Trzustka0


TRZUSTKA

Trzustka jest drugim pod względem wielkości gruczołem trawiennym, a ponadto dokrewnym. W trzustce wyróżnia się: głowę, trzon i ogon. Masa jej wynosi od 70 do 100 g, długość od 12 do 20 cm, wysokość 4-5 cm, a grubość 2-3 cm. Trzustka leży w nadbrzuszu, głównie po stronie lewej, zaotrzewnowo, na tylnej ścianie jamy brzusznej, poprzecznie w stosunku do osi długiej ciała. Głowa trzustki objęta jest pętla dwunastnicy, a jej ogon sięga do wnęki śledziony. Budowa drobnowidowa trzustki pozwala na wyodrębnienie w niej części zewnątrz- i wewnątrzwydzielniczej. Trzustka ma budowę drobnopłacikową. Część zewnatrzwydzielnicza stanowi około 90%, a wewnątrzwydzelnicza zaledwie 10% masy gruczołu. Część zewnątrzwydzielnicza wytwarza sok trzustkowy, zawierający enzymy trawiące: węglowodany (amylaza), białka (trypsyna) i tłuszcze (lipaza). Sok ten odprowadzany jest przewodem trzustkowym głównym i dodatkowym do dwunastnicy. Część wewnątrz -wydzielnicza umiejscowiona jest przeważnie w obrębie ogona w postaci wysepek, utworzonych z trzech rodzajów komórek: alfa, beta, gamma. Komórki alfa wytwarzają glukagon podnoszący stężenie cukru we krwi. Komórki beta wytwarzają insulinę mającą zdolność obniżania stężenia cukru we krwi. Komórki gamma występują stosunkowo rzadko, wytwarzają somatostatynę pełniącą rolę miejscowego czynnika hamującego uwalnianie hormonów.

Funkcje trzustki

Trzustka to narząd gruczołowy położony w nadbrzuszu, poprzecznie, za żołądkiem. Składa się z głowy, trzonu i ogona, ma strukturę płatowo-zrazikową. Waży od 60 do 125 gramów, jednak przeważająca część jej masy nie jest gruczołem dokrewnym; nie produkuje hormonów, lecz soki trawienne, które są odprowadzane do przewodu pokarmowego, ściślej mówiąc - do dwunastnicy. Dziennie narząd ten wytwarza 1200-1500 ml soku trzustkowego, zawierającego enzymy trawiące cukry, białka i tłuszcz.
Ta czynność trzustki to jej funkcja egzokrynna, czyli wydzielanie zewnętrzne.

Funkcję endokrynną, czyli produkcję i wydzielanie do krwi hormonów, pełnią komórki zgrupowane w niewielkich skupiskach zwanych wyspami Langerhansa. Wyspy te są rozrzucone w całym narządzie, jest ich około miliona, a ich łączna masa stanowi zaledwie 2% masy całego gruczołu.
W obrębie wysp Langerhansa wyróżniono 3 rodzaje komórek: A, B, i D. W komórkach A wytwarzany jest glukagon, w komórkach B insulina, w D-somatostatyna.
Wszystkie hormony produkowane przez trzustkę są ważne dla organizmu, bowiem współpracują w utrzymaniu równowagi biochemicznej. I tak np. przeciwstawne oddziaływanie insuliny i glukagonu na gospodarkę węglowodanową pomaga w utrzymaniu stałego poziomu glukozy we krwi.
Glukagon ingeruje w przemianę tłuszczów, cukrów i białek. Powoduje rozpad glikogenu i uwolnienie glukozy z zapasów w wątrobie, rozpad tłuszczów (czyli lipolizę) w tkance tłuszczowej i wątrobie, oraz ma wpływ kataboliczny na białka. Szybko i efektywnie podnosi poziom glukozy we krwi, a bodźcem do jego wydzielania jest spadek glikemii.
Jego rola w organizmie to współpraca z insuliną w utrzymaniu równowagi przemiany materii i zachowaniu homeostazy (stałości środowiska wewnętrznego) węglowodanowej. Funkcja somatostatyny zaś polega na hamowaniu uwalniania innych hormonów.
Jednak z klinicznego punktu widzenia zdecydowanie najważniejsza jest insulina. O chorobach spowodowanych nadmiarem lub niedoborem innych hormonów trzustkowych prawie się nie słyszy, należą bowiem one do rzadkich patologii. Dlatego też dalej skupimy się na omówieniu działania insuliny.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Trzustka
chirurgia Pz trzustki
zapalenia trzustki
78 Hormony wysp trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki
Choroby trzustki
choroby trzustki i watroby 2008 2009 (01 12 2008)
Rak trzustki 9
Trzustka praca
Hormony trzustki
trzustka
2006 06 nowotwory slinianek trzustki
Ostre i przewlekłe choroby trzustki, Chirurgia(1)

więcej podobnych podstron