Pronińska - konflikty surowcowe we współczesnych stosunkach międzynarodowych
Najpierw konflikty o wodę
3 płaszczyzny wiążące konflikty i surowce:
Konflikt o surowiec
Surowiec jako instrument walki
Dochody z surowców finansują konflikt
Dlaczego konflikty surowcowe? Rośnie popyt na surowce, wielka część surowców znajduje się na terenach niestabilnych politycznie
Brak surowca zagrożenie dla bezpieczeństwa ekonomiczne państwa
Dostatek surowca podział i konflikty
Tereny najbardziej przyciągające konflikty strategiczny trójkąt:
Bliski Wschód 62 % zasobów ropy naftowej, 41 % w eksporcie
Czy aby na pewno operacja iracka wolność miała na tylko obalić Saddama? Nowy reżim miał być bardziej przyjazny Zachodowi, a przez to zapewnić dostawy surowca.
Rozbudowa militarna Iranu może doprowadzić do zamknięcia cieśniny Ormuzd - jednego z gł. szlaków transportu ropy naftowej.
Morze Kaspijskie - cały czas problemem jest status międzynarodowy akwenu i jego delimitacja. Nie wiadomo kto może korzystać z zasobów gazu i ropy oraz budować podwodne wodociągi. Wszystkie ewentualne drogi transportu wydobywanego surowca przechodzą przez tereny niestabilne politycznie.
Morze Południowochińskie rosnące potrzeby energetyczne Azji. Szacuje się, że w 2020 r. będzie to 34 % światowego zużycia. Nierówne wybrzeże, wiele wysp - problem z jasnym wyznaczeniem stref ekonomicznych. Spór o Archipelag Spratly pomiędzy: Brunei, Chinami, Malezją, Filipinami, Tajwanem i Wietnamem. 1992 Chiny ogłosiły swoją władzę nad tym terytorium i ustanowiła tam kilka swoich baz wojskowych. Od końca lat 80. cały czas któreś państwo Morza Południowochińskiego bierze udziale jakimś konflikcie, przez co transport surowców na terenie morza jest zagrożony. Tylko sojusz USA - JAP oraz ścisła współpraca w ramach ASEAN może zapobiec wybuchowi ogromnego konfliktu w tym regionie.
Bliski Wschód 62 % zasobów ropy naftowej, 41 % w eksporcie
Czy aby na pewno operacja iracka wolność miała na tylko obalić Saddama? Nowy reżim miał być bardziej przyjazny Zachodowi, a przez to zapewnić dostawy surowca.
Rozbudowa militarna Iranu może doprowadzić do zamknięcia cieśniny Ormuzd - jednego z gł. szlaków transportu ropy naftowej.
Wojny diamentowe - Angola i Sierra Leone. Bardzo krwawe. Teoretycznie rebelianci walczyli w imię społeczeństwa, ale okazuje się, że w rzeczywistości chodziło tylko o przejęcie krajowego rynku wydobycia. Handel tzw. krwawymi diamentami zazwyczaj pokrywa koszty wojen i finansuje działanie rebeliantów. ONZ w 2002 wprowadziła embargo na obrót diamentami nieposiadającymi państwowych certyfikatów.
Demokratyczna Republika Konga - bardzo bogate w surowce - konflikty nie tylko wewnętrzne, ale także międzypaństwowe od samych początków wydobycia. Gdy rząd kongijski podpisał umowy w korporacjami wydobywczymi rozpoczęły się sprzeciwy rebeliantów, zostali oni wsparci przez siły z Ugandy i Ruandy, a Kabili pomocy udzieliła Angola, Czad, Zimbabwe i Namibia. Ruanda i Uganda bardzo wzbogaciły się na tej wojnie.
Borneo - konflikt surowcowy toczy się przy udziale ludności tubylczej. Chodzi o wyrąb lasów tropikalnych, czemu sprzeciwiła się ludności plemienna. Działania rządu doprowadziły do masowych wysiedleń i niszczenia obszarów rolnych.
Konflikty o wodę:
Tam gdzie jest jej mało, a zapotrzebowanie jest duże - w państwach gdzie na mieszkańca przypada mniej niż 1000 m sześciennych. Wskaźnik poniżej 500 oznacza brak.
Na szczególną uwagę zasługuje Nil - po dekolonizacji przepływa przez: Burundi, DRK, Erytreę, Etiopię, Kenię, Ruandę, Sudan, Tanzanię, Ugandę, Egipt. Pierwszych 9 należy do czołówki państw słabo rozwiniętych.
Dorzecza Tygrysa i Eufratu - bardzo ważne dla Syrii i Iraku, ale o na terenie Turcji rzeki te mają źródła. Państwa te jednak nie prowadzą wspólnej polityki dotyczącej rzek, co powoduje spory i konflikty.
Jordan - Izrael, Autonomia Palestyńska, Jordania, Syria, Liban. Cały ten obszar jest bardzo ubogi w wodę, Jordan nie jest rzeką o zbyt dużym potencjale. Pomimo tego, że w latach 90. OWP, Izrael i Jordania zawarły porozumienie, to i tak groźba konfliktu pozostaje realna.