SPIS TREŚCI

Wstęp.............................................................................................................................3

Rozdział I Istota analizy finansowej.........................................................................5

1. Przedmiot i zakres analizy finansowej....................................................5

2. Metody analizy finansowej.....................................................................7

3. Materiały źródłowe analizy finansowej..................................................9

4. Charakterystyka podstawowych elementów
   sprawozdania finansowego....................................................................12

1.4.1 Bilans i jego struktura.................................................................12

1. Pozioma i pionowa analiza bilansu..................................14

1. Wstępna analiza rachunku zysku i strat......................................16

2. Sprawozdanie z rachunku przepływów pieniężnych..................17

Rozdział II Wskaźnikowa analiza sprawozdań finansowych...................................18

1. Ogólna charakterystyka..........................................................................18

2. Wskaźnik płynności...............................................................................19

3. Wskaźnik obrotowości...........................................................................20

4. Wskaźnik zadłużenia..............................................................................23

5. Wskaźnik rentowności...........................................................................24

6. Wskaźnik rynkowej wartości akcji i kapitału........................................26

Rozdział III Charakterystyka przedsiębiorstwa P.P.H. ”Izolacja” S.A......................28

3.1 Historia firmy P.P.H. ”Izolacja” S.A.....................................................28

2. Stan prawny P.P.H. ”Izolacja” S.A........................................................31

3. Struktura organizacyjna P.P.H. ”Izolacja” S.A......................................33

4. Przedmiot działalności...........................................................................38

1. Rynki zbytu.................................................................................39

2. Konkurencja................................................................................40

Rozdział IV Analiza finansowa przedsiębiorstwa P.P.H.”Izolacja” S.A.................41

1. Badanie płynności finansowej przedsiębiorstwa ..................................41

2. Analiza struktury majątkowej i kapitałowej..........................................43

3. Analiza zadłużenia.................................................................................44

4. Badanie rentowności przedsiębiorstwa..................................................45

5. Badanie sprawności działania przedsiębiorstwa....................................47

Zakończenie......................................................................................................48

Spis tabel i schematów......................................................................................49

Literatura...........................................................................................................50

Aneks................................................................................................................51

WSTĘP

Od 1989 r. zachodzą w Polsce zmiany, które polegają na zerwaniu
z dotychczasową gospodarką centralnie planowaną i zastąpieniu jej modelem gospodarki rynkowej. Spowodowały one przede wszystkim: odstąpienie państwa
od ingerencji w gospodarkę przedsiębiorstwa, sprywatyzowanie większej części przedsiębiorstw państwowych, powstanie bardzo wielu różnego rodzaju przedsiębiorstw prywatnych. Wszystkie wymienione czynniki miały olbrzymi wpływ na zmiany dotychczasowego systemu zarządzania przedsiębiorstwem. Obecnie,
w warunkach pełnej samodzielności podmiotów, rolę państwa w zakresie zarządzania przejęły na siebie w pełnym zakresie kierownictwa poszczególnych jednostek gospodarczych. Coraz częściej, przy podejmowaniu różnych decyzji gospodarczych nie wystarcza już tylko przygotowanie teoretyczne i doświadczenie. Nieodzowne staje się, aby zarządzanie i podejmowanie decyzji gospodarczych następowało
na podstawie pełnego rozeznania sytuacji, które uzyskać można ze specjalnie do tego celu przygotowanych analiz. Jednak tylko kompletna i aktualna analiza, której dane liczbowe poddane są prawidłowemu procesowi przetwarzania, może być źródłem rzetelnej informacji do podjęcia prawidłowej decyzji gospodarczej. Niepełna, niekompletna lub zniekształcona analiza, która zawiera nieścisłe dane o przeszłości, prowadzi do decyzji błędnych.

W procesie budowy nowoczesnej gospodarki rynkowej, rola analizy finansowej znacząco wzrasta. Analiza pozwala nie tylko ocenić efektywność gospodarowania podmiotu w przeszłości, ale także pozwala w szczegółach kreować przewidywane stany sytuacji gospodarczej, finansowej podmiotu, jako skutki celowych i przemyślanych decyzji osób zarządzających.

Celem pracy jest zaprezentowanie wybranych narzędzi ekonomicznych
z zakresu analizy finansowej, umożliwiających ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Możliwości rozwoju sytuacji ekonomiczno finansowej przedsiębiorstwa P.P.H.”Izolacja”S.A. ocenia się na podstawie empirycznych badań przeprowadzonych za lata 1998-2001. Starano się udowodnić, że wykorzystanie metod analizy finansowej pozwoli właściwie ocenić perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa.

Praca ta składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono istotę analizy finansowej: jej przedmiot i zakres, metody wykorzystywane w analizie oraz materiały źródłowe analizy. Rozdział ten zawiera również charakterystykę podstawowych elementów sprawozdania finansowego jednostki. Przedstawiono m.in. bilans, (jego strukturę oraz poziomą i pionową istotę jego analizy), rachunek zysków i strat oraz rachunek z przepływów środków pieniężnych.

W rozdziale drugim przedstawia szczególną uwagę zwrócono na dobór
i wykorzystanie wskaźników finansowych do oceny możliwości optymalnego zarządzania przedsiębiorstwem.

W rozdziale trzecim dokonano krótkiej charakterystyki przedsiębiorstwa
P.P.H. ”Izolacja” S.A. Obok przedstawienia rozwoju przedsiębiorstwa, zwrócono uwagę na jego strukturę organizacyjną. Starano się również przedstawić możliwie
jak najdokładniej sytuację przedsiębiorstwa, najważniejsze szansę rozwoju oraz zagrożenia w warunkach ciągle zmieniającego się otoczenia.

Empiryczne badania przeprowadzono w rozdziale czwartym. Ocena zaprezentowana na podstawie danych liczbowych zawartych
w sprawozdaniach finansowych dostarczyła szczegółowych informacji o sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa.

ROZDZIAŁ I

ISTOTA ANALIZY FINANSOWEJ

1. Przedmiot i zakres analizy finansowej

Analiza finansowa jest częścią analizy ekonomicznej podmiotu gospodarczego, która stanowi najwyższy stopień jej uogólnienia. Obejmuje zagadnienia, które
są ściśle związane z całością działalności gospodarczej podmiotu: jego sytuację majątkowo-kapitałową, wynik finansowy i związane z nimi efektywność gospodarowania, kalkulację wynikową dokonywanych przedsięwzięć w danym roku obrachunkowym lub innym przedziale czasu itd.

Zadaniem analizy finansowej jest ocena finansowej strony działalności przedsiębiorstwa w stosunku do założeń wcześniejszych planów, a także
w stosunku do okresów ubiegłych i kierunków przyszłych działań.
W przedmiocie analizy można wyróżnić dwa podstawowe jego elementy:

• Stan finansowy (statyczny przedmiot analizy) - ustalany
  na określony moment, który wiąże się z kształtowaniem pozycji finansowej podmiotu, jego zdolnością płatniczą i kredytową;

• Wynik finansowy (dynamiczny przedmiot analizy) - ustalany
  za pewien okres, jako suma wyników narastających w ciągu miesiąca, kwartału lub roku.

Należy pamiętać, iż przedmiot i zakres analizy finansowej w gospodarce rynkowej nie ma jednolitego charakteru, zależy on bowiem m.in. od podmiotu sporządzającego analizę, celu badania, statusu prawnego badanej jednostki,
czy też obowiązujących w danym czasie i miejscu zasad prowadzenia rachunkowości, sporządzania inwentaryzacji oraz opracowania, weryfikacji i publikowania pełnej, rocznej sprawozdawczości finansowej.

W zależności od tego przez kogo przeprowadzona jest analiza i jakiemu celowi służy wyróżnia się analizę finansową wewnętrzną i zewnętrzną. Wewnętrzna analiza finansowa dokonywana jest przez kierownictwo firmy we własnym zakresie
na potrzeby zarządzania bieżącego i strategicznego. Podstawowym celem takiej analizy jest szukanie „prawdziwego obrazu firmy”, uogólnienie informacji, ocena informacji za okresy ubiegłe i ustalenie prognozy dotyczącej przyszłości podmiotu, czy też podejmowanie decyzji na podstawie przeprowadzonej analizy. Taka forma analizy, poprzez badanie wszelkiego rodzaju odchyleń i przyczyn ich powstania, stanowi sygnał dla kierownictwa podmiotu o konieczności przeprowadzenia niezbędnych zmian w bieżącym procesie decyzyjnym, a także przy wytyczaniu działań skierowanych na przyszłość. Ramy analizy zewnętrznej w porównaniu
do analizy wewnętrznej są znacznie ograniczone. Wyznacza je stopień dostępności informacji, który jest płynny i zależy od pozycji posiadanej przez badającego. Analiza zewnętrzna przeprowadzana jest w oparciu o publikowany bilans i rachunek zysków i strat oraz dodatkowo z wykorzystaniem ogólnych informacji o branży
i występującej tam koniunkturze. Ocena ta w pierwszym rzędzie jest badaniem rocznym, przeprowadzanym w oparciu o kryteria finansowe: rentowności, płynności, zadłużenia.

Głównymi podmiotami, oprócz kierownictwa firmy, zainteresowanymi wynikami analizy finansowej są: obecni lub przyszli inwestorzy (dobierający kierunki inwestowania). Kredytodawcy, dostawcy, odbiorcy, pracownicy (przy negocjacjach warunków płacowych), ekonomiści, statystycy (pełniący funkcje analityczno-
-doradcze), rząd z władzami podatkowymi, społeczeństwo (w zakresie oceny możliwości zatrudnienia, zanieczyszczenia środowiska naturalnego, bezpieczeństwa). Wszystkie wymienione grupy dokonują analizy na własne potrzeby, przy czym zapotrzebowanie z ich strony dotyczy głownie informacji
o sytuacji podmiotu, mającej charakter perspektywiczny.

1. Metody analizy finansowej

W najbardziej ogólnym ujęciu metody oznaczają sposób badania przedmiotu.
W przypadku analizy finansowej metody to inaczej sposoby badania stanu i wyników finansowych przedsiębiorstwa.

Podział metod analizy ekonomicznej ( w tym finansowej) można dokonać uwzględniając różne kryteria. Biorąc pod uwagę stopień rozwinięcia metod analizy
w przeprowadzonym badaniu, wyróżnić można:

• Analizę elementarną (obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu
  na elementy, bez ustalania wzajemnych związków);

• Analizę funkcyjną ( obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu
  na odpowiednie składniki z uwzględnieniem związków między tymi składnikami);

• Analizę logiczną (obejmującą rozłożenie badanego przedmiotu
  na odpowiednie składniki z uwzględnieniem ich stosunków logicznych).

Przyjmując za podstawę tok analizy wyróżnić można:

• Analizę dedukcyjną ( w której przechodzi się od zjawisk ogólnych
  do zjawisk szczegółowych, od skutków do przyczyn);

• Analizę indukcyjną ( rozpatrywanie najpierw zjawisk szczegółowych,
  a następnie przechodzenie do zjawisk bardziej złożonych).

Ogół metod stosowanych w analizie finansowej można sklasyfikować według etapów prac analitycznych. Wyróżnia się więc metody wykorzystywane w zakresie:

• Pomiaru i wstępnej oceny,

• Badania przyczynowego.

W pierwszym etapie prac analitycznych najczęściej znajduje zastosowanie metoda porównań oraz metody statystyki opisowej. Przy czym poszczególne zjawiska gospodarcze nie powinny być rozpatrywane wyłącznie w sposób opisowy, gdyż wówczas nie ma odpowiedniej podstawy do ich właściwej oceny, a ewentualna analiza może być przeprowadzona w sposób subiektywny, zależy w znacznym stopniu od osobistego punktu widzenia prowadzącego badanie. Subiektywizm
z metody porównań wyeliminowany zostanie wtedy, gdy dane zjawiska gospodarcze porównywane będą z odpowiednimi miarami (wskaźnikami). Metoda porównań polega więc na porównywaniu co najmniej dwóch kategorii liczb tj. wielkości wyrażającej stan faktyczny oraz wielkości stanowiącej bazę odniesienia. Wśród porównań wyróżnić można: porównania ze wskaźnikami postulowanymi, porównania ze wskaźnikami okresów ubiegłych lub przyszłych, czy też porównania
ze wskaźnikami innych jednostek gospodarczych. Porównanie wielkości badanych
ze wskaźnikami pozwala określić odchylenia, które są podstawą oceny pozytywnej (w przypadku odchyleń pożądanych) lub negatywnych ( w przypadku odchyleń niepożądanych). Dotyczy to zarówno dynamiki obserwowanych zjawisk, jak i oceny rozwoju tj. zmian w badanym zjawisku na tle innych związanych z nim w sposób bezpośredni lub pośredni czynników.

Porównywać można dane jednorodne co do przedmiotu, cech, podobieństwa lub wartości mierzalnej. Przedmiotem badań są więc wielkości wyrażające tą samą treść ekonomiczną (np. zysk netto w dwóch kolejnych okresach) lub wielkość o różnej treści, lecz wzajemnie ze sobą związane (np. poziom kosztów materiałów bezpośrednich na tle wielkości produkcji).

Analiza przyczynowa, będąca metodą wykorzystywaną w procesie badania przyczynowego, jest pogłębionym etapem badania wskaźników ekonomicznych,
w których dąży się do ustalenia wpływu określonych czynników na powstanie odchyleń ujawnionych w toku analizy porównawczej. Chodzi tu zatem
w szczególności o określenie czynników oddziałujących na objęty badaniem wskaźnik ekonomiczny, a także o obliczenia wielkości wpływu poszczególnych czynników na odchylenia wynikające z uprzednich porównań.
W trakcie badań przyczynowych wykorzystuje się ilościowe metody analizy ekonomicznej, które dzielą się na metody deterministyczne i metody stochastyczne.

Wśród metod deterministycznych wyróżnia się: metody kolejnych podstawień, reszty, różnic cząstkowych, wskaźnikową, proporcjonalnego podziału odchyleń, logarytmowania itp. Wśród wymienionych metod znajduje się metoda kolejnych podstawień, polegająca na matematycznym sformowaniu funkcji ekonomicznych, stanowiących przedmiot badań i wyrażających odpowiedni łańcuch przyczynowo-
-skutkowy. Istota tej metody wyraża się w kolejnych podstawianiu poszczególnych czynników w wielkości określającej wartość wskaźnika, będącego przedmiotem porównania w miejsce wskaźnika przyjętego za bazę odniesienia. Przestrzega się przy tym zasady zachowania raz już przeprowadzonych podstawień we wszystkich następnych podstawieniach, aż do ostatniego czynnika włącznie.

Podsumowując należy podkreślić, iż wszystkie metody deterministyczne,
w porównaniu do metod stosowanych w zakresie wstępnej oceny, pozwalają
na uzyskanie wyników bardziej precyzyjnych, nie obciążonych obiektywizmem.
Są one wykorzystywane w analizach przyczynowych, przy podejmowaniu różnorodnych decyzji.

W analizach przyczynowych, obok metod deterministycznych, wykorzystuje
się także metody stochastyczne, Są one bardziej precyzyjne od metod deterministycznych, ponieważ obok czynników głównych uwzględnia się w nich wpływ czynników przypadkowych. Należy podkreślić, iż w metodach tych ilość czynników i postać zależności nie jest z góry określona. Wynika ona z wcześniej przeprowadzonych badań statystycznych, które są bardziej pracochłonne i wymagają odpowiedniego przygotowania merytorycznego. Metody deterministyczne
i stochastyczne nie wykluczają się wzajemnie i zaleca się stosowanie ich równolegle.

1.3 Materiały źródłowe analizy finansowej

W ramach prac analitycznych, związanych z oceną działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, obok właściwej analizy porównawczej i przyczynowej,
na wyróżnienie zasługuje zebranie i weryfikacja materiałów źródłowych oraz opracowanie i prezentacja wyników przeprowadzonej analizy. Celem pierwszego
z wymienionych etapów jest dobór i weryfikacja materiałów źródłowych. Etap
ten w dużej mierze decyduje o jakości przeprowadzonej analizy, bowiem materiały niekompletne lub niestarannie zweryfikowane mogą się stać przyczyną dalszych błędnych ustaleń, co z kolei uniemożliwi wyciągnięcie poprawnych wniosków oraz podjęcie skutecznych działań.

Materiały źródłowe wykorzystywane zarówno na potrzeby analizy finansowej, jaki całej analizy ekonomicznej w przedsiębiorstwie, można ogólnie podzielić
na ewidencyjne i pozaewidencyjne.

Zasadnicze znaczenie mają materiały ewidencyjne, tworzone w ramach prowadzonych w przedsiębiorstwie urządzeń ewidencji operatywnej techniczno-
-ekonomicznej, statystyki ekonomicznej oraz rachunkowości. Właściwe zbudowana ewidencja, prowadzona systematycznie w odpowiednich urządzeniach ewidencyjnych, oparta na ściśle ustalonych zasadach, zapewnić może uzyskiwanie danych liczbowych wszechstronnie ilustrujących przebieg procesów gospodarczych w przedsiębiorstwie.

Wśród materiałów ewidencyjnych wyodrębnia się: dokumentację pierwotną
lub wtórną, stanowiącą podstawę zapisów w urządzeniach ewidencyjnych; zapisy dokonane w urządzeniach ewidencyjnych; sprawozdawczość opartą na tych zapisach, będącą uogólnieniem ich treści.

Podstawę źródłową analizy finansowej przedsiębiorstwa stanowią sprawozdania finansowe, które sporządzane są z różną częstotliwością i obejmują zróżnicowany zakres danych. Podstawowe znaczenie dla oceny działalności przedsiębiorstwa
i zatwierdzenia osiągniętego wyniku finansowego ma sprawozdanie roczne. Zawiera ono:

• Bilans (ujmujący aktywa i pasywa według stanu na początek
  i koniec roku obrachunkowego wraz z danymi uzupełniającymi);

• Rachunek zysków i start (przedstawiający koszty i przychody operacyjne
  i finansowe, straty i zyski nadzwyczajne, obowiązkowe obciążenia oraz zysk lub stratę netto);

• Informację dodatkową uwzględniającą wyjaśnienia dotyczące stosowanych metod wyceny, dane uzupełniające o składnikach bilansu oraz rachunku zysków i strat, proponowany podział zysku lub pokrycia straty;

• Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych (w określonych ustawowo jednostkach gospodarczych).

Ponadto do rocznego sprawozdania finansowego dołączyć należy opracowanie przez zarząd sprawozdanie z działalności jednostki w danym roku obrotowym. Informacje zawarte w sprawozdaniach wzbogacone są niekiedy w dość szerokim zakresie o dane uzupełniające i załączniki, wyjaśniające treść niektórych pozycji sprawozdań podstawowych.

Poza scharakteryzowanym wcześniej materiałami ewidencyjnymi, drugą grupą materiałów źródłowych są materiały pozaewidencyjne. Do materiałów tych zalicza się:

• Dane postulowane, a zwłaszcza biznesplan i inne plany gospodarcze krótko
  i długoterminowe, kosztorysy, normy kosztów;

• Wyniki poprzednich analiz, w tym szczególnie analizy roku poprzedniego;

• Materiały z przeprowadzonych kontroli;

• Uzyskane informacje i materiały na temat przedsiębiorstw krajowych
  i zagranicznych, a także zmian zachodzących w określonym otoczeniu podmiotu;

• Źródła prawne.

Choć są to materiały uzupełniające, pomocnicze, niekiedy ich niekompletność bądź bark mogą utrudniać, a nawet uniemożliwiać przeprowadzenie analizy finansowej podmiotu w wybranym zakresie.

Reasumując, należy podkreślić, iż jedynie staranny dobór i weryfikacja materiałów (zarówno ewidencyjnych jak i pozaewidencyjnych) mogą
się przyczynić do przeprowadzenia pełnowartościowej analizy finansowej przedsiębiorstwa. Zanim podjęta zostanie próba interpretacji danych, należy poddać je analizie, która dokładnie wyjaśni, co te dane przedstawiają, bowiem absolutna nawet dokładność w późniejszych obliczeniach nie będzie miała żadnej wartości, jeżeli dane podstawowe przyjęte do obliczeń będą niepoprawne
lub nierzetelne.

1.4 Charakterystyka podstawowych elementów sprawozdania finansowego

1.4.1 Bilans i jego struktura

Bilans jest dokumentem emitowanym przez system rachunkowości podmiotu gospodarczego. Informuje on o stanie majątkowym i finansowym tegoż podmiotu. Jest w pewnym sensie fotografią całej działalności gospodarczej jednostki - przedstawia bowiem w sposób syntetyczny wszystkie decyzje gospodarcze (inwestycyjne, finansowe) podejmowane w podmiocie oraz zdarzenia gospodarcze, jakie miały miejsce do chwili jego zestawienia i sporządzenia.

Bilans sporządzany jest w formie dwustronnej tabeli lub dwuczęściowego zestawienia, w którym prezentowane są wartościowo odrębne składniki majątkowe - aktywa i źródła ich finansowania lub pochodzenia - pasywa.

W przekroju rzeczowym majątek podmiotu (aktywa) grupowany
jest według postaci w jakiej występuje oraz funkcji, jaką spełnia. Majątek rzeczowy jednostki dzieli się na majątek trwały (aktywa trwałe) i majątek obrotowy (aktywa obrotowe). Rola ich w procesie osiągania celu nie jest jednakowa. Aktywa trwałe zaangażowane są w przedsiębiorstwie przez dłuższy okres czasu (powyżej
l roku). Uczestniczą on w wielu powtarzających się cyklach produkcyjnych, zużywając się stopniowo i przenosząc na każdy produkt tylko część swojej wartości. Z tego też względu uważa się aktywa trwałe za mało elastyczne. Nie ma bowiem możliwości bieżącego regulowania ich wielkości do poziomu wykorzystywanych zdolności produkcyjnych, określanych m.in. przez zapotrzebowanie odbiorców
i aktywność konkurentów. W przeciwieństwie do aktywów trwałych, które spełniają pośrednią rolę w procesie osiągania zysków, aktywa obrotowe (majątek obrotowy) uczestniczą w nim w sposób bezpośredni. Biorą one udział w procesie gospodarczym
i tam też podlegają stałym przemianom oraz wymianom - przynosząc nadwyżkę, czyli zysk. Czas przebywania poszczególnych składników aktywów obrotowych w postaci zapasów, należności, środków pieniężnych uzależniony jest od charakteru procesu produkcyjnego, terminowości regulowania rozrachunków itp. Z reguły okres
ten jest względnie krótki. Rozchód składników majątkowych musi być uzupełniony odpowiednim przychodem, co stwarza możliwość ciągłego dostosowywania wielkości tych środków gospodarczych do stopnia wykorzystywanych zdolności produkcyjnych.

Klasyfikując ogół źródeł finansowania majątku trwałego i obrotowego (pasywa bilansu) przy uwzględnieniu kryterium własności wyróżnia się kapitały własne (fundusze własne) i kapitały obce (fundusze obce) .

Wśród kapitałów własnych, zasadnicze miejsce zajmują kapitały podstawowe. Pochodzić mogą one z wkładów właścicieli, wspólników, udziałowców lub akcjonariuszy, jak też z części przeznaczonego na ten cel zysku. W zależności
od formy organizacyjno-prawnej jednostki gospodarczej kapitałem podstawowym są: fundusz założycielski i fundusz przedsiębiorstwa (w przedsiębiorstwach państwowych); udział lub kapitał zakładowy (w spółce jawnej); kapitały (w przedsiębiorstwach prywatnych osób fizycznych); fundusz udziałowy, zasobowy oraz fundusze specjalne
(w spółdzielniach). W spółce akcyjnej kapitał podstawowy jest wkładem akcjonariuszy w majątek przedsiębiorstwa włożonym na czas nieokreślony i bez gwarancji oprocentowania. Jednak inwestorzy oczekują odpowiedniego zwiększenia wartości rynkowej zaangażowanego majątku. Wielkość kapitału własnego określa zakres odpowiedzialności za zobowiązania spółki w stosunku do wierzycieli i stanowi zabezpieczenie kapitału obcego.

W obowiązującym układzie bilansu obok kapitału podstawowego
w grupie kapitałów własnych znajdują się: należne, lecz nie wniesione wkłady
na poczet kapitału podstawowego (wielkość ujemna), udziały własne, kapitał zapasowy, kapitał z aktualizacji wyceny, pozostałe kapitały rezerwowe, niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych oraz wynik finansowy netto roku obrotowego.

Stałe dążenie do poprawy stopy zwrotu kapitału własnego powoduje zaangażowanie w działalności gospodarczej kapitałów obcych, które pod względem terminu spłaty dzieli się na kapitały długoterminowe oraz kapitały krótkoterminowe. Formami długo jak i krótkoterminowego finansowania mogą być m.in. pożyczki zabezpieczone i niezabezpieczone, kredyty, pożyczki prywatne i publiczne, leasing, czy też factoring. Strategia finansowa wyrażająca się w występujących proporcjach długo i krótkoterminowych zadłużeń oraz w preferencji określonych źródeł musi być przedmiotem ciągłej analizy w zakresie możliwych wariantów i kosztów w ujęciu długookresowym. Nie można przy tym formułować żadnych zasad odnośnie pożądanych relacji między kapitałem własnym, a obcym. Proporcje te są. bowiem w gospodarce rynkowej określonym aktem wyboru realizowanym zgodnie
z zasadą, iż podmiot powinien pożyczać tyle, aby osiągnąć jak największe korzyści
z powiększania długu, ale nie na tyle dużo, aby koszty pozyskania kapitału obcego przekroczyły osiąganą, rentowność, co w efekcie może prowadzić do utraty zdolności kredytowej.

1. Pozioma i pionowa analiza bilansu

Do podstawowych metod analizy sprawozdań finansowych zalicza
się pionową i poziomą analizę bilansu. Analiza pozioma pozwala ustalić zależności pomiędzy elementami pasywów i aktywów oraz przyczyn ich zmian w badanym okresie. Przedmiotem omawianej analizy jest ocena struktury kapitałowo-majątkowej, która ukazuje powiązania pomiędzy odpowiednimi pozycjami aktywów i pasywów.
W ramach tej analizy ustala się w jakim stopniu kapitał własny wykorzystywany
jest na finansowanie majątku trwałego podmiotu. Jeśli majątek trwały jest w pełni pokryty kapitałem własnym, mówimy, że spełniona została tzw. złota reguła bilansowania. Ponadto bada się stopień pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym. Wartość tego kapitału powinna przekraczać wartość aktywów trwałych po to, by podmiot gospodarczy mógł w każdej chwili regulować swoje bieżące zobowiązania płatnicze.
Na uwagę zasługuje również wskaźnik pokrycia majątku obrotowego kapitałami krótkoterminowymi. Jeśli kapitał ten w pełni pokrywa aktywa obrotowe, zachowana jest wówczas złota reguła bilansowania w stosunku do obrotowych składników majątku.

Opisane powyżej wskaźniki prezentuj ą następujące wzory:

• wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym =
  = (kapitał własny / aktywa trwałe) * 100%

• wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem stałym =
  = (kapitał stały / aktywa trwałe) * 100%

• wskaźnik pokrycia aktywów obrotowych kapitałami krótkoterminowymi = (kapitały krótkoterminowe / aktywa obrotowe) * 100%

Celem analizy pionowej bilansu jest ustalenie i zanalizowanie przyczyn zmian, jakie wystąpiły w strukturze aktywów i pasywów. Analiza ta pozwala uzyskać informacje o udziale poszczególnych pozycji majątku i źródeł jego pochodzenia, odpowiednio w aktywach i pasywach podmiotu. W badaniu struktury majątkowej podstawowe znaczenie mają wskaźniki określające udział majątku trwałego oraz obrotowego w aktywach ogółem. Wysoki udział aktywów trwałych wynika
z charakteru jednostki, jej przynależności do określonej branży oraz rodzaju wykonywanych działań. Jednostki nowoczesne, charakteryzujące się wysokim wyposażeniem technicznym mają wyższy udział majątku trwałego. Natomiast wysoki poziom aktywów obrotowych występuje w jednostkach handlowych, w których
są wysokie zapasy towarów i produktów oraz stany należności.

Analizę struktury majątkowej podmiotu poszerza się o badania szczegółowe, dotyczące struktury wewnętrznej głównych pozycji aktywów. Bada się udział poszczególnych składników majątku (rzeczowych, wartości niematerialnych
i prawnych), udział zapasów, należności, środków pieniężnych, krótkoterminowych papierów wartościowych - w ogólnej sumie bilansowej aktywów.

Niektóre z podstawowych wskaźników wykorzystywanych w analizie pionowej bilansu przedstawione zostały poniżej:

• udział rzeczowych aktywów trwałych w aktywach ogółem = (rzeczowe aktywa trwałe / aktywa ogółem) * 100 %

• udział wartości niematerialnych i prawnych w aktywach ogółem =(wartości niematerialne i prawne/ aktywa ogółem) * 100 %

• udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem = (aktywa obrotowe / aktywa ogółem) * 100 %

• udział zapasów w aktywach ogółem = (zapasy / aktywa ogółem) * 100 %

• udział należności w aktywach ogółem = (należności / aktywa ogółem) * 100 %

• udział środków pieniężnych w aktywach ogółem = (środki pieniężne / aktywa ogółem) * 100 %

1. Wstępna analiza rachunku zysków i strat

Rachunek zysków i strat, jako zestawienie przychodów i zysków oraz przeciwstawnych im kosztów i strat, stanowi drugą - po bilansie - część składową rocznego sprawozdania finansowego. Ustawa o rachunkowości wyróżnia dwa warianty sporządzania rachunku zysków i strat: wariant porównawczy i wariant kalkulacyjny.

Rachunek zysków i strat w postaci porównawczej charakteryzuje się tym,
że przedstawia się w nim koszty działalności operacyjnej według poszczególnych rodzajów (w ośmiu rodzajowo odmiennych grupach), natomiast przychody ze sprzedaży z uwzględnieniem zmian stanu produktów (na zwiększenie lub zmniejszenie) oraz kosztu wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki.

Rachunek zysków i strat w postaci kalkulacyjnej nie prezentuje kosztów działalności operacyjnej w układzie rodzajowym, lecz wyłącznie w układzie kalkulacyjnym wyszczególniając w nim: wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach nabycia lub kosztu wytworzenia; koszt wytworzenia sprzedanych produktów; koszty sprzedaży; koszty ogólnego zarządu.

Niezależnie od formy sporządzenia rachunku zysków i strat z dokumentu tego odczytuje się następujące informacje:

• przychody i koszty dotyczące sprzedaży produktów, towarów i usług,

• pozostałe przychody i koszty operacyjne,

• przychody i koszty finansowe,

• zyski i straty nadzwyczajne,

• obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.

Możliwe jest także określenie wartości wyniku finansowego
na poszczególnych poziomach: ze sprzedaży, z działalności operacyjnej, z operacji finansowych; wyniku brutto z działalności gospodarczej i wyniku finansowego brutto.

Celem analizy pionowej rachunku, podobnie jak w przypadku bilansu,
jest badanie struktury, która polega na ustaleniu udziału poszczególnych składników rachunku zysków i strat w wielkości bazowej przyjmowanej za 100%. Za wielkość bazową przyjmuje się wartość przychodów ze sprzedaży, bądź wartość kosztu własnego sprzedanych towarów i produktów.

1. Sprawozdanie z rachunku przepływów pieniężnych

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości takie jednostki, jak np. banki i ubezpieczyciele, spółki akcyjne, czy jednostki działające na podstawie przepisów Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, oraz funduszach inwestycyjnych i emerytalnych - zobowiązane są do sporządzania sprawozdania finansowego, które oprócz bilansu i rachunku zysków i strat - musi zawierać także sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych .

Przepływy pieniężne to wpływy i wydatki środków pieniężnych. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych dostarcza więc informacji
o wpływach i wydatkach środków pieniężnych w danym roku obrotowym, przedstawiając je w trzech grupach: przepływy działalności operacyjnej, przepływy działalności inwestycyjnej, przepływy działalności finansowej.

Działalność operacyjna ma najszerszy zakres, bowiem związana
jest z całością bieżących operacji zakupu czynników produkcji lub towarów oraz sprzedażą wyrobów, robót, usług, towarów i innych składników majątkowych. Pociąga to za sobą wzrost lub zmniejszenie zapasów, należności, zobowiązań oraz osiąganie nadwyżek finansowych (zysku i amortyzacji).

Działalność inwestycyjna odnosi się do zakupu lub sprzedaży składników majątku trwałego w postaci rzeczowej i finansowej.

Działalność finansowa obejmuje zaś operacje związane ze zmianami kapitału akcyjnego (udziałowego) lub zapasowego, rozliczeniami osiągniętych zysków (dywidendy), jak też zaciąganiem i spłatą kredytów i pożyczek długoterminowych.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych, odmiennie niż bilans
i rachunek zysków i strat, nie wynika bezpośrednio z systemu księgowości
ani nie stanowi jego integralnej części. Ma ono charakter analityczny. Niemniej jest ono sprawdzalne, gdyż podlega wymogowi równowagi bilansowej. Oznacza
to, że ustalony w tym sprawozdaniu stan środków pieniężnych na początek
i na koniec danego okresu sprawozdawczego musi być zgodny z ich stanem figurującym w aktywach bilansu.

ROZDZAIŁ II

WSKAŹNIKOWA ANALIZA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

1. Ogólna charakterystyka

Jedną z form badania sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa jest analiza wskaźnikowa. Analiza ta polega na wyrażeniu prawidłowości funkcjonowania firmy za pomocą wskaźników w wybranych obszarach. O przydatności analizy wskaźnikowej decydują możliwości porównań wskaźników:

• w czasie (w przypadku oceniania działalności przedsiębiorstwa w okresie),

• w przestrzeni (pozwala ocenić pozycję firmy na rynku),

• z danymi postulowanymi (z wzorcami).

Analiza zmian w czasie pozwala dokonać oceny wielkości wskaźników przedsiębiorstwa w dłuższym czasie. Interpretacja poziomu zmian wskaźników musi być przeprowadzona jednak bardzo ostrożnie, gdyż może ona sugerować zupełnie inny niż jest w rzeczywistości stan firmy. Pomijając pewne niedostatki tej metody, jest ona mimo wszystko bardzo użyteczna dla dyrekcji przedsiębiorstwa, ponieważ staranne monitorowanie działalności firmy w czasie jest dobrą metodą sprawdzania trafności jej długookresowych planów.

1. Wskaźnik płynności

Zachowanie płynności jest podstawowym warunkiem sprawnego funkcjonowania każdej firmy. Przejawem posiadania przez przedsiębiorstwo płynności finansowej jest terminowe regulowanie zobowiązań. Mówi się,
że przedsiębiorstwo zachowuje płynność, gdy w określonym momencie
jest w stanie spłacić swoje zobowiązania. Analizując płynność otrzymuje
się informacje o zdolności przedsiębiorstwa do wywiązywania
się ze zobowiązań krótkoterminowych.

Tabela 1. Wskaźniki płynności

Nazwa składnika	Formuła obliczania	Interpretacja
Wskaźnik bieżącej płynności	Aktywa bieżące Pasywa bieżące	Wskaźnik płynności bieżącej informuje ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania. Stanowią je zobowiązania wobec dostawców, pracowników, budżetów, instytucji publiczno - prawnych ujęte w bilansie w pozycji zobowiązania, kredyty krótkoterminowe oraz rata kredytu długoterminowego przypadająca do zapłacenia w danym roku. Zadowalający jego poziom wskaźnika mieści się w granicach 1,2 - 2,0. Oznacza to, że wielkość aktywów bieżących firmy musi być około dwa razy większa niż kwota bieżących pasywów, przy czym minimum bezpieczeństwa finansowego określa poziom wskaźnika równy 1,2. Nadmiernie wysoka lub nadmiernie niska wartość wskaźnika bieżącego powinno skłaniać kierownictwo przedsiębiorstwa do zbadania przyczyn takiego kształtowania omawianej relacji. Niski wskaźnik oznacza bowiem, że firma działa z dnia na dzień i nie posiada wystarczających zasobów gotówkowych do spłacenia bieżących zobowiązań.
Wskaźnik szybki	Aktywa bież.- zapasy-rozliczenia międzyokresowe Czynne bieżące pasywa	Wskaźnik ten pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych o dużym stopniu płynności. Wskaźnik szybki wynoszący 1,0 uważany jest za satysfakcjonujący i pokazuje, że przedsiębiorstwo może szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom. Jednak w sytuacji wysokiej inflacji czasami może być uzasadniony niższy niż l poziom tego wskaźnika. Wysoki wskaźnik szybki oznacza natomiast nieproduktywne gromadzenie środków pieniężnych na rachunkach bankowych oraz występowanie wysokiego stanu należności.
Wskaźnik wypłacalności środkami pieniężnymi	Środki pieniężne Zobowiązania bieżące	Wyjaśnia jaką kwotę wymagalnych zobowiązań, przedsiębiorstwo może pokryć z bezpośrednio dostępnych środków płatniczych.

Źródło: Opracowanie własne na podst.; M. Sierpińska, T. Jachna: Ocena przedsiębiorstwa
według standardów światowych. PWN Warszawa 1994, s. 78 - opracowanie własne.

2. Wskaźnik obrotowości

Wskaźniki obrotowości, nazywane są też wskaźnikami sprawności działania. Umożliwiają ocenę efektywności wykorzystania zasobów majątkowych przedsiębiorstwa. Ich istotą jest rozpatrywanie relacji między odpowiednim wskaźnikiem dynamicznym (licznik), wyznaczającym udział
ze sprzedaży, a wskaźnikiem statystycznym (mianownik), wyrażającym przeciętny stan zmagazynowanych w działalności składników majątkowych. Przedstawiają to wzory umieszczone w tabeli 2.

Tabela 2. Wskaźnik rotacji

Nazwa składnika	Formuła obliczania	Interpretacja
I. Wskaźnik rotacji zapasów Wskaźnik obrotu Zapasami Wskaźnik cyklu zapasów w dniach	Sprzedaż netto Średni stan Zapasów Średni stan zapasów x 360 dni Sprzedaż netto	Wskaźnik rotacji ( obrotu ) zapasów udziela odpowiedzi na pytanie, ile razy w ciągu badanego okresu nastąpiło „odnowienie" stanu zapasów. Jeśli firma zwiększa wskaźnik rotacji zapasów to oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży. Taka sytuacja jest na ogół korzystna dla przedsiębiorstwa, ponieważ zmniejszają się koszty ich magazynowania oraz następuje uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasach. Jednocześnie jednak zwiększa się ryzyko, że w przypadku powstania jakiejkolwiek nieprzewidzianej sytuacji przedsiębiorstwo nie będzie w stanie zaspokoić potrzeb odbiorców. Wskaźnik rotacji zapasów w dniach określa, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej sprzedaży. Wysoki wskaźnik rotacji w dniach informuje o wolnym obrocie zapasów, niski zaś o obrocie szybkim. W przypadku zapasów wyrobów gotowych niski wskaźnik cyklu zapasów świadczy o występowaniu znacznego popytu na te towary, o łatwości ich sprzedaży i krótkim okresie magazynowania.
II. Wskaźnik rotacji majątku Wskaźnik globalnego obrotu aktywami Wskaźnik rotacji środków trwałych Wskaźnik rotacji majątku obrotowego	Sprzedaż netto Średni stan Aktywów Sprzedaż netto Średni stan środków trwałych Sprzedaż netto Średni stan majątku obrotowego	Jego wielkość zależy w dużym stopniu od specyfiki branży. Jest on niski w przemysłach o wysokiej kapitałochłonności, wysoki zaś w przemysłach o dużym udziale pracy ludzkiej w procesach produkcyjnych i niskiej kapitałochłonności. Jest on szczególnie pożyteczny przy porównaniu aktywności gospodarczej dwóch różnych firm tej samej branży. Określa on ile razy sprzedaż netto jest większa od środków trwałych zaangażowanych w działalności przedsiębiorstwa. Przykładowo w przemyśle amerykańskim wynosi on 1,6 co oznacza że l dolar zaangażowany w majątku przynosi średnio 1,6 dolara wartości sprzedaży w ciągu roku. Wykorzystanie wskaźnika rotacji środków stałych jest szczególnie istotne dla firm, w których środki trwałe stanowią ważny element majątku. Wskaźnik ten ma małe znaczenie w firmach, w których sprzedaż w mniejszym stopniu zależy od wielkości środków trwałych zaangażowanych w ich działalność (np. firmy usługowe). Określa on szybkość obrotu aktywów czynnych przedsiębiorstwa (majątku obrotowego). Zatem im jest on wyższy, tym lepsza jest sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Porównanie jego poziomu w czasie pozwala ustalić tendencje zmian w zakresie gospodarowania majątkiem obrotowym. Jego poziom w przedsiębiorstwie powinien być optymalny tzn. nie może być zbyt wysoki, aby nie powodował zamrożenia kapitału obrotowego i nie może być niski aby nie prowadził do zachwiania rytmiczności produkcji i sprzedaży oraz pogorszenia stopnia wykorzystania środków trwałych
III. Wskaźnik rotacji należności Wskaźnik obrotowości należności Wskaźnik czasu rozliczenia należności	Przychody ze sprzedaży Przeciętny stan Należności Należności z tytułu dostaw, robót i usług x 360 Przychody ze sprzedaży	Określa ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo dokona sprzedaży, a należności wynikające z tego tytułu zostaną spłacone. Charakteryzuje sprawność rozrachunków z kontrahentami.

Źródło: Jak do tab l, s. 80.

3. Wskaźnik zadłużenia

Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa oraz jego zasoby majątku trwałego
i obrotowego mogą być finansowane przez zaangażowane kapitały własne lub obce. Różnokierunkowe rozpoznanie źródeł finansowania, ich struktury przedstawiają wskaźniki wspomagania finansowego.

Tabela 3. Wskaźniki zadłużenia

Nazwa składnika	Formuła obliczania	Interpretacja
Wskaźnik ogólnego zadłużenia Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego Wskaźnik zadłużenia długotermi-nowego	Zobowiązania ogółem x 100% Aktywa ogółem Zobowiązania ogółem Kapitał własny Zobowiązania długoterminowe Kapitał własny	Wskaźnik ten określa udział zobowiązań (kapitałów obcych) w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Zbyt wysoki wskaźnik świadczy o dużym ryzyku finansowym, informując jednocześnie, że przedsiębiorstwo może utracić zdolność do zwrotu długów. Według standardów zachodnich, w firmie w której nie została zachwiana równowaga między kapitałem obcym a kapitałem własnym, wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 0,57 -0,64. Wskaźnik ten określa stopień zaangażowania kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego, a więc także możliwości pokrycia zobowiązań kapitałami własnymi. Często instytucje finansowe nie udzielają kredytów firmom o wskaźniku przekraczającym racjonalny jego poziom. Wartością graniczną w małym biznesie w USA jest proporcja 3:1. Dla średnich i dużych firm relacja ta jest bardzo restrykcyjna. Banki niechętnie udzielają kredytów inwestycyjnych, gdy kapitał własny w stosunku do zamierzonego kredytu nie osiąga relacji l : 1. Wskaźnik ten określany jest też jako wskaźnik długu bądź wskaźnik ryzyka. Zobowiązania (długi) długoterminowe dotyczą długów spłacanych w okresie dłuższym niż l rok od daty sporządzenia bilansu. Mogą to być zobowiązania z tytułu wyemitowanych przez firmę obligacji, długoterminowy kredyt inwestycyjny, czy też długoterminowe pożyczki gwarantowane bądź hipoteczne. Zadawalający poziom tego składnika wynosi 0,5 . Wskaźnik niższy niż 1,0 świadczy, że zobowiązania długoterminowe są wyższe niż kapitał własny. Zatem racjonalny wskaźnik długu powinien mieścić się w przedziale 0,5 - 1,0 . Firmy posiadające wyższą proporcję długoterminowych zobowiązań do kapitału własnego są uważane za poważnie zadłużone.

Źródło: jak do tab. l, s. 83.

4. Wskaźnik rentowności

Wskaźniki rentowności są stosunkiem procentowym zysku do przychodu
ze sprzedaży lub kosztów uzyskania przychodów. Określają one udział odpowiedniej kategorii wyniku finansowego w wartości uzyskanej ze sprzedaży produktów oraz zrealizowanych operacji finansowych. W zespole wskaźników rentowności wyodrębnić należy różne rodzaje (tab. 4).

Tabela 4. Wskaźniki rentowności

Nazwa składnika	Formuła obliczania	Interpretacja
Wskaźnik rentowności Sprzedaż Brutto Wskaźnik rentowności sprzedaży netto Wskaźnik rentowności majątku (ROA) Wskaźnik zyskowności kapitału własnego (ROE)	Zysk przed opodatkowaniem x 100% Sprzedaż netto Zysk netto x 100% Sprzedaż netto Zysk netto x 100% Wartość majątku ogółem Zysk netto x 100% Kapitał własny	Wielkość tego wskaźnika jest niezależna od stopy opodatkowania zysku. Odzwierciedla natomiast politykę cen przedsiębiorstwa oraz zysk, jaki generuje ono przez określoną wielkość sprzedaży. Jednak poziom wskaźnika rentowności sprzedaży brutto jest zdeterminowany strukturą zysku generowanego w poszczególnych rodzajach działalności przedsiębiorstwa. Zależy on więc od zysku osiąganego z działalności podstawowej, działalności finansowej, wyniku z pozostałej sprzedaży od raz od salda strat i zysków nadzwyczajnych. Stąd w praktyce pożądane jest ustalenie rentowności z działalności podstawowej jako relacji zysku przed opodatkowaniem osiągniętego z tej działalności do przychodów netto ze sprzedaży wyrobów i usług. Wskaźnik ten określany jest również zwrotem ze sprzedaży. Informuje on o udziale zysku po opodatkowaniu (zysku netto) w wartości sprzedaży. Im niższy jest ten wskaźnik, tym większa wartość sprzedaży, musi być zrealizowana dla osiągnięcia określonej kwoty zysku. Większa wartość wskaźnika oznacza korzystniejszą kondycję finansową firmy. Podniesienie rentowności netto oznacza bowiem wzrost efektywności sprzedaży, gdyż każda złotówka sprzedaży generuje dodatkowy zysk. Wielkość wskaźnika rentowności sprzedaży netto jest uzależniona od rodzaju działalności przedsiębiorstwa. W praktyce na ogół powtarza się zależność, iż zyskowność jest niższa przy wytwarzaniu wyrobów charakteryzujących się krótkim cyklem produkcyjnym i możliwością szybkiej ich sprzedaży. Rentowność ekonomiczna (majątku) informuje o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę wartości zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku (ROA), wyznacza ogólną zdolność aktywów przedsiębiorstwa do generowania zysku, czyli pokazuje, jak efektywnie firma zarządza swoimi aktywami. Im wartość tego wskaźnika jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy. Pozwala on określić stopę zysku, jaką przynosi inwestycja w dane przedsiębiorstwo. Im wartość wskaźnika zwrotu kapitału jest wyższej dewidendy, efektywność kapitału własnego stwarza możliwość uzyskania wyższych dywident oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa

Źródło: Jak do tab. l, s. 92.

5. Wskaźnik rynkowej wartości akcji i kapitału

Odrębny zespół wskaźników rentowności tworzą wskaźniki rentowności jednostkowej udziałów kapitałowych. Wśród nich na uwagę zasługiwać mogą w szczególności wskaźniki przedstawione w tabeli nr 5.

Tabela 5. Wskaźniki rynkowej wartości akcji i kapitału

Nazwa	Formuła	Interpretacja
wskaźnika	obliczenia
		Stanowi podstawę do oceny przedsiębiorstwa ze strony
Wskaźnik	Zysk netto	jego akcjonariuszy oraz decyzji co do dalszego
zyskowności	Liczba akcji	inwestowania w jego działalność gospodarczą. Malejący
na jedną akcję		lub rosnący zysk w przeliczeniu na jednostkę udziału
(EPS)		kapitałowego podlega porównaniu i prowadzić może do
		sprzedaży lub zakupu akcji określonego
		przedsiębiorstwa.
Wskaźnik	Zysk przeznaczony	Informuje o wielkości wypłat dywidendy na jedną akcję
dewidendy na	na dewidendy
jedną akcję	Liczba akcji
(DPS)
Wskaźnik ceny		Informuje ile trzeba wydatkować kapitału na zakup akcji
rynkowej w stosunku do	Cena rynkowa akcji	na jednostkę osiągniętego przez przedsiębiorstwo zysku.
			Zysk na jedną akcję
osiągniętego zysku na jedną		Odzwierciedla to stopień ryzyka związany z decyzją o
akcję (PER)		zakupie akcji.

Źródło: L. Bednarski: Analiza..., op. cit., s. 52.

ROZDZAIŁ III

CHARKTERYSTYKA P.P.H.”IZOLACJA” S.A. W CHELMŻY

1. Historia firmy

Zachowały się główne dokumenty informujące o kolejnych zmianach nazw zakładu i zarządzenia ministrów odnośnie restrukturyzacji. Zanim w nazwie pojawił się termin „Izolacja", „chełmżyńska papiarnia" jak potocznie mówią o niej mieszkańcy miasta, była spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Braci Pichert. Jako datę jej powstania przyjmuje się umowę spółki z dnia 4 kwietnia 1896r.po dwudziestu czterech latach, a więc w 1920r. dokonano zmiany nazwy na „ Bracia Pichert - Towarzystwo
z Ograniczoną Poręką w Toruniu". Była ona aktualna przez kolejnych 17 lat. Krótko przed II wojną - 5 czerwca 1937r. dokonano kolejnej zmiany, powrócono
do pierwotnego członu „Bracia Pichert - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w Toruniu", dodając: oddziały w Chojnicach i Chełmży. Tyle wiadomo o przedwojennej historii zakładu.

Po II Wojnie Światowej 8 czerwca 1946r. odnotowano w Referacie Przemysłowym Starostwa Powiatowego w Toruniu potwierdzenie zgłoszenia Fabryki Papy i Wyrobów Cementowych w Chełmży, w nazwie była też informacja
Pod Zarządem Państwowym, dawniej Bracia Pichert. Kierownikiem fabryki został Stanisław Wędrychowski, który pełnił tę funkcję dwanaście lat. Jednostką bezpośrednio nadrzędną nad zakładem był wówczas Centralny Zarząd Przemysłu Izolacyjnego w Katowicach, przemianowany później na Zjednoczenie Przemysłu Izolacyjnego. Zarządzeniem Ministra Przemysłu lekkiego z dnia 01.01.1951 r. Chełmżyńska Fabryka Papy została przedsiębiorstwem państwowym o nazwie Pomorskie Zakłady Papy w Chełmży, od tego czasu zakład zaliczano do planu centralnego.

Po wojnie zakład produkował głównie papę smołową z posypką i papę izolacyjną, zatrudniano wówczas od 30-tu do 60-ciu pracowników, którzy obsługiwali bardzo proste, można powiedzieć prymitywne i mało wydajne urządzenie zwane rewolwerówką. Praca na nich była niezwykle uciążliwa. Z czasem dokonano pewnych usprawnień, posypywanie papy i zwijanie odbywało się już mechanicznie, zlikwidowano też bezpośredni ogień pod wanną, gdyż zastosowano ogrzewanie parowe, dzięki temu produkcja stała się bezpieczniejsza.

W latach 70-tych zapanowała moda na łączenie przedsiębiorstw w tzw. WOG-i, czyli Wielkie Organizacje Gospodarcze, zakład od l stycznia 1975r. włączono do Przedsiębiorstwa Materiałów Izolacji Budowlanej Izolacja w Nidzicy. Była
to dla zakładu sytuacja bardzo niekorzystna z wielu względów. Przede wszystkim dokuczał brak samodzielności, o każdej najdrobniejszej sprawie decydowało Przedsiębiorstwo. Zyski odprowadzano do kasy centralnej, ceny ustalano z góry,
choć koszty produkcji były różne w różnych zakładach. Zakład w Chełmży produkował wówczas bardzo dużo i bardzo tanio.

W roku 1975 zaczęto produkować posypkę kolorową i na jej bazie - papę kolorową. Uruchomiono też produkcję uszczelek z gąbki poliuretanowej, na które był wówczas wielki popyt, gdyż służyły do uszczelniania wielkiej płyty, a wiadomo, że lata 70-te był okresem burzliwego rozwoju budownictwa mieszkaniowego, zwłaszcza wielkopłytowego. W kraju mieliśmy ciągły deficyt materiałów pokryciowych, rynek chłonął wszystkie ilości, dlatego uchwałą Konferencji Samorządu Robotniczego z dnia 25 września 1976r. zwiększono moce produkcyjne przez wprowadzenie
4-brygadowego systemu produkcji. Choć nie było środków na modernizację, jednak dzięki olbrzymiemu zaangażowaniu dyrektorów Józefa Przerackiego i Tadeusza Brutkiewicza oraz ofiarności załogi produkowano w dużych ilościach bardzo dobry wyrób. Na narzucony z góry plan 14,5 mln m² w latach 70-tych produkowano
ok. 20 mln m², by w 1978r. osiągnąć rekordową ilość 25mln m². Gdy brakowało tektury krajowej niedobory uzupełniano dostawami z importu, głównie z Austrii i Finlandii. Należy w tym miejscu wspomnieć, że zakład w Chełmży był wówczas najsilniejszym zakładem w Przedsiębiorstwie, a w skali kraju miał najwyższą wydajność na maszyno-godzinę, wynosiła ona 3 tyś. m². Nikt nie produkował wówczas w ciągu jednej godziny na jednej maszynie więcej papy niż załoga Zakładu w Chełmży.
W pierwszej połowie lat 70-tych zakładano nawet uruchomienie w Chełmży drugiej nitki produkcyjnej jednak zamysł ten nie został zrealizowany ze względu na plan budowy w Zduńskiej Woli dużej fabryki papy o pięciu liniach produkcyjnych.

Na przełomie 79/80 roku zlikwidowano w zakładzie czwartą zmianę,
w związku z czym spadła produkcja, ale też w tym czasie skurczył się rynek zbytu, bo lata 80-te przyniosły kryzys w budownictwie wielorodzinnym, stąd nieduży popyt na wyrób oferowany przez zakład. Poza tym na rynek krajowy wchodziły nowoczesne pokrycia z zachodu. Mimo iż kraj znalazł się w kryzysie gospodarczym, zakład utrzymywał się na rynku i przez cały ten niezwykle trudny okres był najlepszym zakładem w Polsce. Bardzo ważnym, można powiedzieć, że przełomowym momentem w powojennej historii zakładu był rok 1990. W wyniku podziału Przedsiębiorstwa
w Nidzicy zakład usamodzielnił się i od l stycznia 1990 roku był Przedsiębiorstwem Materiałów Izolacji Budowlanej „Izolacja", nad którym nadzór powierzono Wojewodzie Toruńskiemu. Usamodzielnienie się pozwoliło poczuć się gospodarzami swojej firmy, zakład mógł wreszcie sam decydować o sobie, zaczęto inwestować.

Jeszcze większe możliwości kierowania firmą, większą swobodę dała prywatyzacji. Od l października 1991 roku zakład jest spółką akcyjną. Od tego czasu wiele w zakładzie się zmieniło. Przede wszystkim trzeba było dokonać zmiany mentalności pracowników, wszyscy musieli zrozumieć, że aby utrzymać się na rynku
i rozwijać, należy postawić na jakość, bo skończył się rynek producenta a zaczął rynek konsumenta, odbiorcy. Po przekształceniu się w spółkę nie tylko zmiana mentalności załogi była ważna, ale postawiono także na ochronę środowiska i sporo udało się zrobić w tym zakresie. Przede wszystkim zmodernizowano system odpalania przy produkcji papy, wymieniono filtry, postawiono dwa nowe emitory, znacznie wyższe od poprzednich, a także wyeliminowano piec węglowy, zastępując go olejowym.

Ważnym wydarzeniem w historii zakładu był zakup Pomexim-u w Małej Grzywnie, dokonany z własnego zysku w 1994r. Przedsięwzięcie to realizowano
z myślą uruchomieniu w przyszłości produkcji nowoczesnych pokryć dachowych. Utworzono dwie spółki z udziałem zakładu „Izolacja", jest to Izopaper produkujący papier toaletowy i Izorol, w którym reaktywowano produkcję na rzecz rolnictwa.
W obu firmach produkcja trwa cały rok co daje zakładowi szansę systematycznego zarobkowania, jest to bardzo ważne ze względu na fakt, że „Izolacja" pracuje sezonowo. Dziś były Pomexim tętni już życiem, udało się zagospodarować wszystkie obiekty i stworzyć tam siedemdziesiąt miejsc pracy i drugie tyle w firmach powstałych tam z inicjatywy zakładu.

Obecnie zakład produkuje głównie pokrycia dachowe i z tego czerpie większość zysków. Od 1993r. poszerzono działalność o dystrybucję nowoczesnych pokryć dachowych i materiałów budowlanych. W ten sposób zakład stał się firmą produkcyjno-handlową. Nawiązano kontakty zagraniczne, długo trwało poszukiwanie odpowiednich partnerów. Po trzech latach udało się znaleźć dwóch partnerów z Niemiec i Szwecji. Przez pięćdziesiąt powojennych lat „Izolacja" miała siedmiu szefów, pierwszym z nich był Stanisław Wędrychowski, przez ponad 5 lat kierownik Fabryki Papy i przez kolejnych 7 lat dyrektor Pomorskich Zakładów Papy. Dwaj jego następcy pełnili funkcje kierownicze krótko: Antoni Korczyński dwa miesiące, Stanisław Dejk dwa lata. Nieco dłużej bo sześć lat kierował firmą Emil Huber. Mocniej związali
się z zakładem dwaj kolejni dyrektorzy: Józef Przeracki, który był dyrektorem
w latach 1967-1977 i Tadeusz Brutkiewicz, który był dyrektorem dziewięć lat. Siódmym powojennym dyrektorem był Jan Gużyński, od 1986 roku przez pięć lat dyrektor, zaś od 1991 roku prezes „Izolacji".

Kierując się potrzebami rynku na początku 1999 roku zaczęto w firmie przełomową inwestycje w postaci generalnej modernizacji linii produkcyjnej
w celu przystosowania jej do produkcji nowoczesnych pokryć dachowych tj. pap termozgrzewalnych. Zakupiono znaczną część nowej linii od niemieckiej firmy Raizer na kwotę sięgającą blisko 2 mil marek niemieckich opierając się przede wszystkim na kredycie bankowym. Inwestycje ukończono na przełomie sierpnia/września 1999 roku.

2. Stan prawny podmiotu

Dnia 01.10.1991 roku powstała spółka „Przedsiębiorstwa Produkcyjno-
-Handlowe „Izolacja", które jest spółką akcyjną z siedzibą w Chełmży, prezesem
tej spółki został Jan Gużyński. Właśnie tego dnia spółka została wpisana do rejestru handlowego.

Umowa o oddanie mienia Skarbu Państwa do odpłatnego korzystania została zawarta na podstawie art.39 ustawy z dnia 13 lipca 1990 roku o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz zarządzenia Ministra Finansów z dnia
10 listopada 1990 roku w sprawie ustalenia zasad należności za korzystanie
z mienia Skarbu Państwa.

Przedmiot umowy pozostaje przez cały czas trwania umowy własnością Skarbu Państwa. Umowa została zawarta na czas określony do dnia 01.10.1997r., zaś wartość przedmiotu tej umowy wynosi 2.300.000 zł i nie podlega przeszacowaniu w okresie trwania umowy. Łączna należność za korzystanie z przedmiotu umowy stanowi sumę wartości przedmiotu, opłacane w formie rat kapitałowych oraz kwoty stanowiącej sumę rocznych opłat dodatkowych, obliczanych przy zastosowaniu trzech czwartych wysokości ówczesnej stopy oprocentowania kredytu refinansowanego udzielanego bankom przez Narodowy Bank Polski, ale nie więcej niż 30%, przy zastosowaniu ulgi przewidzianej w paragrafie 6 ust.2 Ministra Finansów z dnia 10.11.1990r. w sprawie ustalenia należności państwowych za korzystanie z mienia Skarbu Państwa.

Strony umowy postanowiły, że przywilej korzystania z ulgi jest dopuszczalny pod warunkiem przeznaczenia w okresie 15 miesięcy od dnia zawarcia umowy
kwoty 200.000 zł na inwestycje związane z ochroną środowiska. Rata kapitałowa jest równa wartości przedmiotu umowy podzielonej przez liczbę lat, na które została umowa zawarta. Skarb Państwa ma prawo kontrolować stan przedmiotu umowy, spółka nie może bez zgody Skarbu Państwa zbywać środków trwałych za wyjątkiem całkowicie zmotoryzowanych bądź nieprzydatnych do celów związanych
z działalnością gospodarczą spółki. Z chwilą zapłacenia przez spółkę ostatniej raty łącznej należności za korzystanie z przedmiotu umowy Skarb Państwa zobowiązany jest przenieść na spółkę własność przedmiotu umowy i związane z nim prawo użytkowania wieczystego gruntu.

W późniejszym okresie zmieniono trochę warunki umowy, tzn. wydłużył
się okres umowy, została ona zawarta na czas określony do dnia 01.10.2001 r.

PPH Izolacja jest spółką akcyjną, czyli spółką prawa handlowego, tj. spółką której tworzenie, organizację i zasady funkcjonowania określają utrzymane w mocy przepisy Kodeksu Handlowego. Spółka akcyjna zaliczana jest do spółek kapitałowych czyli takich, które charakteryzują się przeniesieniem na spółkę praw do wniesienia kapitału
w zamian za korzyści prowadzenia działalności, dla której ten kapitał został zgromadzony.

Przedsiębiorstwo produkcyjno-handlowe Izolacja jest także „spółką pracowniczą", jest to określenie potoczne, które pojawiło się ze względu na możliwości uczestnictwa pracowników likwidowanych przedsiębiorstwa państwowych
w procesie prywatyzacji. Spółkę pracowniczą zwykle utożsamia się ze spółką prawa handlowego związaną z udziałem lub przez pracowników na podstawie przepisów Kodeksu Handlowego.

Oddanie na czas oznaczony do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa
lub zorganizowanych części jego mienia „spółce pracowniczej" na podstawie umowy zawartej w imieniu Skarbu Państwa przez organ założycielski jest
w polskiej praktyce prywatyzacyjnej najpopularniejszą formą dyspozycji majątkiem na ścieżce prywatyzacji bezpośredniej.

Władzami spółki są: Walne Zgromadzenie, Rada Nadzorcza oraz Zarząd. Czas trwania spółki jest nieograniczony. Spółka tworzy następujące kapitały: kapitał akcyjny
i kapitał zapasowy. Kapitał akcyjny służy do pokrycia środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, środków obrotowych oraz służy do finansowania udziałów w spółkach krajowych. Kapitał akcyjny może być zwiększony na mocy uchwały Walnego Zgromadzenia poprzez dopłaty akcjonariuszy, bezpośrednio
z zysku lub kapitału zapasowego. Kapitał zapasowy jest zwiększany i tworzony
z zysku do podziału. Odpis na ten kapitał nie może być mniejszy niż 10% zysku
do podziału. Kapitał zapasowy jest przeznaczony na pokrycie rat bilansowych jakie mogą powstać w związku z działalnością Spółki oraz na uzupełnienie kapitału akcyjnego.

Kapitał akcyjny spółki wynosi 250.000zł i został podzielony na 10.000 akcji imiennych o wartości nominalnej 25 zł. Kapitał akcyjny został rozdzielony w sposób następujący:

• 40% pracownicy,

• 40% inwestorzy obcy,

• 20% zarząd

1. Struktura organizacyjna

W przedsiębiorstwie produkcyjno-handlowym „Izolacja” S.A. zatrudnionych jest (grudzień 2001 roku) ok. 60 osób. Należy nadmienić,
iż przedsiębiorstwo to produkuje sezonowo, a co za tym idzie pracownicy również zatrudniani są sezonowo tzn. większe jest zatrudnieni latem, wiosną gdy produkcja
jest znacznie większa, zaś niższe w okresie jesienno-zimowym kiedy produkcja
w Firmie jest znacznie mniejsza. Średnie zatrudnienie w poszczególnych działach przedstawia tabela 6.

Tabela 6. Średnie zatrudnienie w poszczególnych działach w PPH”Izolacja” S.A. w latach 1998-01

Poszczególne działy	2001	1996	1991	dynamika 91/96 w %	dynamika 96/01 w %
Produkcja	24	27	30	-10,00	-11,11
Laboratorium	1	2	3	-33,33	-50,00
Kotłownia	3	4	9	-55,56	-25,00
Warsztat	8	10	10	0,00	-20,00
Transport	6	10	12	-16,67	-40,00
Obsługa	4	7	7	0,00	-42,86
Pracownicy umysłowi	28	36	24	50	-22,22
Ogółem	74	88	95	-7,37	-15,91

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w Przedsiębiorstwie

Można zauważyć, że liczba osób zatrudnionych przy produkcji znacznie zmalała od roku 1991, zmalała również liczba pracowników w warsztacie, zaś wzrosła liczba pracowników zatrudnionych w dziale marketingu czy obsłudze klienta.

Kadra kierownicza PPH Izolacja liczy 2001 roku 13 osób. Zakres obowiązków
i ogólna charakterystyka kadry kierowniczej kształtuje się następująco:
Prezes zarządu - Dyrektor Generalny:

- kieruje zakładem,

- określa i formułuje główne funkcje zakładu,

- planuje i koordynuje główne funkcje zakładu uwzględniając ukierunkowania określone przez Radę Nadzorczą,

- reprezentuje zakład w kontaktach z zewnętrznymi instytucjami i osobami,

- nadzoruje kadrę kierowniczą.

Zastępca Dyrektora Generalnego tj. Dyrektor ds. Ekonomicznych, Główny księgowy oraz Dyrektor ds. Handlowych i Marketingu:

- określają i formułują politykę dla wyodrębnionej funkcji zakładu

- planują i koordynują główne działania zakładu w wyodrębnionym zakresie wykorzystując ukierunkowania Rady Nadzorczej,

- określają szczegółową politykę i kierują jej wdrażaniem, korzystają
w tym celu z konsultacji podporządkowanych kierowników,

- rewidują działalność i oceniają rezultaty określonej funkcji zakładu
i przedstawiają te rezultaty Prezesowi Zarządu,

- reprezentują określoną funkcję zakładu w kontaktach z zewnętrznymi instytucjami i osobami,

- nadzorują podległych pracowników.

Pozostała kadra kierownicza tj.: szef produkcji, główny mechanik, główny energetyk, kierownik działu personalnego, radca prawny, specjalista ds. kontroli jakości. Kierownik hurtowni, kierownik działu handlowego oraz kierownik działu księgowo-finansowego kierownicy planują i koordynują wewnętrzną organizację oraz prace związane ze sprawami finansowymi, administracyjnymi, osobowymi
i szkolenia zawodowego, marketingu, zaopatrzenia i zbytu, informatyki, badań, postępu technicznego i rozwoju, transportu czy inwestycji i remontów. Wszystkie
te działania dokonywane są pod ogólnym kierownictwem Zarządu i Dyrektorów, wykorzystując konsultacje z kierownikami innych działów. Ich zadania obejmują:

- planowanie i koordynowanie wewnętrznej działalności administracji oraz finansowych operacji zakładu,

- planowanie i koordynowanie polityki dotyczącej stosunków międzyludzkich oraz miedzy pracownikami i pracodawcą, reklamy i kształtowania opinii publicznej,

- planowanie i organizowanie procedur naboru pracowników, ich szkolenia i awansowania, określenie systemu płac i negocjacje na temat płac, stosunków i konsultacji z pracownikami oraz innych spraw pracowniczych,

- ocenianie finansowej sytuacji zakładu, przygotowywanie budżetu
i nadzorowanie operacji finansowych,

- nadzorowanie spraw bezpieczeństwa pracy, zdrowia pracowników oraz innych związanych z tym programów i działań z udziałem wszystkich pracowników,

- określanie cenników, rabatów, terminów dostaw, budżetu dla promocji sprzedaży, metod sprzedaży oraz specjalnych zachęt kupna,

• projektowanie i wdrażanie systemów inwentaryzacji zapasów materiałowych,

• kierowanie wyborem, instalacja i utrzymanie w ruchu urządzeń obliczeniowych i programów oraz zakup zewnętrznych usług obliczeniowych,

• kontrolowanie wydatków i akceptowanie właściwego wykorzystania środków finansowych będących w gestii wydziału,

• określanie operacyjnych i administracyjnych procedur wydziału i kierowanie nimi,

Kadra, sprawdza się na swoich stanowiskach, posiada adekwatne wykształcenie do zajmowanych stanowisk. Wszyscy pracownicy posiadają odpowiednie kwalifikacje do wykonywanej pracy, mimo to większa część załogi
co roku podnosi swoje kwalifikacje zawodowe poprzez różnego rodzaju kursy.

Dział marketingowy liczył pięć osób (2001), ich głównym zadaniem
jest utrzymanie bieżącej współpracy ze stałymi klientami jak również rozbudowa sieci dystrybucji o nowe firmy. Każda osoba ma przydzielony rejon działania oraz firmy
w tym rejonie. Każda z osób odpowiada za kontakty z klientami, obsługę sprzedaży oraz działalność promocyjną, opiniuje również projekty polityki handlowej. Należy nadmienić, iż rejony te obejmują relatywnie duże obszary.

Schemat 1. Struktura organizacyjna P.P.H. „Izolacja" S.A.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych w Przedsiębiorstwie

3.4. Przedmiot działalności
Przedmiotem zadań Spółki jest działalność zarobkowa prowadzona
na własny rachunek i w pośrednictwie polegająca na:

• produkcji materiałów izolacyjno-budowlanych (papy wierzchniego krycia, papy podkładowej, papy izolacyjnej, uszczelek z gąbki poliuretanowej),

• produkcji materiałów budowlanych,

• usługach budowlanych i dekarskich,

• usługach transportowych,

• handlu (export, import).

Zasadniczymi kierunkami działu produkcji są:

- papy asfaltowe na tekturze

papa asfaltowa podkładowa

papa asfaltowa wierzchniego krycia

papa asfaltowa izolacyjna

- papy asfaltowe na welonie szklanym

papa asfaltowa podkładowa

papa asfaltowa wierzchniego krycia

• papa perforowana LV 022

• papa asfaltowa G 200 DD

• taśmy izolacyjne
  - papy termozgrzewalne

Do głównych dostawców PPH Izolacja można zaliczyć:
- Tektura - Warszawskie Zakłady Papiernicze

- Żywiecki Zakłady Papiernicze
- Fabryka Papieru Pabianice

• Welony szklane - Schuller GmbH Niemcy

• Tkaniny szklane - Matizol Gorlice

• Włókniny szklane - Vertex Litomyśl Czechy

• Asfalt przemysłowa - Petrochemia Płock

- Petrochemia Gdańsk

3.4.1 Rynki zbytu
Wyroby firmy sprzedawane są w całej północnej i środkowej części kraju. Jednak największymi rynkami zbytu są regiony: bydgosko-toruński oraz gdański.

W 2000 roku PPH Izolacja umocniła swoją pozycję na rynku warszawskim oraz dolnośląskim. Wyroby firmy sprzedawane są także w dalszych regionach tj. w woj.
rzeszowskim, zielonogórskim. Głównymi odbiorcami są hurtownie materiałów budowlanych, stanowią one ok.90% wszystkich klientów firmy. Pozostali to firmy produkcyjne, usługowe, instytucje samorządowe i klienci indywidualni. Mimo większej liczby klientów zaobserwowano ilościowy spadek sprzedaży w stosunku do lat ubiegłych u prawie wszystkich odbiorców. Mimo wysokiej podaży i bardzo ostrej konkurencji firmie udało się utrzymać relatywnie wysokie ceny sprzedaży
co nie odbiło się utratą klientów.

Rynek nabywców charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem. W większości
są to firmy średnie i małe, w dużo mniejszym stopniu funkcjonują duże sieci handlowe, największy klient nie przekracza 6-7% sprzedaży.

Jeżeli chodzi o papy tradycyjne to głównym zagrożeniem są folie budowlane.
Ich cena jest porównywalna z ceną papy. Folie zastępują papy w segmencie pokryć podkładowych pod inne pokrycia np. z blachy lub dachówki ceramicznej.

W związku z dużą nadprodukcją pap na rynku istnieje bardzo ostra konkurencja
wśród producentów, wymusza to obniżanie cen i zwracanie szczególnej uwagi
na jakość. Siła nabywców jest z reguły bardzo duża ponieważ starają się oni negocjować warunki sprzedaży z kilkoma konkurencyjnymi producentami, zmuszając
w ten sposób do walki cenowej.

Nabywcami produktów są głównie firmy handlujące materiałami budowlanymi,
w mniejszym stopniu zakupów dokonują inwestorzy i wykonawcy, którzy zaopatrują
się w lokalnych hurtowniach materiałów budowlanych. Nabywcy kupują głównie papy wierzchniego krycia oraz, choć w niniejszym stopniu papy podkładowe. Branża materiałów budowlanych w Polsce charakteryzuje się sezonowością, oznacza to iż pokrycia dachowe znajdują nabywców w okresie od wczesnej wiosny do późnej jesieni, jest to ściśle powiązane z warunkami atmosferycznymi, nasilenie sprzedaży można zaobserwować w miesiącach sierpniu i wrześniu kiedy to dokonuje się najwięcej pokryć dachowych w budynkach.

Ceny wyrobów ustalane są każdorazowo kiedy wymaga tego sytuacja rynkowa
(zmiana cen konkurencji, zmiana popytu, podaży, zmiana cen surowców itp.). Poza cenami detalicznymi stosuje się również upusty od tych cen, upusty te ustala
się indywidualnie z uwzględnieniem wiarygodności firmy, dotychczasowych kontaktów handlowych czy też pozycji firmy na rynku.

3.4.2 Konkurencja
Szacuje się, iż firma posiada 7,5-8% rynku pap tradycyjnych w kraju. Do głównych konkurentów firmy należą:

• ICOPAL Zduńska Wola,

• Izolmat Gdańsk,

• Izolacja Jarocin.

Szczególnie działania Izolacji S. A Zduńska Wola, która jest liderem ilościowym
(ok.45% rynku) są bardzo agresywne. ICOPAL Zduńska Wola dysponując dużą
różnorodnością wyrobów w tym pap termozgrzewalnych i dachówek bitumicznych
jak również dużymi zasobami finansowymi (terminy płatności w sezonie do 180 dni)
jest bardzo poważnym konkurentem.

Izolmat Gdańsk jest konkurentem na rynku północnym i wschodnim natomiast Izolacja Jarocin na rynku południowym i zachodnim.

Niewątpliwie problemem dla zakładu było powstawanie nowych firm, które
produkując papę czasem w prymitywnych warunkach i przy niskich kosztach
są w stanieoferować ją w bardzo atrakcyjnych cenach. Należą do nich min. „LEMAR"
z Czerwonaka k/Poznania oraz „SAŁAWIŁA" z Konstancina Jeziornej .

Pozostałe większe zakłady tj. „POLINOYA" Bieruń, „MAT1ZOL" Gorlice, „TES" Niwki Daleszyckie z uwagi na dużą odległość konkurowały z Izolacją Chełmża w dużo mniejszym stopniu.

ROZDZIAŁ IV

ANALIZA FINANSOWA PRZEDSIĘBIORSTWA P.P.H. „IZOLACJA” S.A.

W związku z występowaniem inflacji w analizowanym okresie - dla uzyskania porównywalności - dane za lata 1998-2001 zostały skorygowane o wskaźniki inflacji (według statystyk GUS):

• w 1999 r. - 7,3%,

• w 2000 r. - 10,1%,

• w 2001 r. - 5,5%.

Bilans i rachunek zysków i strat za lata 1998-2001, na podstawie których przeprowadzono poniższą analizę znajduje się na końcu rozdziału (tabele 13 i 14).

Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa Izolacja Chełmża S.A. uległa w  latach 1998-2001 znacznemu pogorszeniu - spadała sprzedaż i rosło zadłużenie firmy, zwłaszcza krótkoterminowe, co w dłuższej perspektywie musiało doprowadzić
do poważnych problemów z wypłacalnością. Poniżej przedstawiono bardziej dokładną analizę finansową w jej poszczególnych aspektach.

4.1 Badanie płynności finansowej przedsiębiorstwa

Analiza płynności ma na celu określenie zdolności płatniczej przedsiębiorstwa. Przyjmuje się, że:

• wskaźnik bieżącej płynności powinien kształtować się w granicach 120-200%,

• tzw. wskaźnik szybki powinien oscylować w okolicach 100%,

• wskaźnik gotówkowy powinien oscylować w okolicach 20%,

• wskaźnik natychmiastowy powinien dążyć do minimum,

• zaś kapitał pracujący powinien przyjmować wartości dodatnie.

Z roku na rok w omawianym okresie pogarszała się płynność firmy. Jedynie
w 1998 r. wskaźniki płynności kształtowały się w okolicach wielkości referencyjnych -
- wskaźnik płynności III stopnia wynosił 168%, wskaźnik płynności II stopnia był nawet trochę za wysoki (120%) jednak ponieważ wskaźnik płynności I stopnia ze względu
na brak krótkoterminowych papierów wartościowych w firmie był niski (2,5%), trochę wyższy wskaźnik szybki dawał pewny margines bezpieczeństwa. Wskaźnik natychmiastowy był bardzo niski (2,5%), co świadczyło o racjonalnym zarządzaniu gotówką w przedsiębiorstwie.

Tabela 7

Wskaźniki płynności (w %) i poziom kapitału pracującego (w zł) firmy P.P.H.”Izolacja” S.A. w latach 1998-01.

l a t a w s k a ź n i k i	1998	1999	2000	2001	dynamika 1999/98		dynamika 2000/99		dynamika 2001/00
										w pkt. %	w %	w pkt. %	w %	w pkt. %	w %
wskaźnik płynności III stopnia	167,90	117,44	65,63	30,60	-50,46	-30,05	-51,82	-44,12	-35,02	-53,37
wskaźnik płynności II stopnia	119,96	81,11	41,63	18,52	-38,85	-32,39	-39,47	-48,67	-23,11	-55,51
wskaźnik płynności I stopnia	167,90	117,44	65,63	30,60	-50,46	-30,05	-51,82	-44,12	-35,02	-53,37
wskaźnik natychmia-stowy	2,48	1,61	0,39	0,15	-0,87	-34,98	-1,22	-75,51	-0,25	-63,21
kapitał pracujący (mln w zł)	2,970	1,377	-3,368	-5,851	-1,593	-53,64	-4,745	-344,62	-2,483	-73,73

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych P.P.H.”Izolacja” S.A.

W następnych latach niestety drastycznie pogorszyła się płynność firmy -
- wskaźnik płynności bieżącej malał z roku na rok o kilkadziesiąt procent,
tak że w 2001 r. majątek obrotowy pokrywał zaledwie niecałe 31% zobowiązań bieżących.

Wynikało to przede wszystkim ze spadku wielkości majątku obrotowego z ponad 7,3 mln zł w 1998 r. do raptem 2,6 mln zł w 2001 r. Jednoczesny wzrost zobowiązań firmy przy towarzyszącym mu spadku wartości kapitału własnego powodował znaczne obniżanie się poziomu kapitału pracującego - w 1999 r. zmniejszył się on względem roku poprzedniego aż o 54%, a od 2000 r. zaczął przyjmować wielkości ujemne (w 2000 r. - 3,4 mln zł, w 2001 r. - 5,9 mln zł),
co z  miesiąca na miesiąc dramatycznie zwiększało ryzyko niewypłacalności firmy i stanowiło coraz bardziej realną groźbę upadłości.

4.2 Analiza struktury majątkowej i kapitałowej

O ile w 1998 r. majątek trwały w  firmie stanowił 36% całości majątku, obrotowy zaś zdecydowaną większość - 64%, co dawało firmie znaczną elastyczność, a struktura kapitałowa (mniej więcej po połowie kapitału własnego i obcego) była bardzo bezpieczna, to w następnych latach niebezpiecznie szybko zaczął przyrastać kapitał obcy (w 1999 r. wzrósł o ponad 80%, w 2000 r. o 40%) i co przy spadku wielkości kapitału własnego powodowało bardzo niekorzystne zmiany w strukturze kapitałów - udział kapitału obcego w kapitałach ogółem wynosił w 1999 r. już 69%,
a w roku następnym 95%. Było to w dużej mierze spowodowane koniecznością pokrywania strat, jakie przedsiębiorstwo przynosiło od 1999 r.

Tabela 8

Struktura majątkowa i kapitałowa firmy P.P.H.”Izolacja” S.A. w latach 1998-01 (w %).

l a t a w s k a ź n i k i	1998	1999	2000	2001
udział majątku trwałego w aktywach	35,76	36,98	57,75	73,52
udział majątku obrotowego w aktywach	64,24	63,02	42,25	26,48
udział kapitałów własnych w pasywach	49,98	30,88	5,01	-34,56
udział kapitałów obcych w pasywach	50,02	69,12	94,99	134,56

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych P.P.H.”Izolacja” S.A.

W 2000 r. zaczął również obniżać się niebezpiecznie poziom aktywów obrotowych (w 2000 r. spadł o 32%, w 2001 o kolejne 60%), tak że w 2001 r. udział majątku obrotowego w całości aktywów firmy stanowił zaledwie 26%, co oznaczało ogromne unieruchomienie majątku i dodatkowo podwyższało ryzyko niewypłacalności.

Dlatego też wskaźniki pokrycia majątku trwałego uległy w 1999 r. pogorszeniu - wskaźnik pokrycia majątku trwałego I stopnia wynosił 83%,
a II stopnia 125% - były one jednak wciąż do zaakceptowania, ale w kolejnych latach ich poziom był już zdecydowanie za niski - wskaźnik pokrycia majątku trwałego
II stopnia wynosił w 2000 r. 62%, a w 2001 r. 18%.

Tabela 9

Wskaźniki pokrycia majątku trwałego firmy P.P.H.”Izolacja” S.A. w latach 1998-01 (w %).

l a t a w s k a ź n i k i	1998	1999	2000	2001	dynamika 1999/98		dynamika 2000/99		dynamika 2001/00
										w pkt. %	w %	w pkt. %	w %	w pkt. %	w %
wskaźnik pokrycia majątku trwałego II stopnia	172,64	124,94	61,68	18,35	-47,70	-27,63	-63,25	-50,63	-43,33	-70,25
wskaźnik pokrycia majątku trwałego I stopnia	139,74	83,39	8,67	-47,00	-56,34	-40,32	-74,72	-89,60	-55,67	-642,04

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych P.P.H.”Izolacja” S.A.

Wyniki te potwierdzają znaczny wzrost ryzyka niewypłacalności i wprost obrazują niedopuszczalną sytuację w firmie produkcyjnej finansowania majątku trwałego krótkoterminowym kapitałem obcym.

1. Analiza zadłużenia

Analiza zadłużenia wykazuje ogromny wzrost zadłużenia przedsiębiorstwa -
- wskaźnik napięcia wyniósł w 2000 r. 1897%! Skutkiem czego było znaczne ograniczenie stopnia samofinansowania, co podwyższało ryzyko niewypłacalności i   przybliżało firmę szybkimi krokami do upadłości.

Tabela 10

Wskaźniki zadłużenia firmy P.P.H.”Izolacja” S.A. w latach 1998-01 (w %).

l a t a w s k a ź n i k i	1998	1999	2000	2001	dynamika 1999/98		dynamika 2000/99		dynamika 2001/00
										w pkt. %	w %	w pkt. %	w %	w pkt. %	w %
wskaźnik zadłużenia (napięcia)	100,10	223,84	1897,11	-	123,74	123,62	1673,28	747,55	-	-
wskaźnik samofinan-sowania	99,90	44,68	5,27	-	-55,23	-55,28	-39,40	-88,20	-	-
wskaźnik ogólnego zadłużenia	50,02	69,12	94,99	-	19,10	38,17	25,87	37,43	-	-
wskaźnik zadłużenia długotermi-nowego	11,77	15,38	30,61	48,05	3,62	30,73	15,23	99,01	17,43	56,95
wskaźnik zadłużenia krótkotermi-nowego	38,26	53,74	64,38	86,51	15,48	40,46	10,64	19,80	22,13	34,37

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych P.P.H.”Izolacja” S.A.

Firma posiadała dodatkowo niebezpiecznie wysoki poziom krótkoterminowego kapitału obcego - nawet już w 1998 r. (38% całości kapitałów), a jego udział wzrastał niezwykle dynamicznie (w 1999 r. było to już 54%, w 2000 r. zaś 64%).

4.4 Badanie sprawności działania przedsiębiorstwa

Coraz gorsze wyniki finansowe firmy poza wymienionymi czynnikami spowodowane były w głównej mierze spadkiem sprzedaży. Przychody ze sprzedaży, które w 1998 r. wyniosły prawie 27 mln zł malały istotnie z roku na rok - w 1999 r. spadły o 21,01%,

w 2000 r. o 16,53%, a w 2001 r. o kolejne 43,87%, tak że wynosiły raptem niecałe
10 mln zł. W całym analizowanym okresie nastąpił spadek przychodów ze sprzedaży aż o 63%. Dlatego też wskaźnik produktywności majątku wyrażający efektywność jego wykorzystania obniżał się z roku na rok - z 2,28 w 1998 r. do 0,80 w 2001 r.,
co oznaczało że o ile w pierwszym z badanych lat przychody ze sprzedaży ponad dwa razy przewyższały wartość posiadanego majątku, to w 2001 r. nawet nie jeden raz (0,8 raza). A pamiętać należy, że wielkość wskaźnika z 2001 r. byłaby jeszcze niższa, gdyby nie fakt znaczne spadku wartości majątku firmy, jaki nastąpił w 2001 r.

Również pozostałe wskaźniki rotacji wykazywały dynamiczną tendencję spadkową ukazując coraz mniej produktywne wykorzystanie zaangażowanych w działalność przedsiębiorstwa środków.

W analizowanym okresie wskaźnik rotacji zapasów obniżył się z prawie 14 razy do raptem 6 - czyli wydłużył się okres zamrożenia środków w zapasach
ze średnio 26 dni w 1998 r. do 59 dni w 2001 r.

Również istotnie pogarszała się wartość wskaźników rotacji należności i tych ogółem (ze średnio 66 dni w 1998 r. do 100 dni w 2000 r.) i tych z tytułu dostaw i usług (ze średnio 55 dni w 1998 r. do 83 dni w 2000 r.).

Poprawa tych wskaźników w 2001 r. była tylko pozorna - wynikała bowiem ze znacznego spadku należności w związku z coraz niższą sprzedażą. Jednocześnie w związku ze znacznym wzrostem stopnia zadłużenia przedsiębiorstwa, coraz gorszą płynnością i mniejszą sprzedażą cykl spłaty zobowiązań drastycznie
się wydłużał.

Tabela 11

Wskaźniki obrotowości firmy P.P.H.”Izolacja” S.A. w latach 1998-01 („w razach” i „w dniach”).

l a t a w s k a ź n i k i	1998	1999	2000	2001	dynamika 1999/98		dynamika 2000/99		dynamika 2001/00
										w pkt. %	w %	w pkt. %	w %	w pkt. %	w %
wskaźnik produktywności majątku)
„w razach”	2,28	1,62	1,18	0,80	-0,66	-28,98	-0,44	-27,01	-0,38	-32,22
„w dniach”	160	226	309	456	65,40	40,81	83,52	37,01	146,95	47,53
wskaźnik rotacji zapasów
„w razach”	13,84	8,71	7,04	6,23	-5,13	-37,05	-1,67	-19,12	-0,81	-11,52
„w dniach”	26	42	52	59	15,53	58,86	9,91	23,65	6,75	13,02
wskaźnik rotacji należności
„w razach”	5,57	3,97	3,67	3,82	-1,60	-28,71	-0,31	-7,71	0,16	4,31
„w dniach”	66	92	100	95	26,38	40,27	7,68	8,36	-4,11	-4,13
wskaźnik rotacji należności z tyt. dostaw i usług
„w razach”	6,67	4,72	4,40	5,07	-1,95	-29,18	-0,33	-6,91	0,67	15,26
„w dniach”	55	77	83	72	22,54	41,20	5,74	7,43	-10,99	-13,24
wskaźnik rotacji zobowiązań
„w razach”	4,34	2,66	1,44	0,72	-1,68	-38,75	-1,22	-45,98	-0,71	-49,59
„w dniach”	84	137	254	504	53,15	63,27	116,76	85,13	249,80	98,37
wskaźnik rotacji zobowiązań z tyt. dostaw i usług
„w razach”	13,25	7,71	3,75	2,03	-5,54	-41,80	-3,96	-51,34	-1,73	-46,01
„w dniach”	28	47	97	180	19,79	71,81	49,95	105,50	82,93	85,23

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych P.P.H.”Izolacja” S.A.

Wskaźnik rotacji zobowiązań ogółem wzrósł w  badanym czasie z 84 dni do 504 dni, zaś samych zobowiązań z tytułu dostaw i  usług z 28 dni do 180 dni, co potwierdza wcześniejsze wnioski na temat dramatycznej sytuacji finansowej firmy w 2001 r.

4.5 Badanie rentowności przedsiębiorstwa

Coraz gorsza struktura kapitałowa wynikała z konieczności pokrywania strat, jakie firma przynosiła od 1999 r. z kapitału własnego. Rok 1998 był ostatnim rokiem, gdy firma wypracowała zysk (netto: 1,3 mln zł).

Tabela 12

Wskaźniki rentowności firmy P.P.H.”Izolacja” S.A. w latach 1998-01 (w %).

l a t a w s k a ź n i k i	1998	1999	2000	2001	dynamika 1999/98		dynamika 2000/99		dynamika 2001/00
										w pkt. %	w %	w pkt. %	w %	w pkt. %	w %
wskaźnik rentowności netto sprzedaży (ROS)	4,61	-3,42	-18,24	-38,26	-8,03	-174,26	-14,82	-433,14	-20,02	-109,78
wskaźnik poziomu kosztów	92,50	103,42	118,24	152,22	10,92	11,81	14,82	14,33	33,99	28,75
wskaźnik rentowności netto majątku (ROA)	10,77	-5,67	-22,66	-32,77	-16,44	-152,68	-16,98	-299,46	-10,11	-44,62
wskaźnik rentowności netto kapitału własnego (ROE)	22,63	-14,49	-127,29	-	-37,12	-164,04	-112,80	-778,33	-	-
wskaźnik rentowności netto kapitału stałego	17,23	-10,71	-55,45	-121,43	-27,94	-162,19	-44,74	-417,56	-65,99	-119,00

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych P.P.H.”Izolacja” S.A.

Kolejne zamykane były stratą i to z roku na rok coraz wyższą - w 1999 r. 0,7 mln zł, w 2000 r. 3,4 mln zł, a w 2001 r. 4,1 mln zł. W kolejnych więc latach istotnie pogarszały się wszystkie wskaźniki rentowności.

ZAKOŃCZENIE

Dzięki procesowi przekształcania gospodarki z planowanej na rynkową, polskie przedsiębiorstwa znalazły się pod presją zjawisk standardowych dla tego ostatniego typu. Coraz większe wymagania w stosunku do działających podmiotów; wymusiły konieczność opracowywania i wdrażania skutecznych metod planowania dostosowujących przedsiębiorstwo do otoczenia. Dla bacznego obserwatora,
jest rzeczą oczywistą, iż właśnie aktywność przedsiębiorstwa w wykorzystaniu rodzących się szans rynkowych, realizacja dobrze zaplanowanej polityki finansowej, śmiałe działania związane z aktywizacją rozwoju, będą decydować o sukcesie firmy. Zachodzące zmiany wymusiły konieczność zainteresowania się możliwością udoskonalania dotychczasowych procesów planowania, bieżącego sterowania
i kontroli, których narzędziem jest - między innymi - analiza finansowa. Analiza finansowa zaspokaja podstawowe potrzeby informacyjne kierownictwa przedsiębiorstwa i wpływa w ten sposób na poziom zarządzania. Wpływ ten odzwierciedla się w efektywności gospodarowania oraz w sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych.

W niniejszej pracy uznano ważność motywów stosowania analizy finansowej do oceny perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa. Przestawiono najważniejsze metody analizy i oceny sytuacji finansowej z których wynika, że P.P.H. „Izolacja” S.A.
jest w bardzo słabej kondycji finansowej, co uniemożliwia w przyszłości dalszy rozwój przedsiębiorstwa, a nawet grozi upadłością .Ocena przedsiębiorstwa oparto na metodzie wskaźnikowej, która daje możliwość bezpośredniego porównywania danych wielkości w poszczególnych latach. Jako podstawowe dane przyjęto wielkości pochodzące z bilansów, rachunku zysku i strat oraz z rachunku przypływu środków pieniężnych.

W analizie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa P.P.H. „Izolacja” S.A. skoncentrowano się głównie na kryteriach zyskowności, płynności oraz wspomagania finansowego. Te wartości stanowią przedmiot zainteresowania kierownictwa podczas podejmowania bieżących i strategicznych decyzji. Kompleksowa ocena przedsiębiorstwa ma wpływ na jego dalszą działalność, a także zajmowaną pozycję konkurencyjną.

W analizowanym okresie znacznie pogorszyła się płynność finansowa firmy, co było z jednej strony wynikiem istotnego spadku majątku obrotowego, a z drugiej zaś dużego wzrostu zobowiązań firmy, co z roku na rok zwiększało ryzyko niewypłacalności firmy i skutkowało coraz większymi problemami z uzyskaniem
od dostawców towarów na dłuższy termin płatności.

Skutkiem coraz mniejszej produkcji były coraz niższe przychody,
co zmuszało firmę dla utrzymania ciągłości działalności do zaciągania coraz
to nowych zobowiązań, które stanowiły gro kapitału firmy, potęgując tym problem
z wypłacalnością. „Izolacja” posiadała dodatkowo niebezpiecznie wysoki poziom krótkoterminowego kapitału obcego - nawet już1998 r., a jego udział wzrastał
w niezwykle dynamicznie. W znacznym stopniu przyczyniło się do tego zaciągnięcie w 1998 kredytu na modernizacje linii produkcyjnej.

Coraz niższa sprzedaż powodowała, że z miesiąca na miesiąc przychody
w coraz mniejszym stopniu były w stanie pokryć koszty przedsiębiorstwa. Rok 98 był ostatnim rokiem, gdy firma wypracowała zysk - kolejne zamykane były stratą.

SPIS TABEL

Tabela 1. Wskaźniki płynności

Tabela 2. Wskaźniki rotacji

Tabela 3. Wskaźniki zadłużenia

Tabela 4. Wskaźniki rentowności

Tabela 5. Wskaźniki rynkowej wartości akcji i kapitału

Tabela 6. Średnie zatrudnienie w poszczególnych działach w PPH Izolacja

Tabela 7. Wskaźnik płynności (w %) i poziom kapitału pracującego (w zł)
firmy P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 8. Struktura majątkowa i kapitałowa (w %) firmy P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 9. Wskaźnik pokrycia majątku trwałego (w %) firmy P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 10. Wskaźnik zadłużenia (w %) firmy P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 11. Wskaźnik obrotowości („w razach” i „w dniach”) firmy P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 12. Wskaźnik rentowności (w %) firmy P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 13. Bilans analityczny spółki P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 14. Analityczny rachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny) spółki Izolacja S.A. za lata 1998-2001

SCHEMAT

Schemat 1.Struktura organizacyjna P.P.H. „Izolacja" S.A.

LITERATURA

1. Bednarski L., „Analiza finansowa w przedsiębiorstwie.", PWE, Warszawa 1997

2. Bednarski L., Borowiecki R., Duraj J., Kurtys E., Waśniewski T., Wersty B.„Analiza . ekonomiczna przedsiębiorstwa.", Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2001

3. Ćwiąkała-Małys A., Nowak W., „Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej.", Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999

4. Tyszka W., „Rachunkowość finansowa.", Wyd. Aksjomat, Toruń 2002

5. Ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz.. U. z 1994r., nr 21, póz. 591 z późniejszymi zmianami)

6. Waśniewski T., Skoczyłaś W., „Analiza finansowa w przedsiębiorstwie.", Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1995

7. Waśniewski T., Skoczyłaś W., „Zasady analizy finansowej w praktyce.

8. Olzacka B., Pałczyńska-Gościniak R., Jako oceniać firmę? ODDK,
Gdańsk 1993 r.

9. Waśniewski T., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Fundacja Rozwoju
Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1993 r.

10. Waśniewski T., Skoczyłaś W., Casch Flow w przedsiębiorstwie - ustalenie i
    analiza , Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1995 r.

11. Bednarski L. Zasady oceny rocznej przedsiębiorstwa w systemie anglo -
    amerykańskim - Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej Stowarzyszenia
    Księgowych w Polsce nr 18, Warszawa 1990 r.

12. Praca zbiorowa A. Wosia, Agrobiznes - mikroekonomika, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 1996 r.

ANEKS

Tabela 13. Bilans analityczny spółki P.P.H. ”Izolacja” S.A. lata 1998-2001

Tabela 14. Analityczny rachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny) spółki
P.P.H. ”Izolacja” S.A za lata 1998-2001

A.Ćwiąkała-Małys, W. Nowak, Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999, s.48.

T.Waśniewski, W.Skoczylas, Zasady analizy finansowej w praktyce. Przykłady i zadania, Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Warszawa 1996, s.10.

T.Waśniewski, W.Skoczylas, Zasady analizy finansowej w praktyce. Przykłady i zadania, Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Warszawa 1996, s.11.

L.Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1997, s. 15.

T.Waśniwski, W.Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1995, s. 33.

T.Waśniwski, W.Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1995, s. 37.

T.Waśniwski, W.Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1995,s. 41.

L.Bednarski, E.Borowiecki, J.Duraj, E.Kurtys, T.Waśniewski, B.Wersty, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstea, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2001, s. 21.

L.Bednarski, E.Borowiecki, J.Duraj, E.Kurtys, T.Waśniewski, B.Wersty, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstea, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2001, s. 28.

L.Bednarski, E.Borowiecki, J.Duraj, E.Kurtys, T.Waśniewski, B.Wersty, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstea, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2001, s.30.

A.Ćwiąkała-Małys, W. Nowak, Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999, s.52.

Ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz.U. z 1994r., nr 121, poz. 591 z późniejszymi zmianami).

T.Waśniwski, W.Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1995, s.52.

¹⁴ T.Waśniwski, W.Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1995, s.53.

W.Tyszka, Rachunkowość finansowa, Wydawnictwo Aksjomat, Toruń 2002, s.360.

¹⁶ W.Tyszka, Rachunkowość finansowa, Wydawnictwo Aksjomat, Toruń 2002, s.383.

B. Oczacka, R. Pałczyńska - Gościniak: Jak oceniać firmę. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr sp. z o.o.,Gdańsk 1998, s. 50.

T. Waśniewski: Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce Warszawa 1993, s. 44.

Praca zbiorowa A. Wosia, Agrobiznes - mikroekonomika, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 1996, s. 108.

Bednarski L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE Warszawa 1999, s.81.

Dla ustalenia średniego stanu poszczególnych pozycji do niektórych wskaźników za rok 1998, wykorzystane do tego dane z 1997 r. skorygowano o inflację z roku 1997 r. - 11,8%.

aktywa obrotowe

zobowiązania bieżące

płynne środki obrotowe

zobowiązania bieżące

inwestycje krótkoterminowe

zobowiązania bieżące

środki pieniężne

zobowiązania bieżące

kapitał pracujący = kapitał stały - aktywa trwałe,

lub kapitał pracujący = aktywa obrotowe - kapitał obcy krótkoterminowy.

 wskaźnik pokrycia majątku trwałego II stopnia powinien wynosić powyżej 100%, wówczas dopuszczalna jest niższa (poniżej 100%) wielkość wskaźnika pokrycia majątku trwałego I stopnia.

kapitał stały

aktywa trwałe

kapitał własny

aktywa trwałe

kapitał obcy

kapitał własny

kapitał własny

kapitał obcy

kapitał obcy

aktywa ogółem

kapitał obcy długoterminowy

aktywa ogółem

kapitał obcy krótkoterminowy

aktywa ogółem

wskaźniki „w razach” informują ile razy w ciągu roku nastąpi obrót danym składnikiem, zaś „w dniach” ile dni trwa taki jeden obrót, czyli jak długo firma ma zamrożone środki w danym składniku.

przychody ogółem

średni stan majątku

przychody ze sprzedaży(netto)

średni stan zapasów

przychody ze sprzedaży brutto(z VAT)

średni stan należności

przychody ze sprzedaży brutto(z VAT)

średni stan materiałów z tytułu dostaw i usług

przychody ze sprzedaży(netto)

średni stan zobowiązań

przychody ze sprzedaży(netto)

średni stan materiałów z tytułu dostaw i usług

wynik finansowy netto

sprzedaż netto

koszt własny sprzedaży

sprzedaż netto

wynik finansowy netto

średni stan majątku

wynik finansowy netto

średni stan kapitału własnego

wynik finansowy netto

średni stan kapitału stałego

34

38

---