Procesy transportowo - magazynowe

1. Cel pracy:

Celem niniejszej pracy jest zapoznanie się i opracowanie środków technicznych infrastruktury procesów transportowo-magazynowych jak również procesów związanych z dystrybucją oraz zaopatrzeniem na podstawie wybranego przedsiębiorstwa produkcyjnego.

2. Podstawy teoretyczne:

Każda Firma musi magazynować swój towar, gdy czeka on na sprzedaż. Jest to konieczne, gdyż cykl produkcyjny rzadko pokrywa się z cyklem konsumpcji. Wiele np. materiałów rolnych jest produkowana sezonowo, podczas gdy zapotrzebowanie na nie jest równomierne w ciągu roku.

Jednym z ważniejszych elementów dystrybucji wyrobów w przedsiębiorstwie jest gospodarka magazynowa. Gospodarka magazynowa obejmuje problemy związane z jak najlepszym zorganizowaniem przepływu wyrobów przez magazyn i ich składowaniem.

Do funkcji gospodarki magazynowej zalicza się:

• funkcje w zakresie tworzenia, adaptacji i eksploatacji powierzchni magazynowych,

• funkcje w zakresie przyjmowania i wydawania materiałów produktów, włączając w to procesy transportowe, ewidencyjne, rozdzielone, komplementacyjne itd.,

• funkcje w zakresie zabezpieczania przeciwpożarowego, przeciw kradzieży i ubytkom,

• funkcje w zakresie technologii przechowywania wartości użytkowej, np.: chłodnie, klimatyzacja, wentylacja, smarowanie,

• funkcje w zakresie produkcji przygotowawczej do specjalistycznych procesów przetwórczych, np.: cięcie prętów, blach itp.

Konieczność wykonywania tych funkcji przez gospodarkę magazynową łączy się z odpowiednim jej wyposażeniem. Na wyposażenie to składa się cała infrastruktura magazynowania i manipulacji.

Tworzą ją:

• budowle magazynowe,

• techniczne środki manipulacji i transportu wewnętrznego,

• urządzenia magazynów, zwłaszcza urządzenia do składowania, pomiarowo-kontrolne, przeciw pożarowe i inne,

• inne środki techniczne, zwłaszcza środki techniki informatycznej, wykorzystywane do sterowania operacjami magazynowymi.

1. Część badawcza

• Opis działalności przedsiębiorstwa

Gospodarstwo Ogrodnicze T.Mularski S.C. jest gospodarstwem rodzinnym założonym w 1976 roku przez Tadeusza i Marię Mularskich w miejscowości Sobienie Biskupie koło Otwocka i na dzień dzisiejszy prowadzone wspólnie z dziećmi (Maciej, Beata, Marcin, Mateusz Mularscy). Firma rozpoczęła produkcję ogrodniczą na powierzchni 0,5 ha szklarni i zajmowała się produkcją kwiatów. W 1993 roku wydzierżawiono pierwszy duży obiekt szklarniowy 6 ha - Bory Malinowskie w Sarnowie. Od tego momentu datuje się rozpoczęcie produkcji pomidorów na dużą skalę. Następne etapy powiększenia powierzchni to:

• 1997 rok zakup Zakładu Ogrodniczego w Różankach (9 ha szklarni) od AWRSP,

• 2000 rok zakup Zakładu Ogrodniczego w Pszczynie (12 ha szklarni) od Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach,

• 2002 rok wydzierżawienie Zakładu Sadowniczego Drzymałowo w Strzelcach Krajeńskich (110 ha sadów, 140 ha gruntów ornych) od AWRSP.

Od samego początku Gospodarstwo prowadzi intensywną rozbudowę i modernizację obiektów. Na dzień dzisiejszy dysponuje 33 ha szklarni, zatrudniając około 500 osób, gdzie uprawa pomidorów prowadzona jest według najnowocześniejszej technologii tj.: komputerowego systemu sterowania klimatem i nawadnianiem, ochrony biologicznej oraz zastosowania trzmieli do zapylania kwiatów. Od 5 lat nie jest stosowana w Gospodarstwie ochrona chemiczna roślin. Gospodarstwo przywiązuje dużą wagę do jakości własnych produktów. Produkuje co roku 1.000.000 sadzonek pomidora dla ogrodników z całej Polski. Gospodarstwo należy do grona: Sygnatariuszy Międzynarodowej deklaracji Czystszej Produkcji ULEP (Unitek Nations Environment Programme) oraz do stowarzyszenia "Zielona Etykieta".

Kierując się dewizą "nie konkurujemy ceną tylko jakością", firma zbudowała bardzo mocną markę swoich produktów, która cechuje się wysokimi walorami smakowymi i jakościowymi, jednolitością partii, wybarwieniem zgodnym z zamówieniem oraz wysokim poziomem przygotowania produktu dla klienta. Powyższe cechy pozwalają umacniać jej pozycję na rynku polskim i na rynkach zagranicznych, o czym świadczą długoletnie kontakty handlowe z kontrahentami z całej Europy. Gospodarstwo produkuje około 15 000 ton pomidorów rocznie, które są sprzedawane na rynku polskim, czeskim i rynkach Unii Europejskiej. Osiągane wyniki uplasowały przedsiębiorstwo jako największego producenta i eksportera pomidorów pod osłonami w Polsce.

1. System magazynowy

Podstawę procesów infrastruktury magazynowania stanowią urządzenia i budowle magazynowe. Charakteryzują się one następującymi elementami techniczno-użytkowymi:

• rodzaj i wielkość,

• parametry konstrukcyjne: podstawowe wymiary (długość, szerokość, wysokość itp.),

• parametry użytkowe: powierzchnia całkowita, składowa, transportowa itp.,

• inne szczególne elementy :wyposażenie, klimatyzacja, urządzenia przeciwpożarowe.

Zarówno urządzenia, jak i budowle powinny być odpowiednio dostosowane do warunków składowania i rodzaju produktu z uwzględnieniem stopnia mechanizacji i automatyzacji procesów magazynowania.

1.2 BUDOWLE MAGAZYNOWE

Halę magazynową tworzy budynek o wymiarach: 24 m długości i 72 m szerokości, łączna powierzchnia hali - 1728 m². Maksymalna wysokość budynku wynosi 6 m. W hali wyodrębnione następujące pomieszczenia (schemat 1):

1. komora chłodnicza - niesort o powierzchni 216 m². Bezpośrednio z działu produkcji transportowane są tu pomidory w skrzynkach 20 kilogramowych, skąd materiał pobierany jest do kolejnego etapu - procesu klasyfikacji. Temperatura w komorze wynosi +3°C

2. przechowalnia urządzeń transportowych (wózków) o powierzchni 144m²

3. sortownia o powierzchni 504m² i temperaturze +18°C. Proces sortowania pomidorów odbywa się na 2 sortownicach według koloru i wielkości. Wg wielkości (rozmiar mm)
   rozróżnia się:

Pomidor 47-57 klasa A

Pomidor 57-67 klasa B

Pomidor 67-82 klasa BB

Pomidor 82-102 klasa BBB

Pomidor powyżej 102 klasa BBBB

Pomidory poza wyżej wymienionymi klasami segregowane są jako PW (poza wyborem).

Sortownica automatycznie klasyfikuje każdego pomidora i wysyła taśmowo na odpowiednie stanowisko, przy którym pracownik odważa 6 kilogramowe kartony bądź skrzynki przy użyciu wagi. Skrzynki i kartony układne są na paletach typu EURO w dwóch wariantach: 96 lub 112 skrzynek.

4. komory chłodnicze (jedna o powierzchni 66m², pozostałe po 72 m²), w których temperatura wynosi +3°C. Palety składowane są bezpośrednio na podłożu pojedynczo ściśle jedna obok drugiej tworząc konfigurację z jednym przejściem. W komorze znajduje się odpowiednio 22 i 2×24 palety. Korytarz o szerokości 1,6 m ogranicza powierzchnię użytkową komór do odpowiednio 48,4 i 52,8 m².

5. Skład opakowań o powierzchni 78m²

6. Hala zbytu o powierzchni 432m² i temperaturze +15°C. Pomieszczenie przedziela korytarz o szerokości 2 m a powierzchnia użytkowa magazynu to 374 m².Zastosowanie znajduje tutaj składowanie wjezdne ze względu na duże partie jednorodnego produktu. Takie wykorzystanie powierzchni pozwala na magazynowanie do 170 palet wyrobów gotowych.

7. Myjka o powierzchni 48 m², gdzie ma miejsce proces oczyszczani opakowań zwrotnych - skrzynek

8. Biuro o powierzchni 96m²,

Plan hali magazynowej zamieszczono w załączniki nr 1.

1.3 Urządzenia transportu wewnętrznego

Na wyposażeniu zakładu znajdują się następujące urządzenia transportowe:

• Zremb Gliwice wózki paletowe ręczne typ NF 30 RN/2 o udźwigu 3000 kg i długości wideł 1150mm w liczbie sztuk 7

• Zremb Gliwice wózki paletowe ręczne typ NF 25 RN/2-nierdzewny o udźwigu 2500 kg i długości wideł 1150 mm w liczbie sztuk 3

• Zremb Gliwice wózek widłowy czołowy typ GPW-1611D, udźwig 1600kg

• Zremb Gliwice wózek widłowy typ GPW-2510, udźwig 2500 kg, wysokość podnoszenia 2800mm

• Zremb Gliwice wózek widłowy typ GPW-3210, udźwig 3200 kg

• Black Rook wózki paletowe z akumulatorowym napędem jazdy i podnoszenia typu NF 20 APL SP. Udźwig 2000kg, wysokość podnoszenia 2160mm. Na stanie jest 6 sztuk takich wózków

• Black Rook wózki paletowe z akumulatorowym napędem jazdy i podnoszenia typu NF 20 APL . Udźwig 2000kg, wysokość podnoszenia 1660mm. Na stanie jest 6 sztuk takich wózków.

1.4 System sterowania i zarządzania magazynem

Poszczególne części hali magazynowej zostały wydzielone w taki sposób, aby uzyskać jak najlepszy obraz stanu zapasów pomidora na różnych etapach procesu jego magazynowania.

Wdrożony system HCCP wymaga stałej punktów krytycznych wobec czego monitorowanie pomieszczeń odbywa się za pomocą zainstalowanych kamer: rampa niesortu, komora niesortu i biuro mają po 1 kamerze, sortownia i rampa zbytu wykorzystują 2 kamery, natomiast hala zbytu wyposażona jest w 3 kamery. Urządzenia umieszczone są na dwóch skrajnych ścianach pomieszczenia , co zwiększa zasięg widzialny do 180º. Kamery włączają się automatycznie w wyniku reakcji na zapalone światło lub ruch. System sterowania zapasami działa w oparciu o program komputerowy HETMAN.

Ilość i rodzaj materiału wychodzącego z działu produkcji pracownik odnotowuje na specjalnym bloczku a następnie w komorze niesortu. Dane te zostają wprowadzone do systemu, dzięki czemu łatwo można zidentyfikować palety produktu w kolejnym pomieszczeniu. Na terenie hali magazynowej znajdują się jeszcze 2 stanowiska komputerowe: między sortownią a komorą 4 oraz na wyjściu z hali zbytu.

Warunki klimatyczne panujące w każdej części hali magazynowej to kolejny problem, do rozwiązywania którego firma posługuje się systemem utrzymania zadanej temperatury. Na zewnątrz hali znajduje się budynek (agregaty chłodnicze) wyposażony w 13 sprężarek podzielonych na 2 sekcje: 10 + 3. Nad sprężarkami zamontowane są 2 skraplacze. Sprężarki regulują temperaturę w poszczególnych pomieszczeniach za pośrednictwem parownic w nich umieszczonych (komory 2, 3 i 4 mają po1 parownicy; sortownia ma 2, a hala zbytu i komora niesortu po 3 parownice). Sygnał do sprężarek dociera z tablic z nadajnikami temperatur w zakresie od 1-16ºC, które znajdują się w biurze.

1.5 Znakowanie towaru

Dzięki nowoczesnej linii technologicznej wyposażonej w komputer i kamerę pomidor sortowany jest według wielkości, koloru i masy. Gotowy produkt trafia do plastikowych lub kartonowych opakowań. Każda paleta w zależności od potrzeb klienta i pory roku jest odpowiednio przygotowywana do transportu. Palety poddawane są automatycznemu procesowi ofoliowanaia na owijarce i procesowi kodowania - nadawanie barkodu. Każde opakowanie identyfikowane jest zgodnie z normami Unii Europejskiej. Z etykiety klient dowiaduje się o jego zawartości i z jakiego zakładu pochodzi produkt.

ETYKIETA:

Podsumowanie i wnioski

Odpowiednio usytuowane pomieszczenia magazynowe pozwalają na sprawny, jednokierunkowy i kompletny przebieg procesu magazynowania warzyw od momentu dostarczenia ich na niesort poprzez klasyfikację, pakowanie i oznakowanie aż do składowania ich w komorach chłodniczych (odmiana dojrzała) lub na hali zbytu (odmiany żółta i zapalona). Utrzymanie optymalnych temperatur możliwe jest dzięki systemowi utrzymania zadanej temperatury. Nowe, wysokiej klasy urządzenia transportowe znacznie ułatwiają i skracają czas trwania wszystkich operacji.

2. Logistyka towarów gotowych

W obszarze zainteresowań logistyki dystrybucji prócz podstawowych procesów magazynowania i transportu wewnętrznego znajdują się także operacje pakowania, zamawiania towarów i sterowania zapasami.

Szczególną uwagę zwraca się na kanały przemieszczania się surowców, materiałów i wyrobów gotowych od momentu ich wytworzenia na rynek lub bezpośrednio do finalnego odbiorcy.

2.1 Gospodarowanie opakowaniami

Posortowany pomidor dostaje się do pudełka kartonowego (opakowania bezzwrotne, jednorazowego użytku)bądź plastikowego - skrzynki (opakowania te podlegają zwrotowi). Montaż kartonów odbywa się za pomocą urządzenia - składarki kartonów BOIX FP-4. Wymiarowo pudełka plastikowe i kartonowe są jednakowe, natomiast pudełka kartonowe mogą być o grubości 6 mm lub większej. Rozróżnia się następujące rodzaje skrzynek:

• Skrzynki 6-tki o pojemności 6 kg

• Skrzynki 12-tki o pojemności 12 kg

• Skrzynki 20-tki o pojemności 18 kg

OPAKOWANIE

opakowanie	pudełko plastikowe 6kg		pudełko kartonowe 6kg		EPST 6kg
palety EURO	96	112	96	112	96	112
samochód ciężarowy	33 palety		33 palety		33 palety
samochód ciężarowy waga netto	19008	22176	19008	22176	19008	22176

2.2 Operacje załadunkowe

Proces pakowania towaru rozpoczyna się już od momentu posortowania warzyw - umieszczone w opakowaniach kartonowych bądź plastikowych układa się na paletach (rys. 1) w dwojaki sposób:

• paleta 96: 8 opakowań w poziomie i 12 w górę

• paleta 112: 8 opakowań w poziomie i 14 w górę

Rysunek.1 Paleta.

W zależności od rodzaju opakowania palety za pomocą owijarki firmy GEMMA są zabezpieczane na czas transportu na 3 sposoby:

1. palety z kartonami o grubości 6 mm owijane są folią typu strech

2. palety ze skrzynkami owijane są siatką

3. dla palet z kartonami o grubości powyżej 6 mm stosuje się ściąganie paskami o szerokości 10 mm w 3 miejscach maszyną typu REISOPACK

Palety są następnie opatrywane etykietą z nadanym wcześniej barkodem.

Tak przygotowany towar transportuje się do hali zbytu lub komór 2 lub 3, a stamtąd elektrycznymi wózkami paletowymi przez rampę zbytu długości 3 m bezpośrednio na pokład tira. Załadunek jednego samochodu trwa średnio 15 minut.

2.3 Dystrybucja towarów w przedsiębiorstwie

Rozprowadzanie wyrobów gotowych odbywa się według poniżej przedstawionego kanału dystrybucji:

Przedsiębiorstwo wysyła towary na eksport do następujących odbiorców:

Czechy (2 odbiorców), Anglia, Francja, Austria, Holandia, Niemcy, Dania.

Przedsiębiorstwo zobowiązuje się do dostarczenia produktu zgodnie z zamówieniem klienta (najczęściej dokonywane drogą telefoniczną, faksem lub przez Internet) własnymi samochodami ciężarowymi zarówno za terenie Polski jak i za granicą. Odbiorca otrzymuje faktury i całą dokumentację (w przypadku eksportu dokumentacja celna, świadectwo jakości), a płatności dokonuje się w formie bezgotówkowej - przelewem na konto dostawcy. Pośrednicy handlowi następnie rozsyłają towar do punktów detalicznych a stamtąd trafia on już bezpośrednio do konsumenta.

2.4 Zaopatrzenie

Przedsiębiorstwo zaopatruje się w surowce podstawowe, niezbędne do procesu produkcyjnego (nasiona, płytki do wysiewu, kostki do wysiewu) oraz surowce dodatkowe w postaci patyczków bambusowych i zapinek. Zlecenie zamówienia, odebranie dostaw i sprawdzenie ich zgodności z treścią zamówienia, magazynowanie surowców to podstawowe zadania działu zaopatrzenia. Przedsiębiorstwo zaopatruje się u stałych, zaufanych dostawców głównie na terenie kraju. Wyjątek stanowią nasiona sprowadzane od wielu lat z Holandii.

Podsumowanie

Przedsiębiorstwo przywiązuje dużą uwagę do dystrybucji wyrobów gotowych. Ma to szczególne znaczenie przy utrzymaniu ale i pozyskaniu nowych odbiorców.

Obsługa klienta przebiega w sposób sprawny, gwarantuje wysoką jakości dostarczonego towaru.

Opakowania produktu nie nastręczają wielu problemów, a dzięki urządzeniom do foliowania i składania kartonów proces zapakowania przebiega o wiele szybciej. Towar jest odpowiednio zabezpieczony. Przedsiębiorstwo dba tym samym o stabilność ładunku podczas transportu, by produkt nie stracił nic ze swej wysokiej jakości.

Dużym atutem firmy jest posiadanie własnego taboru samochodowego, co wpływa na wysoką terminowość realizacji zamówień.

4. Wnioski końcowe

Problematyka infrastruktury magazynowo-transportowej odgrywa ważną rolę z punktu widzenia przedsiębiorstwa, ponieważ:

• dobrze funkcjonująca gospodarka magazynowa może przyśpieszyć proces wysyłki produktów do odbiorców,

• dobry poziom obsługi klienta w przedsiębiorstwie, zapewnia wzrost sprzedaży,

• dobrze funkcjonujące kanały dystrybucji skracają czas dostarczenia towarów do odbiorców,

• angażowaniu transportu własnego sprzyja wysokiej terminowości realizacji zamówień.

Rozpatrywanie tego zagadnienia przynosi korzyści dla przedsiębiorstwa w sferze ekonomicznej, ale również w poziomie zadowolenia potencjalnego klienta. Jednak pełne wykorzystanie gwarantują tylko procesy sprawnie funkcjonujące, stale kontrolowane i ciągle unowocześniane.

V. Literatura:

• Radziejowska G, Mastej P: „Logistyka w przedsiębiorstwie- cz. 1”. Gliwice 1997,

• Skowronek Cz., Sarjusz-Wolski Z.: Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE Warszawa 1995,

• Informacje internetowe (www.mularski.pl.html),

• Informacje źródłowe przedsiębiorstwa.

Ogniwa Systemu Logistycznego

Dostawca surowców

podstawowych A

Magazyn

zaopatrzenia

Dostawca elementów

pomocniczych B

Załącznik nr 1. Hala magazynowa

Zob. Kwejt J.: Zaopatrzenie i gospodarka materiałowa, PWE Warszawa 1982, s.283-284

Zob. Skowronek Cz., Sarjusz-Wolski Z.: Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE Warszawa 1995, s.73

www.mularski.pl.htlm

Skowronek Cz., Sarjusz-Wolski Z.: Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1995,s.73

1

Logo firmy

Magazyn handlowy nr.....

Numer dopuszcz. towaru do obrotu

Nazwa dostawcy

Barkod

Nazwa towaru

(klasa/wielkość/rodzaj/EUR)

Masa netto: kgn

Masa brutto: kg

Zakład produkcyjny

Pośrednik handlowy

(hurtownie)-około 30 dystrybutorów

Sklep firmowy

Sprzedawca detaliczny (np. sklep)

KONSUMENCI

Eksport - około 8 dystrybutorów

Sprzedaż detaliczna (hiper-, supermarkety)

Agregaty chłodnicze

owijarka

Drogi transportowe

BIURO

Wózki

Komora chłodnicza - niesort 5

SORTOWNIA 6

Skład opakowań

Komora chłodnicza 4

Hala zbytu 1

Myjka

Komora chłodnicza 2

Komora chłodnicza 3

Rampy zbytu

Składarka kartonów

Rampa niesortu

WEWNĘTRZNY SYSTEM LOGISTYCZNY

SYSTEM FIZYCZNEJ DYSTRYBUCJI

SYSTEM FIZYCZNEGO ZAOPATRZENIA

Hurtownia hiper- supermarketu

Punkt detaliczny np. sklep

KONSUMENCI

Magazyn hurtowni

Wysyłka

wyrobów

gotowych

Sortownia

Mrożarka

Szklarnie

Odbiór towarów

Szklarnie

Szklarnie

Szklarnie

Hala zbytu

---