Rachunkowość

Wykład V.

Zestawienie obrotów i sald (bilans obrotów i sald, bilans brutto, bilans próbny)

Metoda sprawdzenia prawidłowości przeprowadzonych księgowań.

Polega na bilansowaniu sumy:

• obrotów debetowych wszystkich kont stosowanych w danym okresie sprawozdawczym z suma obrotów kredytowych,

• sald debetowych z suma sald kredytowych.

Wymóg zgodności sumy obrotów i sald wszystkich kont bilansowych wynika z systemu ewidencji księgowej.

Procedura sporządzania zestawienia obrotów i sald

• Wpisanie nazw wszystkich kont oraz ich obrotów do określonych rubryk zestawienia obrotów i sald.

• Zsumowanie obrotów wszystkich kont celem stwierdzenia zgodności sumy obrotów debetowych i kredytowych.

• Ustalenie sald kont i ich wpisanie do właściwych rubryk zestawienia.

• Obliczenie sumy sald debetowych i kredytowych (powinny być równe).

Wykazane w zestawieniu obrotów i sald na ostatni dzień roku gospodarczego salda stanowią podstawę sporządzenia bilansu.

Błędy wykrywane za pomocą zestawienia obrotów i sald

Księgowe i rachunkowe, które naruszają zasadę dwustronnego księgowania, jak np.:

1) zaksięgowanie operacji gospodarczej na dwóch kontach, na tych samych stronach, tzn. na obu kontach po stronie debetowej lub na obu kontach po stronie kredytowej,

2) zaksięgowanie innej sumy operacji na jednym koncie, a innej na drugim koncie, na skutek np. przestawienia cyfr zamiast 69 — zapisano 96),

3) zaksięgowanie operacji gospodarczej tylko na jednym koncie (opuszczenie zapisu przeciwstawnego),

4) błędne zsumowanie obrotów na kontach

Błędy księgowe, które nie mogą być wykryte za pomocą zestawienia obrotów i sald

Przykłady:

1) zaksięgowanie operacji gospodarczej odwrotnie niż należało, tzn. obciążono rachunek, który uznano i uznano konto, które trzeba było obciążyć,

2) zaksięgowanie operacji gospodarczej na właściwych kontach i po właściwych stronach, lecz w błędnej sumie,

3) niezaksięgowanie operacji gospodarczej.

Błędy, które nie mogą być wykryte za pomocą zestawienia obrotów i sald ujawnia się np. za pomocą spisu z natury poszczególnych składników majątkowych, korespondencji z kontrahentami, itp.

Ujawnione błędy księgowe oraz błędy rachunkowe muszą być poprawione, aby stan ewidencji był prawidłowy.

BO

Przykład: MAYA S.A. wykazała na koniec roku 2004 następujące obroty i salda:

Bilans S.A. MAYA na dzień 31.12.2004 (w tys. zł)

ŁĄCZENIE KONT

Zmniejszenie liczby kont prowadzonych w rachunkowości danego przedsiębiorstwa.

Łączenie kont jest możliwe, jeżeli informacje dostarczane przez rachunkowość nie musza być szczegółowe.

Np. Zamiast szczegółowej ewidencji (na wielu kontach) grup towarów wykorzystuje się tylko jedno konto „Towary".

Cechy charakterystyczne konta połączonego

A. Jego saldo początkowe jest równe sumie sald początkowych kont łączonych.

B. Jego saldo końcowe jest równe sumie sald końcowych kont połączonych.

Można łączyć ze sobą w jedno konto:

• kilka kont aktywów (zamiast ewidencji rodzajowej materiałów prowadzi sie jedno konto „Materiały”),

• kilka konta pasywów (zamiast kilku kont rozrachunków publicznoprawnych - zobowiązania - prowadzi się jedno konto „Rozrachunki publiczno- prawne).

• konta aktywów z kontami pasywów, np. konto „Rachunek bankowy”.

Połączone konto „Rachunek bankowy” stanowi połączenie kont „Kredyty bankowe” i „Rachunek bankowy”.

Rodzaje sald konta połączonego „Rachunek bankowy”

a) zerowe lub

b) debetowe, gdy zapisy strony Wn konta przewyższają zapisy strony Ma (saldo oznacza stan posiadanych środków pieniężnych) lub

c) kredytowe, gdy zapisy strony Ma są wyższe od zapisów po stronie Wn tego konta (saldo oznacza stan zadłużenia wobec instytucji finansowej).

Konto połączone „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami” składa się z konta aktywów „Należności od odbiorców" i konta pasywów „Zobowiązania wobec dostawców"

Rodzaje sald konta połączonego „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”

a) zerowe lub

b) debetowe, gdy zapisy strony Wn konta przewyższają zapisy strony Ma (saldo oznacza stan należności) lub

c) kredytowe, gdy zapisy strony Ma SA wyższe od zapisów po stronie Wn tego konta (saldo oznacza stan zobowiązań wobec dostawców) lub

d) debetowo-kredytowe, oznaczające występowanie w jednostce należności z tyt. dostaw oraz zobowiązań.

W przypadku takiego połączenia dokładnych informacji o stanie należności i zobowiązań dostarczają konta analityczne.

Przykład konta połączonego

Ewidencja pozabilansowa

Zespół kont wydzielonych ze zbioru kont należących do zakresu rachunkowości.

Zdarzenia, które nie stanowią operacji gospodarczych, ponieważ nie wpływają na zmiany aktywów, pasywów i wyniku finansowego jednostki.

Dane ewidencji pozabilansowej nie SA wykazywane w bilansie.

Zdarzenia gospodarcze są ewidencjonowane na kontach nieobjętych zestawieniem obrotów i sald.

Przedmiotem ewidencji pozabilansowej mogą być:

• obce rzeczowe aktywa obrotowe (np. materiały, towary) znajdujące się na przechowaniu w jednostce gospodarczej, przyjęte do przerobu lub powierzone jej do komisowej sprzedaży,

• obce środki trwałe otrzymane w dzierżawę lub zarząd i użytkowanie,

• własne środki trwałe przeznaczone do likwidacji (spisane jako bezużyteczne, ale fizycznie nadal istniejące).

CZ.II

Zespół kont wydzielonych ze zbioru kont
należących do zakresu rachunkowości

Zdarzenia, które nie stanowią operacji

gospodarczych, ponieważ nie wpływają

na zmiany aktywów, pasywów i wyniku

finansowego jednostki.

Dane ewidencji pozabilansowej nie są wykazywane w bilansie.

Zdarzenia gospodarcze są ewidencjonowane
na kontach nieobjętych zestawieniem obrotów i sald.

Przedmiotem ewidencji pozabilansowej mogą być:

• obce rzeczowe aktywa obrotowe (np. materiały, towary) znajdujące się na przechowaniu w jednostce gospodarczej, przyjęte do przerobu lub powierzone jej do komisowej sprzedaży,

• obce środki trwałe otrzymane w dzierżawę lub zarząd i użytkowanie,

• własne środki trwałe przeznaczone do likwidacji (spisane jako bezużyteczne, ale fizycznie nadal istniejące).

Dokumentacja księgowa

Dokumentacja zdarzeń gospodarczych to:

• 
  proces,

• nieodłączny element składowy właściwej ewidencji operacji gospodarczych

Pierwszy etap ewidencji księgowej

Dowody księgowe:

• podstawa zapisów księgowych,

• odgrywają ważną role w sporach z innymi jednostkami lub osobami (stanowią moc dowodowa w razie występowania np. przed sadem),

• narzędziem ochrony majątku (rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych),

• w okresach posprawozdawczych stanowią przedmiot rewizji, kontroli i badania sprawozdawczości finansowej.

Cechy dowodów księgowych:

1. Określenie rodzaju dowodu (podanie pełnej nazwy dowodu lub jego symbolu,

np. Faktura VAT, RW - pobranie materiału, Wz - wydanie materiałów (towarów), Kw - kasa wypłaci, Kp - kasa przyjmie.

2. Wskazanie stron (ich nazwy i adresu) uczestniczących w określonej transakcji, operacji czy osób, dla których dowód ten jest przeznaczony.

Wymóg dotyczy dowodów zewnętrznych, tj. wysyłanych na zewnątrz jednostki wystawiającej dowód.

Przy wystawianiu dowodów wewnętrznych (dla celów jednostki wystawiającej dowód) nazwy i adresy stron są zastępowane nazwami lub symbolami komórek organizacyjnych, których dowód dotyczy.

3. Podanie treści (przedmiotu), rozmiarów operacji gospodarczej w formie zwięzłego opisu zdarzenia gospodarczego oraz określenia jego wielkości ustalonej w wyniku pomiaru, tj. mierzenia, liczenia, ważenia, itp.

Rozmiary operacji gospodarczych określa się w jednostkach pieniężnych (wartościowo).

Jeśli operacja jest wyrażona w jednostkach naturalnych, to podaje się również ilościowe określenie jej rozmiarów.

4. Podanie daty wystawienia dowodu oraz daty lub okresu dokonania operacji gospodarczej.

Jeżeli obydwie daty pokrywają się ze sobą, to wystarczy podanie jednej daty.

Znajomość daty jest niezbędna do chronologicznego ujęcia wszystkich zdarzeń gospodarczych.

5. Podpisanie dowodu przez wystawce oraz osobę, której wydano lub, od której przyjęto składniki majątkowe.

6. Stwierdzenie i sprawdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych (wskazanie miesiąca księgowania oraz sposobu ujęcia dowodu w tych księgach wraz z podpisem osoby odpowiedzialnej za te wskazania).

7. Numer identyfikacyjny dowodu nadaje dział księgowości po jego zaksięgowaniu (numer niepowtarzalny, umożliwiający szybkie odszukanie dowodu i jego powiązanie z zapisami księgowymi.

Klasyfikacja dowodów księgowych

A) Ze względu na miejsce powstawania dokumentu:

1. Dowody obce (sporządzone przez obce jednostki i przekazane następnie określonej jednostce, w której bieda przedmiotem ewidencji, np. f-ra dostawcy za zakupione materiały, usługi, itd.)

2. Dowody własne (sporządzone przez określoną jednostkę, w której będą zaewidencjonowane, np. dowód przyjęcia materiałów Pw, dowód wydania materiałów Rw.

B) Ze względu na ich przeznaczenie:

1. Dowody zewnętrzne (dokumenty wystawiane przez dana jednostkę z przeznaczeniem jej dla kontrahentów i im przekazanie, np. f-ra dla odbiorcy, plecenie przelewu.

2. Dowody wewnętrzne (dokumenty wystawione przez jednostkę na własne potrzeby, np. dowody przyjęcia i wydania materiałów).

C) Ze względu na cel wystawienia i treść dowodów księgowych:

• dowody dyspozycyjne, tj. zawierające jedynie dyspozycje (polecenia) dokonania operacji gospodarczej (np. wezwanie do zapłaty, polecenie wyjazdu służbowego, itp.),

• dowody wykonawcze, tj. stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej (np. faktury, listy płac, dowody przyjęcia materiałów),

• dowody dyspozycyjno-wykonawcze, tj. takie, które maja cechy zarówno dokumentów dyspozycyjnych, jak i wykonawczych (np. dowody materiałowe, karty pracy, polecenia przelewu, itp.).

Inny podział dowodów księgowych:

1. Gotówkowe,

2. Bezgotówkowe (materiałowe, płacowe, kosztowe, sprzedaży, itp.).

BŁEDY W DOWODACH KSIĘGOWYCH I METODY ICH KORYGOWANIA

Treść i wszelkie dane liczbowe nie mogą być zamazywane, przerabiane lub usuwane innymi środkami (np. chemicznymi).

Błędy w dowodach księgowych mogą być poprawiane w ściśle określony sposób.

Uzależnienie poprawiania błędu od rodzaju dowodu:

• w dowodach własnych wewnętrznych pozostających w jednostce dowód poprawia się przez skreślenie niewłaściwego tekstu lub kwoty.

Poprawka powinna być podpisana przez osobę upoważnioną do jej dokonania.

• w dowodach własnych lub obcych zewnętrznych wysyłanych kontrahentowi mogą być poprawienie przez wystawienie dowodu korygującego, tzw. noty księgowej.

Błędy w dowodach obcych oraz własnych zewnętrznych wysłanych uprzednio do kontrahenta mogą być poprawiane jedynie przez wystawienie i wysłanie do kontrahenta dowodu korygującego (noty księgowej).

Błędy w dowodach gotówkowych i czekach mogą być poprawiane wyłącznie przez unieważnienie dowodu zawierającego błąd i wystawienie nowego dowodu (właściwego).

Błędy w zapisach księgowych Podział ogólny błędów:

1. Naruszające równowagę bilansowa.

2. Nienaruszające równowagi bilansowej.

1. Błędy możliwe do wykrycia za pomocą zestawienia obrotów i sald (zapisy Wn=Ma)

2. Trudniejsze do wykrycia błędy księgowe ujawniane w toku uzgadniania ewidencji szczegółowej (analitycznej) z ewidencja ogólna (syntetyczna) lub w wyniku okresowego porównania stanów ewidencyjnych ze stanami faktycznymi środków gospodarczych, kapitałów i rozrachunków.

Błędny zapis można poprawić przez:

A. Skreślenie błędnej kwoty lub treści (tak, aby możliwe było jej odczytanie) i wpisanie prawidłowej kwoty lub treści. Obok poprawionego zapisu osoba poprawiająca zapis umieszcza swój podpis (lub skrót podpisu) oraz date dokonania poprawki.

B. Zapis korygujący (storno). Stosuje się wówczas, gdy błędny zapis zauważono po pewnym czasie, nie istnieje, zatem możliwość jego poprawy przez skreślenie.

Rodzaje storna:

B1. Storno czarne (zwykłe).

B2. Storno czerwone.

B1. Storno czarne polega na usunięciu błędnego zapisu przez jego powtórzenie (tej samej kwoty) na stronach przeciwnych w stosunku do zapisu pierwotnego. Zapis błędny i korygujący znoszą się wzajemnie, po czym należy zaksięgować prawidłowo operacje gospodarcza. Powoduje zwiększenie obrotów na kontach.

B2. Storno czerwone - wpisanie zapisu korygującego po tych samych stronach kont, na których ujęto błędny zapis, lecz czerwonym kolorem lub zapisem ujemnym. Po zlikwidowaniu błędnego zapisu dokonuje się prawidłowego ujęcia operacji gospodarczej na kontach. Nie powoduje zwiększenia obrotów na kontach.

B1. Storno czarne

1) Błędny zapis

2) Zapis

korygujący

3) Zapis

prawidłowy

B 2. Storno czerwone

1) Błędny zapis

2) Zapis korygujący

3) Zapis prawidłowy

A. Skreślenie

1) Błędny zapis 300 000 zł

2) Zapis prawidłowy 30 000 zł

Klasyfikacja zapasów materiałów z punktu widzenia celu ich zużycia

Materiały podstawowe -materiały, które poddane procesowi produkcji stanowią substancje produktu. Zalicza się do nich surowce, np. piasek w hucie szkła i półfabrykaty (półprodukty) obce, np. silniki do produkcji maszyn i urządzeń.

Materiały pomocnicze nadają wytwarzanym produktom gotowym pewne właściwości (np. barwniki, farby i lakiery), przyśpieszają i ułatwiają proces produkcyjny (katalizatory w przemyśle chemicznym) służą do konserwacji maszyn, urządzeń i budynków (oleje, smary, itp.). Są również zużywane na cele gospodarczo -administracyjne.

Paliwo - składniki gospodarcze zużywane na cele technologiczne, energetyczne

lub gospodarcze (węgiel, ropa, benzyna).

Części zapasowe maszyn i urządzeń są materiałami zużywanymi w czasie remontów środków trwałych.

Opakowania służą do pakowania wyrobów (worki, kartony, papier, folia itp.).

Podział opakowań:

- opakowania podstawowe stanowią integralny składnik produktu gotowego, wkalkulowany w cenę wyrobu (np. słoiki).

- opakowania wysyłkowe służące przemieszczaniu i składowaniu towarów (jednorazowego użytku lub wielokrotnego użytku).

Odpadki stanowią resztki produktów gotowych lub pozostałości produktów, które uległy uszkodzeniu w czasie produkcji lub magazynowania, w tym równie_ złom z zużytych środków trwałych.

Dokumentacja obrotu materiałowego

Podstawowe dowody księgowe w zakresie obrotu materiałowego:

1) dokumenty przychodowe:

- przychód zewnętrzny,

- przychód wewnętrzny.

2) dokumenty rozchodowe:

- rozchód zewnętrzny,

- rozchód wewnętrzny.

1) Przychody zewnętrzne materiałów mogą następować w wyniku zakupu u dostawców lub ich przerobu w obcej jednostce. Przyjęcie materiałów oraz ich przekazanie do magazynu dokumentuje się dowodem Pz - przyjęcie materiałów.

Przychodami wewnętrznymi mogą być:

- zwroty wydanych wcześniej do produkcji materiałów, dokumentowane dowodem Zw - zwrot wewnętrzny materiałów,

- przyjęcie odpadów produkcyjnych o charakterze użytkowym, udokumentowane dowodem Po - przyjęcie odpadu technologicznego.

Przychodami wewnętrznymi mogą być równie_:

- przyjęcia materiałów w wyniku przesunięć międzymagazynowych, które dokumentuje się dowodem Mm(+)- przyjęcie międzymagazynowe materiałów,

- przyjęcia materiałów pochodzących z likwidacji środków trwałych dokumentowane dowodem Pw - przyjęcie wewnętrzne materiałów,

- nadwyżki stwierdzone w czasie spisu z natury, dokumentowane protokołem inwetaryzacyjnym i wystawionym na jego podstawie dowodem Pw - przyjęcie wewnętrzne materiałów.

2) Rozchody materiałów na zewnątrz, dokumentowane dowodami Wz - wydanie zewnętrzne materiałów, występują w przypadku,

np.:

- odsprzedaży nadmiernych zapasów,

- wydania materiałów do przerobu zewnętrznego,

- zwrotu dostawcy w związku z reklamacja przyjętych wcześniej materiałów.

Rozchody wewnętrzne dotyczą głównie:

- wydania materiałów z magazynu do produkcji w oparciu o wystawiony uprzednio przez pracownika do pobrania materiału dowód (Rw - rozchód wewnętrzny materiałów, będący

dowodem jednorazowego rozchodu materiałów),

- przekazanie materiałów do innego magazynu, dokumentowane dowodem Mm(-) - przesuniecie międzymagazynowe materiałów.

CZ. III

Wycena materiałów w ciągu roku obrotowego (na dzień ich nabycia)

1) Wg cen nabycia (rzeczywista cena zakupu obejmującą kwotę należną sprzedającemu (bez podlegających odliczeniu podatku VAT i podatku akcyzowego) oraz powiększoną o koszty bezpośrednio związane z zakupem łącznie z kosztami transportu, załadunku, ubezpieczenia i obniżona o rabaty, opusty, itp.

2) Wg cen zakupu - rzeczywista cena zakupu (nie obejmuje kosztów zakupu), jeżeli nie zniekształca to stanu materiałów oraz wyniku finansowego jednostki.

Sytuacja taka ma miejsce, gdy koszty zakupu SA nieznaczne i utrzymują się na niezmienionym poziomie w kolejnych okresach.

3) Wyprodukowane we własnym zakresie materiały wycenia się po koszcie wytworzenia nie wyższym od ceny sprzedaży netto, czyli ceny ich nabycia lub zakupu, a odpad:

- wg ceny sprzedaży netto, tj. możliwa do uzyskania cenę jego sprzedaży bez podatku VAT i podatku akcyzowego pomniejszona o rabaty, i inne podobne zmniejszenia i koszty przystosowania składnika aktywów do sprzedaży lub w inny sposób określonej wartości godziwej.

4) Wg cen ewidencyjnych, tj. cen innych niż rzeczywista cena zakupu lub nabycia.

Stałe ceny ewidencyjne są ustalane na poziomie:

• planowanych cen nabycia lub

• planowanych cen zakupu

korygowanych o odchylenia miedzy stała cena ewidencyjna a cenami rzeczywistymi.

Cena ewidencyjna może być cena rzeczywista lub cena różna od ceny rzeczywistej.

W zależności od sposobu rozliczania kosztów zakupu możliwa jest wiec wycena:

• wg rzeczywistych cen zakupu,

• wg rzeczywistych cen nabycia.

Wycena materiałów według przyjętego sposobu wyceny przychodu i rozchodu materiałów, tj. wg:

• zmiennych cen ewidencyjnych,

• stałych cen ewidencyjnych.

Zmienne ceny ewidencyjne w wycenie przychodów materiałów przyjmuje się na poziomie rzeczywistych cen zakupu lub nabycia wykazanych przez dostawców w fakturach zakupu. Zakupy tych samych materiałów, dokonywane u różnych dostawców, w równych okresach, przy użyciu różnych środków transportu, będą się różnic miedzy sobą cena.

Stan końcowy materiałów wycenia się w zależności od sposobu ustalania wartości ich rozchodu, tj. wg:

a) cen przeciętnych - wprowadzenie średnio ważonej jednostkowej ceny zapasu po każdym przychodzie i prowadzenie wyceny rozchodów według tej ceny do czasu następnego przychodu, względnie - ustalenie jednej średnioważonej ceny za okres sprawozdawczy i dokonywania wyceny kolejnych rozchodów w tym okresie według tej ceny,

b) cen tych materiałów, które jednostka najwcześniej nabyła czyli według zasady „pierwsze przyszło - pierwsze wyszło” (skrót angielski FiFo od first in-first out),

c) zakładając, że rozchód materiałów wycenia się kolejno wg cen tych materiałów, które jednostka najpóźniej nabyła, tj. według zasady „ostatnie przyszło - pierwsze wyszło” (skrót angielski LiFo od last in-first out),

W zależności od przyjętej zasady wyceny różna jest wartość rozchodu zapasów.

Przyjęte zasady wyceny rozchodu materiałów i zapasów nie mogą być zmienione w ciągu roku sprawozdawczego.

d) w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen materiałów, które dotyczą ściśle określonych dostaw, niezależnie od daty ich zakupu.

Stałe ceny ewidencyjne - w wycenie przychodów i rozchodów przyjmuje się ceny nie zmieniające się w ciągu dłuższego okresu.

Ceny te różnią się od rzeczywistych cen zakupu materiałów, podanych na fakturze dostawcy.

Różnice miedzy cena rzeczywista a stała cena ewidencyjna ujmuje się na odrębnym koncie, „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów jako odchylenia debetowe bądź kredytowe.

Saldo tego konta koryguje wartość materiałów do poziomu rzeczywistych cen zakupu lub nabycia, a wiec cen faktycznie zapłaconych.

W celu ustalenia rzeczywistej wartości rozchodu materiałów w warunkach stosowania stałych cen ewidencyjnych jest niezbędne:

• obliczenie wskaźnika narzutu odchyleń od cen ewidencyjnych,

• obliczenie kwoty narzutu odchyleń od cen ewidencyjnych, przypadających na poszczególne kierunki rozchodów materiałów i zapas końcowy.

W przypadku prowadzenia ewidencji materiałów wg stałych cen ewidencyjnych - różnych od rzeczywistych - z możliwością powstania odchyleń. Odchylenia od stałych cen ewidencyjnych materiałów podlegają rozliczeniu (proporcjonalnie do wartości zapasu i rozchodu), które polega na:

a) obliczeniu wskaźnika narzutu odchyleń od stałych cen ewidencyjnych (wg zasady cen przeciętnych)

gdzie:

W_No - wskaźnik procentowy narzutu odchyleń od stałych cen ewidencyjnych

O_p - odchylenia przypadające na zapas początkowy materiałów

O_b - odchylenia powstałe w bieżącym okresie

Z_p - wartość zapasu początkowego materiałów

P_b - wartość przychodów materiałów w bieżącym okresie pomniejszona o zwroty.

b) obliczeniu kwoty narzutu odchyleń przypadającej na:

- rozchód materiałów według wzoru:

gdzie:

K_No - kwota narzutu odchyleń

R_b - wartość rozchodu materiałów w bieżącym okresie

- zapas końcowy materiałów według wzoru

gdzie:

Z_k - wartość zapasu końcowego materiałów.

I wariant

(jednostka jest podatnikiem podatku VAT)

1. Otrzymano i przyjęto od dostawcy „Baladeva” fakturę VAT za zakupione materiały:

- wartość bez podatku 2 000 zł

- podatek VAT 22% 440 zł

razem zobowiązanie wobec „Baladeva” 2 440 zł.

2. Wystawiono dowód „Pz”, na podstawie którego przyjęto do magazynu materiały nadesłane przez dostawce „Baladeva”. Wartość materiałów według stałych cen ewidencyjnych wynosi 2 200 zł.

3. Otrzymano i zaakceptowano fakturę VAT od dostawcy „Yamuna” za zakupione materiały:

- wartość bez podatku 1 000 zł

- podatek VAT 22% 220 zł

razem zobowiązanie wobec Yamuny 1 220 zł.

4. Wystawiono dowód „Pz” i przyjęto do magazynu materiały dostarczone przez dostawce „Yamuna”. Wartość materiałów według stałych cen ewidencyjnych wynosi 900 zł.

5. Otrzymano i zaakceptowano fakturę VAT od dostawcy „Narada” za zakupione materiały:

- wartość bez podatku 100 zł

- podatek VAT 22% 22zł

razem zobowiązanie wobec dostawcy „Narada” 122 zł.

6. Przyjęto do magazynu materiały od dostawcy „Ananda” na podstawie dowodu „Pz”, które wyceniono według stałych cen ewidencyjnych na kwotę 3 000 zł.

Materiały

-Wg cen ewidencyjnych: 6100 zł

-Odchylenia: -100 zł

II wariant

(jednostka nie jest podatnikiem podatku VAT)

1. Otrzymano i przyjęto od dostawcy „Baladeva” rachunek uproszczony za zakupione materiały:

- wartość z podatkiem 2 440 zł

- podatek VAT 440 zł

2. Wystawiono dowód „Pz”, na podstawie, którego przyjęto do magazynu materiały nadesłane przez dostawce „Baladeva”. Wartość materiałów według stałych cen ewidencyjnych wynosi 2 200 zł.

3. Otrzymano i zaakceptowano rachunek uproszczony od dostawcy „Yamuna” za zakupione materiały:

- wartość z podatkiem 1 220 zł

- podatek VAT 220 zł

4. Wystawiono dowód „Pz” i przyjęto do magazynu materiały dostarczone przez dostawce „Yamuna”. Wartość materiałów według stałych cen ewidencyjnych wynosi 900 zł.

5. Otrzymano i zaakceptowano rachunek uproszczony od dostawcy „Narada” za zakupione materiały:

- wartość z podatkiem 122 zł

- podatek VAT 22 zł.

6. Przyjęto do magazynu materiały od dostawcy „Ananda” na podstawie dowodu „Pz”, które wyceniono według stałych cen ewidencyjnych na kwotę 3 000 zł.

II Wariant

Materiały

-Wg cen ewidencyjnych: 6100 zł

-Odchylenia: +560 zł

Na rozchód materiałów składa się:

• wydanie materiałów do zużycia wewnętrznego,

• sprzeda_ materiałów,

• wydanie materiałów do przerobu,

• nieodpłatne przekazanie materiałów innej jednostce,

• stwierdzone niedobory i szkody.

Przykład zastosowania metod wyceny rozchodu materiałów

W spółce z o.o. „SARASFATI” ewidencja ilościowo-wartościowa materiału „X” przedstawia się w miesiącu lutym następująco:

Przychody:

Rozchody:

Obliczyć wartość rozchodu i remanentu końcowego materiału „M” stosując metodę FIFO, metodę LIFO i cenę przeciętną.

I. Obliczenie wartości rozchodu i remanentu końcowego materiału „X” według metody FIFO - pierwsze przyszło - pierwsze wyszło

Remanent końcowy z 6.02. 200 szt. - 200 szt. = 0

III dostawa 600 szt. - 300 szt. = 300 szt. x 110 zł = 33 000 zł

II. Obliczenie wartości rozchodu i remanentu końcowego materiału „X” według metody LIFO - ostatnie przyszło - pierwsze wyszło

III. Obliczenie wartości rozchodu i remanentu końcowego według ceny przeciętnej

1. a) rozchód w dniu 6.02. - wydano 400 szt.

- ustalenie ceny przeciętnej w dniu 6.02.

- wartość rozchodu 400 szt. po 80 zł = 32 000 zł

b) remanent końcowy w dniu 6.02.

(600 szt. - 400 szt.) x 80 zł = 16 000 zł

2. a) rozchód w dniu 14.02. - wydano 500 szt.

- ustalenie ceny przeciętnej w dniu 14.02.

- wartość rozchodu 500 szt. po 102,50 zł = 51 250 zł

b) remanent końcowy w dniu 14.02.

(800 szt. - 500 szt.) po 102,50 zł = 30 750 zł.

Rozliczenie kosztów zakupu materiałów

a) obliczenie wskaźnika narzutu kosztów zakupu

gdzie:

W_Nkz - wskaźnik procentowy narzutu kosztów zakupu,

K_zp - koszty zakupu przypadające na zapas początkowy materiałów,

K_zb - koszty zakupu poniesione w bieżącym okresie,

Z_p - wartość zapasu początkowego materiałów,

P_b - wartość zakupionych w bieżącym okresie materiałów.

b) obliczenie kwoty narzutu kosztów zakupu przypadającej na:

- rozchód materiałów według wzoru:

gdzie:

K_Nkzr - kwota narzutu kosztów zakupu przypadająca na rozchód materiałów,

R_b - wartość rozchodu materiałów w bieżącym okresie.

- zapas końcowy materiałów według wzoru:

gdzie:

K_Nkzz - kwota narzutu kosztów zakupu przypadająca na zapas materiałów,

Z_k - wartość zapasu końcowego materiałów.

21

Ewidencja pozabilansowa

---