ROZUMIENIE KULTURY I LITERATURY W BADANIACH KULTUROWYCH (D)

BADANIA KULTUROWE - są obniżeniem rangi literaturoznawstwa i jednocześnie podniesieniem rangi literatury. Według tych badań literatura nie zajmuje wyjątkowej pozycji w kulturze i nie posiada autonomii.

Badania kulturowe zajmują się wszystkim, co należy do sfery kultury, a ich celem jest interpretowanie wzajemnego związku jaki zachodzi między kształtowaniem, a byciem kształtowanym w kulturze.

Możliwa jest indywidualna inwencja, każdy jest komponentem kultury i może na nią wpływać, a ona na niego.

Jak zostało już wcześnie wspomniane, badania kulturowe detronizują literaturę, a intronizują akt lektury.

AKT LEKTURY - akt interpretacji rzeczywistości, ogół praktyk symbolicznych, które wpływają na nasze sposoby reprezentowania rzeczywistości. Lektura to sposób orientowania się w świecie. Akt czytania jest pewną interwencją polityczną. Nie ma stosunków wolnych od polityki. Jest to również krytyczna praktyka, która traktuje texty jako przestrzeń, w której uwidaczniają się relacje władzy

POLITYKA - stosunek do władzy i sieć relacji w obrębie władzy.

Istotnym dziełem w tej kwestii zdaje się być „Poetyka kulturowa” S. Greenblatta. Według niej należy stawiać określone pytania dziełom kultury: czy moja wolność jest ograniczona czy zmieniona przez kulturę? Jakie miejsce zajmuje dzieło w historii literatury? Jak jest ono wartościowane?

Innym myślicielem jest Pierre Bourdie, który twierdzi, że człowiek chce zrozumieć i wpływać na kulturę. Kultura nie jest tym, co dane ale tym co zadane. Trzeba nieustannie zwiększać swoją kompetencję aby móc wpływać na rzeczywistość. Człowiek odczuwa lęk przed kto uświadomi i obnaży jego niekompetencję.

W „Męskiej dominacji” Bourdie uważa, że kultura jest ciągle dynamiczna. Pojawia się pojęcie KAPITAŁU SYMBOLICZNEGO czyli wynik przekształcenia rozmaitych postaci kapitału w zasady widzenia rzeczywistości np: kapitał ekonomiczny, społeczny.

KAPITAŁ KULTUROWY - Symboliczny stopień posiadanej wiedzy i kwalifikacji, niezbędny dla każdego z nas aby wejść w krąg pożądanych instytucji kulturowych. Cokolwiek materialnego byśmy nie posiadali przekształca się w kapitał symboliczny.

MICHAEL FOUCAULT w swojej książce „Nadzorować i karać” <1975> uważa za wzór relacji społeczeństwa kontrolującego siebie nawzajem cały czas - panopticum. na przykładzie modelu więzienia Benthama z 1785 r. Gdy ludzie czują się obserwowani zachodzi w nich potrzeba korygowania swoich zachowań i zachowujemy się poprawnie.

Nowoczesna kultura europejska powstała na skutek instytucjonalizacji technik obserwacji dyscyplinowania.

M.F stworzył tez pojęcie mikrofizyki władzy - zwraca uwagę na społeczeństwo jako sieć relacji władzy,; nie ma żadnego poziomu, na którym władza by nie istniała.

ZAGANIENIA MAŁE:

KAPITAŁ KULTUROWY - Symboliczny stopień posiadanej wiedzy i kwalifikacji, niezbędny dla każdego z nas aby wejść w krąg pożądanych instytucji kulturowych. Cokolwiek materialnego byśmy nie posiadali przekształca się w kapitał symboliczny

PRZEMOC SYMBOLICZNA - wszelkie przejawy manifestowania wyróżnionej pozycji społecznej, wywołuje ona efekty podobne do efektów wywołanych przez środki przymusu. Skutkiem tego są uległość czy posłuszeństwo, są one dobrowolne wobec tej quazi - magicznej władzy czyli zupełnie inaczej niż przy środkach przymusu.

DYSKURS - odgrywa ogromną rolę w sprawowaniu władzy. Jest to zbiór społecznych praktyk wypowiedzeniowych służących dyscyplinowaniu rzeczywistości tzn panowaniu nad nią i kontrolowaniu jej.

II znaczenie: dzielić rzeczywistość na dyscypliny, wprowadzać ład podziałów.

HABITUS - Wg P. Bourdieu habitus to system schematów myśli, percepcji, oceniania i działania. Jego koncepcja zakłada, że habitusem jest całe pomysłotwórcze otoczenie określonej osoby. Obejmuje to także osobiste wierzenia, skłonności oraz sposoby rozwiązywania problemów (wybór drogi, odpowiednie zachowanie). Teoria habitusu kwestionuje założenia koncepcji wolnej woli (ang. free will), z racji tego, że zakłada ograniczoną (przez usposobienie, czy gotowość do działania) możliwość wyboru. Jednak człowiek nie jest automatem, ponieważ każdy habitus wykazuje pewną elastyczność, ale żaden nie jest wyłącznie wolną wolą.

Ogromna część koncepcji habitusu zwraca uwagę na to, że istnieją nieograniczone możliwości działania, o których dana osoba nigdy by nie pomyślała. Z tego powodu takie opcje realnie nie istnieją, ponieważ nie można z nich korzystać. W typowych sytuacjach społecznych jednostka polega na znacznym zasobie scenariuszy zachowań i dużym zasobie wiedzy, co ukazuje człowieka jako posiadającego pewien obraz świata i przygotowanego do reakcji w określonej sytuacji.

Całkowite poznanie habitusu danej osoby nie jest możliwe, ze względu na fakt, że jest on zakorzeniony w podświadomości.

---