Grupa VII

Kowalska Agnieszka

Woźniak Agnieszka

Iżewska Karolina

Granda Katarzyna

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (European Free Trade Association) - EFTA.

Geneza.

4 stycznia 1960 roku siedem państw zachodnioeuropejskich podpisało w Sztokholmie Konwencję powołującą do życia Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu. Konwencja weszła w życie 3 maja 1960 roku.

Pierwotnymi członkami EFTY były: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania. Już w 1961 roku do EFTA przystąpiła - Finlandia, w 1970 roku - Islandia, a w 1991 - Lichtenstein. Z czasem część członków wystąpiła z EFTA, w związku z akcesją do Wspólnot. W 1972 roku opuściły ją Dania i Wielka Brytania, następnie w 1985 roku odeszła Portugalia, a w 1995 roku - Austria, Finlandia i Szwecja. Obecnie członkami EFTA są - Islandia, Lichtenstein, Norwegia i Szwajcaria.

Konwencja Sztokholmska była stosunkowo luźnym porozumieniem, który ograniczał swe zadania do stworzenia strefy wolnego handlu we wzajemnych obrotach handlowych między krajami członkowskimi. W stosunkach z krajami trzecimi natomiast, każdy z krajów EFTA miał zachować w handlu i polityce handlowej pełną autonomię. Umowa EFTA całkowicie liberalizuje jedynie obrót towarami przemysłowymi. Liberalizacja handlu towarami rolnymi ma charakter jedynie częściowy i ograniczony. W miarę rozwoju handlu między krajami ugrupowania do towarów przemysłowych zaliczano coraz większą liczbę przetworzonych produktów rolnych. Liberalizacja handlu w ramach EFTA przebiegała bardzo szybko. Już w 1966 roku zlikwidowano ograniczenia ilościowe, a rok później zniesiono pozostałe cła w obrocie artykułami przemysłowymi. W mniejszym stopniu ograniczono w ramach EFTA, tak zwane niehandlowe utrudnienia we wzajemnym handlu - odmienne standardy techniczne, zdrowotne itd. .

Celem Konwencji Sztokholmskiej był także między innymi:

- zrównoważony wzrost gospodarczy

- pełne zatrudnienie

- wzrost wydajności pracy

- utrzymywanie stabilności finansowej

- wzrost stopy życiowej

- zapewnienie uczciwej konkurencji w wymianie handlowej

- równe warunki w dostępie do surowców

- przyczynianie się do harmonijnego rozwoju i ekspansji handlu światowego

Struktura instytucjonalna.

EFTA jest organizacją międzynarodową, posiadającą podmiotowość prawną. Siedzibą organizacji jest Genewa. Struktura organizacyjna EFTA jest racjonalna i prosta.

Najwyższym organem jest Rada. Składa się ona z przedstawicieli państw. Dwa razy w miesiącu Rada obraduje na poziomie przedstawicieli państw, a dwa razy do roku na poziomie ministerialnym. Decyzje i rekomendacje Rady są wiążące dla obu stron, choć mogą mieć także charakter niewiążących zaleceń. Podejmowane są w drodze jednomyślności stron głosujących - co jest rozumiane jako nie głosowanie przeciw. Rada podejmuje głównie koordynacyjne, kontrolne, budżetowe i administracyjne. Pełni także funkcje związane z rozwiązywaniem sporów pomiędzy stronami EFTA. Dla zbadania sprawy może powołać w tym celu komisje ekspertów. W obecnym stanie EFTA najistotniejszą funkcją Rady jest podejmowanie decyzji dotyczących rozwoju stosunków z państwami i obszarami trzecimi, w tym z państwami Unii Europejskiej.

Rada może powoływać ciała pomocnicze, robocze, doradcze, w postaci stałych bądź doraźnych komitetów. Do najważniejszych stałych komitetów istniejących z reguły od początku działania EFTA należą, na przykład:

- Komitet Ekspertów Handlowych - zajmuje się on analizą realizacji postanowień handlowych Konwencji EFTA, technicznymi barierami w handlu między krajami EFTA itp.,

- Komitet Ekspertów do spraw Ceł i Pochodzenia Towarów - zajmuje się oceną funkcjonowania bezcłowej wymiany handlowej oraz reguł pochodzenia towarów w ramach EFTA

- Komitet Ekonomiczny - zajmuje się analizowaniem sytuacji ekonomicznej krajów EFTA, ich polityki gospodarczej, finansowej itp.

- Komitet Konsultacyjny - zajmuje się doradztwem

- Komitet ds. Rolnictwa i Rybołówstwa

- Komitet Budżetowy

- Komitet Przedstawicieli Parlamentarnych - istniejący jako ciało konsultacyjno-opiniodawcze

Wszystkie Komitety zbierają się kilka razy w roku. Nie posiadają kompetencji decyzyjnych a jedynie doradczo-konsultacyjne, zaś wynikiem ich prac są zwykle określone opinie, rekomendacje, sugestie pod adresem Rady.

Organem o charakterze administracyjnym w EFTA jest Sekretariat. Na jego czele stoi Sekretarz Generalny wybierany raz na 4 lata przez Radę. Ma swoją siedzibę w Genewie. Obsługuje Radę i Komisję oraz organizujący i koordynujący bieżącą działalność ugrupowania.

W związku z powołaniem Europejskiego Obszaru Gospodarczego - o którym mowa będzie za moment - wymagane było stworzenie w ramach EFTA instytucji, zapewniających analogiczne stosowanie i interpretowanie prawa integracyjnego. Układ o Europejskim Obszarze Gospodarczym stworzył, więc Władzę Nadzorczą EFTA - o charakterze komisji oraz Trybunał Sprawiedliwości EFTA - o charakterze Trybunału Sprawiedliwości.

Ponadto państwa EFTA stworzyły Stały Komitet EFTA, który składał się z reprezentantów państw na szczeblu ministerialnym, głównie celem konsultacji dla zapewnienia jednomyślności EFTA przy podejmowaniu decyzji w organach Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

EFTA a EWG

EWG - Europejska Wspólnota Gospodarcza (European Economic Community - EEC)

Przełom lat 60. i 70. był szczególnie ważnym okresem nie tylko dla wymiany handlowej EFTA - EWG, lecz także dla całokształtu wzajemnych stosunków między tymi dwoma ugrupowaniami. Na przełomie lat 60. i 70. pojawiły się bowiem pewne nowe okoliczności wzbudzające w niektórych krajach EFTA nadzieje na korzystniejsze ułożenie ważnych dla ich gospodarek stosunków z EWG. W efekcie Wielka Brytania, Dania oraz Irlandia stały się członkami EWG, rezygnując tym samym z członkostwa w EFTA.

W latach 70. państwa zakończyły politykę konfrontacji i podpisano szereg umów tworzących strefy wolnego handlu pomiędzy poszczególnymi państwami EFTA a EWG. Był to początek formalnego i ścisłego związania obu bloków. Współpraca gospodarcza pomiędzy stronami była stale rozwijana, a potrzeba jej dalszej formalizacji doprowadziła w 1992 roku do podpisania umowy tworzącej Europejski Obszar Gospodarczy, do którego jako jedyna nie przystąpiła Szwajcaria. Podstawowym celem tego obszaru było stworzenie w relacjach EFTA-EWG obszaru prawnego, w którym funkcjonować będą wolności gospodarcze w stopniu analogicznym, jak we wspólnym rynku Wspólnoty. Obszar ten nadal oparty był na koncepcji strefy wolnego handlu.

Od 1995 roku Europejski Obszar Gospodarczy utracił na znaczeniu w związku z odejściem z EFTA - Austrii, Finlandii i Szwecji i przystąpieniu ich do EWG. Jedynie Norwegowie opowiedzieli się przeciwko przystąpieniu do Europejskiej Wspólnoty - co tłumaczy sens funkcjonowania dzisiaj Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Znaczenie gospodarcze zarówno Islandii jak i Lichtensteinu dla Wspólnot jest znikome.

EFTA nigdy nie stało się konkurencją dla EWG i nie nabrało dużego znaczenia gospodarczego. Za przyczynę tego faktu uznaje się dysproporcje w ekonomicznym rozwoju jego członków, rozbicie geograficzne oraz atrakcyjność gospodarczą EWG.

Ważne wydarzenia w historii Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu.

● Deklaracja wiedeńska - miała miejsce w maju 1977 roku. Na szczycie wiedeńskim, kraje członkowskie EFTA potwierdziły chęć zachowania tej organizacji, widząc dla niej ważną rolę zarówno w utrzymaniu wolnego handlu w ich wzajemnych stosunkach, jak i w zacieśnianiu ich dalszej wzajemnej współpracy handlowej i gospodarczej. Zadeklarowały także zainteresowanie rozszerzeniem i zintensyfikowaniem swojej współpracy z EWG, między innymi w takich dziedzinach jak:

• Pobudzanie stabilnego wzrostu gospodarczego

• Zapobieganie bezrobociu i inflacji

• Współpraca w zakresie polityki ekonomicznej, w tym koordynacja działań sprzyjających dalszemu rozwojowi wolnego handlu itp.

Deklaracja wiedeńska spotkała się z pozytywnym przyjęciem przez EWG i przyczyniła się do dalszego rozwoju współpracy.

● Deklaracja luksemburska - ważnym momentem było odbyte w kwietniu 1984 roku w Luksemburgu spotkanie na szczeblu ministerialnym przedstawicieli EWG, jej krajów członkowskich oraz krajów członkowskich EFTA. Poświecone było perspektywom rozwoju stosunków między EWG i EFTA. Efektem tego spotkania było tak zwana deklaracja luksemburska, która określiła następujące cele wzajemnej współpracy:

- kontynuacja walki z przeszkodami i doprowadzenie do całkowicie swobodnego przepływu towarów

- wspomaganie współpracy wykraczającej poza ramy układów o strefie wolnego handlu, np. w sferze badawczo-rozwojowej, ochronie środowiska, transportu, rolnictwa i rybołówstwa

- kontynuowanie wysiłków mających na celu utrzymanie ożywienia gospodarczego

- wspólne działania EFTA i EWG z innymi częściami świata

● Konwencja z Vaduz - 21 czerwca 2001 roku członkowie EFTA podpisali w Vaduz, umowę poprawiającą Konwencję Sztokholmską. Dokument ten stał się 1 czerwca 2002 roku, dokumentem konstytucyjnym organizacji. Celem konwencji jest stworzenie dalszych ułatwień w handlu dobrami, stopniowych zmian celem urzeczywistnienia wolnego przepływu osób w ramach całej EFTA, dalszych zmian w dziedzinie handlu usługami i przepływie inwestycji, dalszego otwarcia rynku zamówień oraz przestrzegania zasad uczciwej konkurencji.

Dla realizacji tych celów EFTA:

• Wprowadza zakaz stosowania ceł i środków mających podobny efekt

• Modyfikuje postanowienia dotyczące technicznych barier w handlu

• Ujednolica procedurę i rodzaje środków ochronnych, które mogą być stosowane przez członków, utrudniając możliwość ich faktycznego zastosowania

• Wprowadza stopniowo wolny przepływ osób w ramach całej EFTA

• Zapewnia wolność inwestycji ze stopniową eliminacją istniejących restrykcji w tym zakresie

• Liberalizuje rynek zamówień publicznych

• Rozszerza procedurę rozwiązywania sporów poprzez wprowadzenie sądu arbitrażowego

Konwencja z Vaduz oznaczała krok milowy do wprowadzenia jednolitej przestrzeni prawnej w relacjach EFTA i Wspólnot. Wprowadzenie w życie konwencji zmieni klasyczną politykę szwajcarskiego izolacjonizmu, co z czasem przyczyni się zapewne do przyłączenia się Szwajcarii do reżimu Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Zastosowane w konwencji rozwiązania stanowiły ogromną zmianę w polityce EFTA, dotychczas ograniczonej jedynie do handlu towarowego i niepoświęcającej jako całość większej uwagi innym problemom gospodarczym.

Bibliografia:

1. Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej”, pod red. Ewa Oziewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001

2. Organizacje międzynarodowe”, P. Czubik, B. Kuźnia, Wydawnictwo C.H.Beck, wydanie II, Warszawa 2004

3. Współczesne stosunki międzynarodowe:, pod red. Teresa Łoś-Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1999

Internet:

1. http://www.efta.int/

2. http://www.wikipedia.org/

3. http://portalwiedzy.onet.pl/

„Współczesne stosunki międzynarodowe:, pod red. Teresa Łoś-Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1999, str. 214

http://www.efta.int/

http://www.wikipedia.org/

„Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej”, pod red. Ewa Oziewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, str. 54

„Organizacje międzynarodowe”, P. Czubik, B. Kuźnia, Wydawnictwo C.H.Beck, wydanie II, Warszawa 2004, str.118

Współczesne stosunki międzynarodowe:, pod red. Teresa Łoś-Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1999, str. 214

Organizacje międzynarodowe”, P. Czubik, B. Kuźnia, Wydawnictwo C.H.Beck, wydanie II, Warszawa 2004, str. 119

Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej”, pod red. Ewa Oziewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, str. 57

Organizacje międzynarodowe”, P. Czubik, B. Kuźnia, Wydawnictwo C.H.Beck, wydanie II, Warszawa 2004, str. 119

„Organizacje międzynarodowe”, P. Czubik, B. Kuźnia, wydanie II, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004, str. 120

Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej”, pod red. Ewa Oziewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, str. 63

„Organizacje międzynarodowe”, P. Czubik, B. Kuźnia, wydanie II, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004, str. 116

http://portalwiedzy.onet.pl/

Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej”, pod red. Ewa Oziewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, str. 66-68

Organizacje międzynarodowe”, P. Czubik, B. Kuźnia, wydanie II, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004, str. 120-121

---