1. Wyjaśnić pojęcia:

Ad. a) Agronomia (ang. agronomy), to termin wywodzący się od greckiego agrós, oznaczającego rolę, pole, grunt. Agro w wyrazach złożonych wskazuje na związek z rolą, bądź szerzej z rolnictwem. Stąd wynika wieloznaczność tego terminu. Sensu largo może być rozumiany jako całość teoretycznej i praktycznej wiedzy wraz z umiejętnością jej wykorzystania w gospodarstwie rolniczym, a więc w produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz prostym przetwórstwie pozyskiwanej biomasy. Agronomia w znaczeniu węższym, to nauka o produkcji roślinnej wraz ze specjalnościami z nią związanymi, takimi jak gleboznawstwo, chemia rolna, botanika rolnicza (rośliny synantropijne), fizjologia i anatomia roślin, ochrona roślin, agrometeorologia, ekonomika i organizacja produkcji rolniczej etc. W mowie potocznej termin używany jest rzadko, a jeśli już, to niemal wyłącznie w znaczeniu węższym dla oznaczenia jednej z dyscyplin nauk rolniczych, zajmującą się polową uprawą roślin oraz użytkami zielonymi.

Ad. b) Rolnictwo w ujęciu dydaktycznym (ang. agriculture), to zasób wiedzy i umiejętności przekazywany jako niezbędny do wykonywania zawodu (profesji) rolnika, to znaczy uprawiania roślin, chowu zwierząt oraz prostego przetwórstwa i przechowalnictwa ziemiopłodów, a także produktów pochodzenia zwierzęcego. Jednocześnie w zakres dydaktyki rolnictwa wchodzi wiedza dotycząca ekonomiki i organizacji rolnictwa oraz rynku rolnego. Rolnicze kierunki kształcenia na poziomie średnim i wyższym obejmują agronomię (obecna nazwa rolnictwo powinna ulec zmianie na agronomię, jako bardziej adekwatną do treści nauczania), ochronę i kształtowanie środowiska, ogrodnictwo, rybactwo, technologię żywności i żywienie człowieka, zootechnikę.

Ad. c)Plon główny (użyteczny), to plon organów roślin posiadających wartość użytkową. Określa go kierunek użytkowania. Plonem mogą być różne części rośliny - owoce, nasiona, korzenie, bulwy, liście, łodygi, kwiaty, cała część nadziemna, itp. Plon główny obejmuje te części rośliny, dla pozyskania których dana roślina jest uprawiana.

Międzyplon, dawniej poplon, to element zmianowania roślin określający roślinę uprawianą na danym polu w okresie pomiędzy zbiorem jednego plonu głównego, a siewem następnego, dzięki czemu uzyskuje się trzeci, dodatkowy plon w okresie dwóch lat. Międzyplonem mogą być np. rośliny pastewne przeznaczone na zielonkę lub zielony nawóz. Rozróżnić można:

- międzyplon ścierniskowy, siew bezpośrednio po zebraniu plonu głównego, np. wczesnych zbóż, zbiór jesienią tego samego roku; czasem pozostawiony jako mulcz dla przyszłorocznych upraw;

- międzyplon ozimy, siew po zbiorze plonu głównego, np. jarych zbóż, pozostawiony na zimę i zbierany dopiero wiosną następnego roku, często na zielonkę; może to być rzepak, pszenica ozima, wyka, żyto ozime;

- śródplon, siew w plon główny, przed jego zbiorem.

2. Wymienić przyrodnicze czynniki, produkcji roślinnej i krótko je scharakteryzować

1 .Klimatyczne (atmosfera, promieniowanie, temperatura, opady, wiatry itp..) Do uprawy wybiera się gatunki które są przystosowane do lokalnych warunków klimatycznych, takich jak : długość okresu wegetacyjnego, opady, wiatr, temperatura przymrozki

2.Geologiczne (pochodzenie skał, ich rodzaj, wartość glebotwórcza itd.)Znaczenie ma również: skala macierzysta, na której powstaje gleba od czego zależy jej wartość użytkowa.

3.Glebowe (pochodzenie, położenie, zwięzłość, zasobność, urodzajność, wartość itp.)Pochodzenie gleby, położenie pola na różnych wysokościach nad poziomem morza mają znaczenie dla rozwoju roślin. Warunki fizyczne takie jak zwięzłość, zasobność w wodę czy też pruchnice wpływają na jej urodzajność.

4.Geomorfologiczne ( wysokość bezwzględna, deniwelacja, spadek, wystawa, profil, charakter doliny itp.)Położenie pola na zboczu ułatwia erozje gleby, wpływa na wypłukiwanie próchnicy pod czas deszczu czy też wywiewanie minerałów. Doliny stwarzają najczęściej dobre warunki do uprawy delty rzek np. Nilu czy Żuławy wiślane są zasobne w gleby zwane madami które się charakteryzują się dużą żyznością.

5.Wodne (cieki, zbiorniki, ich lokalizacja, pojemność itp.)Warunki wodne mają zasadniczy wpływ na poprawe roślin konieczn jest dostępność wody gruntowej lub bliska lokalizacja zbiorników wodnych o zasobach umożliwiające uwadnianie. Nadmiar wód gruntowych(tereny bagienne) wymuszają potrzeby melioracji.

6.Biocenotyczne (fito- i zoocenozy, agro-, prato-, hydro- i silwocenozy).Związane jest z występowaniem wrogów upraw w postaci szkodników takich jak owady, dzikie zwierzętanp. Dzik , Sarna lub chwasty np. przytulja , bylica pospolita

3.Czyniki zwane agrotechnicznymi wymienić i krótko scharakteryzować

→ dobór i następstwo gatunków (zmianowanieroślin) ważne jest również stosowanie uprawy różnych gstunków po sobie aby uniknąć wyjałowienia gleby co się zdarza w przypadku monokultur gdyż ciągla uprawa jednego gatunku w jednym miejscu zubaża glebe z jednego rodzaju mikroelementów → wykorzystanie odmian sztuka rolna wymaga znajomości ogólnodostępnych odmian charak. Się wysoką jaokścią jak również umiejętnością dostosowania się dolokalnych warunków np. krótkiokres wegetacyjny, słabe nasłonecznienie i tym podobne → nawożenie nawoży naturalne, obornik czy też gnojowica zabezpieczają dopływ materię organiczną przekształcającej się w próchnice z kolei nawozy sztuczne zabezpieczają dopływ mikroelementów , popularne jest również stosowanie nawozu zielonego polega to na uprawie roślin motylkowych które nie są zbierane z pola lecz zostają zaorane i służą jako nawóz → uprawa roli szereg zabiegów agrotechnicznych służy utrzymaniu gleby w postaci nie zbitej lecz lużniej pomimo ucisku jaki wywołują na nią cięzkie maszyny rolnicze oraz odwracania jej profilu podczas orki co ma znaczenie dla utrzymania stałejgłebokości warstwy próchniczej → siew - sadzenie stosowanie urządzeń takich jak siewniki czy sadzarki znacznie ułatwia proces siewu czy sadzenia i umożliwia objęcie większych powieszchni uprawą. Urządzenia takie umożliwiają jednoczesne nawożenie mineralne zasiewane rośliny poniewasz mogą posiadać zbiornik z nawozem obok z zbiornika z nasieniem.Często stosowane pod czas siewu kukurydzy. Również często stosuje się tak zwane zaprawianie zboża czy innych nasion substancjami trującymi lub odstraszającymi szkodniki które mogły by zakłócić wczesny rozwój rośliny →ochrona roślin stosuje się ochronę przez szkodnikami takimijak owady i takimi jak chwasty w postaci oprysków czyli rozpylanego płynu zawierającego roztwór substancji trującej dla wroga uprawy bezpośrednio na uprawę → zbiór i zabezpieczenie ziemiopłodów zbiór ziemiopłodów przeprowadza się za pomocą urządzeń zwanych kombajnami co znaczenie ułatwia i skraca czas zbierania a również podnosi jakość plonów przy jednoczesnym zmniejszeniu strat. Plony zabezpiecz się w zależności od rodzaju zboża w silosach ziemniaki i buraki pastewne w pomieszczeniach o obnizonej temp. Co uniemożliwia przedwczesne kiełkowanie. Kukurydze pastewną w silosach w postaci kiszonki.

4.Czynniki zwane pratotechnicznymi: wymienić i krótko scharakteryzować:

A)odnawianie istniejących i zakładanie nowych (nawożenie, podsiew, uprawa i siew od nowa),B)dobór gatunków i odmian (mieszanki traw i roślin motylkowatych),C)nawożenie (mineralneiorganiczne),D)pielęgnacja iochrona,E)użytkowanie (kośne, pastwiskowe, przemienne),F)zbiór, konserwacja i przechowywanie biomasy (terminy zbioru i wypasania).

5.Współczesne systemy rolnicze, główne cechy, stopień upowszechnienia w Polsce.

Sytemy rolne- Sposób zagospodarowania przestrzeni rolniczej w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz metod przetwarzania pozyskiwanej biomasy, wyceniony kryteriami ekologicznymi i ekonomicznymi (współczesny stan rzeczy nie jest adekwatny z działalnością człowieka w okresach prymitywnego rolnictwa: kopieniactwo, żarowe, odłogowe, ugorowe ilp.).

System rolnictwa konwencjonalnego uprzemysłowione, utechnicznione, klasyczne, tradycyjne, zindustrializowane. Sytemy rolnictwa ekologicznego- biodynamiczne, organiczne, biologiczne, alternatywne, znaturalizowane,biologiczno-organiczne. Sytemy rolnictwa integrowanego - zintegrowane, harmonijne, zrównoważone, ekologiczno(ekonomiczne)

Inny podział: Sytemy konwencjonalne- rolnictwo ekstensywne,intensywne,integrowane. Systemy niekonwencjonalne- r. Ekologiczne, r. Chroniące bioróźnorodność, r. Wielofunkcyjne

Z kolei, wg powyższych autorów zdefiniowano:

• Rolnictwo intensywne - Jako wysokonakladowe, ukierunkiwane na maksymalizację wytwórczości rolniczej, głównie poprzez intensywne wykorzystanie przemysłowych środków produkcji. W systemie tym funkcjonują gospodarstwa wyspecjalizowane w uprawie określonych gatunków bądź grup roślin (włącznie z monokulturami), w produkcji ogrodniczej oraz w fermow ym - przemysłowym chowie zwierząt.

• Rolnictwo ekstensywne: 'Typ gospodarowania występujący od wielu lat na obszarach wiejskich o rozdrobnionych gospodarstwach, słabej infrastrukturze technicznej oraz w małym stopniu wykorzystujący osiągnięcia wiedzy i techniki. Charakteryzują go niskie nakłady finansowe oraz niska wydajność jednostkowa zarówno produkcji roślinnej jak i zwierzęcej. Wytwórczości tej często towarzyszy naruszanie zasad poszanowania i ochrony środowiska; z reguły produkcja towarowa stanowi tu niewielką część, a jest raczej nastawiona za zaspakajanie potrzeb właściciela gospodarstwa i jego rodziny.

Znaczenie pojęciowe systemów rolniczych i ich główne wyróżniki 3.1. Rolnictwo konwencjonalne • Sposób gospodarowania ukierunkowany na maksymalizację zysku, osiąganego dzięki dużej wydajności roślin i zwierząt. Wydajność tę uzyskuje się w wyspecjalizowanych gospodarstwach, stosujących technologie produkcji oparte na dużym zużyciu przemysłowych środków produkcji i małych nakładach robocizny. Prof. dr hab. Leszek Malicki i inni, do sformułowania rolnictwo konwencjonalne ustosunkowują się w sposób następujący: Termin nieadekwatny do istoty rzeczy, gdyż oznacza umowny sposób gospodarowania, gdy tymczasem rolnictwo dominujące zarówno, w kraju jak i na świecie -jest realne, nie zaś umowne. Poprawniejszą nazwą byłaby rolnictwo współczesne bądź uprzemysłowione, które może być intensywne bądź uprzemysłowione, które może być intensywne bądź ekstensywne.

Rolnictwo ekologiczne: System oparty o gospodarkę naturalną, wykorzystujący zdobycze wiedzy w zakresie uwarunkowań ekologicznych i biologicznych produkcji rolniczej, wykluczający stosowanie przemysłowych (syntetycznych) środków podstawowych i wspomagających: chodzi o pestycydy oraz nawozy mineralne w produkcji roślinnej oraz pasze przemysłowe, antybiotyki i inne dodatki - w chowie i hodowli zwierząt. Obiekty rolnicze (gospodarstwa) są tu traktowane jako „organizmy" zamknięte pod względem obiegu materii i energii. Ich struktura organizacyjna i produkcyjna jest wielokierunkowa t.j. obejmująca uprawę roślin polowych i ogrodniczych oraz chów (hodowlę) kilku gatunków zwierząt użytkowych. System ten charakteryzuje się stosunkowo dużą pracochłonnością i oszczędną gospodarką energetyczną. W krajach Europy zachodniej bywa on określany mianem rolnictwa organicznego lub biologicznego, z wyodrębnieniem swoistego sposobu gospodarowania na roli - zwanego biodynamicznym.

Rolnictwo integrowane: System prowadzenia gospodarstwa rolniczego oparty o zasadę zintegrowanej produkcji roślinnej i zwierzęcej, charakteryzującej się optymalizacją oraz równowagą nakładów i efektów. Przemysłowe środki produkcji (nawozy mineralne i pestycydy) są stosowne tu w umiarkowanych ilościach, wspomagając całokształt poczynań i przedsięwzięć agrotechnicznych. System ten w harmonijny sposób wykorzystuje postęp techniczny i biologiczny w uprawie roślin i chowie zwierząt, chroniąc jednocześnie środowisko przed skażeniami i zanieczyszczeniami pochodzenia chemicznego, gospodarczego itp. Odmianą systemu integrowanego jest system zachowawczy (sustainable), zapobiegający degradacji gleby i wód oraz zapewniający zachowanie naturalnego i kulturowego krajobrazu obszarów wiejskieh.

Ważniejsze wyróżniki współczesnych systemów rolniczych

Obiekt rolniczy (gospodarstwo -farma)1Konwencjonalny Wyspecjalizowany w produkcji roślinnej (często bez inwentarza żywego), bądź nastawiony na intensywny (przemysłowy) chów jednego filmiku zwierząt 2Ekologiczny Traktowany jako układ zamknięty. Produkcja wielokierunkowa(roślinna - polowa, ogrodnicza i na uż. zielonych, połączona z chowem kilku gatunków zwierzat')

3 Integrowany Umiarkowanie wyspecjalizowany (zrównoważona produkcja roślinna i

zwierzęca; ta ostatnia złożona z I - 2 gatunków inwentarza)

6. Rośliny zbożowe.

Zalety roślin zbożowych

1. Duże zdolności przystosowawcze do warunków środowiska

2. Skład chemiczny (korzystny stosunek białka do węglowodanów jak 1:6)

3. Wszechstronne wykorzystanie: konsumpcyjne,paszowe przemysłowe

4. Zalety technologiczne:wierność i stabilność plonowania, łatwość mechanizacji prac, mała pracochłonność ,łatwy transport, przechowywanie, przetwarzanie, dawkowanie.

Skład chemicznyziarna zbóż w%przy 15%zawar. wod:

-przenica weglowodany 67%, białko 12%,tłuszcz1,9%,włókno surowe1,9%,popiółsurowy1,7%żyto(68%,10%,2,1%,4,4%,2,5%)jęczmień(66%,10%,2%,4,5%,2,5%)owies(56%,10,5%,5%,10%,3,2%)

Systematyka roślin zbożowych

Rodzina: Trawy, Pszenica, Pszenżyto, Jęczmień (forma ozima, forma jara )Owies, Kukurydza, Proso -( forma jara)

Zboża jare- są to te które są siane na wiosnę, ich ziarna nie posiadają inhibitorów wzrostu wymagających, przemrożenia do ich inaktywacji.

Zboża ozime - są siane jesienią, kiełkują ale dla prawidłowego rozwoju wymagają procesu jaryzacji czyli przemrożenia podczas zimy, co powoduje inaktywacje inhibitorów ulegających rozpadowi w niskich temperaturach. Wiosną kiełkująca roślina może swobodnie kontynuować wzrost i się krzewić. Wiele zboż posiada swoja formę ozimą jak i jarą.

Wymagania siedliskowa roślin zbożowych

1. Klimatyczne

Pszenica - Roślina dnia długiego (ujawnia się to szczególnie w międzyfazach: wschody - krzewienie i krzewienie-kłoszenie); wymagana suma temperatur w okresie wiosenno-letnim wynosi 1088°C. Kiełkowanie odbywa się w temp. 2-4°C; mrozoodporność (dotyczy formy ozimej) ocenia się: do -18°C bez okrywy śnieżnej, a z okrywą do -25°C. Cechują ją znaczne potrzeby wodne (wysoki współczynnik transpiracji sięgający 450-500 jednostek); optimum sumy opadów w okresie wiosenno-letnim wynosi:dla formy ozimej 195 - 230 mm,dla jarej 200-240 mm.

Żyto (ozime)-Wymagania, w stosunku do pszenicy, zarówno pod względem termicznym jak i wilgotnościowym dużo mniejsze. Kiełkuje już w temp. 1-2°C, wytrzymuj bez okrywy śnieżnej mrozy, rzędu -25C: a z okrywa nawet do -35"C współczynnik transpiracji znacznie niższy od pszenicy (ca 350), optimum opadów podczas wiosenno-letniej wegetacji 190-220 mm.

2.Glebowe

pszenica ozima i jara

wymagania najwyższe wśród zbóż i jedne z wyższych wśród wszystkich roślin uprawnych

siedliska to gleby kompleksów pszennych (bardzo dobrego,dobrego,wadliwego) oraz żytniego (bardzo dobrego i wyjątkowo dobrego) Są to gleby zasobne w dobrej kulturze i odczynie zbliżonym do obojętnego.

Żyto gatunek najbardziej tolerancyjny na jakość gleby:

Zwykle uprawia się go na glebach lekkich, zaliczanych do kompleksu żytniego (b. dobrego, żytniego dobrego, a także do żytniego słabego) i ze znacznym spadkiem plonu - na żytnim najsłabszym cechuje go ponadto niewielka wrażliwość na odczyn gleby.

Miejsce w płodozmianie roślin zbożowych (dobór stanowisk - przedplonów)

Pszenica ozima:

Najlepsze: rośliny strączkowe i motylkowate wieloletnie,okopowe (na oborniku), rzepak ozimy; i- dobre i dopuszczalne: kukurydza silosowa, owies;

najgorsze: pszenica, jęczmień, pszenżyto, żyto.

Pszenica jara

Najlepsze: okopowe na oborniku, warzywa gruntowe;Dobre: motylkowate (strączkowe i wieloletnie);Najgorsze: pszenica ozima, jęczmień jary, pszenica jara.

Źyto

Najlepsze: ziemniak (na oborniku), łubin żółty i wąskolistny; dobre i dopuszczalne: owies, jęczmień jary; najgorsze: pszenica ozima, jęczmień ozimy, pszenżyto ozime.

Struktura zasiewów, zbóż uprawianych w Polsce w roku 2001 (GUS 2002)

Powierzchnia użytków rolnych (18392 tys. Ha) Powierzchnia gruntów ornych(14004 tys. Ha)Powierzchnia gruntów opisanych (11118 tys Ha)

Produkcja zbóż na 1 mieszkańca w kg:

Świat- 330 Polska - 671,Kanada-1606, Japonia- 107

Uproszczony bilans ziarna zbóż w Polsce,% (zbiór - 27 mln ton = 100%)

spasanie ( 62,8) spożycie(23,2) materiał siewny (7,2) straty(4,4) przemysł (2,4)

7. Rośliny motylkowe, pastewne, drobnonasienne

Podział motylkowatych drobnonasiennych w zależności od częstotliwości koszenia

1-kośne -koniczyna inkarnatka, lucerna chmielowa, seradela 1-2-kośne -przelot, nostrzyk, esparceta 2 i więcej pokosów- lucerna mieszańcowa (3-4) koniczyna perska (3-5) koniczyna czerwona (2-3) koniczyna białoróźowa (2-3)

Długość użytkowania roślin motylkowatych drobnonasiennych

1. roczne, koniczyna inkarnatka, koniczyna perska, lucerna chmielowa2. dwuletnie, koniczyna czerwona, nostrzyk biały, przelot pospolity3.wieloletnie, koniczyna biała, koniczyna szwedzka, lucerna mieszańcowa, komonica zwyczajna, esparceta.

Rośliny motylkowe wieloletnie uprawia się z przeznaczeniem na:

A Nasiona, materiał siewny

B Zielonke: Skarmiana bezpośrednio, stanowiącą surowiec do przerobu na: siano, suszi mączka sienna, kiszonke (dodatek do innych pasz weglowodanowych)

Drobnonasienne, pastewne, wieloletnie:

Lucerna mieszańcowa, L.chmielowa, koniczyna czerwona, koniczyna biała, k. Szwedzka, k. Perska, k. Szkarłatna, Seradela, Esparceta, komonica zwyczajna, nostrzyk biały, przelot zwyczjny

Poza paszowe wykorzystanie upraw motylkowych:

1. Fitomelioracyjne - regulacja cech fizycznych gleby; poprawa struktury.

2. Próchnico twórcze i użyźniające glebę.

3. Fitosanitarne.

4. Alternatywne systemy rolnictwa (zwłaszcza ekologiczne),

5. Ochrona środowiska:

a) zapobieganie erozji (głównie wieloletnie),

b) ochrona wód (przeciwdziałanie stratom składników pokarmowych, zwłaszcza azotu),

c) zagospodarowanie terenów czasowo wyłączonych z produkcji rolniczej (odłogi),

d) tereny trudne, przeznaczone do rekultywacji.

6. Krajobraz i rekreacja.

7. Ogrodnictwo i pszczelarstwo.

8. Pożywienie dzikich zwierząt.

9. Przemysł spożywczy, farmacja, medycyna.

10. Próchnico twórcze [ C : N = 15 - 25 : 1 ] zboża[C:N=40(100):1

okopowe [C:N = 20-30:1] przemysłowe [ C : N = 30 :1

Znaczenie gospodarcze roślin strączkowych 1.wysokobiałkowa, bogata w sole mineralne pasza (nasiona i zielonka)2.wzbogacają glebę w substancję organiczną (w postaci resztek
pożniwnych, zielonego nawozu 3.wpływają korzystnie na właściwości fizyczne i biologiczne gleby.

Sposoby kiełkowania roślin strączkowych

1.Kiełkowanie epigciczne - łubiny, fasola ;szybciej rozwija się łodyżka podliścieniowa {hypokotyf), która wydłużając się, wyciąga liścienie ponad powierzchnię gleby (zalecany siew płytszy) 2.Kiełkowanie hypogeiczne - groch, wyki i bobik; szybciej rozwija się (wydłuża) łodyżka nadliścieniowa (epikotyl), która z pączkiem wierzchołkowym wydobywa się ponad powierzchnię gleby, liścienie pozostają w glebie (zalecany siew głębszy)

8.Użytki zielone, znaczenie gospodarcze i funkcje w środowisku przyrodniczym.

PRODUKCJA PASZ NA UŻYTKACH ZIELONYCH

(Uzytki zielone (ang. grassland) - ziemie (tereny) rolnicze, które w wyniku naturalnych bądź sztucznych procesów uległy zadarnieniu, najczęściej porastając wieloletnimi trawami oraz roślinami motylkowatymi, z domieszką ziół i chwastów; rzadziej, ale również spotyka się tego rodzaju użytki jednogatunkowe (są to zwykle trawy wysiewane na gruntach ornych). Użytki zielone dostarczają wartościowej paszy w postaci zielonki, siana, kiszonki, suszu, czy sianokiszonki, niezbędnej w żywieniu zwierząt gospodarskich. Ze względu na pochodzenie (genezę) oraz długość okresu eksploatacji dzielą się one na: trwałe i przemienne, a wedle sposobu użytkowania: na kośne, czyli łąki i przeznaczone do bezpośredniego wypasania pastwiska.

UŻYTKI ZIELONE (PRATOCENOZY) CHARAKTERYZUJĄ SIĘ:

bogactwem gatunkowym (dotyczy użytków trwałych i nowo-zakładanych), silnymi powiązaniami ekologicznymi,dużą zmiennością składu florystycznego zależną od pory roku, rodzaju gleby, uwilgotnienia podłoża, troficzności siedliska i sposobu, użytkowania, ciągłością funkcjonowania przez szereg lat, bardzo gęstym pokryciem powierzchni przez źdźbła i pędy (nawet powyżej 2000 szt/m"),

>tworzeniem zwartej masy korzeniowej, kłączy, pędów, cebul itd. w kilkucentymetrowej warstwie gleby, którą np. można oddzielić od podłoża i przenieść w inne miejsce,> możliwością 2-5 krotnego w ciągu sezonu wegetacyjnego zbioru wartościowej paszy dla zwierząt gospodarskich,>zdolnością do szybkiej regeneracji (odtworzenia) części nadziemnej po spasieniu lub skoszeniu,> stosunkowo dużymi potrzebami wodnymi,> koniecznością nawożenia, czyli uzupełniania składników odżywczych wynoszonych wraz z plonem poza ekosystem.

Gospodarcze znaczenie użytków zielonych

Pasze z użytków zielonych powinny stanowić podstawę w żywieniu przeżuwaczy, bowiem udział zielonki pastwiskowego i siana czy sianokiszonki w dawce pokarmowej w znacznej mierze decyduje o opłacalności produkcji zwierzęcej. Wynika to z faktu, iż koszt produkcji jednostki pokarmowej w paszach z użytków zielonych jest niski. Z reguły koszt produkcji jednostki pokarmowej z upraw polowych kilkakrotnie przewyższa koszt produkcji tej jednostki pozyskiwanej na pastwisku.Czynnik ekonomiczny jest niezwykle istotny, nic więc dziwnego, iż w wielu krajach pasze pochodzące z użytków zielonych zaspokajają ponad 70% zapotrzebowania przeżuwaczy. Wskaźnik ten dla Irlandii wynosi ponad 95%, Wielkiej Brytanii powzej 80%, Francji ok.70%t a dla Polski ok 50'

Przyrodmcze znaczenie użytków zielonych

Ochrona gleb przed erozją. W Pol­sce 27,9% powierzchni gruntów ornych i leśnych zagrożonych jest erozją wodną powierzchniową, a 18,2% erozją wodną wąwozową, natomiast 28,2% powierzchni gleb użytkowanych rolniczo jest zagrożo­nych erozją wietrzną. Świadczy to o ran­dze problemu. Trwale zadarnianie na tych terenach nabiera szczególnego zna­czenia. Należy pamiętać, iż usuwanie szaty roślinnej oraz nadmierny wypas zwierząt należą do głównych przyczyn degradacji gleb na świecie.

Ochrona gleb torfowych Torfowi­ska w Polsce zajmują 4,7% powierzchni kraju. Przeważają torfowiska typu niskie­go (ok. 90%). Ponad 70% powierzchni torfowisk użytkowane jest łąkowo. Nie­wiele pozostało nam torfowisk w stanie naturalnym, o czynnym procesie torfo-twórczym, konieczna jest więc ochrona tych terenów. Gleby torfowe wymagają specyficznego traktowania. O ich odręb­ności decyduje duża zawartość substan­cji organicznej i azotu. W 20-centymetro-wej warstwie gleby na powierzchni 1 ha zasoby azotu wahają się od kilku do po­nad 30 tysięcy kg.

Łąki i pastwiska wpływają na wytworzenie się specyficznego mikroklimatu

mgły i opary przemieszczają się również na tereny przyległe i wpływają na zwiększenie ilości opadów atmosferycznych.

Roślinność trawiasta wpływa podwyższenie temperatury gleby powietrza, na łagodzenie różnic i temperatury między dniem i nocą oraz między latem i zimą

• Użytki zielone są w stanie łagodzić skutków tzw. efektu cieplarnianego - mogą przerób nadwyżki C0₂ i jednocześnie dostarczyć

• Tereny trawiaste mogą stanowić rodź; klimatycznej strefy ochronnej wokół miast osiedli

Wielkość całkowitej akumulacji C w roślinach i w wierzchniej warstwie gleby pozwala szacować, że na całym obszarze użytków zielonych w Polsce związane jest około 34 mln ton węgla organicznego.Bardziej ekstensywne użytkowanie korzystnie wpływa na gromadzenie węgla w masie podziemnej roślin łąkowych (tzw. pułapka węglowa )

•Wpływanie na lepsze ogólne samopoczucie oraz dobrą kondycję ludzi i zwierząt .

Miejsce rekreacji - i trawniki, zieleńce, boiska piłkarskie, korty tenisowe, pola golfowe

Funkcja filtracyjna i fitosanitarna

Zapobieganie eutrofizacji wód powierzchniowych, ochrona ujęć wodnych.Oczyszczanie ścieków przemysłowych i komunalnych. Możliwość rolniczego wykorzystania gnojowicy. Oczyszczanie powietrza z pyłów , gazów i zapachów.

Funkcja zdrowotna i lecznicza użytków zielonych

Przeciwdziałanie niektórym chorobom układu oddechowego. Korzystna jonizacja powietrza. Wytrącanie aerozoli. Właściwości lecznicze roślin łąkowych. Korzystny wpływ na zdrowie, kondycję i psychikę zwierząt i ludzi.

Funkcja krajobrazowa i estetyczna

Urozmaicenie krajobrazu rolniczego. Zapobieganie fragmentaryzacji krajobrazu Walory estetyczne. Zapewnienie poczucia wolności, swobody, możliwości przebywania na otwartej przestrzeni

---