Iliada Homera jako pierwszy epos w literaturze europejskiej

"Iliada" Homera jako pierwszy epos w literaturze europejskiej. "Iliada" jest uważana za wzór doskonale skomponowanego eposu starożytnego (w niektórych opracowaniach można też spotkać się z pojęciem epopei starożytnej). Od imienia twórcy jest on również określany mianem eposu homeryckiego. Epos jest zaliczany do gatunków epickich, charakteryzuje się przede wszystkim dużymi rozmiarami, jest pisany wierszem (w przypadku eposu homeryckiego jest to heksametr - wiersz rytmiczny polegający na regularnej powtarzalności zespołu sylab krótkich i długich), ukazuje losy wybranej grupy bohaterów na tle przełomowych wydarzeń dla jakiegoś narodu. Epopeję otwiera inwokacja, czyli wierszowany zwrot do jakiegoś bóstwa, prośba autora o pomoc w tworzeniu dzieła. W inwokacji do "Iliady" narrator zwraca się z prośbą do muzy, która pomaga poetom i śpiewakom w ich twórczości. Inwokacja, podobnie jak cały utwór, napisana jest językiem podniosłym, poważnym wręcz patetycznym, bogaty w środki językowe. Najbardziej charakterystycznym jest tzw. porównanie homeryckie (rozbudowany drugi człon do rozmiarów odrębnej historyjki). Na plan pierwszy wysuwają się narrator i fabuła. Narrator jest wszechobecny, wszechwiedzący i obiektywny. W eposie dominuje opowiadanie i opis. Opisy są bardzo realistyczne i dokładne, statyczne i dynamiczne. Najbardziej znanym opisem "Iliady" jest opis tarczy Achillesa, który jest jednocześnie przykładem na epizodyczność akcji, czyli odstępstwo od toku głównej akcji dla opisania wydarzenia mniej istotnego, nie związanego z główną fabułą. Troja to inaczej Ilion - stąd tytuł "Iliady". Treścią jest historia ostatnich pięćdziesięciu dni pięcioletniej wojny. Motywem wodzącym w akcji jest gniew Achillesa. Poemat początkowo istniał w przekazie ustnym. Podzielono go na 24 księgi. Opowieść urosła do ogromnych rozmiarów dzięki licznym, szeroko rozbudowanym epizodom. Poemat ma budowę symetryczną; na początku bowiem widzimy gniew Achillesa i wolę zemsty, zaś pod koniec Achilles wyzbywa się tego uczucia. Inny przykład: sceny bitewne przeplatają się z scenami o charakterze "pokojowym", albo (inny przykład) bitwy rozpoczynają się zawsze rano, a kończą z nastaniem nocy. Cały czas obserwujemy ingerencję bogów w losy ludzi (równoległość dwóch płaszczyzn). Część bogów popiera Trojan inni Greków. Najważniejsi bohaterowie greccy to: Achilles, Agamemnon i Odyseusz, a trojańscy to zwłaszcza Hektor i Priam. Cały czas obserwujemy istnienie fatum (ślepy los, przeznaczenie), a głównie chodzi tu o to, jak losy ludzi zależą od woli bądź kaprysów bogów.