KORZENIOWE

Rodzina: selerowate – Apiaceae

• Marchew – Daucus carota

• Pietruszka korzeniowa – Petroselinum hortense

• Seler korzeniowy – Apium graveolens

• Pasternak zwyczajny – Pastinaca sativa

Rodzina: komosowate – Chenopodiaceae

• Burak ćwikłowy – Beta vulgaris

Rodzina: astrowate: Asteraceae

• Skorzonera – Schorzonera hispanica

• Salsefia – Tragopogon porrifolius

Rośliny dwuletnie

Cz. Użytkowa: korzeń spichrzowy

Owoc: rozłupka rozpadająca się na dwie niełupki (Apiaceae); kłębek (burak); niełupka (Asteraceae)

Nasiona: drobne, brązowe, żebrowane (pietruszka, seler, marchew); spłaszczone, okrągłe, 1x1mm (pasternak); nieregularne, okrągławe (burak); podłużne, walcowate, wąskie (Asteraceae)

Warzywo	Sztuk nasion w 1 g	Min. Temp. kiełkowania	Czas kiełkowania
Marchew	800-900	5-6	15-30
Pietruszka	850-1200	2-4	18-25
Seler	2-3 tys.	5-6	10-12
Pasternak	150-350	5-6	20-25
Burak	50-80	6-8	10-14
Skorzonera	70-80	4-6	14-20
Salsefia	100	4-6	14-20

Cechy odmianowe:

1. Marchew

• Długość okresu wegetacji 85-200 dni, wczesne, średnio wczesne, późne

• Plenność

• Tolerancyjność na choroby: alternarioza, chwościk, mączniak prawdziwy

• Trwałość w przechowywaniu

• Sposób i termin użytkowania: świeże, przetwórstwo, przechowywanie

• Kształt korzenia: kulisty, stożkowaty, walcowaty, klinowaty, cylindryczny

• Długość korzenia: 8 – 35 cm

• Zakończenie korzenia: tępe lub spiczaste

• Barwa korzenia: żółta, pomarańczowa, czerwonawa, fioletowa

• Powierzchnia korzenia: gładka lub lekko chropowata (występowanie oczek)

• Wyrównanie korzeni

• Średnica rdzenia w stosunku do całego korzenia (im mniejsza tym lepiej)

• Podział na rdzeń i korę: widoczny lub nie (różne odcienie barw)

• Udział naci w roślinie

• Skłonność do tworzenia pośpiechów

• Skłonność do zielenienia główki i korzenia

• Skłonność do rozwidlania się korzeni

• Skłonność odo pękania korzeni

• Skłonność do rozwarstwiania na korę i rdzeń

• Tendencja do kumulowania azotanów w korzeniach

• Przydatność do sprzedaży pęczkowej

• Przydatność do zbioru mechanicznego (bujna, silna nać)

• Przeznaczenie: świeży rynek, przetwórstwo, przechowywanie

1. Pietruszka

• Długość okresu wegetacji: 110 – 200 dni, odm wczesna, średnio późna, późna

• Plenność

• Odporność na mróz

• Kształt korzenia: stożkowaty wydłużony, wydłużony zwężający się stopniowo, cylindryczny, wydłużony, lekko zbieżny, ostro zakończony

• Długość korzenia: krótki >15 cm, półdługi 16-25 cm, długi >25 cm

• Masa korzenia: 100 – 230 g

• Barwa miąższu: biała, kremowa

• Jędrność miąższu: mniej lub bardziej jędrny

• Barwa skórki: biała, kremowa

• Powierzchnia skórki: gładka, średnio gładka, lekko chropowata

• Skłonność do rozwidlania się korzeni i in. Zniekształceń

• Skłonność miąższu do ciemnienia

• Skłonność do tworzenia pośpiechów

• Przydatność od przechowywania

• Przeznaczenie: świeży rynek, przetwórstwo, przechowywanie

1. Seler

• Długość okresu wegetacji: 120 – 150 dni, odm wczesne, średnio wczesne, średnio późne, późne

• Plenność

• Odporność na choroby: alternarioza, septorioza

• Tolerancyjność na niskie temperatury

• Wielkość rozety liściowej

• Pokrój rozety liściowej

• Kształt korzenia: spłaszczony, kulisty, kulisto wydłużony, kopytkowato rozszerzony, owalny

• Wielkość korzenia: średni, duży

• Powierzchnia korzenia: gładka, chropowata, pośrednia

• Grubość korzeni bocznych (najlepsze niezbyt grube)

• Struktura miąższu: zwarty i jędrny lub luźny i gąbczasty

• Barwa miąższu: biała, kremowa

• Skłonność do tworzenia pośpiechów

• Skłonność do powstawania pustych przestrzeni w korzeniu (parcenie korzenia)

• Skłonność do powstawania przebarwień wewnątrz korzenia

• Przydatność do sprzedaży pęczkowej

• Przeznaczenie: świeży rynek, przetwórstwo, przechowywanie

1. Burak

• Długość okresu wegetacji: 60 – 128 dni

• Plenność

• Odporność na choroby: mączniak rzekomy

• Długość liści: krótkie, średnio długie, długie

• Kształt korzenia: kulisty, kulisto spłaszczony, walcowaty, stożkowaty, cylindryczny, wydłużony

• Barwa skórki: od krwistoczerwonej do fioletowoczerwonej

• Powierzchnia korzenia: gładka, lekko chropowata

• Barwa miąższu: czerwona, w odcieniach, buraczkowa, wiśniowa, fioletowa, żółta

• Występowanie pierścieni: widoczne lub nie

• Liczba pierścieni

• Występowanie pierścieni w korzeniu

• Wielkość korzeni

• Smak i delikatność korzeni (zaw. odpowiednio cukrów/kwasów oraz tkanki mechanicznej)

• Zawartość betaniny

• Skłonność do przerastania korzeni

• Skłonność do powstawania zniekształceń korzeni

• Skłonność do powstawania przebarwień na korzeniach

• Skłonność do wybijania w pędy kwiatostanowe

• Trwałość przechowalnicza

• Przeznaczenie: świeży rynek, przetwórstwo, przechowywanie, na botwinę

Choroby i ich zwalczanie:

1. Bakteryjne: mokra zgnilizna, parch zwykły

2. Grzybowe: czarna zgnilizna korzeni, chwościk buraka/marchwi, septorioza selera, alternarioza naci, rizoktonioza marchwi, mączniak prawdziwy i rzekomy, zgnilizna twardzikowa, brunatna plamistość liści, zgorzel siewek

Zwalczanie (preparaty): Dithane Neo Tec, Penncozeb, Bravo, Amistar, Switch

Szkodniki i ich zwalczanie:

• Nicienie, połyśnica marchwianka, golanica zielonka, mszyce, płozak kminiaczek, liściolubka selerowa, śmietki, omarlica czarna, tarczyk mgławy, drobnica burakowa, rolnice, drutowce, płaszczyniec burakowy

Zwalczanie (preparaty): Fyfanon, Pirimor, Bulldock, Diazol

Herbicydy:

• Fusilade Forte