity; po wygojeniu pozostawiają blizny. Osoby dorosłe mogą zapadać na zapalenie płuc. Powikłaniem może być także zapalenie uch środkowego, węzłów chłonnych a nawet zapalenie mózgu.

47) OSPA WIETRZNA - objawy, okres wylęgania, drogi szerzenia

OBJAWY: Początkowo choroba objawia się gorączką od 37-40°C, bólem głowy i ogólnym pogorszeniem samopoczucia. Następnie na skórze pojawiają się wykwity skórne, które przekształcają się w trakcie choroby.

Na początku pojawia się mała, czerwona plamka, która zmienia się w grudkę, a ta w pęcherzyk wypełniony przejrzystym płynem, który mętnieje, tworząc krostę, która zasychając zmienia się w strup, odpadający od powierzchni skóry po kilku dniach. Wysypce towarzyszy silny świąd. Wykwity pojawiają się przeważnie w 2-3 rzutach. Najwięcej występuje na tułowiu, a nieco mniej na twarzy i głowie oraz kończynach.

WYLĘGANIE: 9-21dni, średnio 14dni od zakażenia do wystąpienia objawów, wysypki, okres zaraźliwości zaczyna się około 2-3 dni przed wystąpieniem wysypki i trwa do przyschnięcia wszystkich wykwitów, strupy nie usuwane mech. nie pozostawiają śladów

DROGI SZERZENIA: drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt ze skórą chorą na ospę lub półpasiec. Po przejściu choroby trwała odporność.

LECZENIE: Objawowe leczenie skierowane jest na złagodzenie świądu, smarowanie pudrami i płynami ograniczającymi swędzenie, podawanie leków przeciwgorączkowych

48) OSPA WIETRZNA - etiopatogeneza

Ospa wietrzna spowodowana jest wirusem identycznym z wirusem półpaśca. wywołującym ogólne zakażenie organizmu, a jej przechorowanie daje odporność. Zakaźność jest duża zwłaszcza u dzieci.

49) OSPA WIETRZNA - definicja

Choroba wirusowa, zakaźna, szybko rozprzestrzeniająca się, głównie wieku dziecięcego. Najczęściej występuje przed 10 rokiem życia. Wirus ospy rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Na skórze chorego pojawia się w kilku rzutach charakterystyczna, swędząca wysypka. Przejście ospy daje organizmowi dziecka stałą odporność na wywołującego ją wirusa.

50) ODRA - etiologia (drogi szerzenia, okres wylęgania)

Zakażenie przenosi się drogą kropelkową. Okres wylęgania około 2 tygodni. Zakaźność chorego pojawia się na 5 dni przed wystąpieniem wysypki. Wrota zakaźne to błona śluzowa górnych dróg oddechowych.

51) ODRA - obraz kliniczny

Na początku choroby dominuje ostry ból gardła, nieżyt błony śluzowej nosa i spojówek, stan zapalny górnych dróg oddechowych. Występuje często suchy kaszel. Charakterystycznym dla odry jest pojawienie się na błonie śluzowej policzków na wysokości dolnych zębów trzonowych, białawych przebarwień tzw. plamek Koplika. Pojawia się wysoka gorączka. Po kilku dniach (do 5) pojawia się wysypka o charakterze gruboplamistym, kolorze różowym, zlewająca się. Najpierw umiejscawia się na twarzy za uszami i na czole, postępuje w dół obejmując całą powierzchnię ciała. Towarzyszy jej kaszel i wysoka gorączka. Po kilku dniach (4-5) gorączka cofa się, ustępują również objawy zapalenia gardła, wysypka zmienia kolor na ceglasty, a naskórek łuszczy się "otrębiasto".

52) ODRA - definicja

Jest ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego o wysokiej zakaźności o charakterystycznej wysypce, wywołana wirusem odry. Źródłem zakażenia jest chory człowiek, wirus znajduje się na błonie śluzowej dróg oddechowych i wydzielinie nosa i gardła osób zakażonych.

53) OPRYSZKA - diagnostyka różnicowa

Półpasiec - liszaj pęcherzykowy

Afty - nadżerkowe zapalenie żołądka

Leczenie: miejscowe, osuszające, odkużające/postycypkowe, doustne, pozajelitowe. Zavirax działa wybiórczo na DNA wirusa, we wszystkich przypadkach suplementacja, brak skutecznej szczepionki

54) OPRYSZKA - etiopatogeneza - wirusowy

55) OPRYSZKA ZWYKŁA

Choroba wirusowa, zmiany drobno pęcherzykowe występujące na granicy błon śluzowych i skóry ze skłonnością do nawrotów.

56) CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ HSV 1

Opryszczka wargowa w okolicy czerwieni wargowej - pęcherzyki uformowane w skupiska na granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg. Początkowo pęcherzyki są wypełnione treścią surowiczą, następnie ropną i w ciągu kilku dni pokrywają się strupami. Zwykle towarzyszy im lekkie pieczenie lub niewielka bolesność; niekiedy objawy te poprzedzają wystąpienie opryszczki o 2-3 dni. Może wystąpić po opalaniu a u kobiet związana z miesiączką. Pierwotne zakażenie występuje u dorosłych a potem u dorosłych

Opryszczkowe zapalenia jamy ustnej W obrębie jamy ustnej tworzą się pęcherzyki, które dość łatwo ulegają pęknięciu, pozostawiając bardzo bolesne nadżerki.

Inne zmiany narządowe Niekiedy może być zajęta rogówka. Zmiany te są dość bolesne i uporczywe, mogą pozostawiać upośledzenie wzroku, ze ślepotą włącznie, Wykwity rozsiane na skórze np. na palcach rąk, małżowinach usznych, Opryszczkowe zapalenie opon mózgowych i mózgu jest chorobą niezwykle groźną, która gdy nie jest leczona w 70% kończy się śmiercią,

57) CHOROBY WYWOLANE PRZEZ HSV 2

Opryszczka narządów płciowych u kobiet i mężczyzn występuje tylko w wieku dorosłym, przenosi się przez kontakt płciowy. Występowanie: MĘŻCZYŹNI- napletek, żołądź, rzadko cewka moczowa, KOBIETY- wargi sromowe, pochwa, krocze, wew. powierzchnia uda szyjka macicy. Zakażenie wrodzone HSV2 - zakażenie dróg rodnych rodzącej, zakażenie noworodków przed ciążą, dla dobra rodzącej rozwiązaniem cięcie cesarskie. Łagodny przebieg w przypadku powikłań, spadku odporności, niedożywienia poważne następstwa

58) RÓŻA - leczenie

Progresja objawów. Stosowanie antybiotyków celowane - po posiewie antybiogenmię. Przechorowanie nie daje odporności raczej uwrażliwienie

59) RÓŻA - objawy kliniczne

Gorączka, dobrze ograniczony stan zapalny skóry i tkanki podskórnej, zapalenie, powiększenie węzłów chłonnych. Występuje na twarzy, kończynach dolnych 80% rozszerzenie - ciągłość drogami chłonnymi, zaczyna się bardzo burzliwie. Bardzo złe samopoczucie, dreszcze, temp. Do 40°C. Wynik działania toksyn(rzadko wstrząs toksyczny) u osób z mniejszą odpornością bardzo rzadko dotyczy głębokich struktur tkankowych, niebezpieczeństwo lub powikłania zgorzel, gangrena, wysokie OB., wysokie leukocyty

60) RÓŻA - rozpoznanie

Na podstawie objawów, potwierdzenie - pozew wskazujący na paciorkowca - hemolityczny grypy A

3 postacie: krwotoczna, pęcherzykowa, migracyjna(pełzająca)

61) RÓŻA - patogeneza

Wywołuje paciorkowiec hemolityczny gr. A rzadko gronkowiec, wrotne zakażenia, zadrapania, grzybica skóry

62) RÓŻA

Choroba zakaźna wywołana przez bakterie. Atakuje skórę i tkankę podskórną - ostry przebieg, zakażenie - przenoszenie zarodka na brudnych rękach, odzieży, przedmiotach, okres wylęgania 1-4 dni

63) RÓŻYCZKA - rola szczepień

Ochrona przed chorobą. Szczepienie - zapobiega groźnym powikłaniom. Szczepienie ważne dla dziewczynek. Potrójna szczepionka wg kalendarza szczepień - zalecane 7-14 r.ż.

64) RÓŻYCZKA - leczenie

Nie ma typowego leczenia w różyczce. Leczenie objawów współistniejących. Kobiety w ciąży gdzie mógł by być kontakt z różyczka podanie gammoglobuliny

65) RÓŻYCZKA - zespół powikłań

U dzieci powikłania występują bardzo rzadko, bardzo niebezpieczna u kobiet w ciąży do 12 tyg. wywołuje wady płodu, wady rozwojowe, fenopatię, zespół Gregga, uszkodzenie mózgu, wady gałek ocznych, katarakta, jaskra, zapalenie siatkówki i naczyniówek, wady serca i dużych naczyń krwionośnych, wady układu nerwowego, głuchota, ślepota

66) RÓŻYCZKA - objawy

ZMIANY SKÓRY: zmiany zapalne na śluzówkach, plamista wysypka na ciele, bolesne powiększenie węzłów chłonnych za uszami na potylicy, szyi. Wysypka nie pozostawia śladów. Przebycie różyczki daje odporność do końca życia. Atakuje drogi oddechowe. W wieku dziecięcym łagodny przebieg

67) RÓŻYCZKA - droga zakażenia, okres wylegania

Droga kropelkowa, okres wylęgania 12-23dni, 7 dni przed wystąpieniem wysypki do 3-5dni po wystąpieniu objawów(okres zakaźny)

68) RÓŻYCZKA

Choroba zakaźna wywołana wirusem różyczki

69) POŁOGOWE ZAPALENIE ZAKRZEPOWE ŻYŁ

Może rozwijać się w żyłach powierzchownych lub żyłach głębokich kończyn. Czynniki, które usposabiają do choroby to: żylaki kończyn dolnych, żylaki w obrębie miednicy mniejszej, wzmożona krzepliwość krwi w połogu, zwolniony przepływ krwi, uszkodzenia śródbłonków naczyniowych, zakażenie połogowe oraz niedokrwistość poporodowa

70) POŁOGOWE ZAPALENIE GRUCZOŁU PIERSIOWEGO

Jest najczęstszym powikłaniem okresu laktacji. Zapalenie może dotyczyć tkanki łącznej znajdującej się pomiędzy przewodami mlecznymi. Spowodowane jest infekcją gronkowcem złocistym. W przewodach mlecznych dochodzi do zastoju(nieprawidłowe opróżnianie piersi podczas karmienia). Źródłem patogenów jest zwykle jama ustna dziecka. Występuje między 8 a 12 dniem połogu. OBJAWY: obrzęk, stwardnienie, bolesność i zaczerwienienie gruczołu, dreszcze, podwyższona temp.

71) POSOCZNICA POŁOGOWA

Do zakażenia połogowego uogólnionego zalicza się przede wszystkim posocznicę połogową. Przebiega ona zwykle gwałtownie z wysoką gorączką, dreszczami bardzo szybkim tętnem. Występują objawy ogólnego zatrucia, niewydolności układu krążenia. Często rozwija wstrząs endotoksyczny.

72) PRZEBIEG KLINICZNY ZAKAŻENIA POŁOGOWEGO

Dreszcze, wysoka temp. Ciała, mogą powstawać liczne ropnice przerzutowe

73) EPIDEMIOLOGIA ZAKAŻENIA POŁOGOWEGO

Zakażenie wywołują bakterie stanowiące normalną florę bakteryjną pochwy, krocza lub odbytnicy (paciorkowce, gronkowce, pałeczki okrężnicy) a także drobnoustroje wprowadzone do organizmu położnicy z zewnątrz, przede wszystkim personel szpitalny.

74) ZAKAŻENIE POŁOGOWE

Uogólniona infekcja spowodowana przedostaniem się drobnoustroju do krwi krążącej położnicy. Punktem wyjścia jest zakażenie rany jamy macicy lub ran kanału rodnego albo krocza

75) PRZYCZYNY WYSTĘPOWANIA ROPNIA

Przyczyną ropnia jest zakażenie mieszane spowodowane gronkowcami i beztlenowcami. Ropa powstaje na skutek rozpuszczenia mas martwiczych oraz bakterii przez granulocyty i makrofagi, które następnie same ulegają lizie doprowadzając do uwolnienia do otoczenia aktywnych form enzymów proteolitycznych.

76) ZAPALENIE WYTWÓRCZE

Nazywa się taki odczyn zapalny w którym ropień dominuje nad uszkodzeniem i wysiękiem. Zapalenie to może wystąpić wkrótce po zadziałaniu czynnika wywołującego lub dopiero po długim okresie jego działania

- rozrost odczynowy węzłów chłonnych

- rozrost migdałków

- rozrost komórek mezangium i nabłonka torebki kłębuszków nerek w ostrym zapaleniu

77) ZAPALENIE NIEŻYTOWE

Jest to zapalenie błon śluzowych, w którym wydzielina zapalna składa się z właściwego wysięku i nadmiaru wydzieliny danej błony, przeważnie śluzu.

78) ZAPALENIE NACIEKOWE

Charakteryzuje się on wysiękiem o znacznej liczbie komórek, a minimalnej ilości płynu. Komórkami mogą być: -granulocyty obojętnochłonne(faza ostra zapalenia)

-granulocyty kwasochłonne

- komórki jednojądrowe(limfocyty, makrofagi, kom. plazmatyczne) -stan przewlekły

79) ZAPALENIE

Jest to łańcuch miejscowych zmian wstecznych, zjawisk fizykochemicznych i biochemicznych, zaburzeń w krążeniu i zmian rozplemowych, rozwijających się w odpowiedzi na zlokalizowane działanie czynników szkodliwych. Jest to zjawisko obronne w którym bardzo istotną rolę odgrywają granulocyty, limfocyty, makrofagi.

80) ROPOWICA

Zapalenie ropne głębokie rozległe, dotyczy luźnej tkanki łącznej no. tkanki podskórnej, pozaotrzewnej, śródpiersia, ściany wyrostka robaczkowego. Powstaje najczęściej po zakażeniu paciorkowcem β-hemolitycznym Lancefield grupy A

81) ROPOTOK

Zapalenie ropne powierzchowne widuje się na powierzchni błony śluzowej np. układu moczowego lub oddechowego(ropa może wtedy wyciekać na zewnątrz - ropotok) w jamie bębenkowej albo na powierzchni błon surowiczych.

82) POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE W ROPNIU

Warunkiem gojenia się ropnia jest usuniecie z niego ropy, może ulec samoistnemu usunięciu lub poprzez chirurgiczne nacięcie. Czasem ropień goi się gdy nie usuniemy ropy - po zneutralizowaniu czynnika ropotwórczego - antybiotykoterapia.

83) PRZYCZYNY POWSTAWANIA ROPNIA

Gronkowce, paciorkowce i pałeczki ropy błękitnej, pałeczki okrężnicy, dwoinka zapalenia opon mózgowych, dwoinka rzeżączki, promieniowce gonokoki, meningokoki.

84) ROPA

Jest to gęsta, lepka, śmietanowata ciecz, żółtawa lub żółtozielonkawa, o mdlącym zapachu, w której oprócz granulocytów znajdują się bakterie, martwicze kom. resztki rozpadłych tkanek oraz enzymy proteolityczne.

85) ROPNIAK

Nagromadzenie się ropy w jamach ciała albo w narządach jamowych(pęcherzyk żółciowy, jama macicy)

86) ROPIEŃ

Ognisko ograniczonego głębokiego zapalenia ropnego nazywa się ropniem. Jest to zbiorowisko ropy w jamie powstałej w skutek rozmiękania i upłynnienia martwiczych tkanek przez enzymy proteolityczne uwolnione z granulocytów.

87) KLINICZNE POSTACIE OBRZĘKU

Niewydolność serca, obrzęki sercowe, niewydolność lewokomorowa - obrzęk płuc, prawokomorowa - gromadzenie płynów w jamach surowiczych i obrzęk tkanki podskórnej okolic ciała najniżej położonych w danej pozycji(stopy podudzia gdy chodzi, a plecy gdy leży)

Białkomocz, zespół nerczycowy, przewlekła niewydolność nerek, zapalenie nerek, alergie, ukąszenia jadem owadów, nowotwory, rozrost, rozległe bliznowacenie po operacji lub napromieniowaniu lub też przerzutów, obrzęki na tle głodzenia, na tle napadowego obrzęku krtani, skóry i jelita Quinckego

88) MECHANIZM POWSTAWANIA OBRZĘKU

Wzrost ciśnienia hydrostatycznego, spadek ciśnienia osmotycznego, nadmierne zatrzymanie sodu bezpośrednie uszkodzenie ściany naczyń włosowatych, obrzęk angroneurotyczny Quinckego, utrudnienie odpływu chłonki

89) OBRZĘK - definicja

Jest to gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i w jamach ciała. Powstaje na skutek zaburzenia równowagi między czynnikami dążącymi do zatrzymania płynu w naczyniach oraz czynników prowadzących do przedostawania się płynu poza ich światło

90) SCHORZENIA OGÓLNOUSTROJOWE UTRUDNIAJĄCE GOJENIE RAN- Cukrzyca

91) RODZAJE RAN

Cięte, kłute, kąsana, rąbana szarpane(darte), tłuczone, postrzałowe

92) GOJENIE SIĘ RAN - powikłania

powikłania mogą prowadzić do:

 Niedostatecznego wytworzenia blizny. Niewystarczające tworzenie się ziarniny występuje np. u chorych na cukrzycę zarówno z powodu niedotlenienia tkanek jak i z powodu zaburzeń metabolicznych. Niedostateczne tworzenie kolagenu występuje u chorych leczonych kortykosterydami. Blizna u tych chorych może nie mieć wystarczającej wytrzymałości na rozciąganie, a brzegi gojącej się rany mogą się rozejść.

Tworzenie blizny w nadmiarze.

93) CZYNNIKI UTRUDNIAJĄCE GOJENIE SIĘ RAN

A. zakażenie bakteryjne B. małe stężenie białek w osoczu C. niedobór witaminy C D. kortykosteroidy

E. napromienianie . leczenie lekami przeciwmiotycznymi

94) GOJENIE SIĘ RAN

Rana jest to przerwanie ciągłości skóry. Proces gojenia rany rozpoczyna się bezpośrednio po jej powstaniu We krwi, która przedostaje się do rany są obecne płytki krwi. Ulegają one agregacji i tworzą czop płytkowy, który hamuje dalszy wypływ krwi. Następuje aktywacja całej kaskady enzymów odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi i w efekcie dochodzi do polimeryzacji fibrynogenu. Tworzy się galaretowaty skrzep, sklejający niczym klej, brzegi rany. Do rany napełzają fibroblasty i makrofagi. Rozpoczyna się oczyszczanie rany z bakterii i uszkodzonych tkanek. Jeżeli uda się opanować infekcję wzmagają się procesy syntezy kolagenu, wrastają drobne naczynia krwionośne. Rozpoczyna się proces tworzenia blizny.

95) CO TO JEST NADUZYWANIE ALKOHOLU (ALKOHOLIZM)

Alkoholizm jest to choroba polegająca na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. Spożywanie zazwyczaj dużych ilości alkoholu przez alkoholika jest spowodowane przymusem o charakterze psychicznym i somatycznym i nie podlega jego woli. Mechanizm powstawania uzależnienia nie jest do końca wyjaśniony, ale ma bezpośredni związek z nadużywaniem alkoholu. Jednym z kluczowych objawów w diagnozowaniu choroby alkoholowej, obok utraty kontroli nad ilością wypijanego alkoholu, są objawy abstynencyjne. Objawy abstynencyjne w standardowym przypadku trwają ok. 14 dni. Przewlekły alkoholizm prowadzi do chorób psychicznych, ciężkich schorzeń wątroby, nerek, żołądka, serca itd. Zwiększa przestępczość, sprzyja szerzeniu się chorób wenerycznych i ujemnie wpływa na potomstwo.

96) W JAKIM OKRESIE ŻYCIA NAJCZĘŚCIEJ DOCHODZI DO ZABURZEŃ ODŻYWIANIA

Okresem szczególnie predysponującym do pojawienia się zaburzeń odżywiania jest okres młodzieńczy między 12-14 i 18-21 rokiem życia. Występuje w tym czasie duża aktywność hormonalna intensywny rozwój fizyczny, ale tez wzrost zainteresowań i rozwój myślenia abstrakcyjnego.

97) CO ZALICZAMY DO PRZYCZYN WADLIWEGO ŻYWIENIA

- niedostateczne spożywanie mleka i jego przetworów,
- zbyt duże spożywanie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego,
- zbyt duże spożywanie soli, słodyczy,
- małe urozmaicenie posiłków,
- małe spożywanie owoców i warzyw,

98) PODAJ ISTOTĘ I PRZYCZYNY GŁODOWANIA WYMUSZONEGO

Istotą głodowania wymuszonego jest niedostarczanie wszystkich składników pożywienia. Przyczyny wynikają ze szczególnie niekorzystnych warunków bytu: nędzy, nieurodzajów, ucieczki z miejsca zamieszkania, pobytu w obozie zagłady i inne.

99) WYMIEŃ WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH I SCHARAKTERYZUJ JEDNĄ Z NICH

A, D, E, K

Witamina E: jest pobierana z jarzyn, orzechów, przetworów zbożowych, produktów mlecznych, ryb i mięsa. Przeciwdziała utlenianiu. Niedobór odbija się na ośrodkowym układzie nerwowym, ponieważ przyczynia się do uszkodzenia błony komórkowej neuronów.

100) CO TO SĄ WITAMINY I JAKĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ W ORGANIŻMIE CZŁOWIEKA

Witaminy są związkami organicznymi, których potrzebujemy w bardzo małych ilościach aby zachować dobre zdrowie i siły witalne. Niezbędne do prawidłowego metabolizmu białek, węglowodanów, tłuszczów i mikroelementów. Od nich zależą wszystkie funkcje życiowe naszego organizmu, począwszy od produkcji krwinek czerwonych w szpiku, poprzez szybkość kojarzenia i myślenia aż do skutecznej walki z atakującymi nas infekcjami.

101) WYMIEŃ OBJAWY WSKAZUJĄCE NA WYSTĘPOWANIE ANOREKSJI

- brak apetytu i wręcz niepohamowany wstręt do jedzenia

- skrajnie szczupłe ciało, zaostrzają się rysy twarzy, skóra jest sucha, tkanka tłuszczowa prawie całkiem zanika

- ogólne osłabienie, odwodnienie, czasem dolegliwości ze strony układu krążenia

- u kobiet często zatrzymanie miesiączki

- wraz z rozwojem choroby charakterystyczna jest coraz większa drażliwość, trudno jest spokojnie porozmawiać z osobą chorą

- odsuwanie się od innych, utrata przyjaciół

102) PODAJ NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY ZŁEGO WYCHOWANIA

Najczęstsze przyczyny złego zespołu złego wchłania to przewlekłe zapalenie trzustki, przewlekłe zapalenie wątroby, celiakia, choroba Leśniowskiego- Cohna, zespół krótkiego jelita, infekcje pasożytnicze.

103) CO TO JEST ZESPÓŁ ZŁEGO WCHŁANIANIA

Nazwa ta oznacza zaburzenia przyswajania składników odżywczych w jelicie cienkim, spowodowane nieprawidłowym trawieniem lub wchłanianiem pokarmów. Efektem tych zaburzeń jest z reguły niska masa ciała oraz niedobór różnych związków, witamin i minerałów.

104) OD JAKICH CZYNNIKÓW ZALEŻY SKŁAD PŁYNÓW USTROJOWYCH

- czynników zewnętrznych ( podaż wody, soli mineralnych, pokarmów)

- czynników wewnętrznych(czynność nerek, układu neuro-hormonalnego, płuc, przewodu pokarmowego i skóry

105) JAKA JEST CAŁKOWITA ILOŚĆ WODY W USTROJU CZŁOWIEKA

Całkowita ilość wody w ustroju człowieka wynosi od 50% do 70% masy ciała ok. 42l przy czym wartości te są nieco wyższe u mężczyzn, a niższe u kobiet. Rozpiętość ta zależy od zawartości tkanki tłuszczowej.

106) SCHARAKTERYZUJ MIAŻDZYCĘ I PRZEDSTAW JEJ NACZELNĄ CECHĘ

Miażdzyca jest przewlekłą chorobą tętnic przede wszystkim tych o dużym i średnim przekroju, w mniejszym stopniu drobnych tętniczek. Naczelną cechą miażdżycy jest obecność złożonych zmian patologicznych w tak zwanej błonie wewnętrznej arterii, a więc w tej części ściany, która wyściela naczynie i bezpośrednio kontaktuje się z płynącą krwią. Zmiany te prowadzą do powolnego zwężania się przekroju tętnicy, a czasem nawet do całkowitego zamknięcia,

107) NA CZYM POLEGA ZWYRODNIENIE TŁUSZCZOWE

Zwane jest inaczej stłuszczeniem, polega na gromadzeniu się kropelek tłuszczu w protoplazmie komórek narządów miąższowych: wątroby nerek, mięśnia sercowego i innych. Po za tym zwyrodnienie tłuszczowe spotykamy w błonie zew. Tętnic w przebiegu miażdżycy.

108) KIEDY POWSTAJE OTYŁOŚĆ BILANSOWA

Otyłość bilansowa powstaje wówczas gdy ilość energii wydatkowanej przez ustrój jest mniejsza niż ilość kalorii przyjętych z pokarmem. Nadmiar energii gromadzi się w postaci zapasu tłuszczowego. Otyłość bilansowa powstaje przy przejadaniu się lub brakiem pracy i ruchu.

109) WYMIEŃ TYPY OTYŁOŚCI ZALEŻNIE OD LOKALIZACJI TKANKI TŁUSZCZOWEJ

1) Otyłość udowo- pośladkowa - „gruszka” najczęściej występuje u kobiet, tkanka tłuszczowa odkłada się głównie w obrębie bioder, ud i pośladków. W tym przypadku dochodzi do zwiększenia liczby komórek tłuszczowych. W otyłości typu żeńskiego trudniej jest zmniejszyć masę ciała, która jest spowodowana wzrostem liczby kom tłuszczowych.

2) Otyłość brzuszna - „jabłko” najczęściej występuje u mężczyzn, przerost tkanki tłuszczowej objawia się głównie w obrębie brzucha i klatki piersiowej. Przyczyna jest zwiększenie się objętości komórek magazynujących tłuszcz. Ten typ otyłości znacznie zwiększa ryzyko chorób związanych z nadwagą takich jak: cukrzyca nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa.

110) CO TO JEST OSTEOPOROZA I DO JAKIEJ GRUPY CHORÓB JEST ZALICZANA

Osteoporoza jest schorzeniem, w którym dochodzi do ubytku składników tworzących kość: związków mineralnych i substancji białkowej. W konsekwencji następuje stopniowe, powolne zanikanie tkanki kostnej. W osteoporozie przewagę zyskuje proces resorpcji a mechanizmy odbudowywania kości są zbyt wolne i słabe aby zrównoważyć ubytek. Osteoporozę zalicza się do grupy chorób metabolicznych a więc takich w których przyczyną jest zaburzenie wzajemnie ze sobą powiązanych procesów - z jednej strony produkcji i tworzenia, a z drugiej niszczenia i resorpcji.

111) FUNKCJE SODU, CHLORU I POTASU W ORGANIŹMIE

Odgrywają rolę w czterech ważnych procesach równowagi kwasowo - zasadowej, regulacji bilansu wodnego, utrzymaniu ciśnienia osmotycznego, prawidłowej pobudliwości nerwowo-mięśniowej.

112) HIPOTERMIA

Jest to stan, kiedy temperatura ciała spada poniżej 35°C. spowodowany zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła

113) OBJAWY HIPERTERMI

Osłabienie organizmu, zawroty i bóle głowy, zaburzenia widzenia, podwyższona temperatura, skóra jest w dotyku sucha i gorąca, dreszcze.

114) HIPERTERMIA

Hipertermia - stan podwyższonej temperatury ciała (powyżej 41°C), który wymaga podjęcia kroków ochładzających organizm, w przeciwnym wypadku grozi uszkodzeniem mózgu lub nawet śmiercią. Rozwija się wówczas gdy ilość ciepła zyskiwanego bądź powstającego w organizmie, przewyższa możliwość utraty ciepła.

115) RODZAJE KWASICY

Wyróżnia się kwasicę metaboliczną i oddechową.

metaboliczna - stan zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej, w którym dochodzi do nagromadzenia we krwi nadmiernych ilości substancji o charakterze kwaśnym lub zmniejszania się stężenia substancji o charakterze zasadowym (głównie anionów wodorowęglanowych) i w efekcie tego do obniżenia jej pH

oddechowa - nagromadzenie dwutlenku węgla we krwi, zmniejszone wydalanie CO2 przez pLucaj

116) KWASICA

Kwasica, stan nagromadzenia we krwi nadmiernych ilości substancji o charakterze kwaśnym, powodujących zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej krwi i przesunięcie jej pH w kierunku kwaśnym.

117) W ZALEŻNOŚCI OD CHARAKTERU ZMIAN MORFOLOGICZNYCH WYRÓŻNIAMY

NASTĘPUJĄCE TYPY ZANIKÓW

1. Zanik prosty - równomierne zmniejszanie się wszystkich elementów komórkowych

2. Zanik barwnikowy - w zanikających komórkach gromadzi się barwnik np. lipofuscyna w zaniku brunatnym wątroby i mięśnia sercowego

3. Zanik włóknisty - zanikowi komórek miąższowych towarzyszy rozrost tkanki łącznej włóknistej.

4. Zanik tłuszczakowaty - zanikowi komórek miąższowych towarzyszy rozrost tkanki tłuszczowej

5. Zanik odśrodkowy - zanik narządu postępuje od środka, jego wymiary zewnętrzne są pozornie zachowane, a nawet powiększone, np. wodonercze, wodogłowie wew., rozedma płuc

118) RODZAJE ROZROSTÓW

Wyróżnia się: a) rozrost pierwotny, zwykle nowotworowy

b) rozrost wtórny

119) FAZY GOJENIA SIĘ RAN

1) Faza utajnienia (2-4 dni) faza między momentem zranienia a początkiem rozrostu fibroblastów

2) Faza proliferacji fibroblastów (1-3 dni) mnożą się one, a naczynia włosowate rozrastają się; w ten sposób powstaje ziarnina

3) Faza fibroplazji (3-40dni) tworzy się i dojrzewa kolagen oraz wytwarza się blizna

120) NAPRAWA

Naprawa - oznacza zastąpienie martwiczej tkanki albo wypełnienie ubytku tkanką łączną, zwaną ziarniną obfitującą w sieć naczyń włosowatych.

121) CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE TO…

Czynniki wywołujące chorobę dzielą się na

a)zewnętrzne

- biologiczne - wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty, pyłki kwiatowe, jad zwierząt, antygeny, toksyny

- fizyczne - promieniowanie, prąd elektryczny, temp. ciśnienie atmosferyczne, , hałas, wibracje

- chemiczne - kwasy, gazy, zanieczyszczenia wody powietrza i gleby, leki dym papierosowy itd.

- społeczne - stres, niedożywienie, brak higieny osobistej, nieodpowiednie warunki życia

b)wewnętrzne

- uwarunkowania genetyczne

- czynniki związane z płcią i wiekiem

122) ODROST JEST TO…

Odrost jest odtwarzaniem pierwotnej postaci zniszczonych lub utraconych części ustroju.

123) W CYKLU ŻYCIOWYM KOMÓRKI WYRÓŻNIA SIĘ:

a) INTERFAZĘ: podczas której komórka przygotowuje się do podziału. Składa się ona z fazy G₁ zakończenie cytokinezy, wzrost i biosynteza fazy S - replikacji DNA i fazy G₂ wzmożona synteza białek i przygotowanie się do podziału.

b) MITOZĘ: podział w wyniku którego z komórki macierzystej powstają komórki potomne.

124) WYMIEŃ NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY POWSTAWANIA ZAPALENIA PRZEŁYKU

Zapalenie przełyku powstaje na skutek :

1. Zarzucania zawartości żołądka do przełyku na tle rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku.

2. Zakażenia bielnikiem, wirusem cytomegalii i wirusem półpaśca

3. Działania ługów albo kwasów

125) WYMIEŃ OBJAWY I LECZENIE KAMICY ŚLINIANEK

OBJAWY: powiększenie ślinianki, ból- (kolka ślinowa) występujący głównie podczas jedzenia i poruszania językiem, wyczuwalny jeden lub więcej kamieni, możliwe zaostrzenia w postaci ropnego zapalenia, w tym przypadku ślinianka jest obrzęknięta i bolesna, także podczas palpacji.

LECZENIE: polega na usunięciu kamienia z przewodu ślinianki. Powoduje to natychmiastowe ustąpienie dolegliwości bólowych. W przypadkach, gdzie złogi są liczne wykonuje się całkowite usunięcie gruczołu ślinowego.

126) METODY LECZENIA RAKA ŻOŁĄDKA

Leczenie operacyjne, radykalne wycięcie nowotworu wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi, radioterapia, chemioterapia

127) JAKĄ POSTAĆ MAKROSKOPOWĄ MOŻE MIĘĆ RAK ŻOŁĄDKA

Kalafiorowatego, miękkiego guza uwypuklającego się do środka żołądka ogniskowego,

Wrzodziejącego nacieku w ścianie żołądka - ta postać imituje przewlekły zbliznowaciały wrzód trawienny

Rozległego, śródściennego nacieku, który powoduje pogrubienie i sztywność ścian żołądka przy zwężeniu jego światła.

128) CZYNNIKI RYZYKA RAKA ŻOŁĄDKA

a) czynniki genetyczne: występowanie raka żołądka u członków rodziny, posiadanie grypy krwi A

b) czynniki żywieniowe i związane ze stylem życia: dieta obfitująca w szkodliwe dodatki(solone, ostre przyprawy) pokarmy wędzone, marynowane, niskie spożycie warzyw i owoców (niedostateczna podaż witaminy C), palenie tytoniu

c) Choroby (stany przedrakowe) niedokwaśność soku żołądkowego, stan po resekcji żołądka, zanikowy nieżyt żołądka, obecność polipów lub dysplazji

129) WYMIEŃ OBJAWY RAKA ŻOŁĄDKA

przewlekłe bóle brzucha, zwłaszcza o stałym charakterze, zlokalizowane w nadbrzuszu, nasilające się po posiłku a zmniejszające się na czczo, nieustępujące po lekach zobojętniających sok żołądkowy, nudności i wymioty, brak apetytu, pojawienie się uczucia sytości wkrótce po rozpoczęciu jedzenia, czarny stolec

130) JAKIE SĄ METODY LECZENIA WRZODÓW TRAWIENNYCH

Wrzody które powstają w wyniku infekcji bakterią Helicobacter pylori leczymy podając dwa antybiotyki oraz lek zmniejszający wydzielanie kwasu żołądkowego.

Wrzody spowodowane przyjmowaniem aspiryny lub innych leków niesteroidowych przeciwzapalnych są leczone środkami zmniejszającymi wydzielanie kwasu żołądkowego.

Perforowany wrzód żołądka leczymy operacyjnie.

131) WYMIEŃ OBJAWY PERFORACJI W PRZEWODZIE POKARMOWYM

Ostry nagły, przeszywający ból brzucha, krwiste czarne lub smoliste stolce, nudności, wymioty krwią lub treścią fusowatą

132) JAKIE MOGĄ BYĆ POWIKŁANIACHOROBY WRZODOWEJ

-Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego-kwas solny i pepsyna uszkadzają naczynie krwionośne

- Perforacja wrzodu- wrzód przedziurawia żołądek lub dwunastnicę

- Zwężenie odźwiernika - wrzos i zmiany zapalne blokują drogę pokarmowi, który nie może opuścić żołądka

133) WYMIEŃ OBJAWY CHOROBY WRZODOWEJ

ból zlokalizowany w nadbrzuszu - pojawia się zwykle 1-3 h po posiłku, ustępuje po spożyciu pokarmu lub zażyciu leków zobojętniających kwas solny. Często bóle występują w nocy lub nad ranem - na czczo, pieczenie występujące za mostkiem (tzw. zgaga), nudności, wymioty, kwaśne lub gorzkie odbijanie brak apetytu, wzdęcia

134) CO TO JEST WRZÓD TRAWIENNY I CZYM JEST SPOWODOWANY

Wrzód trawienny jest to ubytek w ścianie błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Najczęstszymi przyczynami są: zakażenie Helicobacter pylori i niesteroidowe leki przeciwzapalne.

135) METODY LECZENIA W NIEŻYTOWYM ZAPALENIU ŻOŁĄDKA

Leki normujące wydzielanie kwasu solnego, leki przyśpieszające gojenie, leki zobojętniające kwas solny, antybiotyki w przypadku zakażenia bakterią Helicobacter pylori, dieta( unikanie kawy alkoholu, ostrych przypraw, pokarmów które powodują wydzielanie kwas solny)

136) JAKIE SĄ PRZYCZYNY ZAPALENIA ŻOŁĄDKA - OSTREGO I PRZEWLEKŁEGO

Nadużycie alkoholu, Leki o działaniu drażniącym błonę śluzową żołądka (np. środki przeciwbólowe). Oparzenie kwasami lub ługami. Promienie rentgenowskie (np. po leczeniu napromienianiem), silne stresy, zatrucia pokarmowe.

137) WYMIEŃ OBJAWY NIEŻYTOWEGO ZAPALENIA ŻOŁĄDKA

bóle w środkowym nadbrzuszu o charakterze gniotącym, piekącym lub kurczowym, nudności, wymioty, niekiedy biegunka, złe samopoczucie, osłabienie organizmu

138) JAKIE SĄ METODY LECZENIA WODOBRZUSZA

W leczeniu, oprócz leczenia choroby zasadniczej, stosuje się nakłucie jamy otrzewnowej, leki moczopędne (furosemid), często w połączeniu z antagonistami aldosteronu. Stosowanie diety niskosodowej, głównie polegającej na ograniczeniu spożycia soli kuchennej. W wybranych przypadkach leczenie operacyjne, takie jak przezszyjne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-żylne lub zespolenie otrzewnowo-żylne.

139) PODAJ PRZYCZYNY WODOBRZUSZA

Choroby wątroby z nadciśnieniem wrotnym (mechanizm hydrostatyczny), Nowotwory rozsiane w jamie brzusznej, Zespół nerczycowy niezależnie od przyczyny, Niewydolność prawokomorowa, Zapalenie trzustki na tle nadużywania alkoholu

140) CO TO JEST WODOBRZUSZE

Jest to gromadzenie się przesięku w jamie brzusznej. Ilość płynu w jamie otrzewnej może sięgać do 20l.

141) PODAJ PODZIAŁ ZAPALENIA OTRZEWNEJ W ZALEZNOŚCI OD RODZAJU WYSIĘKU I

ZMIAN PATOMORFOLOGICZNYCH

surowicze włóknikowe ropne włóknikowo-ropne krwotoczne posokowate

142) JAKIE SĄ PRZYCZYNY NIEBAKTERYJNEGO ZAPALENIA OTRZEWNEJ

Wylanie się żółci do jamy otrzewnej. Ostre martwiejące zapalenie trzustki w skutek wyzwalania enzymów i lizolecytyny. Przebicie ściany żołądka i wylanie się soku żołądkowego.

143) PODAJ DEFINICJĘ ZAPALENIA OTRZEWNEJ

Jest to proces chorobowy przebiegający w otrzewnej wywołany najczęściej infekcją bakteryjną. Do zakażenia dochodzi głównie poprzez ściany organów wewnętrznych lub w wyniku ran pooperacyjnych. Czasami do powstania zapalenia mogą przyczynić się czynniki chemiczne (np. krew, żółć, mocz).

144) CO TO JEST I NA CZYM POLEGA EEG

Elektroencefalografia - nieinwazyjna metoda diagnostyczna służąca do badania bioelektrycznej czynności mózgu za pomocą elektroencefalografu. Badanie polega na odpowiednim rozmieszczeniu na powierzchni skóry czaszki elektrod, które rejestrują zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry, pochodzące od aktywności neuronów kory mózgowej i po odpowiednim ich wzmocnieniu tworzą z nich zapis - elektroencefalogram.

145) DO CZEGO MOŻE DOPROWADZIĆ PRZEWLEKŁE ZAPALENIE MIGDAŁKÓW, JAKIE SĄ

OBJAWY

Zapalenie zatok przynosowych, ucha środkowego, ropień okołomigdałkowy lub tylnogardłowy, ropień lub ropowica przestrzeni przygardłowej, pęknięcie śledziony(mononukleoza), gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek, paciorkowy zespół wstrząsu toksycznego

OBJAWY: złe samopoczucie, nudności wymioty, gorączka zaczerwienienie i obrzęk bł. Śluzowej gardła i migdałków, wysięk na migdałkach - żółte i białe naloty, powiększenie i bolesność węzłów chłonnych szyi, powiększenie wątroby i śledziony(w mononukleozie)

146) OSTRE ZAPALENIE MIGDAŁKÓW

Ostre zapalenie migdałków jest wywołane przez paciorkowce. Zaczyna się zwykle nagle. Chory odczuwa silny ból gardła utrudniający połykanie i promieniujący do uszu, towarzyszy temu wysoka gorączka (powyżej 38°C) i dreszcze. Dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych szyi i podżuchwowych, węzły te są bolesne przy ucisku. Migdałki są powiększone, obrzmiałe i występują na nich białe naloty. Charakterystyczne dla zapalenia ostrego jest występowanie czopów ropnych w obrębie migdałka. Choroba zakaźna przekazywana drogą kropelkową lub przez kontakt z osobą chorą.

147) JAKIE ZNASZ POSTACIE ZAPALENIA ŚLINIANEK

Nagminne zapalenie ślinianek (świnka), ostre zapalenie ślinianki przyusznej, przewlekłe nawracające zapalenie ślinianki przyusznej, zmiany zapalne towarzyszące sarkoidozie, gruźlicy, promienicy - zapalenie ślinianki może mieć podłoże goścowe lub alergiczne

148) CO SPRZYJA PRÓCHNICY I ZAKAŻENIOM WIRUSOWYM, BAKTERYJNYM I

GRZYBICZNYM JAMY USTNEJ

Nieprzestrzeganie jamy ustnej, drażnienie mechaniczne jamy ustnej np. przez nieprawidłowy zgryz, drażnienie przez alkohol, tytoń, zbyt mocną herbatę, zbyt gorące lub zimne płyny, oddychanie przez usta

149) GDZIE SIĘ ROZWIJA I JAKIE SĄ OBJAWY KLINICZNE OPRYSZKI ZWYKŁEJ

Opryszczka zwykła rozwija się w błonie śluzowej wargi górnej, widuje się ja także na błonie śluzowej policzków i języka.

OBJAWY: Choroba ujawnia się w postaci powierzchownych zapalnych pęcherzyków. Początkowo pęcherzyki są wypełnione treścią surowiczą, następnie ropną i w ciągu kilku dni pokrywają się strupami.

150) CZYM SĄ SPOWODOWANE CHOROBY DZIĄSEŁ I BŁONY ŚLUZOWEJ JAMY USTNEJ

Zmiany zapalne jamy ustnej i dziąseł spowodowane są przez czynniki mechaniczne, chemiczne, bakteryjne, mogą być spowodowane czynnikami ogólnoustrojowymi tj. choroby zakaźne, zaburzenia gruczołów wydzielania wew. choroby przewodu pokarmowego. Palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, przewlekły niedobór żelaza

151) CO WYWOŁUJĘ PRÓCHNICĘ

Próchnicę wywołują drobnoustroje jamy ustnej, które niszczą twarde tkanki zęba. Demineralizacja i niszczenie substancji organicznych prowadzi do dezintegracji struktury zęba i powstawania ubytków. Próchnica rozwija się tam gdzie gromadzą się resztki pokarmowe i bakterie, na powierzchni stycznej pomiędzy zębami, zagłębieniach korony i w pobliżu szyjki. Produkowany przez drobnoustroje kwas mlekowy niszczy składniki organiczne szkliwa i rozpuszcza minerały.

152) NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY POWSTAWANIA DYSKOPATII LĘDŹWIOWEJ

Przyczyną dyskopatii może być m.in.: przebyty uraz, częste podnoszenie ciężarów powyżej 10 kg (szczególnie w niewłaściwej pozycji), wibracja, np. podczas kierowania pojazdami mechanicznymi. Czynnikami ryzyka są także: palenie papierosów, wąski kanał kręgowy, otyłość, stres, wzmożone napięcie mięśni, osteoporoza.

153) OBJAWY DYSKOPATII LĘDŹWIOWEJ

Jej głównym objawem jest ból o różnym charakterze i nasileniu, najczęściej tępy, zaczynający się w okolicy lędźwiowej i promieniujący wzdłuż kończyny do okolic kolana; może on także promieniować (zwykle jednostronnie) wzdłuż korzenia rdzeniowego. Ból krzyża nasila się podczas chodzenia, natomiast zmniejsza się w nocy.

154) WYJAŚNIJ POJĘĆIE DYSPOKATII

Dyskopatia jest to stan patologii, w którym dochodzi do uszkodzenia pierścienia włóknistego krążka międzykręgowego z następczym przemieszczaniem się jądra miażdżystego w kierunku światła kanału kręgowego.

155) WYJAŚNIJ POJĘCIE LORDOZY

Lordoza - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną. U człowieka fizjologiczna lordoza występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa. W niektórych schorzeniach np. w porażeniach mięśni i zniekształceniach kręgów, zwichnięciach stawów biodrowych dochodzi do nadmiernego wygięcia kręgosłupa ku przodowi zwanego lordozą patologiczną. Może ona spowodować znaczne dolegliwości bólowe.

156) REHABILITACJA STOSOWANA PRZY REUMATOLIDALNYM ZAPALENIU STAWÓW

Leczenie zwłaszcza w okresie nasilenia objawów, łączy się zawsze z rehabilitacją - gimnastyką zwiększającą zakres ruchów wykonywanych przez stawy oraz fizykoterapią - naświetleniami lampą soluks, okładami z parafiny, krioterapią, ultradźwiękami i elektrolecznictwem, masażami, itd. Stosuje się: ćwiczenia w odciążeniu ćwiczenia w wodzie ćwiczenia manipulacyjne dłoni ćwiczenia w pełnym zakresie ruchu w stawie

157) SCHARAKTERYZUJ SKOLIOZĘ

Skolioza - skrzywienie kręgosłupa, zwane często "bocznym skrzywieniem kręgosłupa". Skoliozą określa się zniekształcenie wynoszące ponad 10° w płaszczyźnie czołowej. Do określania stopnia zniekształcenia wykorzystuje się metodę Cobba.

Skolioza rozpatrywana jest jako trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa. Obejmuje ono:

-skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie kręgosłupa);

-skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej (lordo- lub kifo- skolioza);

-skrzywienie w płaszczyźnie poziomej (rotacja i torsja kręgów).

158)SCHARAKTERYZUJ KIFOZĘ W PRZEBIEGU ROZSZCZEPÓW KRĘGOSŁUPA

Powodem rozwoju deformacji kręgosłupa w wadach rozszczepieniowych kręgosłupa jest brak łuków, układu wiązadeł i mięśni stabilizujących kręgosłup od tyłu, oraz porażenie lub niedowład i wynikające z tego osłabienie przetrwałych mięśni. W ok. 10-20% przypadków dochodzi do rozwoju kifozy, najczęściej w odcinku lędźwiowym. Deformacja ta może istnieć od urodzenia dziecka lub rozwijać się w trakcie jego wzrostu. Najczęściej kifoza wzrasta aż do powstania skrajnie dużej deformacji(180")

159) NA CZYM POLEGA KIFOZA I JEJ DEFORMACJE

Kifoza - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę grzbietową. U człowieka fizjologiczna kifoza występuje w odcinku piersiowym i krzyżowym kręgosłupa. Dzięki nim kręgosłup może wytrzymywać duże obciążenia. Umożliwiają one również utrzymywanie prawidłowej postawy ciała.

Deformacje kifotyczne - polegają na nadmiernej kifozie piersiowej wykraczającej poza granice fizjologicznej normy, a w obrębie kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, gdzie występuje naturalna lordoza na jej zniesieniu i kifotyzacji tych odcinków. Prowadzi to do nieprawidłowej sylwetki chorego, bólów kręgosłupa, a w większych deformacjach do powikłań neurologicznych, płucnych i krążeniowych.

160) JAK WYGLĄDA PRAWIDŁOWO KRĘGOSŁUP

Prawidłowy kręgosłup posiada krzywizny fizjologiczne, tzw. kifozy i lordozy, które nadają kształt podwójnej litery "S". Kifoza to wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym i krzyżowym ku tyłowi. Lordoza charakteryzuje się wygięciem kręgosłupa ku przodowi w odcinku szyjnym i lędźwiowym Dzięki krzywiznom kręgosłup ma możliwość amortyzowania wstrząsów i przenoszenia obciążeń.

161) WYMIEŃ 3 PODGRUPY KLINICZNE REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW

W klinicznym przebiegu rzs można wyróżnić trzy typy:

1. Tzw. samoograniczający, o łagodnym przebiegu, który dotyczy niewielkiego odsetka chorych (5-10%). Czynnik reumatoidalny występuje w tej grupie chorych w niskim mianie u mniej niż 5%. Po stosowaniu tradycyjnych leków modyfikujących przebieg choroby występuje tendencja do cofnięcia się objawów choroby. Po 3 do 10 lat od rozpoznania chorzy ci na ogół nie spełniają kryteriów diagnostycznych rzs

2. Drugi typ charakteryzuje się niewielką progresją choroby. Występuje podobnie często jak typ pierwszy, z tą różnicą, że czynnik reumatoidalny obecny jest u 60 do 90% chorych. Odpowiedź na leczenie tradycyjnymi lekami modyfikującymi przebieg choroby jest na ogół wyraźna, mimo stałej progresji choroby.

3. Typ trzeci charakteryzuje się dużą progresją choroby i występuje u 60 do 90% chorych na rzs. Wysokie miano czynnika reumatoidalnego stwierdza się od początku choroby. Antygen DR4 występuje w wysokiej częstości w tej grupie chorych. Chorzy źle odpowiadają na leczenie tradycyjnymi lekami modyfikującymi przebieg choroby. Dochodzi do stałej progresji zmian i postępującej destrukcji stawów. Ta postać choroby szybko prowadzi do niepełnosprawności i inwalidztwa.

162) WYMIEŃ SPOSOBY LECZENIA REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW

- Leczenie farmakologiczne: niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki modyfikujące proces zapalny(sole złota glikokortykoidy, leki przeciwmalaryczne)

- Zabiegi operacyjne o charakterze profilaktyczno-leczniczym i korekcyjno- rekonstrukcyjnym

- kinezyterapia, światłolecznictwo(lampa solux), okłady parafinowe, krioterapia, elektrolecznictwo, masaże, kapiele solankowe, psychoterapia.

163) NAJCZĘŚTSZE ODCHYLENIA W BADANIACH LABORATORYJNYCH ŚWIADCZĄCE O

REUMATOIDALNYM ZAPALENIU STAWÓW

- Podwyższenie wartości OB.

- Podwyższenie stężenia białka ostrej fazy(CRP)

- Obecność czynnika reumatoidalnego

Niedokrwistość, Nadpłytkowość, Wzrost fosfatazy alkalicznej

164) WYMIEŃ POWIKŁANIA REUMATOIDALNEGO ZAPALENIA STAWÓW

Reumatoidalne zapalenie stawów może powodować liczne powikłania: wysiękowe zapalenie opłucnej, zmiany zapalne w osierdziu i wsierdziu, zapalenie mięśnia sercowego, niedokrwistość związaną głównie z niedoborem żelaza, wtórną skrobiawicę nerek, rumień dłoniowy, zapalenie nadtwardówki.
Jest jedną z najczęściej występujących chorób reumatycznych. Niszczy tkanki stawowe, upośledza czynności stawów, może być przyczyną trwałego kalectwa.

165) SCHARAKTERYZUJ MŁODZIEŃCZE PRZEWLEKŁE ZAPALENIE STAWÓW

Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów jest najczęstszą zapalną układową chorobą tkanki łącznej w wieku rozwojowym. Charakteryzuje ją różnorodność obrazu klinicznego i przebiegu oraz odrębność od reumatoidalnego zapalenia stawów (rzs) u dorosłych. Różnice dotyczą znacznie częstszego w wieku rozwojowym uogólnienia procesu chorobowego, częstszego występowania zmian w dużych stawach oraz zmian jednostawowych, a także, charakterystycznych tylko dla wieku rozwojowego, zaburzeń rozwojowych; natomiast znacznie rzadziej niż w rzs u dorosłych występuje czynnik reumatoidalny klasy IgM.

166) WYMIEŃ WZORCE ROZPOZNAWANIA ZAPALENIA STAWÓW

- Zmiana stawowa czy okołostawowa

- Dotyczy kończyny struktury osiowej czy tez obu tych regionów

- Schorzenie jest procesem jedno stawowym czy wielo stawowym, symetrycznym czy asymetrycznym

- Schorzenia układu ruchu czy choroba innego układu

- Są oznaki zajęcia innych narządów

- Schorzenie ma podłoże mechaniczne czy zapalne

- Zmiany mają charakter zapalny, zwyrodnieniowy czy inny

167) CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ ZAPALENIE STAWÓW

Zapalenie stawów to stan zapalny połączony z obrzękiem, zaczerwieniem, bólem i utrudnieniem motoryki chorej części ciała. Powodowane najczęściej przez zmiany reumatyczne i zwyrodnieniowe, zapalenie stawów może także towarzyszyć innym chorobom takim jak hiperlipidemia, bruceloza, łuszczyca, kiła czy rzeżączka.

168) LECZENIE OGÓLNE DYSKOPATII LĘDŹWIOWEJ

• wyjściowo: 2-7 dni reżim łóżkowy (kąpiele dozwolone), miejscowe nagrzewania, wyciąg miedniczny, leki uspokajające, fizykoterapia (poprawa w 90% przypadków),

• po tym okresie ostrożne uruchamianie pacjenta z podparciem w linii środkowej; stopniowa rezygnacja z podparcia w ciągu następnych kilku tygodni,

• w przewlekłych zespołach bólowych o charakterze niekorzeniowym: gimnastyka lecznicza, ewentualnie aerobik, ale bez ćwiczeń narażających kręgosłup na wstrząsy; korzystnie działają zabiegi manualne i fizykoterapia,

• przezskórna stymulacja nerwów obwodowych: korzystny, ale krótkotrwały efekt terapeutyczny,

akupunktura daje dobre wyniki.

169) OMÓW DYSPLAZJĘ STAWU BIODROWEGO W OKRESIE NOWORODKOWYM

Dysplazja ta rozwija się najczęściej w życiu płodowym, w czasie ciąży, przy nieprawidłowym położeniu płodu, a także w czasie porodu np. miednicowego. Dysplazja czyli niedorozwój stawu biodrowego dotyczy najczęściej wszystkich elementów stawu. Panewka jest niewykształcona (płaska , stroma, szeroka) i w mniejszym stopniu pokrywająca głowę kości udowej, cechuje się stromym nachyleniem. Nieprawidłowo ukształtowany jest także bliższy koniec kości udowej będący elementem stawu, który wykazuje koślawość i antetorsję.
W przypadku stwierdzenia dysplazji wczesna diagnostyka i natychmiastowe podjęcie leczenia dają gwarancję uzyskania prawidłowej przebudowy stawu w pierwszych miesiącach życia.

170) KLASYFIKACJA OBRZĘKU LIMFATYCZNEGO

Obrzęk limfatyczny pierwotny, obejmuje przede wszystkim kończyny dolne (94%)

Obrzęk limfatyczny wtórny obejmuje przede wszystkim kończyny górne (66%) i dolne (31%)

Może być spowodowany zamknięciem naczyń limfatycznych przez ucisk przez guz, infekcje oraz uszkodzeniem dróg i węzłów chłonnych

171) WYMIEŃ OBJAWY ZATORU TĘTNICY PŁUCNEJ

Zator tętnicy jest stanem klinicznym, w którym dochodzi do zamknięcia światła jednej z tętnic płucnych materiałem zatorowym. Materiał zatorowy to w większości przypadków zakrzep uwolniony z tkanek do układu krążenia podczas urazu. Typowa lokalizacja zatoru płuc to dolne płaty prawego płuca.

OBJAWY: Najczęściej występuje duszność i ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym. Może występować ból zamostkowy, krwioplucie, kaszel, gorączka, sinica, zasłabnięcie, a czasem objawy sugerujące zakrzepicę żylną

172) WYMIEŃ POZAUSTROJOWE MATERIAŁY ZATOROWE

Powietrze, azot(choroba kesonowa), obumarłe tkanki, bakterie

173) WYMIEŃ WEWNĄTRZUSTROJOWE MATERIAŁY ZATOROWE

Skrzepliną, oderwana blaszka miażdżycowa, tłuszcz, komórki, wody płodowe

174) SCHARAKTERYZUJ ZATOR

Zator (- nagłe zamknięcie światła naczynia tętniczego przez czop zatorowy będący skrzepliną, urwaną blaszką miażdżycową, cząsteczkami tłuszczu (np. po złamaniach kości), fragmentami tkanki nowotworowej, wodami płodowymi, bakteriami, pasożytami lub banieczkami gazu (zwykle azotu w przebiegu choroby kesonowej). Zator tętnicy końcowej czynnościowo powoduje zawał.

175) NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE TĘTNIAKI

Tętniaki mogą powstawać we wszystkich tętnicach oraz w sercu. Stosunkowo często pojawiają się w aorcie (zapalne, pourazowe, powikłanie nadciśnienia), tętnicy udowej (na skutek zabiegów związanych z nakłuwaniem światła naczynia), tętnicy podkolanowej (urazy).

176) PATOGENEZA TĘTNIAKÓW

Tętniaki występują najczęściej jako skutek procesów miażdżycowych, urazów, nadciśnienia tętniczego, gwałtownego i dużego wysiłku, jako powikłanie procesu zapalnego. Dawniej były charakterystyczne dla przebiegu kiły.

177) SCHARAKTERYZYJ TĘTNIAKI

Tętniak jest to nieprawidłowe, odcinkowe, wrzecionowate poszerzenie całej tętnicy albo ograniczone workowate uwypuklenie ściany tętnicy. Tętniakiem nazywa się również uwypuklenie ściany serca lub naczynia włosowatego. Wyróżnia się: tętniak prawdziwy, rzekomy i rozwarstwiający. Objawami tętniaka, w przypadku tętnic biegnących powierzchownie, jest widoczne tętniące wybrzuszenie.

178) PATOMECHANIZM NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO POCHODZENIA MIĄŻSZOWO-NERKOWEGO

1. Upośledzenie wydalania sodu i wody przez nerki

2. Nadmierne uwalnianie przez nerki substancji obkurczających naczynia angiotensyny H i endoteliny I

3. Niedobór czynników rozszerzających naczynia (tlenek azotu, prostaglandyn, andrenomeduliny, urodylantyny)

4. Wzmożona aktywność układu współczulnego.

Dużą rolę odgrywają zaburzenia hormonalne i metaboliczne, insulinoodporność, wtórna nadczynność przytarczyc.

179) WYMIEŃ METODY WYKORZYSTYWANE W DIADNOSTYCE NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO

1. Pomiar ciśnienia tętniczego tradycyjny,

2. Automatyczne monitorowanie ciśnienia tętniczego, automatyczna rejestracja ciśnienia kilka razy w ciągu doby przez aparat noszony przez pacjenta

3. Samodzielne pomiary ciśnienia tętniczego( pacjent wykonuje w swoim normalnym otoczeniu)

4. Inwazyjny pomiar ciśnienia tętniczego

180) PRZYCZYNY ROZWOJU NADCIŚNIENIA NACZYNIOWO-NERKOWEGO

Miażdżyca, dysplazja włóknisto-mięśniowa tętnicy nerkowej, zapalenie tętnic, tętniak, zator, wrodzona hipoplazja, torbiel nerki, uszkodzenie tętnicy nerkowej, zmiany pozanerkowe, przetoka tętniczo-żylna, zwężenie tętnicy nerkowej przeszczepionej nerki,

181) NADCIŚĆNIENIE NACZYNIOWO-NERKOWEodzeodzenie tętnicy nerkowej, zmiany pozanerkowe, przetoka tętniczo-żylna, zwężenie tętnicy NIENIE NACZYNIOWO-NERKOWE

Nadciśnienie naczyniowo-nerkowe to nadciśnienie tętnicze spowodowane przez niedokrwienie nerki i nadmierną aktywację układu RAA. Jest najczęstszą postacią nadciśnienia tętniczego wtórnego o potencjalnie odwracalnej przyczynie. Występuje po 50r.ż częściej u mężczyzn.

182) WYMIEŃ PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA OPASEK UCISKOWYCH

1. Ostre zapalenie skóry i tkanki podskórnej 2. Choroby skóry z wysiękiem 3. Niedokrwienie tętnicze kl. III i IV

4. Zaawansowana niewydolność serca 5. źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze 6. Zniekształcenie kończyny uniemożliwiające uzyskanie precyzyjnego ucisku.

183) WYMIEŃ CZYNNOŚCI PODEJMOWANE PRZEZ PIELĘGNIARKĘ W PROFILAKTYCE

PRZECIWZAKRZEPOWEJ

184) CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE POWSTAWANIU ŻYLNEJ CHOROBY ZAKRZEPOWO-ZATOROWEJ

Czynnikami ryzyka wystąpienia zakrzepicy żylnej są: wiek powyżej 40 lat, zabiegi chirurgiczne i długotrwałe unieruchomienie (szczególnie zabiegi ortopedyczne np. endoproteza stawu biodrowego), przebyta wcześniej zakrzepica żylna, choroby zaburzające krzepliwość krwi, nowotwory, przebyty udar mózgu, przewlekła niewydolność żylna, kolagenozy, choroby układu krążenia i oddechowego, uraz, choroby zapalne jelit, zespół nerczycowy, stosowanie estrogenów, ciąża, otyłość, długie podróże, palenie tytoniu.

185) PROFILAKTYKA W CHOROBIE ZAKRZEPOWO- ZATOROWEJ

Profilaktyka pierwotna dotyczy zapobiegania chorobie i zawiera farmoko- lub mechanoterapię oraz połączenie obu tych sposobów. Profilaktyka wtórna dotyczy rozpoznawania i leczenia choroby zakrzepowo-zatorowej przed jej progresją lub wystąpieniem stanu zagrożenia życia. Pletyzmografia, ultrasonografia, monitorowanie wychwytu fibrynogenu oraz kontrastowa wenografia są metodami o zróżnicowanej przydatności w diagnostyce choroby zakrzepowo-zatorowej.

186) WYMIEŃ CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE CZYNNIKI RYZYKA W POWSTANIU TĘTNIAKA

ROZWARSTWIAJĄCEGO

Miażdżyca, zapalenie drobnych tętnic, uwarunkowania genetyczne, palenie tytoniu

187) WYMIEŃ NASTĘPSTWA MIAŻDŻYCY

Miażdżyca tętnic mózgu powoduje niedokrwienie mózgu i zmiany psychiczne, ułatwia pęknięcia naczyń i udary (zwłaszcza przy współistniejącym nadciśnieniu). Miażdżyca tętnic wieńcowych jest jedną z przyczyn choroby wieńcowej, miażdżyca aorty może prowadzić do powstania tętniaka.

188) WYMIEŃ CZYNNIKI OPÓŹNIAJĄCE PROCESY ZWIĄZANE Z MIAŻDŻYCĄ

Ograniczenie pokarmów bogatych w węglowodany i tłuszcze nasycone, rezygnacja z palenia tytoniu, leczyć cukrzycę i nadciśnienie tętnicze.

189) WYMIEŃ CZYNNIKI RYZYKA POWSTANIA CHOROBY BURGERA

Największym czynnikiem jest palenie tytoniu, miażdżyca naczyń, Zakrzepowo-zatorowe zapalenie naczyń choroby zapalne tkanki łącznej, stresujący tryb życia, chłodny klimat, duże stężenie lipoprotein, pokarmy bogate w węglowodany i tłuszcze nasycone.

190) SCHARAKTERYZUJ MIAŻDŻYCĘ

Miażdżyca jest przewlekłą chorobą, polegającą na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych i mózgowych, rzadziej w tętnicach kończyn. Miażdżyca polega na wysepkowatym gromadzeniu się w błonie wewnętrznej tętnic cholesterolu oraz innych lipidów.

191) CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE CHOROBIE BURGERA

palenie tytoniu, żucie tytoniu, używanie plastrów nikotynowych, miażdżyca, zapalenie tkanki łącznej.

192) OPISZ PATOGENEZĘ CHOROBY BURGERA

193) ZAPALENIE ŻYŁ

Polega ono na wystąpieniu stanu zapalnego odcinka ściany żyły z wytworzeniem się w tym miejscu zakrzepu. Zakrzep żyły może również powstać bez stanu zapalnego jej ściany. Wówczas proces zapalny dołącza się wtórnie. Najczęściej zapalenie żył występuje w kończynach w kończynach dolnych i miednicy.

194) OPISZ PATOGENEZĘ ZAPALEŃ NACZYŃ

Obecnie uważa się, że istnieją 2 mechanizmy patogenetyczne odkładanie kompleksów immunologicznych w ścianach naczyń,zapalenie związane z obecnością przeciwciał ANC A. Objawy kliniczne a rodzaj naczyń objętych zmianami zapalnymi,obraz choroby bywa bardzo zróżnicowany, zależy bowiem od rozmiaru i lokalizacji zajętego procesem zapalnym naczynia,większość pacjentów z zapaleniami naczyń wszystkich typów skarży się na osłabienie, bóle stawów, bóle mięśni; występuje gorączka, poty, utrata masy ciała,objawy te są niespecyficzne i mogą być przypisane chorobie nowotworowej lub o podłożu infekcyjnym

195) ZMIANY ODCZYNOWE I ZAPALENIE WĘZŁÓW CHŁONNYCH(scharakteryzuj) CHŁONIAK

Rozrost odczynowy (makroskopowo obrzmienie). Jest to odpowiedź węzła na działanie toksyn, antygenów bakteryjnych, wirusowych, chemicznych ( w tym leków i zanieczyszczeń powietrza) oraz produktów rozpadu tkanek. Obraz morfologiczny takiego węzła nie daje wskazówek co do przyczyny rozrostu.Postać grudkowa- dominuje powiększenie się ośrodków rozmnażania otoczonych pasem dojrzałych limfocytów.

1 Chłonniak(wymień grupy i scharakt) - Rozróżniamy dwie podstawowe grupy: chłoniaki nieziarnicze, chłoniaki ziarnicze — ziarnica złośliwa

196) KIEDY WYSTĘPUJE ZAKRZEPICA ŻYŁ GŁĘBOKICH

Jest jedną z najczęściej występujących chorób. Jest najczęściej powikłaniem pooperacyjnym. Samoistna zakrzepica żylna występuje z powodu czerwienicy, nadpłytkowości, małego stężenia białka C, S, małego stężenia antytrombiny III, obniżonej aktywności flbrynolitycznej, defektu odporności aktywnego białka C

197) DIADNOSTYKA ZAKRZEPICY

Badania diagnostyczne: badanie dopplerowskie metodą fali ciągłej, ultrasonografia dwuwymiarowa, ultrasonografia metodą podwójnego obrazowania,b adania rentgenowskie, z podaniem środka kontrastowego: flebografia wstępująca, warikografia, flebografia zstępująca,rezonans magnetyczny z,podaniem, środka ,kontrastowego, pletyzmografia z spoczynku i w czasie wysiłku, glebo dynamometria, oksymetria przezskórna, kapilaroskopia,t ermografia, angioskopia

198) ZAKRZEPICA ŻYŁ POWIERZCHOWNYCH - POSTĘPOWANIE

usunięcie skrzepliny,założenie opaski uciskowej,ułożenie kończyny w pozycji p/obrzękowej,miejscowe stosowanie okładów wysychających,stosowanie leków p/zapalnych,uruchomienie chorego- konieczne! bolesność i zwiększona spoistość łydki,zwiększone ucieplenie skóry i obrzęk kończyny,ból łydki spowodowany grzbietowym zgięciem stopy (objaw Homansa) u około 10% chorych,bolesny blady obrzęk kończyny w razie zakrzepicy żyły udowej i biodrowej,bolesny siniczy obrzęk kończyny (phlegmasia coreulea dolens) w razie zakrzepicy prawie wszystkich żył kończyny, który nie leczony, wskutek całkowitego odcięcia odpływu krwi żylnej doprowadza do zgorzeli gazowe

199) OBJAWY ŻYLAKÓW

problemy estetyczne,uczucie bólu, ciężkości, wrażenie łaskotania lub palenia,niewielki obrzęk, nasilający się w ciągu dnia i zmniejszający się w czasie wysiłku, świąd, czasami nocne kurcze mięśni i zespół niespokojnych nóg

200) CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU ŻYLAKÓW

wiek,czynniki dziedziczne,płeć,liczne ciąże,rodzaj wykonywanej pracy siedzący tryb życia otyłość,przyjmowanie leków hormonalnych,wysoki wzrost,zaburzenia statyki stopy,palenie tytoniu dieta uboga w błonnik, obecność przepukliny pachwinowej, nadciśnienie tętnicze, zaparcia

201) STYL ŻYCIA W NIEWYDOLNOŚCI ŻYLNEJ

Aktywność fizyczna powinna być połączona z odpoczynkiem uwzględniającym właściwe uniesienie kończyn dolnych. Kompresoterapia obejmuje stosowanie bandaży lub opasek uciskowych. Ucisk wywierany przez bandaż lub pończochę uciskową dotyczy nie tylko żył, ale także tętnic, naczyń limfatycznych, tkanek oraz układu fibrynolizy.

202) PROFILAKTYKA ZAPALENIA ŻYŁ

- regularne wykonywanie ćwiczeń ruchowych poprawiających przepływ krwi w naczyniach żylnych w przypadku długotrwałego leżenia lub siedzenia

- unikanie długiego leżenia w łóżku bez ruchu podczas choroby

- częste i regularne wykonywanie prostych ćwiczeń ułatwiających prawidłowe krążenie krwi w żyłach kończyn dolnych (zginanie stóp i kolan, naprzemienne napinanie i rozluźnianie mięśni łydek)

- wykonywanie ćwiczeń ruchowych kończyn dolnych lub w miarę możliwości nawet krótki spacer (nie rzadziej niż co 1-2 godziny) w czasie długich podróży samolotem, autobusem lub samochodem

203) DIAGNOSTYKA ZAPALENIA ŻYŁ

Rozpoznanie zakrzepowego zapalenia żył powinno zostać potwierdzone badaniami diagnostycznymi: badaniem dopplerowskim, ultrasonograficznym, pletyzmograficznym, izotopowym lub flebografią.

204) OPISZ OBJAWY WYSTĘPUJĄCE W ZAPALENIU ŻYŁ

Do najważniejszych objawów zakrzepicy żył głębokich należą ból i najczęściej niesymetryczny obrzęk kończyn.

- bóle spoczynkowe (ból nasila się przy chodzeniu i staniu, a ustępuje dość szybko przy unieruchomieniu i po wdrożeniu leczenia przeciwzakrzepowego),

- obrzęk, który zlokalizowany jest najczęściej w okolicy kostki, na całym podudziu lub nawet na udzie - w zależności od wysokości powstania zakrzepu w naczyniu,

- zwiększone ucieplenie i zaczerwienienie skóry, które wynika ze stanu zapalnego przestrzeni wokół zakrzepniętego naczynia oraz ze zwiększonego przepływu krwi w naczyniach włosowatych,

- nadmierne wypełnienie żył powierzchniowych spowodowane zablokowaniem skrzepliną odpływu krwi przez żyły głębokie i skierowaniem jej strumienia do żył powierzchniowych,

- sinica skóry stóp i podudzi wynikająca z zastoju krwi w krążeniu żylnym i z niedotlenienia tkankowego.

Do objawów ogólnych należą gorączka i tachykardia (czyli przyspieszona czynność serca). Przyczyną ich wystąpienia jest towarzyszący zakrzepicy stan zapalny w obrębie ściany naczynia żylnego i wokół niego.

205) JAKIE ZNASZ FORMY ZAPALENIA ŻYŁ: zapalenie żył powierzchownych, głębokich

206) CHARAKTERYSTYKA ZAPALENIA ŻYŁ

Zakrzepowe zapalenie żył dotyczy zazwyczaj żył kończyn dolnych, choć może występować także w innych rejonach układu żylnego. Istotą jego jest lokalne powstawanie zapalenia żyły i rozprzestrzenianie się wewnątrz naczynia żylnego zakrzepu tworzącego zaporę dla odpływu krwi obwodowej.

207) WYMIEŃ RODZAJE ZAPALENIA OTRZEWNEJ

Zapalenie otrzewnej może być:a)jałowe-po wylaniu się żółci do jamy otrzewnej,-w ostrym maitwiejącym zapaleniu trzustki wskutek wyzwalania enzymów i lizolecytyny,-w przybiciu ściany żołądka i wylaniu się soku żołądkowego.b)bakteryjne-wikłające istniejące wodobrzusze (zapalenie tzw. pierwotne),-po przybiciu lub pęknięciu ściany jelita albo wyrostka, rozejścia się zespolenia, przebicia się ropnia albo ropniaka wątroby, jajowodów, macicy, jajników, pęcherza moczowego, śledziony,-po przejściu zakażenia z przestrzeni pozaotrzewnej, np. w ropnym zapaleniu nerek,-w razie pełnościennej martwicy ściany jelit.Zapalenie jest zwykle włóknikowe lub ropne.Rozległe zapalenie otrzewnej powoduje:- niedrożność porażennąjelit,- odwodnienie (jelito grube nie wchłania wody z niewyjaśnionych powodów),- śmiertelne zatrucie wchłanianymi toksynami

208) PRZYCZYNY POWSTAWANIA WODOBRZUSZA

Choroby wątroby z nadciśnieniem wrotnym (mechanizm hydrostatyczny) i hipoalbuminemia (mechanizm onkotyczny). Same nadciśnienie wrotne z powodu zwężenia żyły wrotnej nie powoduje wodobrzusza. Wodobrzusze zawsze towarzyszy marskości wątroby i jest pierwszymi dominującym objawem choroby Budda i Chiariego. Nowotwory rozsiania w jamie brzusznej .Zespół nerczycowy, niezależnie od przyczyny. Niewydolność prawokomorowa .Zapalenie trzustki na tle nadużywania alkoholu

209) WYMIEŃ STOPNIE USZKODZENIA ŚLEDZIONY

Istopień Krwiak podtorebkowy <10% powierzchni śledziony Pęknięcie <1 cm w głąb miąższu śledziony

IIstopień Krwiak podtorebkowy10-50% powierzchni śledziony Pęknięcie średnica <5 cm i głębokość 1-3 cm,

IIIstopieńKrwiak podtorebkowy>50% powierzchni śledziony,

IVstopieńPęknięcie segmentacyjne lub uszkadzające naczynia wnęki, co powoduje odnaczynienie >25 % śledziony

VStopień Zupełne rozkawałkowanie śledziony, uszkodzenie naczyń wnękowych powodujące całkowite odnaczynienie

210) SCHARAKTERYZUJ OBRAZ CHOROBY PRZY PĘKNIĘCIU ŚLEDZIONY

objawy krwawienia wewnętrznego, objawy podrażnienia otrzewnej, dodatni wynik diagnostycznego płukania jamy otrzewnej, dodatni wynik badania ultrasonograficznego

211) SCHARAKTERYZUJ CHOROBY POWODUJĄCE DO PĘKNIĘCIA ŚLEDZIONY

- ostre choroby zakaźne
- nadciśnienie wrotne (np. w: marskości wątroby, zespole Budda-Chiariego, zakrzepie żyły wrotnej lub śledzionowej)
- żółtaczka hemolityczna
- białaczki, ziarnica złośliwa, choroba Addisona-Biermera, czerwienica, szpiczak mnogi, mięsak
- kolagenozy

- zawał śledziony
- torbiele i inne guzy śledziony
- pourazowy krwiak śledziony

212) SCHARAKTERYZUJ PRZEMIANĘ BILIRUBINY

Bilirubina powstaje na skutek degradacji części porfirynowej hemu (część białkowa - globina - degradowana jest do pojedynczych aminokwasów, atom żelaza zostaje włączony do ogólnej puli żelaza organizmu, a hem ulega przekształceniu w linearną cząsteczkę - biliwerdynę, redukowaną z kolei do bilirubiny).

213) SCHARAKTERYZUJ PRZYCZYNY POWSTAWANIA ŻÓŁTACZKI MECHANICZNEJ

zatkanie dróg żółciowych od wewnątrz (kamica, obrzęk zapalny, pasożyty, rak brodawki dwunastnicy, zwłóknienie zwieracza Oddiego) lub od zewnątrz (guz głowy trzustki, rak wątroby, powiększone węzły chłonne)

214) WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ GUZY ZŁOŚLIWE WĄTROBY

RAK PIERWOTNY Z HEPATOCYTÓW- występuje pięć razy częściej u mężczyzn niż u kobiet.ETIOLOGIA- nie jest znana ale wyróżnia się czynniki ryzyka: a.marskośc b.przebyte wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. NACZYNIAKOMIESAK-fangiosarkoma') jest rzadko spotykanym guzem naczyniowym, stanowi 2% wszystkich nowotworów złośliwych wątroby. Istnieje ścisły związek między występowaniem naczyniakomięsaka a ekspozycją na chlorek winylu, arsen lub thorotrast.Guz rozpoznaje się po około 10-25 latach od ekspozycji,ZMIANY PRZERZUTOWE W WĄTROBIE-sączęstsze niż pierwotny proces złośliwy w tym narządzie. U około 50% chorych umierających z powodu zmian złośliwych obserwuje się przerzuty w wątrobie. Najczęstszymi ogniskami pierwotnymi, dającymi następnie przerzuty do wątroby, są raki przewodu pokarmowego, czerniak złośliwy oraz raki trzustki, płuc, sutka, nerki i jajnika. RAK Z KOMÓREK NABŁONKA PRZEWODÓW ŻÓŁCTOWYCH-rozwiia się on w wątrobie wolnej od marskości. Jego komórki zawierają śluz, nigdy żółć. Rak włóknistym, dlatego jest twardy. Rak ten rozwija się u dorosłych.WATROBIAK ZARODKOWY-bardzo złośliwy rak, rozwija się u dzieci jako guz pojedynczy albo mnogi. Jego komórki przypominają komórki wątroby zarodkowej, a więc są mało dojrzałe, ale w utkaniu widać także tkankę chrzestną, kostnawą, mięśniową poprzecznie prążkowaną.

215) WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ GUZY ŁAGODNE WĄTRABY

GRUCZOLAK WYWODZĄCY SIE Z HEPATOCYTOW- występuje zwykle u kobiet w wieku rozrodczym, szczególnie stosujących tabletki antykoncepcyjne. OGNISKOWY ROZROST GUZKOWY- występuje głównie u kobiet. Zmiana składa się z tkanki łącznej położonej w centrum guza, od której odchodzą ku obwodowi promieniste pasma, sprawiając, że ma on budowę zrazikową. NACZYNIAKI- najczęściej spotykana forma guzów łagodnych wątroby,występuje częściej u kobiet.OBJAWY- charakter bezobjawowy, dużym zmianom towarzyszy niekiedy trombocytopenia i hipofibrynogenemia, szczególnie u dzieci.BĄBLOWIEC JEDNOPECUBRZOWY- osiąga średnice do 7 cm. Pęcherz składa się z błony chitynowej, wyścielonej od wewnątrz komórkami warstwy rozrodczej, z której tworzą się pęcherze potomne, pływające w płynie surowiczym. Wokół pęcherza rozwijają się stopniowo włókniejąca ziarnina typu około ciała obcego. Pęcherz taki może pęknąć i wjamie brzusznej tworzą się liczne wtórne pęcherze. Może też zropieć. Po latach pęchezrz zamiera, wypełniający go płyn wsysa się

216) WYMIEŃ RODZAJE TORBIELI WĄTROBY

wrodzone, pourazowe, nowotworowe, bąblowcowe, żółciowe, krwiak, plamica

217) WYMIEŃ NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WĄTROBY

* rak wątrobowokomórkowy* rak przewodów żółciowych * torbielakogruczolakorak

* carcinoma hepatocholangiocellulare* hepatoblastoma* angiosarcoma wątroby

* nowotwory przerzutowe wątroby

218) WYMIEŃ BADANIA OBRAZUJĄCE PATOLOGIE WĄTROBY

-morfologia pełna -próby czynnościowe wątroby -gonadotropina łożyskowa ( - HCG) - w przypadku przedwczesnego pokwitania -badania obrazowe (rtg, usg, CT, MRI)

-dzieci > 5 r.ż. -morfologia pełna -próby czynnościowe wątroby -AFP, -HBV, HCV

-badania obrazowe (rtg, usg, CT, MRI)

219) WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ NOWOTWORY ŁAGODNE WĄTROBY

* naczyniak krwionośny wątroby * gruczolak wątrobowokomórkowy

* ogniskowy rozrost guzkowy wątroby * gruczolak z nabłonka dróg żółciowych

* gruczolakotorbielak z dróg żółciowych * brodawczak dróg żółciowych

220) OPISZ MORFOLOGICZNY OBRAZ WZW

W początkowej fazie ostrego wirusowego zapalenia wątroby obraz morfologiczny przedstawia:uszkodzenie hepatocytów, zwiększenie liczby komórek Borowicza, naciek z limfocytów w przestrzeniach bramno-żółciowych.

221) WYMIEŃ I OPISZ RODZAJE WIRUSOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY WZW B I WZW C

WZWB:

* zakażenia bezobjawowe, z pełnym wyleczeniem i nabyciem odporności (80%)

* słabo wyrażone zakażenia objawowe z pełnym wyzdrowieniem

* ostre zapalenie wątroby, często z żółtaczką (mały % przypadków!)

* piorunujące zapalenie wątroby z wysoką śmiertelnością (0,1% przypadków)

* różnie wyrażone przewlekłe zapalenia wątroby (z replikacją wirusa), jako niekorzystne zejścia poprzednich rodzajów zakażeń (u dorosłych 7% przypadków, im młodszy wiek zarażenia tym więcej % przypadków przewlekłych)

o zarażenia z wysoką replikacją, bez serokonwersji HBe (HBe+)

o zarażenia z niską replikacją z przeciwciałami AntyHBe (HBe-)

* tzw. nosicielstwo HBs, bez replikacji wirusa i cech zapalenia wątroby, jako następstwo długotrwałego procesu przewlekłego (wskutek integracji wirusa z genami gospodarza)

* późne następstwa: marskość wątroby i jej powikłania (wodobrzusze, encefalopatia wątrobowa, zespół nerkowo-wątrobowy, krwotoki z żylaków przełyku, rak pierwotny wątroby - prowadzące ostatecznie do śmierci)

* piorunujące zapalenie wątroby przy nadkażeniu wirusem C lub D.

WZWC: - marskością i rakiem wątroby,

wodobrzusze, żylaki i krwawienia przełyku, żółtaczka, problemy z krzepliwością krwi, zaburzenia psychiczne, do śpiączki wątrobowej włącznie

- choroby autoimmunologiczne

222) OPISZ MORFOLOGICZNY OBRAZ HEPATOTROPOWEGO ZAPALENIA WĄTROBY

W początkowej fazie następuje uszkodzenie hepatocytów, zwiększenie komórek Browieza, naciek z limfocytów limfocytów przestrzeniach bramno-żółciowych. Postaci morfologiczne odzwierciedlają stan hepatocytów scholastyczna, klasyczna, rozleglej martwicy, martwicy ogniskowej.

223) OPISZ MORFOLOGICZNY OBRAZ AUTOIMMUNIZACYJNEGO ZAPALENIA WĄTROBY

Jest to zapalenie przewlekłe o obrazie takim, jaki cechuje przewlekłe zapalenia wirusowe. W przypadkach tych nie udaje się wykryć ani wirusów, ani czynników toksycznych. Stwierdza się natomiast przeciwciała przeciwjądrowe i przeciw antygenom pochodzenia wątrobowego, a oprócz tego współistnienie innych chorób o udowodnionym charakterze autoimmunizacyjnym

224) OPISZ ZAPALENIE WIRUSAMI NIE HEPATOTROPOWYMI

Wątroba może być zarażona wirusem monokuleozy zakaźnej, cytomegali lub opryszczki, obrzmiewają komórki Browicza, pojawiają się nacieki z limfocytow w przestrzeniach bramno-żółciowych, w zapaleniu na tle opryszczki powstaja drobne ogniska martwicy miąszu i wyraźny wewnątrz wątrobowy zastój żółci.

225) OPISZ MORFOLOGICZNY OBRAZ NIE ROPNEGO ZAPALENIA MIĄŻSZU WĄTROBY

W fazie początkowej ulegają uszkodzeniu hepatocyty, zwiększenie komórek Brodawczaka, naciek z limfocytów limfocytów przestrzeniach bramno-żółciowych. Postać morfologiczna Rawicz odzwierciedla stan hepatocytów: postać cholastyczna, kliniczna, rozległej martwicy, martwicy ogniskowej.

226) WYMIEŃ WIRUSY POWODUJĄCE NIE ROPNE ZAPALENIE MIĄŻSZU WĄTROBY

HAV, HEV, HIV, HCV, HDV.

227) CZEMU SŁUŻY BIOPSJA WĄTROBY

Jest ona decydująca lub pomocna w celu wyjaśnienia: -stanu wątroby po przebyciu ostrego zapalenia wirusowego, kiedy utrzymują się niekorzystne wyniki laboratoryjne (zapalenie przewlekłe), -przyczyny powiększenia się wątroby -stanu wątroby przeszczepionej, -przyczyny nadciśnienia wrotnego,

228) OPISZ NADCIŚNIENIE WROTNE

Kiedy ciśnienie w żyle wrotne przekracza 12mm/Hg wskazuje to na nadciśnienie wrotne. Zwiększenie oporu w układzie wrotnym prowadzi do nadciśnienia wrotnego. Przyczyną są blok przedwątrobowy, blok wewnątrz wątrobowy i poza wątrobowy. Objawy- widoczne naczynia krążenia obocznego, krwawienie z żylaków przełyku i dna żołądka

229) WYMIEŃ GUZY WĄTROBY

Nienowotworowe guzy: bąblowiec jednopęcherzowy, ogniskowy rozrost guzkowy.

Nowotworowe guzy: rak z hepatocytów, rak z komórek nabłonka i przewodow żółciowych, wątrobiak zarodkowy.

230)WYMIEŃ OBJAWY KLINICZNE MARSKOŚCI WĄTROBY

Objawy kliniczne: a)Podmiotowe: -chory skarży się na dyspepsję, -brak łaknienia, -odbijania, -wzdęcia, -uczucie osłabienia, -zaburzenia orientacji, -senność,-tendencje do krwawień, -smoliste stolce, b)przedmiotowe:-objawy nadciśnienia wrotnego,-objawy niewydolności wątroby

231) PODZIA Ł MARSKOŚCI WĄTROBY

Marskość zanikowa:-alkoholizm, głodzenie,-WZW w wywiadzie,-wrodzone wady metaboliczne,-leki, 2.Marskość pomartwicza:-ostre WZW,-przewlekły zastój żylny, 3.Marskość wątroby żółciowa:-pierwotna-następstwo przewlekłych zakażeń dróg żółciowych,-wtórna-przewlekła wewnątrzwątrobowa cholestaza,

232) WYMIEŃ MORFOLOGICZNE OBJAWY MARSKOŚCI WĄTROBY

zwyrodnienie komórek wątrobowych do zmian martwiczych włącznie, -guzkowa regeneracja miąższu wątroby,-rozrost tkanki łącznej, która dzieli miąższ na liczną ilość guzków, -dezorganizacja struktura wątroby,-przebudowa łożyska naczyniowego i utrudnienie przepływu krwi, -nadciśnienie w obszarze wrotnym,-upośledzenie kontaktów hepatocytów z krwią żylnąwrotną, -ujawnienie cech niewydolności wątroby

233) CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ STŁUSZCZENIE WĄTROBY I WYMIEŃ OBJAWY

Stłuszezenie: patologiczne nagromadzenie się tłuszczów w obrębie komórek, najczęściej wątroby. Stłuszczenie jako zjawisko ostre może być następstwem: a)jako zjawisko ostre- zatrucia grzybami lub fosforem białym, btjako zjawisko przewlekłe-nieprawidłowego odżywiania się (przewaga substancji wysokoenergetycznych), Objawy: -nudności, -wymioty, -bóle brzucha, -niewydolność nerek. - śpiaczka

234) CZYM CHARAKTERYZUJĄ SIĘ CHOROBY Z NABYTYM USZKODZENIEM

HEPATOCYTÓW

Uszkodzenie hepatocytów może polegać na: -zastoju w nich bilirubiny, -ich martwicy,-zwyrodnieniu włośniczkowym i stłuszczeniu, -ich apoptozie (hepatocyty przybierają postać ciałek kwasochłonnych)

235) WYMIEŃ NIEPRAWIDŁOWOŚCI PRZEMIAN WIELOCUKRÓW

Glikogenoza: choroba o niedostatecznej aktywności enzymów biorących udział w syntezie lub rozkładaniu glikogenu w wątrobie, Przyczyny: -niedostateczna aktywność glukozo-6-fosforazy, -niedobór enzymu niwelującego rozgałęzienia, -mała aktywność fosforylazy, -zmniejszona aktywność lizosomalna maltazy Objawy: powiększona wątroba, dziecko rośnie powoli, występuje nadmiar lipidów, cholesterolu, kwasu moczowego we krwi,

236) PODZIAŁ ŻÓŁTACZEK

- żółtaczka z nadmiarem bilirubiny sprzężonej -żołtaczka hemolityczna-

- żółtaczka z bilirubiną sprzężoną

- zastojem żółci na poziomie hepatocytów lub kanalików żółciowych

- zastojem żółci na poziomie wewnątrz wątrobowych przewodów żółciowych

- zastojem żółci na poziomie zewnątrz wątrobowych przewodów żółciowych

237) OBJAWY ŻÓŁTACZKI

Żołty odcień skóry, twardówek, spojówek, bilirubina powyżej 50l/mol,

Mocz intensywnie żółty, świąd, objawy grypowe dyseptyczne

238) WYMIEŃ PRZYCZYNY NIEPRAWIDŁOWOŚCI PRZEMIANY BILIRUBINY

wzmożony rozpad erytrocytów, -zaburzenia wątrobowego uchwytu bilirubiny, -upośledzenie koniugacji bilirubiny w komórkach wątroby, -upośledzenie wydzielania bilirubiny do żółci

239) OPISZ NIEPRAWIDŁOWOŚCI PRZEMIAN WIELOCUKROW

240) OPISZ BUDOWĘ ANATOMICZNĄ PĘCHEŻYKA ŻÓŁCIOWEGO

Wyściska pęcherzyka żółciowego składa się z komórek nabłonkowych, które pokrywają jego ścianę, zbudowaną z mięśni gładkich. Komórki nabłonkowe tworzą płaty pokrywające różne okolice ciała. Komórki nabłonkowe pęcherzyka żółciowego wchłaniają wodę z zielonkawego płynu, zwanego żółcią, powodując jego zagęszczenie. Kiedy pęcherzyk żółciowy jest pusty, jego ściana kurczy się, a wyściółka fałduje.

241) ROLA ŻÓŁCI W PROCESACH TRAWIENNYCH

Rola żółci w procesach trawienia polega na: aktywowaniu enzymów trzustkowych, przede wszystkim lipazy, emulgowaniu tłuszczów, rozpuszczaniu kwasów tłuszczowych oraz wzmaganiu perystaltyki jelit

242) WYMIEŃ PRODUKT WYTWARZANY PRZEZ WĄTROBĘ I OPISZ JEGO ROLĘ W

PROCESACH ŻYCIOWYCH ORGANIZMU

produkuje i magazynuje niektóre białka surowicy krwi (np. albuminę) Albuminy pełnią kluczową rolę w utrzymaniu ciśnienia onkotycznego niezbędnego do zachowania prawidłowych proporcji między ilością wody zawartą we krwi a ilością wody w płynach tkankowych. Rolą albumin jest także działanie buforujące pH, transport niektórych hormonów, leków, kwasów tłuszczowych i barwników żółciowych oraz wiązanie i transport dwutlenku węgla.

243) OPISZ BUDOWĘ ANATOMICZNĄ WĄTROBY

W budowie anatomicznej wątroby wyróżnia się dwie powierzchnie: przeponową, która dzieli się na: część przednią,część prawą,część górną, część tylną (pole nagie, area nuda) - jedyna z części powierzchni przeponowej, o wyraźnych granicach nie pokryta otrzewną oraz powierzchnię trzewną

244) WYMIEŃ PRZYCZYNY POWSTAWANIA NIEWYDOLNOŚCI WĄTROBY

wirusowe zapalenie wątroby typu B, D i A, zapalenie wywołane przez wirus opryszczki zwykłej, narkotyki, toksyny,

245) OPISZ BUDOWĘ MORFOLOGICZNĄ WĄTROBY

Wątroba jest największym gruczołem zewnątrzwydzielniczym i wewnątrzwydzielniczym. Zbudowana jest z komórek miąższowych czyli z hepatocytów (85%) oraz z komórek śródbłonkowych.

246) CZEGO NIE MOŻESZ ROBIĆ GDY JESTEŚ ŚWIADKIEM NADAPDU PADACZKI

nie przenoś go, nic podnoś ani nie szarp. Nie próbuj "cucić" chorego polewając go wodą, bijąc po twarzy itp.;nic wolno niczego wkładać choremu do ust.

247) JAK POMÓC CHOREMU W CZASIE NAPADU PADACZKOWEGO

Zapewnić bezpieczeństwo przed urazami, pozycja bezpieczna na boku chroni przed zakrztuszeniem się, większość napadów mija po 2-3 minutach. Jeśli napad jest dłuższy(7-10min) wezwać pogotowie.

248) JAK UNIKNĄĆ NAPADÓW PADACZKI

-unikac przerywanych bodzcow swietlnych tzn.swiatla dyskoteki,telewizor

-nie spozywac alkoholu

-regularny i wystarczajacy dlugi sen

-unikac chorob infekcyjnych

249) WYMIEŃ I KRÓTKO SCHARAKTERYZUJ MECHANIZM POWSTAWANIA PADACZKI

Napad padaczkowy powstaje wskutek nieprawidłowych, nadmiernych wyładowań bioelektrycznych w komórkach nerwowych mózgu. Może pojawić się w każdej grupie komórek nerwowych . Jeśli mechanizmy hamujące nie są dostatecznie sprawne, szybko przechodzi na inne komórki, prowadząc do gwałtownego zaburzenia pracy całego mózgu. Napad jest wtedy uogólniony i przebiega z reguły z utratą świadomości. Zdarza się, że gwałtowne pobudzenie powstające w określonej grupie komórek zostaje ograniczone i obejmuje tylko niektóre struktury mózgowia. Mamy wówczas do czynienia z napadami ogniskowymi lub zwane inaczej częściowymi. Jeśli jednak siła tego wyładowania jest duża, bądź też procesy hamowania zbyt słabe, wyładowanie może objąć cały mózg, a wtedy napad częściowy przekształca się wówczas w napad wtórnie uogólniony

250) OPISZ STAN PADACZKOWY

powtarzające się z dużą częstotliwością napady padaczkowe (kilkadziesiąt do kilkuset w ciągu doby). W przerwach między napadami chory nie odzyskuje przytomności. Stan padaczkowy zagraża życiu, konieczne jest umieszczenie chorego w szpitalu.

251) JAK ROZPOZNAĆ PADACZKĘ

Rozpoznanie padaczki ustala się głównie na podstawie dokładnie zebranego wywiadu. EEG jest jedynym badaniem, przy pomocy którego można wykazać istnienie nieprawidłowej czynności bioelektrycznej mózgu, będącej istotą padaczki. Ma ono bardzo ważne znaczenie w rozpoznawaniu typów napadów i rodzaju padaczki, ustaleniu rokowania i sposobów leczenia. Jednakże, u niektórych chorych na padaczkę, zapisy EEG mogą być prawidłowe. Z drugiej strony sam fakt występowania zmian napadowych w EEG nigdy nie przesądza o rozpoznaniu padaczki. Wynik EEG zawsze musi być interpretowany łącznie z danymi z wywiadu

252) OPISZ JAK WYGLADA TYPOWY NAPAD PADACZKOWY

Typowy napad padaczki wiąże się najczęściej z naprężeniem ciała, ,drgawkami i ślinotokiem , a także utratą przytomności. Trwa zazwyczaj około 3 minut. Zdarzają się jednak odstępstwa od tej zasady i można spotkać napady noszące znamiona nietypowe dla choroby. Chory nieruchomieje, traci świadomość , bełkoce, rozbiera się. Może zdarzyć się , że choremu tężeje twarz , drgają powieki i ręce, ale nie traci przytomności.
Czasami może wystąpić utrata kontaktu z otoczeniem ,z rzeczywistością, wpatrywanie się bezmyślne w jeden punkt

253) SCHARAKTERYZUJ OBJAWY NAPADU PADACZKI

naprężenie ciała, wygięcie w łuk, drgawki, szczękościsk, ślinotok, bezwiedne oddanie moczu, utratę przytomności.

254) SCHARAKTERYZUJ KREW JAKO TKANKĘ ŁĄCZNĄ

Krew - jest swoistą odmianą tkanki łącznej, której substancja międzykomórkowa (osocze 55% objętości krwi ) jest płynna. W osoczu zawieszone są elementy morfotyczne - krwinki : czerwone (erytrocyty) i białe (leukocyty) oraz płytkowe (trombocyty). Krew, obok funkcji, odgrywa ważną rolę w procesach termoregulacji, ponieważ-przepływając przez skórę i płuca - umozliwia wymianę ciepła między organizmem a otoczeniem. Objętość krwi wynosi 5-6 l, co stanowi średnio 7,5% masy ciała.

255) WYMIEŃ PRZECIWSKAZANIA DO TRANSFUZJI KRWI

alloimmunizacja antygenów krwinek czerwonych, płytkowych i leukocytów nadwrażliwość na białko osocza

256) WYMIEŃ WSKAZANIA DO TRANSFUZJI KRWI

Głównym wskazaniem do podania pełnej krwi chorym intensywnie krwawiącym jest utrata 25% objętości krwi krążącej. Wskazaniem do podania krwi jest również: leczenie niedokrwistości, choroba hemolityczna

257) SCHARAKTERYZUJ NIEZGODNOŚĆ W ZKRESIE GRUP GŁÓWNYCH

Do konfliktu serologicznego może dojść w przypadku istnienia niezgodności serologicznej pomiędzy rodzicami dziecka. Gdy przyszła mama ma grupę krwi Rh ujemną a ojciec dziecka Rh dodatnią to mówi się wówczas o istnieniu tzw. niezgodności serologicznej. Do konfliktu serologicznego dochodzi wówczas, gdy dziecko odziedziczy Rh ojca i jego krwinki w czasie ciąży przenikną do krwioobiegu matki. Dochodzi do tej sytuacji najczęściej podczas porodu lub poronienia. Wówczas organizm matki zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko krwinkom płodu

258) WYMIEŃ SCHEMAT PODAWANIA IMMUNOGLOBULINY ANTY D W POLSCE

W Polsce obowiązuje następujący schemat podawania immunoglobulikny anty D:
1. Podanie 50 µg immunoglobuliny anty D wszystkim kobietom Rh (-),bez
przeciwciał anty Rh: -po poronieniu samoistnym -po poronieniu sztucznym -po wyłyżeczkowaniu ciąży obumarłej -po operacji ciąży ektopowej -po wykonaniu amniopunkcji, kordocentezy, biopsji kosmówki, -po stwierdzeniu krwawienia z dróg rodnych (poronienie zagrażające)
2. Podanie 150 µg immunoglobuliny anty D wszystkim pacjentkom z grupą Rh (-),
bez przeciwciał, które urodziły dziecko Rh (+):
-po porodzie fizjologicznym, -po porodzie ciąży obumarłej,
-przy krwawiącym łożysku przodującym.
3. Podanie 300 µg immunoglobuliny anty D tej samej grupie pacjentek:
-po porodach w ciąży mnogiej, -po cięciu cesarskim, -po porodach zabiegowych, -po ręcznym oddzieleniu łożyska, -po wyłyżeczkowaniu jamy macicy.
Profilaktyczne podanie 150 µg immunoglobuliny anty D w 28 tygodniu ciąży wszystkim kobietom Rh (-) bez przeciwciał anty Rh uzupełnione podaniem poporodowym zgodnie z zasadami opisanymi powyżej zwiększa skuteczność profilaktyki do przeszło 99%. Konflikt serologiczny może powstawać również w zakresie grup głównych A, B, AB oraz antygenów Kell, Duffy, Kid. Występują one jednak znacznie rzadziej i nie stanowią takiego zagrożenia dla płodu."

259) WYMIEN I SCHARAKTERYZUJ POSTACIE CHOROBY HEMOLITYCZNEJ

Uogólniony obrzęk płodu (hydrops fetalis) - Jest to najcięższa postać choroby hemolitycznej w której stwierdza się uogólnione obrzęki skóry i tkanki podskórnej, którym często towarzyszą wybroczyny krwotoczne na skórze, a w jamie brzusznej płyn przesiękowy. Jednocześnie dochodzi do powiększenia wątroby i śledziony. W morfologii stwierdza się niedokrwistość, hipoproteinemię i hiperkaliemię. W wyniku zaburzeń hemodynamicznych dochodzi do niewydolności krążenia. W przebiegu uogólnionego obrzęku często dochodzi do obumarcia wewnątrzmacicznego płodu lub szybkiego zgonu po porodzie.

-Ciężka żółtaczka hemolityczna (icterus) - W przebiegu tej postaci noworodek rodzi się z objawami żółtaczki albo żółtaczka pojawia się już w pierwszej dobie życia i jest silnie wyrażona. W przypadku nie leczenia może dojść do przekroczenia progu stężenia bilirubiny pośredniej, która zacznie przechodzić przez barierę naczyniowo-mózgową doprowadzając w konsekwencji do żółtaczki jąder podstawy mózgu (kernicterus) i uszkodzenia mózgu. Ryzyko rozwoju żółtaczki jąder podstawy przy stężeniu bilirubiny pośredniej równym 30m% wynosi około 50%. Jednak w przypadku prawidłowo leczonej choroby hemolitycznej nie powinno dojść do uszkodzenia mózgu. W przebiegu żółtaczki hemolitycznej wątroba i śledziona są często powiększone, stwierdza się wybroczyny na skórze a płyn owodniowy oraz maź płodowa może mieć żółty kolor.

-Ciężka niedokrwistość noworodków (anemia) - Postać ta w lżejszych przypadkach charakteryzuje się niedokrwistością, która może pojawić się nawet po kilku tygodniach od urodzenia, co jest spowodowane utrzymywaniem się przeciwciał przez około 6 tygodni po porodzie. W przypadku ciężkiej niedokrwistości dziecko rodzi się z blado-woskowym kolorem skóry, dużym brzuchem, z powiększoną wątrobą i śledzioną. Objawom tym mogą towarzyszyć obrzęki o różnym nasileniu, jak również przesięki do jam surowiczych ciała.

260) CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ KONFLIKT SEROLOGICZNY W UKŁADZIE RH

Do konfliktu serologicznego może dojść w przypadku istnienia niezgodności serologicznej pomiędzy rodzicami dziecka. Gdy przyszła mama ma grupę krwi Rh ujemną a ojciec dziecka Rh dodatnią to mówi się wówczas o istnieniu tzw. niezgodności serologicznej. Do konfliktu serologicznego dochodzi wówczas, gdy dziecko odziedziczy Rh ojca i jego krwinki w czasie ciąży przenikną do krwioobiegu matki. Dochodzi do tej sytuacji najczęściej podczas porodu lub poronienia. Wówczas organizm matki zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko krwinkom płodu

261) CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ NIEZGODNOŚĆ SEROLOGICZNA

Niezgodność serologiczna jest sytuacja, w której na krwinkach czerwonych płodu, występują antygeny układu czynnika RH lub antygeny grup głównych, które są nieobecne na krwinkach matki. Do konfliktu serologicznego dochodzi wtedy, kiedy matka w wyniku immunizacji rozpocznie wytwarzanie przeciwciał przeciwko krwinkom jak ma to miejsce w układzie RH. W konflikcie w układzie AB0, za uszkodzenie krwinek płodu odpowiedzialne są przeciwciała naturalnie występujące we krwi matki. Choroba hemolityczna, do której dochodzi w wyniku konfliktu serologicznego, jest procesem złożonym w efekcie którego dochodzi do rozpadu krwinek czerwonych płodu (hemolizy). Jest to wyłącznie choroba płodu, całkowicie bezobjawowa dla matki

262) SCHARAKTERYZUJ SKAZĘ KRWOTOCZNA NABYTĄ

Skazy krwotoczne nabyte spowodowane niedoborem czynników osoczowych są najczęściej związane z chorobami wątroby lub z podawaniem leków zmniejszających krzepliwość krwi. Najczęstszą przyczyną tych skaz jest niedobór czynników grupy protrombiny, syntetyzowanych w wątrobie przy udziale witaminy K. Skaza objawia się powstawaniem krwawych wylewów i siniaków w skórze i tkance podskórnej. Częste są krwawienia w przewodu pokarmowego.

263) SCHARAKTERYZUJ ZESPÓŁ ŚRÓDNACZYNIOWEGO WYKRZEPIENIA

Zespół śródnacisyniowego wykrzepiania jest ciężką, a zarazem szczególna postacią skazy krwotocznej. Polega on na tworzeniu się licznych, drobnych zakrzepów w naczyniach krwionośnych, co łączy się ze zużyciem czynników krzepnięcia i płytek krwi, a to z kolei powoduje ich niewystarczającą ilość dla prawidłowego krzepnięcia. Jest to stan bardzo dynamiczny i niebezpieczny dLa życia. Wymaga intensywnego leczenia

264) PRZYCZYNY POWSTAWANIA SKAZY NACZYNIOWEJ

Skazy naczyniowe mogą być również spowodowane działaniem czynników toksycznych pochodzenia chemicznego lub bakteryjnego i wówczas musi być leczona ich przyczyna.Zespół Schónleina- Henocha jest szczególna postacią skazy naczyniowej na tle alergicznym- immunologicznym. Zespół ten rozpoczyna się nagle. Wybroczynom na skórze towarzyszy gorączka i bóle stawów nierzadko z ich obrzękiem i zaczerwienieniem, często pokrzywka. Mogą wystąpić silne bóle brzucha spowodowane wybroczynami na otrzewnej oraz krwiomocz. Choroba rokuje pomyślnie, choć zdarzają okresowe nawroty.

265) CZYNNIKI WYWOLUJĄCE SKAZĘ KRWOTOCZNĄ

Niedobór każdego czynnika krzepnięcia zaburza przebieg tego tzw. "kaskadowego" mechanizmu aktywacji i może spowodować wystąpienie objawów skazy krwotocznej. W rzeczywistości niedobory niektórych czynników można wykazać tylko za pomocą badań a objawy skazy nie pojawiają się wcale lub dają o sobie znać tylko po ciężkich urazach. Natomiast niedobory innych białek osoczowego układu krzepnięcia powodują bardzo ciężkie krwotoki. Hemofilia jest najbardziej znaną i najcięższą rodzoną skazą krwotoczną.

266) CO TO JEST SKAZA KRWOTOCZNA

- W przypadku złego funkcjonowania czy braku któregokolwiek z czynników biorących udział w układzie hemostazy, krew przestaje krzepnąć albo proces krzepnięcia wydłuża się. Następuje wówczas wzmożona tendencja do krwawień, a w razie urazu- trudne do opanowania krwawienia. Stan ten nazywa się skazą krwotoczną.

267) WYMIEŃ ELEMENTY UKŁADU HEMOSTAZY

temperatura ciała (u organizmów stałocieplnych), pH krwi i płynów ustrojowych, ciśnienie osmotyczne, objętość płynów ustrojowych (stan nawodnienia organizmu), stężenie związków chemicznych w płynach ustrojowych (np. glukozy w osoczu), ciśnienie tętnicze krwi, ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla we krwi

268) WYMIEŃ ZESPOŁY ROZROSTOWE UKŁADU KRWIOTWÓRCZEGO I LIMFATYCZNEGO

Białaczki- ostra białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna, przewlekła białaczka szpikowa, przewlekła białaczka emfatyczna, szpiczak mnogi, Skazy krwotoczne

269) WYMIEŃ RODZAJE NIEDOKRWISTOŚCI I SCHARAKTERYZUJ

-Niedokrwistości spowodowane utratą krwi (organizm traci erytrocyty). Są to niedokrwistości pokrwotoczne. -Niedokrwistości będące wynikiem upośledzonego wytwarzania erytrocytów (np. w chorobach szpiku, ale też przy braku niezbędnych do tworzenia erytrocytów substancji takich jak żelazo, witamina B12 czy też kwas foliowy). Są to niedokrwistości niedoborowe oraz aplastyczne.

-Niedokrwistości związane ze skróconym czasem życia erytrocytów (przy zwiększonym niszczeniu erytrocytów przez organizm - np. nieprawidłowych erytrocytów). Są to niedokrwistości hemolityczne (hemoliza - rozpad krwinek).

270) PRZYCZYNY POWSTANIA NIEDOKRWISTOŚCI

Ogólnie, przyczyny niedokrwistości to:
- utrata erytrocytów w wyniku krwawienia lub rozpadu (hemolizy) krwinek czerwonych, np. na skutek urazu lub w przebiegu zakażenia;
- zmniejszone lub upośledzone wytwarzanie erytrocytów, np. w niedokrwistości z niedoboru żelaza lub kwasu foliowego.

271) SCHARAKTERYZUJ OBJAWY NIEDOKRWISTOŚCI

Objawy kliniczne zależą od rodzaju niedokrwistości. Najczęściej występuje łatwa męczliwość, ogólne osłabienie, zaburzenia koncentracji, bóle i zawroty głowy, bladość skóry i błon śluzowych, przyspieszona czynność serca

272) CZYNNIK WARUNKUJĄCY HEMOSTAZĘ

Prawidłowy stan naczyń krwionośnych krwinki płytkowe, osoczowe czynniki krzepniecia krwi układ fibrynolityczny

273) WYMIEŃ CZYNNIK KRZEPNIĘCIA KRWI

grupa substancji (głównie białek i polipeptydów) obecnych w osoczu, odpowiedzialnych za proces krzepnięcia krwi. Dwanaście z nich oznaczono cyframi rzymskimi, np. czynnik II - protrombina, III - tromboplastyna, IV - jony wapnia. Pozostałe, odkryte później, nie mają numeracji. Każdy białkowy czynnik krzepnięcia (z wyjątkiem czynnika I - fibrynogenu) jest aktywowany w wyniku reakcji enzymatycznej z udziałem poprzednio zaktywowanego czynnika (proces kaskadowy). krzepnięcie krwi.

274) CO TO JEST LECZENIE SKOJARZONE BÓL

W przypadku bólów przewlekłych najlepsze efekty daje tzw. leczenie skojarzone, czyli wykorzystywanie różnych metod terapii i łączenie ich, w zależności od rodzaju bólu.

275) JAKIE INNE OPRÓCZ FARMAKOLOGICZNEGO I NIE FARMAKOLOGICZNEGO

ISTNIEJĄ SKUTECZNE METODY ZWALCZANIA BÓLU

fizykoterapeutyczne i rehabilitacja-elektroterapia (elektoakupuktury czyli stymulacja prądem), laseroterapia (laseropunktury czyli stymulacja laserem), krioterapia, promieniowanie podczerwone, zabiegi polem magnetycznym, termolezja (niszczenie szlaku bólowego temperaturą), blokady, ultradźwięki, operacyjne, aromaterapia, ziołolecznictwo, psychoterapia (hipnoza), neurostymulacje, znieczulenia.

276) NA CZYM POLEGA NIE FARMAKOLOGICZNE LECZENIE BÓLU

Nie farmakologiczne- są coraz częściej stosowane, aczkolwiek powinny być zlecone i wykonywane wyłącznie przez doświadczonych terapeutów. Jest ich również szeroka gama: od blokad poszczególnych nerwów, poprzez dokanałowe podawanie leków aż do zabiegów neurochirurgicznych. Swoje trwałe miejsce w terapii walki z bólem znalazła akupunktura.

277) NA CZYM POLEGA FARMAKOLOGICZNE LECZENIE BÓLU

Farmakologiczne- polegają na stosowaniu środków przeciwbólowych, dobierając ich moc do skali bólu, począwszy od niesteroidowych leków przeciwzapalnych i leków nieopioidowych to przede wszystkim Paracetamol, po leki opioidowe to inaczej narkotyki. Stosowane są leki wspomagające, spośród których należy wymienić leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe, sterydy, magnez.

278) WYMIEŃ METODY LECZENIA BÓLU - istnieją farmakologiczne i nie farmakologiczne metody walki z bólem.

279) KTO ZAJMUJE SIĘ LECZENIEM BÓLU

Leczyć ból może każdy lekarz, ale w praktyce w Polsce najczęściej zajmują się tym anestezjolodzy. Tylko oni, zdobywając specjalizację, uczą się o mechanizmach powstawania bólu. Dla innych lekarzy ból pozostaje jednym z objawów choroby. Poza tym anestezjolodzy mają praktyczne umiejętności stosowania inwazyjnych technik przeciwbólowych, takich jak znieczulenia przewodowe czy neuroliza. W poradniach przeciwbólowych oprócz anestezjologów leczeniem bólu zajmują się też neurolodzy, reumatolodzy, psychoterapeuci, psycholodzy i rehabilitanci.

280) CO TO JEST OCENA BÓLU NUMERYCZNA

Numeryczna- oceniająca ból w skali liczbowej, gdzie 0 oznacza brak bólu, a 10 najsilniejszy ból jaki chory może sobie wyobrazić.

281) CO TO JEST OCENA BÓLU WERBALNA

Werbalna- oceniająca ból w sposób opisowy. W skali tej chory może opisać ból posługując się czterema stopniami jako: brak bólu, ból słaby, ból umiarkowany, ból silny lub dodatkowo, stopień piąty- ból nie do zniesienia.

282) CO TO JEST OCENA BÓLU WIZUALNA

Wizualna- najbardziej popularna jest tzw. skala wzrokowo - analogowa. Posługując się linijką długości 10 cm, określa się natężenie odczuwanego bólu, gdzie 0 oznacza całkowity brak bólu, natomiast 10 najsilniejszy ból, jaki można sobie wyobrazić.-

283) PODAJ JAKI JEST PODZIAŁ SKALI NATĘŻENIA BÓLU - Skale oceny stopnia natężenia bólu możemy podzielić na trzy grupy Wizualna,werbalna,numeryczna

284) PODAJ OGÓLNE PRZYCZYNY BÓLU -

zewnętrzne - np. zmiana pogody, intoksykacja itp.wewnętrzne- np. ból przy niedotlenieniu, itp.

285) JAKIE SĄ PRZYCZYNY BÓLU PRZEWLEKŁEGO

przyczyny bólu przewlekłego: ból nowotworowy, ból w przewlekłym zapaleniu trzustki, ból reumatyczny, ból związany ze zmianami zwyrodnieniowymi, ból fantomowy -ból po-urazowy, bóle migrenowe

286) BÓL PRZEWLEKŁY-

ból, który trwa dłużej niż trzy miesiące. Może go wywołać zarówno podrażnienie zakończeń nerwowych (dzieje się tak m.in. w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby zwyrodnieniowej stawów), jak i uszkodzenie układu nerwowego (m.in. uszkodzenia rdzenia kręgowego). Ból przewlekły traktowany jest jako choroba i trzeba go leczyć.

287) KIEDY BÓL OSTRY PRZECHODZI W BÓL PRZEWLEKŁY

Większości przypadków, przy prawidłowo prowadzonym leczeniu, ból ostry ustępuje po kilku, najpóźniej kilkunastu dniach. Jednak w przypadku braku leczenia lub nieskutecznej terapii przeciwbólowej utrzymujący się ostry ból indukuje patologiczne zmiany w układzie nerwowym i wtedy ostry ból przechodzi w ból przewlekły

288)WYMIEŃ PRZYCZYNY BÓLU OSTREGO

Przyczyną bólu ostrego jest najczęściej podrażnienie zakończeń nerwowych. Najczęstsze przyczyny bólu ostrego: wszelkie urazy, ból wieńcowy, ból w ostrym zapaleniu trzustki, ból spowodowany pęknięciem wrzodu żołądka lub dwunastnicy, kolka żółciowa, ból w zapaleniu wyrostka robaczkowego, kolka nerkowa. Większości przypadków, przy prawidłowo prowadzonym leczeniu, ból ostry ustępuje po kilku, najpóźniej kilkunastu dniach

289) CO TO JEST BÓL OSTRY

Ból ostry- pojawia się nagle, jest wywołany uszkodzeniem, zagrożeniem uszkodzenia ciała lub ewentualnie określoną chorobą- zarówno skóry jak i głębiej położonych tkanek. Ma on za zadanie ostrzegać przed niebezpieczeństwem lub informować o chorobie. Ten rodzaj bólu uśmierza się i jednocześnie leczy przyczynę, która go wywołała (chorobę lub uszkodzenie).

290) PODAJ RODZAJE BÓLU I KRÓTKO JE SCHARAKTERYZUJ - Wyróżniamy dwa główne rodzaje bólu: ostry, przewlekły i dalej pyt 288 i 289

291)NA CZYM POLEGA PRZEKAZYWANIE BÓLU

Doznanie bólu jest przekazywane do kory mózgu przez nerwy:przewodzące szybko (przekaz szybki) jako zlokalizowany ból ostry.przewodzące powoli (przekaz wolny) jako trudny do zlokalizowania ból tępy

292)JAK DOCHODZI DO POWSRTANIA BÓLU

Mechanizmy pojawiania się bólu są różne. Najczęściej powstaje, gdy zostaną podrażnione na skutek urazu lub choroby zakończenia nerwowe zwane receptorami bólu. Impuls ten poprzez nerwy obwodowe przekazywany jest do rdzenia kręgowego. Tam jest poddany wstępnej „obróbce": zostaje wzmocniony albo osłabiony. Później sygnał wędruje do mózgu, gdzie rozpoznawany jest jako ból. Wtedy też pojawiają się emocje związane z czuciem bólu m.in. lęk, niepokój, strach, którego doznaje człowiek w sytuacji zagrażającej życiu. W przypadku bólu psychogennego mechanizm ten nie zachodzi, bo ma on swoje źródło tylko i wyłącznie w psychice, np. nierozładowane napięcie lub lęk powodują bóle żołądka lub głowy. Widzimy więc, że wcale nie musi dojść do uszkodzenia ciała, aby coś nas zabolało

293) OPISZ DZIAŁANIE BÓLU

Ból działa jak sygnał, który powiadamia nas, że w organizmie dzieje się coś złego. Jest to nieprzyjemne subiektywne doznanie, nie tylko czuciowe, fizyczne, ale także emocjonalne. Pojawia się zwykle, gdy zostaną uszkodzone tkanki lub jako ostrzeżenie przed ich uszkodzeniem. Zdarza się jednak, że ból jest często emocjonalnym subiektywnym uczuciem, np. ból fantomowy (odczuwamy po amputacji: boli kończyna, którą odjęto) lub dolegliwości psychogenne (mające źródło w psychice), których nie można uzasadnić jakimkolwiek uszkodzeniem ciała lub chorobą.

294)JAKIE CZYNNIKI WPŁYWAJĄ NA BÓL

mechaniczne:uderzenia,naciągnięcie,złamanie,kurcz,

chemiczne -powstające w ognisku zapalnym lub niedokrwionym,oparzenia

295) PODAJ DEFINICJĘ BÓLU

jest to przykre doznanie, wynikające z podrażnienia zakończeń nerwów czuciowych przez czynniki:mechaniczne- np.: uderzenie, naciągnięcie,złamanie, kurcz, itp.chemiczne- powstające w ognisku zapalnym lub niedokrwionym np.: ból niedokrwienny mięśnia sercowego, różne odczyny zapalne, oparzenia, itp.

---