Planowanie stanowi szczególny rodzaj podejmowania decyzji, zajmujący się tą konkretną przyszłością, jaką menadżerowie pragną dla swojej organizacji, jest procesem ustalania celów i wybierania środków do ich osiągnięcia.
Proces planowania odbywa się w kontekście określonego otoczenia, dlatego menadżerowie muszą w pełni zrozumieć ten kontekst, aby określić misję organizacji i opracować jej cele strategiczne, taktyczne i operacyjne.
Misja - ogólny cel organizacji, oparty na przesłankach planu, uzasadniający istnienie organizacji. Organizacja dokonuje samookreślenia poprzez odpowiedzi na następujące pytania:
- po co organizacja istnieje?
- do czego ma dążyć?
- co ma osiągnąć?
- czyje i jakie potrzeby ma zaspokajać?
- jakie jest społeczne posłannictwo?
Misja firmy Zelmer - „Naczelnym celem jest wytwarzanie najlepszych w kraju wyrobów zasilanych prądem elektrycznym, służących do utrzymania czystości w mieszkaniu oraz ułatwiających przygotowanie posiłków. Dążymy do utrwalenia pozycji znaczącego w świecie eksperta tych wyrobów.”
Z misji bezpośrednio wynikają cele strategiczne - cele ustalone na najwyższym szczeblu i dla najwyższego kierownictwa organizacji. Cele te i misja wspólnie pomagają określić plany strategiczne - ogólne plany zawierające decyzje dotyczące alokacji zasobów, priorytetów i działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych. Plany te na ogół mają dłuższy horyzont czasowy obejmujący okres pięcioletni lub dłuższy.
Z kolei cele i plany strategiczne są podstawą do opracowania celów taktycznych - celów ustalonych na średnim szczeblu i dla menadżerów średniego szczebla organizacji i planów taktycznych - planów skierowanych na osiągnięcie celów taktycznych, opracowanych dla realizacji elementów planu strategicznego. Mają horyzont czasowy nieco krótszy niż plany strategiczne, obejmują okres od roku do pięciu lat i koncentrują się na konkretnych sprawach.
Cele i plany taktyczne kształtują cele operacyjne - cele ustalone na niższym szczeblu i dla menadżerów niższego szczebla organizacji oraz plany operacyjne - plany nastawione na wykonanie planów taktycznych dla osiągnięcia celów operacyjnych, obejmujące na ogół okres jednoroczny lub krótszy, mające stosunkowo wąski zasięg oddziaływania.
Cele i plany każdego szczebla mogą być również wykorzystywane jako podstawa przyszłej działalności na wszystkich szczeblach.
Rodzaje planów operacyjnych:
Plan jednorazowy - plan przygotowany dla realizacji działań, które zapewne w przyszłości nie będą powtarzane, należą do niego m.in.:
- program - jednorazowy plan dla szerszego zestawu działań,
- projekt - plan jednorazowy o węższym zakresie i mniejszej złożoności niż program
2. Plan ciągły - plan trwale obowiązujący, opracowany dla działań, które powtarzają się regularnie w pewnym okresie, podstawowe rodzaje to:
- wytyczne polityki - plan ciągły, który określa ogólną reakcję organizacji na pewien problem lub sytuację,
- standardowa procedura działania - plan ciągły określający kroki, jakie należy podjąć w określonych okolicznościach,
- przepisy i regulaminy - plany ciągłe opisujące dokładnie sposób wykonania określonych czynności.