Maslov - Rozdział 1 - Wstęp do teorii motywacji.
Siedemnaście twierdzeń dotyczących motywacji:
Podejście holistyczne - jednostka jest zintegrowaną całością. Twierdzenie to dotyczy zarówno rzeczywistości eksperymentalnej, jak i teoretycznej.
Paradygmat dla stanów motywacyjnych :
Popędy pierwotne - potrzeby fizjologiczne.
Popędy wtórne - kulturowe.
Większość popędów nie da się zlokalizować somatycznie.
Łatwo można wykazać dynamiczne powiązanie dowolnej, ważnej czynności z niemal wszystkim co ma znaczenie dla danej osoby.
Naukowiec powinien zająć się problemami eksperymentalnymi, które są trudne ale też i ważne.
Środki i cele:
Nasze pragnienia występujące w życiu codziennym zwykle dotyczą środków służących raczej osiągnięciu celu niż celów samych w sobie.
W każdym pragnieniu możemy odkryć inne bardziej podstawowe cele danej jednostki.
Poszczególne pragnienia, które wiele razy w ciągu dnia pojawiają się w naszej świadomości, nie są tak ważne jak to, co sobą stanowią, dokąd prowadzą, jakie jest ich ostateczne znaczenie, jeśli poddać je głębszej analizie.
Głębsza analiza prowadzi zawsze do pewnych celów i potrzeb, poza które nie możemy już wyjść; do stanów zaspokojenia potrzeb, które zdają się być celami samymi w sobie, niewymagającymi dalszych uzasadnień ani dowodów.
Motywacja nieświadoma - poprawna teoria motywacji nie może pomijać życia nieświadomego.
Powszechność ludzkich pragnień:
Podstawowe czy ostateczne pragnienia wszystkich ludzi nie różnią się tak bardzo jak uświadomione, codzienne pragnienia.
Dwie różne kultury mogą dostarczać zupełnie odmiennych sposobów zaspokojenia określonego pragnienia.
Cele same w sobie są o wiele bardziej uniwersalne niż sposoby ich osiągania, ponieważ sposoby te są zdeterminowane regionalnie i zależne od kultury.
Motywacje wielorakie - Świadome pragnienia lub motywowane zachowania mogą służyć jako rodzaj kanału, przez który są wyrażane inne cele. Jest czymś niezwykłym żeby jakiekolwiek działanie lub pragnienie miało tylko jeden motyw.
Stany motywujące - Prawie każdy organizm jest sam w sobie również stanem motywującym. Motywacja jest ciągła, nieustanna, oscylująca i złożona oraz, że jest to niemal uniwersalna właściwość praktycznie każdego stanu organizmicznego (holistyczne ujmowanie organizmu jako całości) .
Zaspokojenie pragnień generuje nowe motywy:
Człowiek jest istotą wymagającą i rzadko osiąga stan pełnego zaspokojenia.
Jeśli jedno pragnienie zostaje zaspokojone pojawia się na jego miejscu inne.
Istota ludzka nie jest nigdy zaspokojona, chyba, że w sposób względny lub częściowy.
Potrzeby wydają się układać w pewien rodzaj hierarchii.
Niemożność sporządzenia listy popędów - Tworzenie takich list nie ma sensu ponieważ popędy nie są uporządkowane w postaci arytmetycznej sumy izolowanych, oddzielnych elementów, lecz raczej układają się hierarchicznie według stopnia szczegółowości.
Klasyfikowanie motywów według podstawowych cech - klasyfikację życia motywacyjnego można zbudować na podstawie podstawowych celi czy potrzeb.
Nieadekwatność danych z badań prowadzonych na zwierzętach:
Teoria motywacji musi być antropocentryczna a nie skoncentrowana na zwierzętach.
W miarę wznoszenia się na skali rozwoju filogenetycznego i zanikania instynktów, wzrasta zależność od kultury jako narzędzia adaptacji.
Środowisko:
Ludzka motywacja rzadko urzeczywistnia się w zachowaniu inaczej niż w relacji do sytuacji i innych ludzi.
Następuje wpływ czynników kulturowych zarówno na środowisko jak i na organizm.
Trzeba ustrzec się jednak od nadmiernego zaobserwowania czynnikami zewnętrznymi, kulturą, środowiskiem czy sytuacją.
Zasadą organizującą środowisko psychologiczne jest aktualny cel organizmu w określonym środowisku.
Zachowanie jest zdeterminowane przez kilka kategorii - motywacja jest jedną z nich, tak samo jak oddziaływanie środowiskowe.
Działania zintegrowane:
Organizm zwykle zachowuje się jak zintegrowana całość, jednak czasami występują specyficzne, izolowane warunkowania i nawyki.
Ponadto nawet w życiu codziennym, organizm może reagować w sposób niejednolity, jak wtedy gdy robimy wiele rzeczy w tym samym czasie.
Wydaje się, że organizm jest najbardziej zintegrowany, gdy skutecznie radzi sobie z wielką radością czy chwilą twórczą, albo przeciwnie z poważnym problemem, zagrożeniem lub niebezpieczeństwem. Kiedy jednak zagrożenie jest przygniatające lub gdy organizm jest zbyt słaby lub bezradny, by się z nim uporać, wówczas wykazuje tendencje do dezintegracji.
Fragmentaryczne zachowania mogą też być pomocne - radzenie sobie z mało ważnymi, znanymi lub łatwymi do pokonania problemami w sposób cząstkowy, specyficzny czy fragmentaryczny.
Zachowania niemotywowane:
Nie wszystkie zachowania i reakcje są motywowane, a przynajmniej nie w zwykłym sensie poszukiwania zaspokojenia potrzeb, czyli poszukiwania tego, czego brakuje lub tego, co jest potrzebne. Zjawiska dojrzewania, ekspresja, wzrastania lub samorealizacji są przykładami wyjątków od reguły powszechnej motywacji i należy uważać je bardziej za ekspresję niż za sposób radzenia sobie.
Większość symptomów czy tendencji neurotycznych sprowadza się do impulsów, nastawionych na zaspokojenie podstawowych potrzeb, które zostały w jakiś sposób zablokowane, źle ukierunkowane, pomylone z innymi potrzebami lub zafiksowane na niewłaściwych sposobach. Inne symptomy nie są już nastawione na zaspokojenie , lecz mają po prostu charakter obronny.
Możliwość osiągnięcia celu:
Na ogół świadomie tęsknimy do tego, co przypuszczalnie będziemy mogli osiągnąć.
Zwrócenie uwagi na możliwość osiągnięcia danego obiektu ma decydujące znaczenie dla zrozumienia różnic w zakresie motywów, jakie występują między różnymi klasami w danej populacji oraz między różnymi krajami i kulturami.
Rzeczywistość a nieświadomość - Wszystkie impulsy występujące u człowieka dorosłego są zintegrowane z rzeczywistością i pozostają pod jej wpływem (impulsy id nie istnieją).
Motywacja najwyższych możliwości ludzkich:
Życie motywacyjne osób cierpiących na nerwicę powinno, choćby ze względów zasadniczych być odrzucone podczas tworzenia paradygmatu zdrowej motywacji.
Zdrowie nie jest po prostu brakiem choroby ani nawet jej przeciwieństwem.
Teoretycy motywacji powinni przyjąć bardziej pozytywną orientację.