Zarządzanie strategiczne

Paradygmat - zespół założeń jakie obowiązują

Nie ma jednej jedynej słusznej metody zarządzania.

Zarządzanie jest specyficzną i wyróżniającą się cechą każdej organizacji.

Cele strategiczne mają wpływ na strukturę organizacji.

Organizacja - armia, przedsiębiorstwo, ministerstwo

Sektor biznesu w XXI w. nie będzie głównym sektorem wzrostu, głównym będzie sektor publiczny.

99% to podobne problemy jakimi zajmują się kierownicy.

Zasady każdej organizacji:

1. każda organizacja powinna być jawna (pracownicy znają i rozumieją strukturę swojej organizacji)

2. posiadanie organu który jest upełnomocniony do podejmowania ostatecznej decyzji

3. każdy pracownik powinien mieć jednego szefa

4. ograniczenie liczby ogniw przekazywania informacji

Zadaniem organizacji jest przewodzenie ludziom, a nie kierowanie nimi.

Szef powinien umieć wykorzystać specyficzne umiejętności i wiedzę pracowników aby zwiększyć wydajność pracy.

Celem procesu kierowania jest - zwiększenie wydajności pracy pracownika - specjalisty (stwarzanie sprzyjających warunków).

Zależność między szefem a podwładnym - jeżeli kierownictwo będzie nieumiejętnie zarządzać to nie da sobie rady z podległymi.

Pieniądz nie jest jedynym i wystarczającym motorem do motywowania pracowników.

Zakres zarządzania jest określony prawnie, ale tak w pełni nie jest.

Zarządzanie i granice narodowe nie są ze sobą spójne.

Zarządzanie jest tylko narzędziem formy strategią funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstw sposobów w jaki zamierza ona realizować swoje misje i realizować swoje cele strategiczne (postawione przed sobą).

Strategia odzwierciedla zakres i kierunki rozwoju przedsiębiorstw w dłuższej perspektywie.

Wizja - obraz, rzadko używane

Czynniki przy wyborze strategii:

• aktualna pozycja konkurencji

• przyjęta misja przedsiębiorstw i przewidywane zmiany w otoczeniu

• przyjęte kryteria wyboru

• warunki ograniczające

Przy ustalaniu strategii przedsiębiorstw, następujące kryteria:

1. mechanizm adaptacji przedsiębiorstw do otoczenia

• strategicznie stabilne

• strategicznie ochronne

• strategicznie progresywne

2. aktywność kierownictwa wobec wymagań otoczenia

• strategicznie defensywne

• strategicznie ofensywne

3. zachowanie się przedsiębiorstwa wobec otoczenia

• strategicznie czynne (kreują zmiany w otoczeniu)

• strategicznie przystosowujące przedsiębiorstwo do otoczenia związane z przetrwaniem

Strategie można podzielić:

1. ogólne

2. szczegółowe

Podstawowe rodzaje strategii przedsiębiorstw:

• marketingowa

• finansowa

• w zakresie działalności podstawowych i pomocniczych

• w zakresie zarządzania i organizacji

• personalne

Reguły dotyczące pewnych działań w przedsiębiorstwie:

• sposoby informacji wspomagane procesem zarządzania

• met. współdziałalność z otoczeniem i zachowanie się w pewnych kryzysowych sytuacjach

Zarządzanie i organizacja

• forma organizacji prawna

• struktury wewnętrzne przedsiębiorstw

Personalna

• rekrutacja i selekcja

• kształtowanie i rozwój personelu

• system oceny prac

• wynagradzanie

• kształtowanie stosunków międzyludzkich

Zarządzanie nowoczesne przedsiębiorstwem.

Zarządzanie nowoczesne przedsiębiorstwem - to zorientowane ryzyko konkurencyjne otoczenia w jakim znajduje się przedsiębiorstwo które powinno być otwarte na zmiany.

Myślenie: kompleksowe, trzeba wykorzystać wszystkie środki jakie przedsiębiorstwo posiada do realizacji zadań.

Na sukcesy mogą liczyć dzisiaj tylko te przedsiębiorstwa które mają wyraźnie określone cele, są dobrze zorganizowane, elastyczne, otwarte na nowe rozwiązania i zdecydowanie zmierzają do realizacji obranej strategii.

Zarządzanie strategiczne polega na planowaniu całego rozwoju przedsiębiorstwa na dłuższy okres i podejmowanie decyzji i działań zgodnie z długofalowymi celami.

Przedsiębiorstwo jest systemem otwartym którego zadaniem nie jest tylko przetrwanie ale także rozwój. Celem jest przetrwanie otrzymywanych z zewnątrz zasileń (surowce, energia, informacje) na produkt i wysyłanie dalej.

A

B

Zmiany w przedsiębiorstwie są nieciągłe i nieprzewidywalne, zmiany mogą dotyczyć dostarczanych surowców.

Rozwój - powinien być permanentną cechą każdego przedsiębiorstwa.

Dostarczanie nowych atrakcyjnych produktów.

Konieczne strategiczne myślenie dotyczy kierownictwa przedsiębiorstwa (kierowany proces wyobraźni).

Myślenie strategiczne ma na celu opisywanie na podstawie analizy i ekstrapolacji istniejących danych oraz pośrednio wiedzy, wyobraźni i intuicji, możliwych przyszłych sytuacji przedsiębiorstwa, a także dróg rozwoju, czyli przewidywanych zmian w otoczeniu i dokonaniu wyboru celów przedsiębiorstwa tak aby mogło ono zachować równowagę między tymi celami a zasobami i możliwościami jakie stwarza otoczenie.

Zastąpienie niepewności ryzykiem:

• możemy oszacować prawdopodobieństwo nastąpienia czegoś

• nie możemy czegoś przewidzieć

Myślenie strategiczne powinno być zorientowane na cele przedsiębiorstwa jako całości, ukierunkowane na tworzenie korzystnego wizerunku w społeczeństwie.

Zarządzanie strategiczne (wg Griffina) - proces zarządzania nastawiony na formułowanie i wdrażanie strategii które zapewnią doskonałe dostosowanie się organizmu do otoczenia i osiąganie jej strategicznych celów.

Zarządzanie strategiczne (wg Tomsona) - proces ustalania celów, formułowanie zadań koniecznych do ich osiągnięcia w pożądanym czasie, nadania mocy tym działaniom i szacowania możliwych do osiągnięcia rezultatów i postępów.

Elementy zarządzania strategicznego:

1. misja przedsiębiorstwa - która określa po co i dla czego przedsiębiorstwo istnieje

2. wizja strategiczna - wskazuje sytuacje w jakiej przedsiębiorstwo pragnie i może znaleźć się w przyszłości

3. cele i zadania - to co przedsiębiorstwo chce osiągnąć w przyszłości, to co musi być zrobione dla osiągnięcia tych celów

Strategia działania stanowi projekt zawierający kierunki instrumentów działań, jest więc koncepcją zapewnienia mu przyszłej pozycji względem otoczenia.

Wizja strategiczna - stanowi pełne spojrzenie w przyszłość przedsiębiorstwa, wynika nie tylko z wiedzy, zdolności aparacyjnych kierownictwa przedsiębiorstwa ale także z chęci imponowania otoczeniu.

Modele zarządzania obejmują fazy:

1. analiza pozycji wyjściowej (otoczenie i samo przedsiębiorstwo, perspektywy zmiany)

2. formułowanie możliwych alternatyw strategicznych i wybór strategii

3. opracowanie planu strategicznego w którym zostaną określone cele działania

4. kształtowanie organizacji z uwzględnieniem wykorzystania dla strategii struktur oraz doboru kierownictwa jednostek.

5. realizacja strategii, rozbudzenie motywacji, kontrola strategii

Etap I Etap II Etap III Etap IV Etap V Etap VI

1 2 3 4 5 6 7

I - Faza identyfikacji

II - Zbieranie i analizowanie informacji

• zbieranie i analizowanie informacji o środowisku

• określenie branży

• znajomość rynku

• poznanie słabych i mocnych stron swojej działalności

• zbadanie war. w dziedzinie działania

• poznanie kultury własnego przedsiębiorstwa

III - Faza poszukiwania i projektowania

• opracowanie kilku alternatyw strategicznych

• poszukiwanie szans we własnej działalności

IV - Faza oceny i selekcji

• kompleksowe rozważanie wariantów programów strategicznych

• uzgodnienie celów i środków

• wybór alternatywy optymalnej

V - Wdrażanie i realizacja strategii

• transpozycja założeń strategicznych na programy działania

• opracowanie programów strategicznych

VI - Faza projektowania i wprowadzania zmian

• dopasowanie organizacji do wymogów strategii

• inwestowanie

• wdrażanie nowych technologii i nowych wyrobów

• udoskonalenie systemu motywacji

VII - Faza nadzorowania i koordynacji

• zainstalowanie systemów wczesnego ostrzegania

• koordynacja systemów zarządzania strategicznego

• kontrola zbieżności osiąganych wyników z założonymi cenami

Faza 5,6,7 - działania strategiczne

Faza 3,4 - możliwości strategiczne

Faza 1,2 - badania strategiczne

Fazy: 1,2,3,4,5,6,7, - to skuteczna strategia przedsiębiorstwa

Strategia rozw. wytycza kierunki i reguły działania.

Strategia jest pewną grą o przyszłość, aby była skuteczna potrzebna jest wizja aby stworzyć realny obraz sytuacji przedsiębiorstwa w przyszłości.

Kierownictwo powinno odpowiedzieć na pytania:

• jaka firma chce być

• kiedy firma chce być

• gdzie firma chce być

Elementy wizji strategicznych:

• opis środowiska biznesu w szczególności zmiany prowadzące do powstawania nowych pomysłów

• definicja biznesu jaki chcemy prowadzić (obszary rynkowe jakie firma chce obsługiwać)

• opis wyróżniających się kompetencji istniejących w firmie już obecnie jak te które są możliwe do osiągnięcia

• zrozumienie konieczności tworzenia się kompetencji wyróżniających firmę (powinny być trwałe)

• zrozumienie prawdopodobnej drogi od miejsca które przedsiębiorstwo zajmuje obecnie do miejsca jakie chciałoby zająć dzięki kompetencji

Tworząc wizję firma musi położyć nacisk na uzyskanie trwałej przewagi konkurencyjnej.

Cztery pytania tworzenia wizji przyszłości:

1. Jaką pozycję zajmuje obecnie przedsiębiorstwo i jakie są jego możliwości rozwojowe?

2. Jaką pozycję chciało by zająć przedsiębiorstwo i jakie cele chce osiągnąć w okresie strategicznym?

3. Co obecnie utrudnia i co w przyszłości może utrudniać osiągnięcie pozycji chcianej?

4. Co powinno i musi uczynić przedsiębiorstwo aby przejść z obecnej pozycji na pozycję pożądaną?

Luka - odchylenie między stanem rzeczywistym a stanem pożądanym przedsiębiorstwa.

Luka statyczna - wszystko stabilne bez tendencji do zmian (różnica między stanami).

Jeżeli uwzględnimy zmiany mamy do czynienia z luką dynamiczną.

Model statyczny i dynamiczny opierają się na dwóch zasadach:

1. zmiany w otoczeniu są przewidywalne

2. opracowaną strategię jest w stanie manewrować swoją działalnością aby osiągnąć cel

Nie potrafimy przewidzieć w jakim kierunku zmiany nastąpią. Pomiędzy przedsiębiorstwem i otoczeniem istnieją pewne związki - otoczenie wpływa na przedsiębiorstwo i na odwrót.

Efekt synergiczny - należy uwzględnić oddziaływanie zewnętrzne na f.

Strategie powinno się traktować jako instrument optymalizacji zachowań.

Ważne jest dążenie do zespolenia czynników zewnętrznych z wewnętrznymi.

Można wyróżnić:

• strategie ofensywne

• strategie defensywne

Strategie przedsiębiorstw

Cztery grupy strategii podstawowych:

1. rozwojowe - typ ten dowodzi ekspansywnej firmy (zdobywanie nowych rynków zbytu, dywersyfikacja produkcji, rozwój działalności inwestycyjnej). Związane są z tym przekształcenia własnościowe. Pewna forma strategii aktywnych.

2. stabilizacyjne - zaktualizowana koncepcja firmy. Strategia zachowawcza (defensywna)

3. restrukturyzacyjne:

• strategie naprawcze (coś w przedsiębiorstwie działa nie tak jak powinno, tworzenie mechanizmów zabezpieczających.

• strategie dynamiczne stanowią proces ciągłego stałego doskonalenia

Wdrażanie tych strategii jest związane z koniecznością inwestowania jak również z koniecznością tworzenia struktur kontrolnych (związane z komputeryzacją).

4. defensywne - zorientowane na przetrwanie kryterium: minimalizacja strat

Strategie dziedzin

• strategie biznesu i domen - dotyczą jednego sektora, podstawą jest koncepcja konkurencyjności

Ad. 1.

Wytwarzanie unikatowych wyrobów lub świadczenie unikalnych usług (przywództwo jakościowe, wyróżnianie: wyroby, sposób usług, metody marketingowe itd.)

Ad.2.

Dążenie do minimalizacji kosztów

• eliminacja kosztów zbędnych

• eliminacja kosztów nieproduktywnych w sferze produkcji

• ograniczenie kosztów stałych w przedsiębiorstwie

• zwiększenie skali wytwarzania

Każda strategia może być dobra i skuteczna dla uzyskania przewagi pod pewnymi warunkami.

Zarządzanie wymaga długofalowego podejścia analizy rynku i otoczenia. Rozpatrujemy go jako sztuka dla przyszłości. Wymaga rozumienia zachowań w kraju jak i na świecie.

Aby było skuteczne trzeba spełnić:

1.Przedsiębiorstwo musi posiadać dobrze zorganizowany system informacji.

2.Przedsiębiorstwo musi sporządzić prognozę dotyczącą i opisującą otoczenie.

3.Każde przedsiębiorstwo w miarę możliwości musi określić swoją pozycję.

4.Przedsiębiorstwo musi starać się aby domeny jego działania (rynki) były w miarę atrakcyjne dla klienta.

5.Przedsiębiorstwo musi określić wewnętrzne warunki obranej strategii.

6.Przedsiębiorstwo musi dokonać wyboru optymalnego wariantu swojej strategii.

7.Przedsiębiorstwo musi opracować plany strategiczne, określone cele działania i zagrożenia strategiczne.

3 stopnie planów strategicznych:

a). długookresowe - powyżej 5 lat

b). średniookresowe - opracowane na okres 1-5 lat

c). krótkookresowe - na okres 1 roku, plany operatywne; zawarte środki oddziaływania na procesy produkcyjne muszą mieć pokrycie w budżecie

8.Przedsiębiorstwo musi stworzyć system wczesnego ostrzegania.

9.Kierownictwo przedsiębiorstwa musi uzyskać poparcie załogi dla wybranej i wprowadzanej strategii.

10.Kierownictwo przedsiębiorstwa powinno zapewnić bieżący nadzór i kontrolę realizacji przyjmowanej strategii.

Prawdziwy sukces przedsiębiorstwa opiera się na zyskach i stabilnej pozycji na rynku.

Zapewnienie reputacji (pozytywnej).

Zarządzanie marketingowe i przyjęcie strategii marketingowej - polega na tym, że podstawą działania wszystkich działów przedsiębiorstwa jest orientacja na klienta.

Marketing w przedsiębiorstwie nie zajmuje się tylko działaniami marketingu.

Istnieje tutaj orientacja na zadowolenie klienta (mentalność całej firmy).

Ta koncepcja jest nowoczesną koncepcją prowadzenia biznesu.

W przypadku sprzedaży producent nie wnika w potrzeby klienta, dba on tylko o produkcję.

Przez marketing rozumiemy także narzędzia jakie wykorzystujemy.

W marketingu w centrum uwagi jest klient i jego zadowolenie z produktu.

Konsument

reklama promocja sprzedaży sprzedaż osobista

Tworzenie struktury marketingu mix.

4 - c

1.wartość dla klienta

2.koszt

3.wygoda nabycia

4.komunikacja, dialog

Marketingowa strategia polega na poszukiwaniu obszarów działania segmentów.

Nowy wariant opracowania strategii marketingowej powinien zawierać:

1.Zbiór celów strategicznych (zyski, udział w rynku)

2.Określenie jakie grupy klientów przedsiębiorstwo zamierza obsługiwać.

3.Niezbędne informowanie o strategii głównych konkurentów.

4.Określenie asortymentu wyrobów.

5.Analiza stanu własnych struktur organizacyjnych pod kontem dostosowania do przyjętej strategii.

Analiza strategiczna - postanowienia badawcze których celem jest ocena aktualnie realizowanej strategii zarządzania i wytyczenie możliwych kierunków dalszej działalności.

Analiza odnosi się do trzech obszarów:

1.makrootoczenia

2.sektora

3.firmy

Analiza luki strategicznej

Do podstawowych metod analizy zaliczamy:

• analiza sektora luki

• analiza pięcioczynnikowa

• metoda punktacji warzonej

• mapa grup strategicznych

1.Analiza kluczowych czynników sukcesu.

2.Model cyklu życia produktu.

3.Metody portfelowe.

4.Metoda SWOT.

Planowanie - polega na opracowaniu koncepcji działania.

Dokumentacja analityczna - wszelkie dane źródłowe, porównawcze ekspertyzy.

Warianty planów - projekty decyzji - zaakceptowane przez kierownictwo.

Dokumentacja planistyczna - budżety i plany długoterminowe.

Zarządzanie strategiczne dokumentacją da przedsiębiorstwu wykaz zadań z zaznaczeniem tych które są kluczowe.

Parametry przedsięwzięć rynkowych:

• koszty

• zysk

• konkurencja

• specjalizacja pracowników

• wydajność pracy

• wyposażenie

Szczegółowym rodzajem planowania jest planowanie strategiczne.

Elementy charakteryzujące:

• podejście kompleksowe łączy proces decyzyjny

• oczekiwane rezultaty - podstawy strategiczne

• kreatywność

• innowacyjność

Planowanie strategiczne jest planowaniem długookresowym, stanowi sformalizowaną procedurę podejmowania decyzji.

a). zajmuje się zagadnieniami podstawowymi

• czym się zajmujemy, a czym powinniśmy

• kim są, a kim powinni być nasi klienci

b). stworzyć ramy dla planowania bardziej szczegółowego

c). pozwala na koncentrowanie zasobów przedsiębiorstwa

d). jest dzielnością najwyższego szczebla kierowniczego i ma na celu: trwałe zabezpieczenie rentowności przedsiębiorstwa.

Poszukuje odpowiedzi na pytania:

• w jakich domenach firma chce działać

• w jaki sposób chce wygrywać

• co jest długookresową podstawą sukcesu firmy

Planowanie strategiczne jest opracowywane na poziomie całego przedsiębiorstwa.

Globalizacja - koncepcja podejścia w zarządzaniu, postrzeganie świata jako jednego rynku.

Globalizację możemy rozpatrywać;

• wąsko- przedsięwzięcia rynkowe

• szeroko - stan i sposób myślenia i działania firmy oparty na światowej perspektywie

Proces globalizacji prowadzi do dużych związków przedsiębiorstw.

W firmie globalnej strategie planuje się w długim czasie:

• jacy będą klienci w tej perspektywie

• jak ma wyglądać zarządzanie firmą

Strategia globalna rozpatrywana rodzajowo.

Przedsiębiorstwa prowadzą badania porównawcze, służą kreowaniu wizerunku.

Podstawowe narzędzia zarządzania:

1.Programowanie - wyznaczanie kolejnych celów przedsiębiorstwa, sprecyzowanie założeń.

2.Planowanie - rozwijanie programu pod kątem realizacji zadań (rozdzielamy zadania pomiędzy komórki).

We wszystkich strefach działalności firmy musi być rozwój.

Rozwój firmy związany z:

I

- restrukturyzacją przedmiotową - zmiana systemów w sferze techniczno organizacyjnej

• restrukturyzacją podmiotową - przekształcenia prawno ekonomiczne

• restrukturyzacją naprawczą - celem jest uzdrowienie gospodarki i doprowadzenie do stanu wypłacalności

• restrukturyzacją rozwojową - doskonalenie wyrobów technologii

II innowacyjnością

Biznes plan - zestaw dokumentów podstawowych do oceny sytuacji finansowej, obejmuje niezbędne działania.

9

Przedsiębiorstwo

Ocena sytuacji

Okr.pola działania

Projektow strategii

Wybór strategii

Zarządzanie zmianami

Kontrola wdrażania strategii

Strategia defensywna

(obrona pasywna)

Strategia ofensywna

(aktywna challenge^'owa)

Postawy i zachowania defensywne (obronne). Motywacja ustawiona obronnie.

Utrzymanie stanu posiadania. Stabilizowanie źródeł dostaw i zasileń.

Rozwój techniki i technologii poprzez zakup licencji.

Maksymalizacja wyników poprzez ilościowy wzrost produkcji.

Sztywne zarządzanie i hierarchiczne struktury, sztywna organizacja wytwarzania.

Wstrzymanie inwestycji, redukcja stanowisk pracy, ograniczenie asortymentu produkcji.

Unikanie ryzyka, koncentracja na istniejących produktach i rynkach.

Wycofanie się z zakresów mniej ważnych.

Centralizacja decyzji i usztywnienie stosunków z otoczeniem.

Optymalizacja działania przez oszczędzanie.

Postawy i zachowania aktywne. Motywacja ustawiona zdobywczo.

Tworzenie nowego (wprowadzanie innowacji) zróżnicowanie źródeł dostaw i zasileń.

Rozwój własnej bazy naukowej i technicznej oraz zakup licencji.

Maksymalizacja wyników poprzez poprawę jakości produkcji i marketingu.

Zmienność reguł zarządzania i ceny (zarządzanie z przyspieszeniem) struktury sieciowe.

Inwestowanie w nowe wyroby, przekwalifikowanie pracowników, rozszerzanie i umacnianie asortymentu produkcji.

Wykorzystanie okazji do rozwoju i uzyskania przewagi konkurencyjnej na wybranych rynkach.

Dywersyfikacja rozwojowa i wspomagająca (rozszerzenie strefy działania)

Decentralizacja decyzji. Ciągłe nowe definiowanie istniejących struktur rynkowych i konkurencji.

Optymalizacja działania przez racjonalizację.

Strategie

Strategie podstawowe

Strategie dziedzin gospodarowania

Strategie funkcjonalne

---