Podstawowe elementy i funkcje systemu informacyjnego obiektu gospodarczego.

Informacje z otoczenia napływają przez podukład zarządzania lub protokół informacyjny, zostają tam częściowo skumulowane i wychodzą w postaci ofert, umów itp. Procesy te nie maja początku ani końca, wszystkie mają ten sam charakter - ciągle występuje wymiana informacji. Do elementów systemu informacyjnego podmiotu gospodarczego należą:

• Systemy cząstkowe - dotyczą jednej funkcji realizowanej w podukładach np. magazynowanie

• Systemy dziedzinowe - obejmują zestaw funkcji w danym obszarze działalności

• Systemy wielodziedzinowe - obejmują więcej niż jedną dziedzinę, np. materiały i produkcja

• Systemy kompleksowe - obejmują wszystkie dziedziny działalności

• Systemy totalne - obejmują całą działalność firmy

• Systemy międzyobiektowe - obejmują samodzielne firmy w dobrowolnym porozumieniu

• Systemy ponadobiektowe - obejmują niesamodzielne, podporządkowane podmioty

Typologia komputerów.

Ze względu na możliwości obliczeniowe:

• mikrokomputery

• minikomputery

• komputery średnie

• super komputery

Ze względu na rozmiary:

• kieszonkowe (pocet)

• przenośne (laptop, notebook)

• stacjonarne (deskop, tower)

Elementy architektury komputera (komponenty).

• Płyta główna, zawierająca:

• procesor lub układy wieloprocesowe

• układ sterujący

• zegar taktujący

• pamięć RAM i ROM

• pamięć cache

• bufory

• szyny

• złącza, gniazda, porty

• zegar czasu rzeczywistego BIOS

• wewnętrzny układ zasilania

• Karty rozszerzeń

• Urządzenia pamięci

• Urządzenia WE/WY

• Skaner

• Urządzenia transmisji danych

• Napędy dysków

• Zasilacz awaryjny UPS

Funkcja pamięci ROM, RAM, cache i buforów.

ROM - pamięć stała tylko do odczytu, zawiera zestaw programów służących do sterowania pracą komputera, jej zawartość nie ginie, nie jest kasowana. Sprawdza konfigurację komputera, testuje i uruchamia status urządzeń, inicjuje pracę systemu operacyjnego, przekazuje komunikaty o błędach. Rozkazy z tej pamięci są najszybciej wykonywane.

RAM - pamięć operacyjna, nietrwała, jej zawartość zostaje skasowana w momencie wyłączenia komputera, służy do przechowywania systemu operacyjnego i aktualnie wykonywanych zadań.

Cache - pamięć przejściowa występująca na dwóch poziomach: na pierwszym jest bardzo mała (32,64,256 KB) i wbudowana w procesor (służy do wymiany rozkazów), na drugim poziomie może być nieograniczona, jest niezależna i nie przekracza 8 MB oraz służy do krótkotrwałego przechowywania danych.

Urządzenia i podstawowe parametry pamięci zewnętrznej

• Pamięci dyskowe - FDD (1,44 MB):

• Pamięci typu ZIP (20-100 MB): HIDD 200 MB

• Dyski twarde HD (20 GB): wymienne i wbudowane na stałe

• Kompakt dyski CD-ROM (pamięć stała), CD-DA (dźwiękowe), DVD (video): magnetyczne, magnetooptyczne, optyczne, rodzaje: CDR (można na nich coś zapisać), CDRW (wielokrotnego zapisu), CDE (wielokrotny zapis i odczyt)

• Pamięci taśmowe: audio, audio - video, bloki pamięci DDS, kasetowe video DVC, DVC-PRO.

Urządzenia zewnętrzne WE/WY

• Klawiatura - narodowe, ergonomiczne, uniwersalne, specjalizowane, graficzne, itp

• Monitory - katodowe, ciepłokrystaliczne, minidiodowe

• Myszy - specjalizowane, wieloprzyciskowe, dzielone

• Ekrany - płyty sensoryczne

• Drążki sterownicze

• Skanery - monochromatyczne, kolorowe

• Urządzenia foniczne - mikrofony, głośniki

• Drukarki- uderzeniowe (igłowe, margaretkowe, wierszowe), bezuderzeniowe (natryskowe, laserowe)

Wymień i scharakteryzuj 5 najnowszych typów złącz

• SCSI - służące do jednoczesnej współpracy ośmiu inteligentnych urządzeń, posiadają własną pamięć

• SCSI2 - do piętnastu urządzeń

• IRDA - do urządzeń na podczerwień

• VESA - do video

• MIDI - do obsługi urządzeń dźwiękowych

Podaj podstawowe rodzaje i funkcje kart rozszerzeń

Karty rozszerzeń to układy elektroniczne przekształcające sygnały z procesora na dane urządzenie i odwrotnie, podstawowe to:

• Karty graficzne

• Video

• Muzyczne

• Sieciowe

Kryteria doboru sprzętu

• Jaki jest system uniwersalny czy specjalizowany?

• Jaka jest oferowana konfiguracja standardowa?

• Jaka jest możliwość rozbudowy konfiguracji?

• Czy jest spójność techniczna wszystkich urządzeń?

• Czy jest możliwość pracy w sieci?

• Jaka jest skalowalność?

• Jaki jest zakres i poziom sprzętowej ochrony danych?

• Jaki jest serwis?

• Dogodność eksploatacji

• Jakie jest oprogramowanie komputera?

Wymień cechy współczesnego oprogramowania

• Cechy techniczne i graficzny interfejs użytkownika: plug and play

• Realizacja zadań i komunikacja z użytkownikiem

• Wielozadaniowość i wieloprogramowość

• Możliwość pracy w sieci

• Zarządzanie i kontrola pracy systemu

• Tworzenie, przeszukiwanie i restrukturyzowanie zasobów danych

• Ustalony język (translatory, kompilatory, interpretery

• Testowanie urządzeń zewnętrznych

Typologia i funkcje oprogramowania komputerów

Typy oprogramowania:

• Systemy operacyjne

• Systemy zarządzania danymi

• Systemy programowania

• Programy obsługi wielodostępu i pracy w sieci

• Programy diagnostyki sprzętu

• Programy pomocnicze

• Oprogramowanie użytkowe

Funkcje - patrz pytanie 10.

Podział oprogramowania ze względu na ochronę praw autorskich

• Ogólnodostępne, przekazywane nieodpłatnie do rozpowszechniania public domain

• Autorzy nie zrzekają się praw, ale pozwalają kopiować free wave

• Opcyjnie - trzeba zapłacić licencję w późniejszym terminie share wave

• Demo - ułomne - realizacja wymaga opłaty licencji demo

• Reklamowe bamwave

• W pełni legalne i opłacane lie

Kryteria doboru oprogramowania.

• System operacyjny:

• Wydajność pracy

• Opcje programowe

• Możliwość rozbudowy

• Łatwość obsługi

• Powszechność i dostępność

• Poziom bezpieczeństwa danych

• Skalowalność

• Oprogramowanie użytkowe:

• Poziom realizacji funkcji

• Dogodna komunikacja

• Zgodność z przepisami

• Wymagania sprzętowe

• Niezawodność, odporność na uszkodzenia

• Serwis i gwarancje

• Referencje, opinie

• Koszty eksploatacyjne

• Koszty zakupu i wdrożenia

Wymień 10 elementów wpływających na wydajność pracy komputera i systemu komputerowego.

1. typ procesora

2. rodzaj pamięci RAM

3. rodzaj pamięci ROM

4. pamięć cache

5. szybkość zegara taktującego

6. rodzaje złącz

7. rodzaj koprocesora

8. wielkość i pojemność kart rozszerzeń

9. jakość pamięci zewnętrznych

10. odpowiednie oprogramowanie

Typologia systemów wspomagania zarządzania (transakcyjne...)

• Systemy transakcyjne - zasilają w proste informacje o przebiegu procesów gospodarczych zgromadzonych w bazach danych, są to:

• Systemy informowania kierownictwa MIS przez wykorzystanie zasobów systemów lub tworzenie od podstaw informacji z własnych zasobów

• Systemy wspomagania DSS - wyposażone w bazy modeli, zawierają metody ilościowe i scenariusze decyzyjne

• Podsystem rozwiązywania problemów - pomaga w rozwiązywaniu problemów niestandardowych

• Systemy ekspertowe DES - funkcjonują w oparciu o bazę wiedzy i sztucznej inteligencji

• Dziedzinowe systemy ekspertowe - np. finansowe, kadrowe itp.

• Kompleksowe systemy ekspertowe - system totalny

Struktura i zakres funkcjonalny systemów klasy MRP II

MRP są to systemy planowania potrzeb materiałowych i zasobów produkcji. MRP II to kompleksowe, wielopoziomowe planowanie wszystkich zasobów przedsiębiorstwa. Moduły standardowego MRP II:

• Przetwarzanie zamówień klienta

• Fakturowanie i analiza sprzedaży

• Planowanie produkcji podstawowej

• Planowanie potrzeb materiałowych

• Struktura produktów

• Sterowanie zasobami

• Planowanie zdolności produkcyjnej

• Zakupy materiału i kooperacja

• Planowanie sprzedaży i dystrybucji

• Księgowość główna

• Księga kosztów

• Zobowiązania i należności

• Asystent finansowy

• Środki trwałe

Systemy wspomagania wywarzania.

CIM - system zintegrowanego wytwarzania, dzielimy na:

• CAE - komputerowe wspomaganie procesów reinżynieryjnych:

• CAPD - wspomaganie projektowania produktów

• CAPPD - wspomaganie procesów programowania produktów

• CAM - wspomaganie procesów wytwarzania

• CAPM - zarządzanie produkcją

• CAMAC - monitorowanie i sterowanie procesami produkcyjnymi:

• DNC

• CNC

Topologia sieci komputerowych.

Topologia sieci to jeden z czynników jej standaryzacji. Określa dopuszczalne warianty przestrzennego rozmieszczenia elementów w sieci i powiązań między nimi. Podstawowe rodzaje topologii:

• Magistralowa (liniowa stosowana w 80% sieci, zawiera protokół i kartę ETHERNET, szybkość transmisji 100MB/s, duża przepustowość, niezawodność, najtańsza)

• Pierścieniowa (korzysta z przeciwbieżnych pierścieni, które krążą lub tokenów. Najdroższa, nieatrakcyjna, zapewnia bezpieczeństwo)

• Topologia drzewa - występuje hierarchia, komputer centralny i własna sieć.

• Topologia gwiazdy -komputer centralny, ale nie ma hierarchii.

• Typ PTP - każdy z każdym, punktowa, zupełna

Ze względów bezpieczeństwa i kosztów wdrażania oraz zasięg wyróżniamy dodatkowo:

• Sieć LAN - lokalna o zasięgu do 1 km lub w wariancie rozwiniętym do 10 km

• Sieć WAN - rozległa, posiada nieograniczony zasięg, ale ze wzg. na koszty i sposoby budowy ogranicza się ją do kraju lub regionu. Wyróżniamy dwa rodzaje tej sieci:

• MAN - miejska, zasięg do 50 km

• GAN - globalna, zasięg światowy np. Internet.

Przedstaw podstawowe usługi Internetu.

• E- mail - poczta elektroniczna

• Ftp - przesyłanie plików

• www - World Wide Web

• Http - hiper text

• IRC - pogawędki

• Grupy dyskusyjne News Group

• TELNET - realizacja zadania na innym komputerze

Gospodarcze zastosowanie Internetu.

• Dostęp do serwisu informacji krajowych i światowych

• Informacje giełd światowych i krajowych

• Informacje o przedsiębiorstwach i do nich

• Uprawianie reklamy i marketingu

• Dostęp do czasopism biznesowych

• Rynek pracy

• Szerokie rynki kupna - sprzedaży

• Sklepy internetowe

• Rynek transakcji finansowych

• Sport, turystyka, rekreacja

• Zarabianie na odwiedzaniu stron

• Świetny biznes sam w sobie

Korzyści i zagrożenia dla przedsiębiorstw z dostępu do Internetu

Korzyści:

• Dostęp całą dobę

• Powszechność

• Łatwość użytkowania

• Możliwość wymiany informacji w skali globalnej

• Kontakty międzynarodowe

• Efektywne działanie w skali światowej

• Korzyści marketingowe

• Kreowanie wizerunku firmy

• Łatwość kontaktu z klientami

• Możliwość zarządzania organizacją rozproszoną

• Możliwość pracy w domu

• Zatrudnianie niepełnosprawnych

Zagrożenia:

• Ataki wewnętrzne pracowników i klientów i zewnętrzne

• Nadzór i kontrola policji i wojska

• Brak zabezpieczeń operacji w sieci

• Tłok, niewydolność technologiczna, niezbyt szybkie przesyłanie danych

• Internetoholizm, wirusowanie

• Szum i bełkot informatyczny

• Terroryzm, przemoc, pornografia, sekty

Zastosowanie przetwarzania rozproszonego, zdalnego i mobilnego w przedsiębiorstwie

Przetwarzanie rozproszone - realizowane w rozproszonym środowisku komputerowym i zasobach danych, oznacza to, że użytkownik ma dostęp do zasobów innych komputerów, np. w sieci. Zalety:

• Możliwość rozproszenia partycji zasobów

• Tworzenie niezależnych segmentów sieci

• Rozproszenie zasobów obniża koszty transferu

• Bezpieczeństwo ochrony danych

• Optymalizacja wykorzystania środków technicznych

Wady:

• Zarządzanie rozproszonymi zasobami jest skomplikowane

• W niektórych jednostkach podział informacji jest niedopuszczalny

• Przejście na przetwarzanie rozproszone i odwrotnie (na zcentralizowane) jest bardzo kosztowne

Przetwarzanie mobilne i zdalne - podstawą jest komunikacja bezprzewodowa, urządzeniami końcowymi mogą być: telefony komórkowe, notebooki, komputery kieszonkowe. Zakres zastosowań:

• Wykorzystywane przez liczne grono menedżerów

• Akwizytorzy, sprzedawcy, ekipy ruchome

Formy łączności:

• System telefonii komórkowej

• Łączność radiowa, protokoły i urządzenia typu bramy, rautery

• W paśmie podczerwieni i transmisji mikrofalowej

Zalety:

• Uniezależniają od miejsca przetwarzania

• Stały dostęp do zasobów sieci

• Dostęp do nadrzędnego komputera

Wady:

• Brak właściwego bezpieczeństwa

• Konieczność stosowania wyrafinowanych procedur

Przedstaw funkcje bram, mostów i routerów.

Bramy - łączą dwa systemy sieciowe o odmiennych strukturach danych, protokołach i architekturze. W czasie transmisji danych bramy dokonują konwersji struktury pakietu na strukturę odpowiednią dla danego adresu docelowego.

Mosty - stosowane w połączeniach międzysieciowych, mogą łączyć sieci, podsieci i segmenty. Wykorzystywane do dzielenia przeciążonych fragmentów sieci na segmenty, mogą kontrolować, filtrować, blokować pakiety, transmitować dane w technice enkapsulacji i konwersji pakietu.

Rautery - trasowacze do transmisji danych wg wybranych tras. Mają zastosowanie, gdy od punktu nadania do odbioru prowadzi wiele tras. Mogą działać w sieci LAN, WAN. Wybierają trasę wg kryteriów: minimalnego czasu, kosztu i liczby urządzeń pośrednich oraz priorytetu danych. Mogą obsługiwać wiele protokołów, przesyłać pakiety w technice enkapsulacji. Można je używać do dzielenia sieci na segmenty lub jako serwery.

Wymień podstawowe rodzaje serwerów.

Serwery pełnią wiele funkcji, między innymi kanałów komunikacyjnych i filtrów bezpieczeństwa. Wyróżniamy:

• Serwery zasobów:

• Baz danych

• Archiwum

• Kopii bezpieczeństwa

• Urządzeń WE/WY

• Serwery usług sieciowych:

• Serwery komunikacji sieciowej

• Dostępu

• Zarządzania siecią

• Bezpieczeństwa

• Poczty elektronicznej

• Zasobów danych

Przedstaw podstawowe funkcje telefonów i faksu komputerowego.

Telefonia internetowa pozwala na dostęp do Internetu, wysyłanie wiadomości SMS, korzystanie z poczty głosowej, e-mail, przeglądanie zasobów witryn www, otrzymywanie ofert i realizacja płatności.

Faks internetowy - oprogramowanie dostępne w Internecie spod aplikacji Excel, Word

.

Istota i zakres gospodarczych zastosowań elektronicznej wymiany danych EDI/EDW.

EDI jest technologią wymiany dokumentów o standardowych formatach w formie komunikatów elektronicznych. Zastępuje tradycyjny dokument. Może być stosowana do procesów obrotu gospodarczego takich jak:

• Pytania, oferty, zamówienia, potwierdzenia zamówień

• Dostawy, dokumenty przewozowe

• Umowy, faktury, zapłaty, potwierdzenie zapłaty.

Może być stosowana w ramach jednej lub kilku organizacji, podstawowe obszary jej zastosowań to:

• Banki

• Przemysł

• Handel

• Turystyka

• Transport

• Administracja.

Przedstaw wpływ EDI na zarządzanie przedsiębiorstwem.

• Reorganizacja, uproszczenie, przyspieszenie procedur przetwarzania i obiegu dokumentów

• Realizacja wielu procedur w sposób automatyczny

• Wspomaganie zarządzania szybkim cyklem TQM

• Szybka komunikacja uczestników obrotu gospodarczego w skali krajowej i międzynarodowej

• Obniżka kosztów realizacji transakcji

• Tworzenie łańcuchów logistycznych

• Tworzenie porozumień, koalicji prowadzących do monopolu, produkcji, dystrybucji

• Uzyskanie przewagi konkurencyjnej i dyskryminacja działań pozostałych uczestników rynku

• Likwidacja barier językowych

• Realizacja transakcji całą dobę

• Dobra platforma wirtualizacji działalności

Technologia i zastosowania rozpoznawania mowy

Technologie rozpoznawania mowy:

• Rozpoznawanie pojedynczych słów IWR - odebrane słowa są poddawane analizie i porównywane ze wzorem, najbardziej prawdopodobny wzór jest przyjmowany jako odpowiednik, technika rozpoznawania słów:

• Dźwięk dzielony na 16 segmentów

• Rozpatruje się 32 parametry

• Każdy segment ma 32 widma

• Tworzy macierz 16*32, porównywaną ze wzorcem

• Eliminuje się różnice nieistotne

• Dokonuje kompresji i dekompresji czasowej segmentów

• Macierz wzorzec uznawana jest za rozpoznane slowo

• Precyzja sięga 99%

• Rozpoznawanie mowy ciągłej CSR - podobny do poprzedniego:

• Sygnały dzielone są na odcinki i poddane analizie

• Porównuje się je ze wzorcem

• Wybrane prototypy mają 40 głosek

• Pierwsze rozpoznanie jest adresem do sylab, drugie do słów

• Kolejne weryfikują hipotezę

• W oparciu o statystykę poszukuje się, co może być pierwszym słowem

• Analizuje się typowe sekwencje słów

• Tworzy się „zdanie rozpoznane”

Zastosowanie rozpoznania mowy:

• Wprowadzanie danych

• Konwersja mowy na tekst pisany i odwrotnie

• Zarządzanie pracą systemu

• Proste systemy konwersacyjne

• Realizacja operacji gospodarczych

• Sterowanie pracą maszyn

• Sterowanie procesami produkcyjnymi

• Jako mechanizmy bezpieczeństwa w systemach firm, itp.

• Gospodarstwa domowe, medycyna, policja, wojsko, badania naukowe.

Technologia i zastosowania rozpoznawania obrazów

Technologia rozpoznawania obrazów:

• Demonstracja obrazu

• Opis za pomocą zdań

• Zapis zdań w formie grafów

• Odrzucenie funkcji nie spełniających warunku koniecznego do opisu obrazu

• Konstrukcja algorytmu rozpoznawania obrazu

• Istotą rozpoznawania obrazu jest identyfikacja i kontekst (tworzą łańcuchy, im dłuższe tym lepsze)

Zastosowania rozpoznawania obrazów:

• Wprowadzenie danych do komputera

• Analiza jakości wyrobów

• System ewidencji wyrobów

• Metody biometryczne w systemach zabezpieczeń

• Sterowanie procesami produkcji

• Roboty przemysłowe

• Rolnictwo, leśnictwo, medycyna, meteorologia, kryminalistyka, policja, wojsko, badania naukowe

Istota i elementy wirtualnego rynku.

Przez wirtualny rynek rozumiemy wirtualna przestrzeń Internetu, w której transakcje uczestników obrotu gospodarczego są realizowane z wykorzystaniem technologii i usług medium. Rynek ten jest podzbiorem rynku transakcji elektronicznych, w którym są dostępne technologie informacyjno - komunikacyjne. W idealnym modelu rynku wirtualnego jego elementami są:

• Wirtualna przestrzeń

• Firma

• Kontrahent

• Towar

• Transakcja

• Pieniądz.

Nierealne ich formy funkcjonujące w przestrzeni tworzonej przez Internet i technologie „okołointernetowe”.

Wymień platformy technologiczne, systemowe i usługowe wirtualnego rynku.

Funkcjonowanie platform opiera się na szerokim spektrum technologii i usług, wśród nich możemy wyodrębnić:

• Środowisko sieciowe

• Środowisko komunikacyjne

• Technologie, systemy, narzędzia realizacji transakcji

• Technologiczne, systemowe i usługowe otoczenie rynku.

Przedstaw funkcjonowanie segmentu przedsiębiorstw wirtualnego rynku.

Przedsiębiorstwa funkcjonują w segmentach wirtualnego rynku ze względu na konieczność komunikacji, a Internet stwarza warunki do zmian, ekspansji, formy organizacji macierzowej, wyszczuplania organizacji, wyprowadzania na zewnątrz, wirtualizacji, korzystania z zaawansowanych technologii, sprzedaży pracy ludzi, turystyki.

• Przedsiębiorstwa produkcyjne - motoryzacyjne, elektroniczne, informatyczne, telekomunikacyjne, chemiczne

• Przedsiębiorstwa handlowe - wg schematów:

• Klient - detal

• Klient - hurt

• Klient - producent

• Klient - dostawca

• Detal - hurt

• Detal - producent

• Hurt - producent

• Producent - hurt - detal

• Przedsiębiorstwa usługowe - przetwórstwo, rzemiosło, transport, poczta, turystyka, sport, rekreacja, kultura, prawo, podróże, zdrowie, finanse, ubezpieczenia.

Przedstaw funkcjonowanie segmentu banków wirtualnego rynku.

Segment banków wirtualnego rynku jest najbardziej dynamiczny, posiada bogate otoczenie technologiczne, ponieważ banki wiążą swoje segmenty na rynku i współpracują ze sobą.

Podstawowe operacje i korzyści dla przedsiębiorstw z wirtualnego marketingu.

Operacje:

• Komunikacja z klientem

• Prowadzenie badań marketingowych

• Promocja, reklama produktów i usług

• Sklepy internetowe

• Realizacja płatności

• Kreowanie firmy

• Monitorowanie konkurencji

Korzyści:

• Szeroka przestrzeń działania

• Atrakcyjna forma przekazu

• Możliwość translacji na języki

• Obniżenie kosztów komunikacji

• Tworzenie bogatej oferty

• Efektywne narzędzia marketingowe

• Prowadzenie sprzedaży on-line

• Realizacja płatności w formie wirtualnej

• Prowadzenie badań

• Narzędzia sponsoringu i public relation

• Oddziaływanie na tożsamość i wizerunek firmy

• Możliwość konkurowania z gigantami rynkowymi

• Monitorowanie konkurencji

• Relatywnie niskie koszty

Metody i zastosowania technik prezentacyjnych.

• Strony www - w tym:

• Witryny, portale, wortale

• Mechanizmy reklamy

• Sklepy

• E-mail, biuletyny, listy adresowe, autorespondery

• Newsgroups, usenet, IRE

• Edixnet

• Home office banking

• Płatności w Internecie

• Telefonia internetowa

Zastosowanie stron zapewnia:

• Hipertekstowość (video, dźwięk)

• Aktualizacja informacji na bieżąco

• Publikowanie informacji z dowolną dokładnością

• Dostępność serwisu całą dobę

• Obsługa wielu klientów jednocześnie

• Dopasowanie zawartości stron do wymagań klientów

• Zbieranie opinii za pomocą formularzy

• Gromadzenie informacji o atrakcyjności stron

• Możliwość integracji z bazą danych

• Możliwość stworzenia sklepu internetowego

• Łatwość obsługi przez użytkownika

• Poczty elektronicznej:

• Wysyłanie dużej liczby listów komercyjnych do klientów lub ich segmentów

• Elektronicznych biuletynów informacyjnych:

• Lojalność względem firmy i jej strony

• Podniesienie poziomu sprzedaży

• Informacje o firmie, produkcie, usługach

• Listów adresowych:

• Dyskusje i wymiana poglądów

• Komunikacja e-mail

• Autoresponderów:

• Poczta na żądanie, serwery automatycznie odpowiadają na listy

• Grup dyskusyjnych, newsgroups, usenet, IRC:

• Tworzone na podstawie baz danych inicjują dyskusje

• Faksu internetowego:

• Oprogramowanie dostępne w Internecie

• Edixnetu:

• Wymiany ofert, kontaktów, zawieranie umów

• Systemów home / office banking - do realizacji płatności

• Telefonia internetowa - dostęp do Internetu, SMS WAP, poczta głosowa.

Podstawowe rodzaje przestępstw informatycznych

• Nielegalne transakcje

• Oszustwa, podszywanie się, prowadzenie podwójnej księgowości

• Oszustwa bankomatowe, podatkowe, w grach, turniejach, telekomunikacyjne

• Kradzież czasu pracy komputera

• Fałszowanie dokumentów

• Rozpowszechnianie informacji fałszywych, obraźliwych, pornografii, przemocy, rasizmu

• Blokowanie i uszkadzanie systemów

• Kradzież materiałów i części eksploatacyjnych

Podmiotowy i przedmiotowy zakres zagrożeń bezpieczeństwa systemów informatycznych

Podmioty zagrożeń systemów bezpieczeństwa:

• Zagrożenia wewnętrzne - pracownicy, klienci

• Zagrożenia zewnętrzne:

• Nierzetelni dostawcy i eksperci

• Nierzetelni dostawcy sprzętu, oprogramowania i usług sieciowych

• Osoby przypadkowe

• Profesjonalni entuzjaści i hobbyści, hakerzy

• Działania konkurencji

• Grupy i organizacje przestępcze

• Organizacje rządowe i prorządowe

Przedmioty:

• Zasoby danych

• Sprzęt komputerowy

• Oprogramowanie

• Kanały transmisji danych

• Funkcjonowanie systemu informacyjnego

Wymień nielegalne operacje na zasobach informacji

• Blokowanie dostępu danych

• Kradzież danych

• Kopiowanie danych

• Podsłuch danych i komunikatów

• Modyfikacja danych, dopisywanie, usuwanie, uszkadzanie

• Wprowadzanie fałszywych danych

• Wypieranie się nadania lub otrzymania komunikatu

• Generowanie lawiny fałszywych transakcji

• Destrukcja danych za pomocą sił magnetycznych

Wymień zagrożenia destrukcji oprogramowania

• Zmiana struktury oprogramowania

• Rekonfiguracja systemu

• Kradzież elementów oprogramowania

• Wprowadzenie wirusów komputerowych

• Modyfikacja działania programu

• Lokalne lub zdalne monitorowanie pracy systemu za pomocą nielegalnego oprogramowania

• Fizyczna destrukcja siłami magnetycznymi

• Destrukcja oprogramowania sieciowego, systemowego, aplikacyjnego

Przedstaw rodzaje zakłóceń funkcjonowania systemu informatycznego

• Blokowanie logiczne lub fizyczne użytkownika

• Blokowanie dostępu do zasobów

• Blokowanie usług sieciowych, działania całego systemu

• Fałszywe alarmu i molestowanie systemu zabezpieczeń

• Uszkodzenie, awaria zasilania

• Blokowanie systemu lawiną fałszywych zadań i transakcji

• Generowania fałszywych alarmów

• Molestowanie systemów ochrony powodujące zawieszenie ich przez administratora i włamanie

Kategorie ważności zasobów i poziomy ochrony systemów informatycznych

• Zasoby strategiczne - podlegają ochronie, decydują o realizacji strategii i egzystencji firmy - podlegają maksymalnej ochronie bez względu na koszty

• Zasoby krytyczne - warunkują sprawne, bieżące działanie firmy - podlegają ochronie racjonalnej, selektywnej

• Zasoby autoryzowane - mogą być własnością firmy lub być jej powierzone - podlegają ochronie standardowej, na podstawie obowiązujących przepisów, korzystając z ogólnie oferowanego sprzętu, oprogramowania itp.

• Zasoby powszechnie dostępne - informacje ogólne, dostępne - podlegają ochronie minimalnej, do której stosuje się najprostsze środki ochrony np. klucze do klawiatur, hasła itp.

Przedsięwzięcia organizacyjne ochrony bezpieczeństwa SI

Zabezpieczenia organizacyjne obejmują:

• Budynki, budowle, pomieszczenia

• Przedsięwzięcia kadrowe

• Opracowanie procedur przyjmowania i zwalniania pracowników, ich kompetencji, uprawnień itp.

• Powołanie administratorów bezpieczeństwa systemu

• Powołanie zespołu ds. sytuacji zagrożeń

• Instrukcje, regulaminy

• Zarządzanie ryzykiem bezpieczeństwa (analiza ekonomiczna bezpieczeństwa)

System bezpieczeństwa powinien zawierać:

• Rodzajowe i przestrzenne identyfikacje zagrożeń

• Pakiet przedsięwzięć ochronnych

• Projekt bezpieczeństwa

Zabezpieczenia systemowe ochrony bezpieczeństwa SI

• Ochrona dostępu do zasobów

• Metody zarządzania listą uprawnień

• Metody autoryzacji i uwierzytelnienia użytkownika

• Przeniesienie uprawnień do inteligentnych zasobów

• Stosowanie środków biometrycznych identyfikacji

• Hierarchizacja, decentralizacja i centralizacja danych

• Kopie i archiwa bezpieczeństwa

• Stosowanie mechanizmów ochrony i monitorowania operacji

• Stosowanie oprogramowania testującego systemy ochrony

• Stosowanie sond, analizatorów sieciowych

• Zakup i licencje na oprogramowanie

• Stosowanie programów antywirusowych

Przepisy prawne i zakres karalności przestępstw informatycznych

Przepisy:

• Nowy kodeks karny

• Ustaw o prawach autorskich i pokrewnych

• Ustaw o ochronie danych osobowych

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracyjnych w sprawie warunków technicznych i organizacyjnych urządzeń

Zakres karalności dotyczy m.in.:

• Podsłuchu komputerowego

• Niszczenia informacji

• Sabotażu

• Nielegalnego uzyskania programów

• Paserstwa

• Oszustwa

• Szpiegostwa

• Fałszerstwa

• Naruszenia praw autorskich

• Tajemnicy korespondencji

• Powszechnego niebezpieczeństwa

Podstawowe rodzaje nakładów i efektów zastosowań informatyki w przedsiębiorstwie

W rachunku efektywności zastosowań informatyki zestawiane są koszty (nakłady) z korzyściami (efektami) zastosowania informatyki w obiekcie gospodarczym. Nakłady i efekty zależą od:

• Poziomu organizacji i zarządzania firmą

• Ustalonego obszaru zastosowania informatyki

• Stosowanych środków informatyki

Rachunek ten jest prowadzony dwukrotnie - przed podjęciem decyzji o zastosowaniu informatyki oraz po pewnym czasie działania systemu.

Nakłady i efekty dzielimy na:

• Wymierne

• Nakłady związane z eksploatacją systemu, kosztami zatrudnienia dodatkowego personelu, stosowanie autoryzacji, koszty eksploatacji, płaty telekomunikacyjne, dzierżawy łącz

• Efekty występują we wszystkich obszarach działalności firmy np. produkcji, kadrach, finansach itp.

• Niewymierne

• Chaos organizacyjny w pierwszym okresie, zagrożenia autonomii systemu

• Dehumanizacja więzi pracowników

• Doskonalenie struktury informacyjnej

• Popraw komunikacji

• Poprawa wizerunku i tożsamości firmy

• Jednorazowe

• Koszty adaptacji pomieszczeń

• Zakup sprzętu

• Projekt oprogramowania

• Szkolenia pracowników

• Wielokrotne

Metody oceny efektywności:

• Stopa zwrotu

• Metody dyskontowe uwzględniające wartość pieniądza w czasie

---