Stopniowanie kliniczne nowotworów służy ocenie stopnia początkowego choroby w momencie przyjęcia, jej postępu oraz skuteczności podjętego leczenia. Powszechne zastosowanie ma system klasyfikacji TNM wprowadzony przez UICC - Międzynarodową Unię Walki z Rakiem. Ma on na celu zebranie i zarejestrowanie obiektywnych danych dla potrzeb statystyczno - epidemiologicznych.

Skrót związany jest z 3 najważniejszymi cechami opisu choroby: T (Tumor) - guzem, N (Nodules) - regionalnymi węzłami chłonnymi, M (Metastases) - przerzutami odległymi.

W odniesieniu do procesu diagnostyczno-leczniczego wyróżniamy 4 rodzaje TNM:

cTNM (klasyfikacja kliniczna) - wykonywana przed podęciem leczenia w oparciu o badania

sTNM (klasyfikacja śródoperacyjna) - na podstawie badań i oceny w trakcie zabiegu

pTNM (klasyfikacja pooperacyjna) - wykonywana na podstawie: badań przed leczeniem operacyjnym, oceny śródoperacyjnej i badania histopatologicznego

rTNM (klasyfikacja ponownego leczenia) - obejmuje ocenę rozwoju choroby na różnych jej etapach przy wykorzystaniu różnych sposobów leczenia

Do każdej cechy T, N, M przypisane jest dodatkowe miano pozwalające na dokładniejsze określenie stopnia zaawansowania choroby, przedstawione w poniższej tabeli:

Cecha Określenie	T (guz pierwotny)	N (węzły chłonne)	M (przerzuty odległe)
(is) In situ	Guz w miejscu powstania	-------	--------
0	Brak pierwotnego guza	Brak przerzutów w węzłach	Brak przerzutów odl.
1,2…	(1,2,3,4) kolejne stadia zaawansowania	(1,2,3,) ilość zmienionych węzłów nowotworowych	(1) są przerzuty odległe
x	Nie można ocenić

Przykład:

Ocena zaawansowania klinicznego w przypadku raka odbytnicy wyglądać może następująco:

T2 N0 M0 - oznacza istnienie guza pierwotnego drugiego stopnia, brak przerzutów nowotworowych w regionalnych węzłach chłonnych i brak przerzutów odległych.

---