Unia Europejska - z siedzibą w Brukseli jest dziś najważniejszym liczącym 27 członków ugrupowaniem polityczno - gospodarczym suwerennych państw narodowych na świecie. Tworzą go państwa które postanowiły ściśle ze sobą współpracować nie rezygnując przy tym z niepodległości i odrębności narodowej

Głównym zadaniem Unii jest organizacja współpracy między krajami członkowskimi i ich mieszkańcami

Główne cele EWG to:
- spójność ekonomiczna
- zacieśnianie stosunków między krajami EWG
- stworzenie wspólnego rynku
- stopniowe zbliżenie polityki gospodarczej krajów członkowskich
- stały i zrównoważony wzrost gospodarczy
- zwiększenie stabilności gospodarczo-walutowej
- przyspieszony wzrost stopy życiowej

Traktat z Maastricht - Traktat zawarty podczas konferencji międzynarodowej w Maastricht w Holandii w grudniu 1991 roku był drugim zaraz po Jednolitym Akcie Europejskim dokumentem, który wdrążał poważne zmiany w traktatach założycielskich Wspólnot Europejskich. Podpisali go szefowie rządów oraz krajów członkowskich Wspólnot Europejskich w dniu 7 lutego 1992 roku. W życie wdrążono go 1 listopada następnego roku po ukończeniu procedury uznaniowej. Traktat ustanowił UE opartą na wspólnotach europejskich uzupełniane o dodatkowe polityczne działania II filar - polityka zagraniczna i bezpieczeństwo III filar sprawiedliwość i sprawy wewnętrzne

Traktat Lizboński zachowuje najważniejsze postanowienia instytucjonalne eurokonstytucji, a wśród nich utworzenie stanowiska przewodniczącego Rady Europejskiej, którego nieco na wyrost nazywa się prezydentem UE.

Ustanawia on nowe ramy prawne i sposób zaangażowania UE. Unia ma być bardziej demokratyczna przejrzysta i skuteczna w działaniach. Wzmocnienie roli parlamentu, obywatela wpływające na procesy decyzyjny. Instytucje europejskie w istotnym znaczeniu zostają reformowane. Zwiększenie się możliwości działania w dziedzinach o istotnym znaczeniu dla dzisiejszej Unii tak jak bezpieczeństwo.

Główne instytucje UE:

Parlament Europejski - organ doradczy a przede wszystkim kontrolny. Do czasu rozszerzenia Unii w maju 2004 Parlament Europejski liczył 626 posłów po poszerzeniu liczby posłów wybieranych w wyborach bezpośrednich - wzrosło do 754 posłów. Członkowie parlamentu nie zasiadają według przynależności narodowej lecz wg frakcji politycznej. Kadencja Parlamentu trwa 5 lat

Rada UE - najważniejszy organ decyzyjny i legislacyjny koordynujący politykę gospodarczą UE i odgrywający kluczowe zadania w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa. Wchodzą do niej ministrowie ( po jednym przedstawicielu) państw członkowskich. Po wejściu w życie traktatu z Lizbony Rada będzie częściej głosować większością głosów a spadnie liczba spraw w których decyzje zapadają jednomyślnie.

Komisja Europejska - niezależna od rządów kolegialnych organ wykonawczy. Do jej kompetencji m.in. należy inicjatywa ustawodawcza, reprezentacyjna interesów i koordynacji działań wspólnot bieżące negocjacje z krajami kandydującymi realizacji postanowień zawartych w traktatach i aktach prawnych

Rada Europejska w jej skład wchodzą obsadzeni w drodze wyborów politycznych przedstawiciele państw członkowskich najwyższego szczebla - premierzy i prezydenci posiadający uprawnienia wykonawcze. Rada Europejska wytycz strategiczne cele rozwoju Wspólnot Traktatu z Lizbony nadając Radzie Europejskiej pełen status UE.

Zadania Parlamentu:

• przyjmowanie akt prawa europejskiego przy użyciu decyzji legislacyjnej podejmuje z Rada UE

• demokratyczny nadzór nad pozostałymi instytucjami europejskimi

• kompetencje budżetowe

Zadania Rady

• przyjmuje budżet

• prowadzi wspólną politykę zagraniczną

• praca na rzecz bezpieczeństwa wolności i sprawiedliwości

• podpisywanie umów z krajami poza członkowskimi

• przyjmowanie aktu prawa europejskiego ( wspólnie z Parlamentem)

Zadania Komisji:

• przedstawienie wniosków prawnych

• wypełnienie wniosków

• realizowanie budżetu

• stoi na straży traktatu

• reprezentowanie Unii na arenie międzynarodowej

Procedura współdecyzji przewiduje rzeczywisty podział władzy legislacyjnej między Parlamentem i Radą Unii Europejskiej. Współdecyzja stała się najważniejszą procedurą w praktyce legislacyjnej.

Procedura w ramach której Parlamentem Europejski podejmuje decyzje wspólnie z Radą stosuje się „ zwykłą procedurę prawodawczą”

Będzie to oznaczać że proces podejmowania w Unii Europejskiej będzie oparty na podwójnej legitymacji ludności i państw członkowskich

Prawo pochodne - stanowi trzy ważne źródła prawa między wspólnotowego po traktatach umowach międzynarodowych. Można to określić jako całość aktów normatywnych, przyjętych przez instytucje europejskie na mocy postanowień traktatowych.

Do prawa pochodnego należą wiążące akty prawne ( rozporządzania dyrektyw i decyzje) i niewiążące akty prawne(rezolucje, opinie)

Region - to odpowiednie wyróżnienie terytorium cechujące się ustalonymi własnościami, jednorodne, odróżniające się od innych

Rodzaje regionów

• Region geograficzny - wyżyna krakowsko częstochowska

• Region administracyjny - województwo

• Region ekonomiczny - strefowe, węzełkowe oraz kompleksowe.

• Region funkcjonalny - regiony turystyczne, rolnicze, przemysłowe, surowcowe czy energetyczne

• Region planistyczny -Najczęściej pokrywają się z regionami administracyjnymi

Rozwój regionalny - to systematyczna poprawa konkurencyjności podstawa gospodarki i poziomu życia mieszkańców oraz wzrost potencjału gospodarczego regionów przyczyniających się do rozwoju spoleczno-gospodarczego kraju.

Części składowe rozwoju regionalnego

• wzrost gospodarczy

• wzrost dobrobytu i jakości życia

• wzrost atrakcyjności inwestycyjnej

• procesy innowacyjności, dywersyfikacja struktury gospodarczej regionów

Czynniki rozwoju regionalnego

I podział

• endogeniczne - stanowią że wszystkie zasoby własne regionu które oddziaływują na jego gospodarkę

• egzogeniczne - to te które pozostają zewnątrz w stosunku do regionu i wobec których nie ma żądnych możliwości decydowania o ich sile i kierunku oddziaływania

II podział

• ekonomiczne - np. tendencje zmiany na regionalnym rynku pracy zmiany dochodów ludności przedsiębiorstw i organów samorządu terytorialnego działających w regionie wzrostu kapitału zaangażowanego w gospodarkę regionalną,

• społeczne - np. zmian w ruchu naturalnym i strukturze ludności tempo i charakter procesów urbanizacji aglomeryzacji i metropolii

• techniczne i technologiczne - rozwój zaplecza techniczno-technologicznego i wdrożeniowego, rozwój przemysłu wysokiej technologii, poprawa jakości produkcji innowacyjność techniczną

• ekologiczne - występowanie zasobów naturalnych racjonalnych gospodarczych zasobami środowiska przyrodniczego, świadomość i kultura ekologiczna społeczna

Konkurencyjność regionu - jest postrzegane jako trwała przewaga jednego regionu nad innymi lub też jako dystans jaki dzieli jeden region od drugiego

Polityka regionalna - to świadome i celowe działanie podmiotów państwa w polityce inreregionalnej samorządu wojewódzctwa uruchamia środki powodujące ich realizacje z uwzględnieniem potrzeb i możliwościach różnych części kraju ( regionu)

Z przyjęcia takiego określonego działania wynikają następujące warunki konieczne do zaistnienia polityki regionalnej

• świadoma i celowa działalność

• podmioty

• cele polityki regionalnej

• działalność podmiotów

Wyróżnia się dwie grupy instrumentów realizacji celów zakładanych w programach rozwoju których podzielone są władze publiczne:

• Pierwszą grupą tworzą narzędzia wynikające wprost z uprawnień władzy regionalnej oraz z nadanego w jej bezpośredni nadzór zasobu majątkowego i kapitałowego tzw. instrumenty twarde

• Drugą grupę tworzą narzędzia mające w dużym stopniu charakter nieformalny. Wiąże się one ściśle z pomysłowością i inicjatywnością oparcia władz rządowych tzw. instrumenty miękkie

Zasady polityki regionalnej Unii Europejskiej

• Koncentracja

• Partnerstwo

• Programowanie (planowanie)

• Kompatybilność ( zgodność)

• Współfinansowanie

• Spójność

Polityka struktury UE

Polityka struktury Wspólnoty Europejskiej zmierza do zapewnienia gospodarki i społecznej spójności Unii. Jej podstawowym celem jest zmniejszenia różnic w poziomie życia i rozwoju gospodarczego pomiędzy najbiedniejszymi a najbogatszymi regionami państw członkowskich

Cele polityki struktury UE

• Konwergencji

• Współpraca terytorialna

• Konkurencyjność zatrudnienia

W ramach polityki spójności realizowane będą 3 cele:

a) konwergencja - polega na wsparciu finansowym państw i regionów najmniej rozwiniętych, których poziom PKB na jednego mieszkańca wynosi poniżej 75% średniej unijnej Państwa zakwalifikowane do tego celu, mogą korzystać z funduszy: EFS, EFRR i FS.

b) konkurencyjność regionalna i zatrudnienie cel ten jest skierowany do państw, które przekroczyły poziom 75% PKB średniej unijnej, ale nadal nie są na tyle rozwinięte, by radzić sobie we własnym zakresie. Finansowany jest on głównie z EFRR i EFS.

c) europejska współpraca terytorialna - cel ten jest współfinansowany tylko przez EFRR.

Fundusze Europejskie - Środki finansowe Unii Europejskiej gromadzone są przez państwa członkowskie i przekazywane do unijnego budżetu. Według prawa środki te stanowią zasoby własne Unii Europejskiej.

EFS - Europejski Fundusz Społeczny został powołany w 1957 roku jako pierwszy z funduszy strukturalnych na podstawie traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG). Jego głównym zadaniem jest walka z bezrobociem oraz zwiększenie mobilności zawodowe i geograficznej wśród pracowników oraz adaptacja do zmian przemysłowych poprzez szkolenia i doskonalenie zawodowe

EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego został utworzony w 1975 roku w ramach działalności Unii Europejskiej. Jego podstawowym zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w rozwoju pomiędzy regionami Unii Europejskiej oraz wzrost konkurencyjności regionów, które z różnych powodów są poszkodowane lub opóźnione w rozwoju.

Fundusz Spójności - powstał na mocy Traktatu z Maastricht o utworzeniu Unii Europejskiej z 1991 r. Fundusz Spójności został powołany w celu zmniejszania różnic w poziomie gospodarczo-społecznym krajów i regionów Unii Europejskiej.Fundusz Spójności miał dostarczyć wsparcia finansowego na realizację dużych inwestycji związanych z rozwojem lub modernizacją infrastruktury transportowej i ochrony środowiska.

Instytucje:

Instytucja zarządzająca - odpowiada za skuteczne zarządzanie programem operacyjnym i za jego skuteczne wdrażanie.

Instytucja pośrednicząca - instytucja, do której instytucja zarządzająca deleguje część funkcji związanych z zarządzaniem, kontrolą i monitorowaniem programu, odnosząca się do priorytetu operacyjnego działania albo projektu. Role Instytucji Pośredniczących dla komponentu centralnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pełnią właściwi ministrowie.

Instytucje wdrażające - to podmioty publiczne lub prywatne odpowiedzialne za realizację projektu.

Instytucja audytowa -jest instytucją lub organem publicznym odpowiedzialnym za weryfikację skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli.

Instytucja certyfikująca - odpowiedzialna za certyfikację wydatków ponoszonych w ramach funduszy europejskich. Gwarantuje, że deklaracje wydatków i wniosków są sporządzane w sposób dokładny i uczciwy.

Instytucja koordynująca - pełni ją Minister Rozwoju Regionalnego, weryfikuje regionalne PO, zapewnia spójność i monitorowanie efektów.

Programy operacyjne na lata 2007-13

PO Kapitał Ludzki (PO KL)

PO Innowacyjna Gospodarka (PO IG)

PO Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ)

PO Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW)

PO Pomoc Techniczna (PO PT)

PO Europejska Współpraca Terytorialna (PO EWT)

16 Regionalnych Programów Operacyjnych - po 1 dla każdego województwa (RPO)

Program..Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Głównym celem Programu jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.

Program..Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności. Oznacza to zarówno bezpośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek naukowych świadczących przedsiębiorstwom usługi o wysokiej jakości, jak i wsparcie systemowe zapewniające rozwój środowiska instytucjonalnego innowacyjnych przedsiębiorstw.

Program Operacyjny Kapitał Ludzki

Nadrzędnym celem Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) jest umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich poprzez wzrost poziomu zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, wsparcie dla budowy struktur administracyjnych państwa oraz zwiększenie spójności społecznej i terytorialnej.

Program Operacyjny

Głównym celem programu jest przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Program będzie realizowany na terenie pięciu województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego

Program Operacyjny Pomoc Techniczna Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Zostanie on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz istniejących szans.

Regionalne programy operacyjne

Oprócz pięciu programów funkcjonujących na poziomie krajowym istnieją także programy dla każdego województwa, a zatem szesnaście Regionalnych Programów Operacyjnych. 16 RPO stanowi przykład znaczącej decentralizacji zarządzania procesami rozwojowymi. Takie rozwiązanie ma na celu identyfikowanie potrzeb na jak najniższym szczeblu, tak, aby działania zawarte w Regionalnych Programach Operacyjnych odpowiadały planom rozwoju każdego województwa z osobna.

Projekt - jest jednorazowym przedsięwzięciem podjętym w ściśle określonym celu mającym zakres budżetu, termin rozpoczęcia i zakończenia niepowtarzalności i unikalne cechy projektu odróżniają go od procesu który w założeniu jest powtarzalny

Cechy projektów

• okres realizacji projektu

• niepowtarzalności

• problemowe podejście

Projekt jest przedsięwzięciem które wyróżnia się

• zorientowaniem na cel

• unikalnością

• złożonością

• określonością w czasie

Zasady Europejskiej Polityki Regionalnej:

zasada komplementarności - fundusze zapewniają pomoc, która uzupełnia działania krajowe, w tym na poziomie regionalnym i lokalnym z uwzględnieniem priorytetów wspólnoty

zasada spójności - Komisja i kraje członkowskie zapewniają spójność funduszy z działaniami i politykami Wspólnoty.

zasada koordynacji - oznacza, że Komisja i państwa członkowskie ze swoimi kompetencjami są zobowiązane do zapewnienia koordynacji pomocy z funduszy.

zasada zgodności - zapewnia zgodność operacji realizowanych z funduszy z postanowieniami Traktatu i aktów przyjętych na jego podstawie.

zasada pomocniczości - oznacza, że programy operacyjne powinny być realizowane na właściwym szczeblu terytorialnym w zależności od kompetencji, zgodnie z obowiązującym w danym państwie systemem instytucjonalnym.

zasada monitoringu i oceny - celem monitoringu jest zapewnienie zgodności pomiędzy wcześniejszymi założeniami, a faktycznymi wynikami realizacji projektów i programów.

zasada programowania - polega na tym, że finansowane są nie pojedyncze przedsięwzięcia, ale kompleksowe i zintegrowane programy rozwojowe o wieloletnim horyzoncie czasu. Oznacza to, że regiony wspierane ze strony UE muszą przygotować odpowiednie dokumenty planistyczne, które gwarantują standardowych wymagań określonych w dokumentach unijnych.

zasada partnerstwa - odnosi się do dwóch typów relacji: 1)między podmiotami publicznymi różnego szczebla (unijnego), 2) między władzami publicznymi, organizacjami społecznymi i podmiotami gospodarczymi (tzw. partnerstwo publiczno-prawne).
zasada dodatkowości - oznacza, że finansowanie ze strony UE nie zastępuje środków danego kraju przeznaczanych na rozwój regionalny, ale zwiększa ogólny poziom nakładów.

Parametry projektu:

• rezultat

• produkt

• wartość dodana

• czas

• koszt

• zadanie

Podział projektów wg:

• rodzaju (badawcze, techniczne, organizacyjne, produkcyjne)

• źródła zlecenia ( wewnętrzne, zewnętrzne)

• orientacji (procesowe, obiektywne)

• nowatorstwa ( projekt o wsokim i niskim stopniu nowości)

• rozmiaru ( wielkie, duże, małe)

4 obszary projektu przy jego przygotowaniu:

• funkcjonalne zarządzanie projektem ( cele, zadania, ich kolejność)

• instytucjonalne zarządzanie projektem ( kompetencje, sposoby podejmowania decyzji)

• personalne zarządzanie projektem ( dobór zespołu, kwalifikacje)

• metody zarządzania projektem

Zarządzanie projektem - proces działań mających doprowadzić do osiągnięcia określonego celu, spełnienia potrzeb i oczekiwań zleceniodawców projektu.

Zarządzanie projektem można rozumieć jako pięć wzajemnie powiązanych procesów:

• rozpoczęcie projektu - identyfikacja potrzeb, określenie wynagrodzenia, co do produktu, decyzja o zatrudnieniu, decyzja o kontynuowania

• planowanie realizacji projektu - określenia miejsca, czasu, kosztu danego projektu

• realizacja projektu - czynności które musimy zrealizować do realizacji projektu

• kontrola - polega na systematycznym mierzenia rezultatów, utwierdzenie zleceniodawcy że projekt jest dobrze realizowany

• zakończenie - akceptacja wyników, projektów, kosztów i całego projektu

W procesie zarządzania i realizacji projektów występują trzy rodzaje działań:

• działania operacyjne zaliczane do działań podstawowych - polega na transformowaniu materialnych pośrednich działań w przedsiębiorstwie

• działanie wspierające tzw. pomocnicze - czynności które umożliwiają kierowanie jak i działania operacyjne ( prawne, księgowe)

• działania kierownicze czyli zarządcze - koordynowanie pracy operacyjnej i pomocniczej , kontrola, monitorowanie)

Skuteczność realizacji polityki pomocowej w poszczególnych państwach członkowskich jest zależne m.in. od:

• słabe planowanie i przygotowanie projektów UE

• niedostosowanie projektów europejskich do potrzeb beneficjentów

• niewystarczające uwzględnienie zagrożeń towarzyszących projektom europejskim

• ignorowanie czynników wpływających na trwałość korzyści uzyskiwanych dzięki projektom europejskim

• niewykorzystywanie doświadczeń wynikających z poprzednich projektów europejskich

Błędy podczas przygotowania projektów do wdrażania

• niejasne ramy strategiczne

• niepełna analiza sytuacji

• planowanie i wdrażanie zorientowane na działania a nie na cel

• nieweryfikowalny wynik prokektu

• presję wydatkowania środków

• krótkoterminowa wizja działania

• niespójne wzajemne dokumenty projektów

• brak wspólnego postrzegania problemów celów i zalożeń projektu.

Na początku lat 90 ubiegłego wieku zostać opracowany schemat planowania i realizacji projektów pomocowych UE określonej jako metodyka zarządzania cyklem projektu ( PCM)

Metodyka zarządzania cyklem projektu (PCM) została stworzona na potrzeb realizacji opiera się one na prostym wywodzącym się z nauk zarządzania modelu działania i efektu projektów przy jednoczesnym ograniczenia ryzyka jego niepowodzenia.

Postępowanie metodyczne przy projektach europejskich.

1) Fazy programowania - rozpoczyna problemy i jest diagnozowana sytuacja wyjściowa na poziomie narodowym i sektorami tak by określić obszary które można by objąć interwencja za pomocą projektów.

W fazie programowania powinny być uwzględniane następujące podstawowe zagadnienia:

• problem walki z biedą

• połączenie obszarów strategii

• wyczerpująca analiza regionu

• koncentracja na podstawie priorytetów UE

• uwzględnienie problemów przekrojowych i pozostałych aspektów polityki rozwoju UE

• uwzględniene sprzężeń zwrotnych

• koncentracja na efekt

• zastosowanie otwartego partnerstwa

Pod koniec fazy programowania są zazwyczaj ogłaszane konkursy projektów

2) Faza identyfikacji - w fazie identyfikacji inicjatywy projektów są selekcjowanie i pokazywane do dalszych opracowań. Główne zadania:

• konsultowanie się z beneficjentami projektu i grupami docelowymi

• propozycje realizacji projektó - czy cele będą możliwe do osiągnięcia, określamy produkty założenia

• zdefiniowanie celów nadzędnych,

• zdefiniownie czynników które wpływają na długotrwałość efektów projektów

• przygotowanie wstepnych szacunków dotyczących planowanych zasobów i kosztów projektu

Najbardziej istotne elementy metodyki zarządzania

• przeprowadzenie analizy interesariuszy

• dokonanie analizy problemów i celów

• ustalenie możliwych do zaakceptowania opcji priortetowych

• ocena tych opcji i wybór strategii

3) Faza formułowania - beneficjenci oraz interesariusze biorą udział w dokładnym określeniu zakresu projektu. Głowne zadania:

• sprawdzenie przydatności programowanego

• sprawdzenie czy cele projektu są zgodne z wytycznymi programów i polityki Unii

• szczegółowa ocena wykonalności programowania projektu

• przygotowanie harmonogramu wdrożenia

• przygotowanie dodatkowych specyfikacji

Podstawowym narzędziem metodycznym stosowanych w fazie formułowania projektu jest podejście określonej mianem matrycy logicznej. Po sporządzeniu matrycy logicznej jest przygotowany wniosek projektu a także harmonogram działań i budżetu

4) Faza wdrażania i monitorowania - bieżąca kontrola realizacji celów, możliwości wprowadzenia korekt w razie nieścisłości z planem. Cechą dobrego zarządzania jest przewidywanie takich sytuacji i aktualizowanie planów oraz podejmowanie działań zaradczych. Istotnym elementem jest monitorowanie interesariuszy i partnerów oraz śledzenie budżetu projektu.

5) Faza audyt i ewaluacja - Określanym mianem ewaluacji jest podejmowanie końcowej ocenie projektu oraz są formułowane wniosku która zostaną dalej wykorzystane. Ewaluacje należy przeprowadzić wtedy gdy są już widoczne ostateczne efekty projektu i można wyciągnąć z nich wnioski.

1. Zasady które podlega proces ewakuacji:

• bezstronność i niezależność procesu ewolucji od programu i wdrażania projektu a także osób dokonujących ewaluacji

• wiarygodność

• przejrzystość

• ocena z różnych punktów widzenia

• użyteczność konkluzji płynących z ewaluacji

1. Kryteria ewaluacji UE

• zgodność celów projektu z istniejącymi potrzebami

• skuteczność ocenia wpływ osiągania rezultatów na realizacje celów projekt

• wydajność

• długofalowe oddziaływanie projektu

• trwałość

Etapy sporządzania matrycy logicznej

Matryca logiczna - odzwierciedla związek przyczynowo skutkowy pomiędzy różnymi poziomami celów wskazuje jak weryfikować, czy cele te zostały osiągnięte oraz określa jakie założenia poza obszarem kontrolowania przez projekt mogą wpłynąć na jego zakończenie.

a) Analiza interesariuszy

Interesariusz to osoba fizyczna lub instytucja które mogą pośrednio lub bezpośrednio pozytywnie lub negatywnie wpłynąc albo podlegać wpływaniu projektu lub programu.

Określenie ona w jaki sposób realizacja projektu wpłynie na wszystkie osoby grupy oraz różne podmioty które mogą mieć jakiekolwiek powiązanie z projektem.

Etapy analizy interesariuszy:

• identyfikacja

• grupowanie

• analiza ich przewidywanych zachowań

• analiza charakteru uczestników

b) Analzia problemów

Drzewio problemów powstaje w drodze poszukiwań powiązań między parami problemów

• jeśli dany problem jest przyczyną drugiego zapisywany jest o jeden poziom niżej

• jeśli dany problem jest skutkiem drugiego zapisywany jest o jeden poziom wyżej

• jeśli brak jest zależności między problemami zapisywane są one na tym samym poziomie

Konieczne jest określenie problemu głównego mającego charakter towatu w stosunkach do pozostałych problemów.

c) Analiza celów

Wynika z analizy problemów, preznetuje aspekty pożądanej sytuacji w przyszłości.

Cele :

• osiągalne

• logiczne

• znane

• zrozumiałe

• udokumentalizowane

• mieszane

• jasno sformalizowane w kategorii korzyści grup docelowych

Etapy analizy celów

• stworzenie opisu przyszłej pozytywnej sytuacji wraz z udziałem grup docelowych

• identyfikowanie potencjalnych rozwiązań

• zamiena aspektów negatywnych w pozytywne

• weryfikacja hierarchii celów

d) Analiza strategii

Polega na podjęciu decyzji które cele wyodrębnione podczas analizy celów będą uwzględnione w ramach projektu

Cechuje je:

• przejrzyste kryteria wyboru

• identyfikacja różnych możliwych strategii służących realizacji celów oraz wariantów

• wybór optymalnej strategi dla realizacji projektu czyli sposób realizacji wybranych przez nas celów

• opis decyzji w wyborze strategii jako punktu wyjścia szczegółowego planu projektu

Po identyfikacji przez zespół potencjalnych wariantów osiągnięcia celów należy podjąć decyzje które z nich zostaną wybrane. Uwzględniając uwarunkowania zewnętrzne ( czas, budżet, priorytet, temat programu w ramach którego będzie udzielenie wsparcia, akceptacja społeczna) wewnętrzna ( zdolności organizacyjnej posiada zasoby, doświadczenie)

Należy:

• podzielić cele na 3 grupy określenie celów nadrzędnych cel projektu oraz rezultaty

• sprawdzić czy określone grupy celów odpowiadają rozwiązaniu problemu kluczowego

• określić cele które są już zrealizowane

• zidentyfikować swoje cele

Matryca składa się z 4 kolumn

A. Logika interwencji

B. Wskaźniki

C. Źródła weryfikacji

D. Założenia/Ryzyka

Oraz z 4 wierszy:

• Działania w ramach projektu

• produkty projektu

• cel bezpośredni projektu

• cele ogólne

Matryce musi charakteryzować się logiką poziomą i pionową

Logika pionowa -która rozpoznaje jakie są zamierzenia projektu wyjaśnia związek przyczynowo skutkowy między działaniami produktu

Logika pozioma która nawiązuje do podmiotu efektów projektu i zużytych przez niego zasobów poprzez określenie kluczowych wskaźników i źródeł ich weryfikacji.

Planowanie projektu europejskiego:

1. plan struktury projektu

2. zdefiniowanie czynności projektu

3. plan przebiegu projektu

4. zdefiniować zasoby projektu

5. planowanie budżetu projektu

6. przekazanie do realizacji wykonawcom projektu

ad. a) Etap prac:

• zestawienie działań zawartych w matrycy logicznej projektu

• analiza działań

• podział działań na czynności

• sporządzenie struktury hierarchicznej projektu

• określenie kolejności i zależności czynności projektu

• weryfikacja struktury

• zatwierdzenie struktury

Planowanie może być przeprowadzone na 2 sposoby

• planwanie odgórne

• planowanie oddolne

Po dokonaniu weyfikacji struktury hierarchicznej możemy przejść do określenia struktury kooperacyjnej

• ustalenie kolejności poszczególnych czynności

• ustalenie zależności pomiędzy poszczególnymi czynnościami

ad. b) Zdefiniowanie czynności projektu.

Definiowanie czynności projektu obejmuje następujące kroki postępowań

• określenie pożądanych rezultatów poszczególnych czynności

• określenie wymagań odnośnie do wykonawców

• określenie pracochłonności i czasu realizacji poszczególnych czynności

• określenie wyposażenia materiałów

• określenie kosztów poszczególnych czynności projektu

• opis pakietów w obcych projektach

• zatwierdzenie projektów roboczych przez kierownictwo projektu.

ad. 3) Etap planowania przebiegu projektu

• określenie czasu trwania

• sporządzania wykresu przebiegu projektu

• określenie terminów rozpoczęcia i zakończenia czynności projektu

• określenie czasu realizacji projektu i terminów jego rozpoczęcia i zakończenia

• określenie możliwości terminowej realizacji projektu jako całości

• określenie rezerw czasowych

• wyznaczenie krytycznego ciągu czynności projektu

• określenie kamieni milowych projektu.

Przyczyny błędów związanych z niedoszacowanie czasu trwania czynności projektu

• pominięcie niezbędnych działań i zadań cząstkowych

• przeznaczenie zbyt krótkiego czasu na uwzględnienie różnych czynności

• dopuszczania do konkurowania różnych czynności o zasoby

• chęć zaimponowania obietnicą szybkich rezultatów

Planowanie przebiegu projektu techniką harmonogramów

Technika harmonogramów (wykres Gantta, diagramów)

• dokonywane jest na dwuwymiarowym wykresie

• oś pozioma przedstawia upływ czasu

• oś pozioma czynności podlegające planowaniu bądź wypracowaniu tych czynności

• czas może być wyrażony zarówno w kolejnych jego jednostkach jak i jednostkach kalendarzowych

• czynności na przedstawione w postaci odcinków o długości proporcjonalnej do czasu ich trwania

• umiejscowienie odcinków na wykresie uwzględniać musi zależności przyczynowo skutkowe czynności

• technika stosowana jest zarówno do planowania jak i kontroli realizacji projektu.

Rezerwy czasowe - niektóre powiązane ze sobą czynności poprzedzające i następujące nie wiąże się z innymi. Lecz po upływie pewnego czasu czyli posiadają pewną rezerwę czasową z której możemy skorzystać w przypadku potrzeby przesunięcia terminów ich rozpoczęcia i zakończenia.

Ścieżka krytyczna projektu - ciąg czynności w którym występują minimalne lub nie występują żadne rezerwy czasu ma szczególne znaczenia z tego względu że realizacja czynności z tego ciągu przesądza o terminowej realizacji całego projektu. Ścieżka krytyczna projektu powinna być wyrażona w harmonogramie np. czerwonym kolorem i poddana szczególnemu nadzorowi w trakcie realizacji.

Kamienie milowe - to punkty koordynacyjne i kadrowe projektu. Są to kluczowe wydarzenia będące miernikiem postępu prac oraz celem do którego dąży zespół projektowy. Najprostsze kamienie milowe to szacowanie daty ukończenia każdego z działań ( symbol odwrócony trójkąt). Dla poszczególnych kamieni milowych powinny zostać sporządzane plany kontroli w postaci tabelarycznej lub pytań kontrolnych.

Opracowany plan przebiegu projektu wymogi weryfikacji z punktu widzenia dostępności zasobów

• ludzkich - zatrudnienie wykonawców poszczególnych czynności

• technicznych - zaangażowanie, wyposażenie i sprzętu

• materiałowych - zaangażowanie niezbędnych materiałów

Etapy planowania zasobów

Określenie zapotrzebowania na zasoby poszczególnych czynności całego projektu

- określany na podstawie zapisów w matrycy logicznej ( środki i koszty)

- ustalenie liczebności zespołu wykonawców i kwalifikacji analiza czy dysponujemy właściwym zakresem kompetencji jeśli nie należy pozyskać odpowiednią kadrę - techników wykresów kompetencyjnych.

Wykres kompetencyjny obejmuje

• analizę poziomą tzw. Analizę działań ( właściwego przydziału kompetencji poszczególnymi wykonawcami)

• analizę pionową - tzw. Analizę obciążenie stanowisk

Określenie zapotrzebowania na środki finansowe w projekcie jest równie ważne ( w tym celu wykorzystujemy kilka technik)

• technika szacowania odgórnego lub porównawczego

• technika opinii ekspertów

• technika parametryczna

• technika szacowania dolnego

Ad1 Polega na szacowaniu kosztów projektu na podstawie rzeczywistych kosztów projektów zrealizowanych wcześniej. Zestawieniu techniki wymogów szczegółowych informacji na temat projektów już zrealizowanych

Ad2 Polega na zebraniu opinii ekspertów na temat wysokości szacowanych kosztów za ekspertów uważa się osoby posiadające wysokie kwalifikacje i bogate doświadczenie w dziedzinie której realizowany jest projekt ( im więcej tym lepiej)

Ad3 Wykorzystuje model matematyczny przedstawiający koszty w stosunku do jakiegoś parametru. Model ma zastosowanie gdy parametry dają się wyrazić ilościowo i model jest adekwatny do skali projektu.

Ad4 Polega na szacowaniu kosztów poszczególnych czynności a następnie szacowaniu lub łączeniu szacunków cząstkowych w łączny koszt projektu. Stosowanie tej metody pracochłonne i kosztowne. Zapewnia uzyskania najdokładniejszych wyników.

Znając zapotrzebowanie projektu na poszczególne kategorie zasobów zestawiamy je z realnymi możliwościami ich pozyskania wykonawców i środków finansowych innych zasobów.

Jeśli decydujemy się na realizacje projektu należy poddać analizie. Rozłożenie zasobów w czasie trwania projektu. Wykorzystujemy do tego celu wykres wykorzystania zasobów.

Przed podjęciem decyzji o wyborze projektu ważne staje się rozważanie następujących kwestii

• jaki projekt realizować aby zrealizować cele podmiotu oraz nie naruszyć stanu równowagi finansowej

• jaka powinna być struktura kapitału realizowanego projektu

• jaki jest dopuszczalny okres realizacji projektu aby nie naruszył zasobów finansowych i zdolności do ich kreowania w podmiocie

• jakie jest ryzyko niepowodzenia projektu i samej inwestycji

• jakie wybrać instrumenty zabezpieczające przed ryzykiem i utratą równowagi finansowej prowadzącej do bankructwa

Ważne jest też ustalenie wpływu procesów inflacyjnych i podjęcie decyzji o ich uwzględnieniu w analizie ekonomicznej projektu.

Faza przed inwestycyjna, operacyjna, nasycenia, likwidowania.

Ryzyko realizacji i kończenia projektu jest związane z jego prawidłowym przebiegiem i oceną ewaluacyjną wywołuje skutki finansowe w trakcie realizacji projektu.

Samo ryzyko przebiegu realizacji projektu jest związane z występowaniem ryzyka kontraktowego i siły wyższej, transakcyjnego, transportowego, wyboru zagranicznego ogniwa sprzedaży, cenowego, kooperacyjnego , licencyjnego, kompensacyjnego, systemu płatności, walutowego, finansowego, ubezpieczeniowego.

Do sposobów minimalizacji ryzyka należy

• Określenie sfery dopuszczalnego ryzyka

• Określenie punktów krytycznych projektu jego zwrotności i marginesu bezpieczeństwa

• Racjonalny wybór źródeł zasilania

• Monitoring sytuacji finansowej bieżącej i długookresowej

• Analizę sytuacji i wiarygodności kontrahentów

• Zabezpieczenie się przed dużymi wahaniami zmian stóp procentowych i zmianą kursu walut przy wykorzystaniu dostępnych na rynku instrumentów finansowych

• Ubezpieczenie transakcji i realizacji projektu

Montaż finansowy

Polega na zidentyfikowaniu możliwych źródeł finansowania projektu oraz okreslenie ich procentowego udziału. Przygotowanie montażu rozpoczyna się od określenia posiadanych środków własnych i wydatków koniecznych związanych z projektem.

Następnie po podzieleniu kosztów na kryteriami kwalifikowalności , identyfikowane są luki w finansowaniu.

Budżetowanie projektu

Po uzyskaniu środków finansujących projekt sporządzany jest budżet kosztów projektu. Pełni on funkcje wewnętrzne, określa możliwości i ograniczenia finansowe, które muszą być respektowane w trakcie realizacji projektu, zgodnie z jego celami.

Koszty niekwalifikowane:

To takie kategorie, które nie mogą być sfinansowane w całości lub w części w ramach środków funduszy strukturalnych. Wydatki te nie powinny znaleźć się w budżecie na etapie jego konstruowania.

Koszty kwalifikowane:

-bezpośrednie: zarządzanie projektu, prace przygotowawcze, promocje i informacje

-pośrednie

Beneficjent - Podmiot inicjujący i realizujący projekt dofinansowany

ze źródeł zagranicznych lub BP.

Często nazwa

używana w dokumentach zamiennie z

Wnioskodawcą/Projektodawcą.

Pomoc publiczna- wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie przy użyciu zasobów państwowych z jakiejkolwiek formie która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów oraz wpływające tym samym na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

W ramach POKL udziela się pomocy publicznej: na zatrudnienie, doradztwo, szkolenia.

Cele pomocy publicznej:

- wspieranie inwestycji

- nabywanie środków trwałych

- ułatwienie rozwoju

- wspieranie kultury zachowania dziedzictwa kulturowego

Polityka horyzontalna UE:

1. zatrudnienie

2. równość szans zatrudnienia np. niepełno prawnym równość kobiet

3. rozwój społeczeństwa informacyjnego

4. zrównoważony rozwój

5. rozwój innowacyjności

---