Witamina A - powstaje z lipidowego prekursora - karotenu i zapewnia normalne funkcjonowanie naskórka, odporność na zakażenia ropne, prawidłowe widzenie, wpływa na wzrost. Objawy suchość, rogowacenie i tłuszczenie się naskórka wysychanie, a następnie rozmiękczanie rogówki i białkówki oka, ślepota zmierzchowa. Żródła masło,jaja,mleko,wątroba,nerki Uwagi w śluzówce jelit i wątrobie powstajez prowitaminy,magazynowana w nerkach,wątrobie nie ulega zniszczeniu podczas gotowania kontakt z żelazem imiedzią powoduje jej zniszczenie.
Wit.D pchodna cholest. Reguluje przemiany wapniowo fosforowe kieruje metabolizmem tk. kostnej pobudza wchłanianie wapnia z jelita cienkiego. Objawy krzywica u dzieci u dorosłych zmiękczenie kości ŻRÓDŁA jako prowitamina lub gotowa wit.-tran,mleko jaja,masło Uwagi pod wpł. Ultrafioletu pow w skórze z prowitaminy(ergosterolu).
Wit.E wpł. Na płodność,bierze udział w utl. Biologicznym,chroni przed poronieniem,wpływa na działanie tk. mięśniowej,zapobiega tworzeniu siępolipów w jelicie grubym.objawy zaburzenia płodności.Źrodła jarzyny jaja pieczywo razowe,sałata,olej roś. Mleko.Uwagi odporna na dzialanie czynników zew. kontakt z żelazem i miedzią powoduje jej zniszczenie.
Wit.K naprawdopodobniej jest kofaktorem enzymu odpowedzialnego za modyfikację białkowych czynnikow krzepnięcia. Warunkuje prawidłowy przebieg procesu krzepnięca krwi i oddychania wew-kom.oraz transportu jonow. Objawy obniżenie krzepliwości krwi,niedające się zatamować krwotoki. Źródła jerzyny,zwłaszcza kapusta i kalafior,wątroba,olej sojowy. Uwagi pow. W jelicie grubym podczas procesów gnilnych przeprowadzanych przez mikroflorę jelitowa.
Wit Q skł. Łańcucha przenośników elktronów zalicza się je do wit. Ale nie stwierdzono niedoboru.
Wit B1 składnik koenzymu pirofosforanu tiaminy uczestniczy w procesach utl.kom.,wpływa na przemiany węglowodanow i tłuszczów,warunkuje prawidłowy stan tk.nerwowej. objawy zapalenie nerwów(choroba bri-beri)zaburzenia działania ukł.pokarmowego,przykurcz mięśni,obrzęki Źródła: mięso, jaja, owoce, strączkowe, drożdże, chleb razowy, wątroba, nerki Uwagi: ulega zniszczeniu przy gotowaniu jarzyn w obecności sody, gotowanie niszczy do 50% wit
B2 (ryboflawina)- skł grup prostetycznych tzw flawoprotein, enzymy te mają jako kofaktor FMN i FAD. Znaczenie: skł enzymów oddechowych, bierze udział w przemianach węglowodanów, podnosi ogólną odporność org i pobudza wzrost. Objawy awit- zmiany w błonach śluzowych. Źródła: drożdże, mleko, jaja, jarzyny, wątroba. Uwagi: odporna na dzialanie wys temp zwłaszcza w środ kw ulega rozkł pod wpływem światła.
B6(pirydoksal)- reg przemiany aminokw niezbędna do właściwego przyswajania tł, bierze udział w procesach krwiotwórvczych. Objawy niedob: zmiany w szpiku kostnym, zapalenie śluzówki jamy ustnej. Źródła: drożdże, mleko, jarzyny, mięso, wątroba. Uwagi : często zwana czynnikiem wzrostu ponieważ umiożliwia syntezę aminokw endogennych.
B12(kobalamina)- reg procesy krwiotwórcze zwłaszcza wytwarzanie erytrocytów w szpiku kostnym. Niedobory: niedokrwistość złośliwa. Źrodła: wątroba, mięso, jaja, mleko. Uwagi: syntetyzowana przez florę jelita gróbego.
C( kw askorbinowy)- ważny czynnik oksydoredukcyjny, udział w utlenianiu komórkowym, wzmaga odporność org, wpływa na syntezę hormonów kory nadnerczy. Awit.- szkorbut, krwawienie i owrzodzenie dziąseł, wypadanie zębów, obniżenie odporności org i pękanie drobnych naczyń krwionośnych. Źródla- owoce głogu, pomidory, cytryna, cebula. Uwagi- łatwo rozkłada się po wpływem tlenu, powietrza, wys temp.
H(biotyna)-n wpływa na właściwy stan skóry i włosów, chroni przed łojotokiem, zapaleniem skóry i wypadaniem włosów. Awit- zmiany skórne, wypadanie włosów, zatrzymanie wzrostu. Źródła: ziemniaki, marchew, drożdże, wątroba, jaja. Uwagi- jest syntetyzowana przez bakt przew pokarmowego.
PP(kw nikotynowy)- bierze udział w procesach utleniania komorkowego wraz z B2 wpływa na przyswajanie białek roślinnych oraz gosp barwnikową org, prekursor przenośnika wodorowego NAD. Awit: zaburzenia skórne, zaczerwienienie i owrzodzenie osłoniętych części skóry, zaburzenia pokarmowe, nerwowe i psychiczne. Źródła: serce, nerki, wątroba ryby, drożdże. Uwagi- odporna na wys temp i utlenianie.