Korzyści z wprowadzenia jednolitego rynku nie wynikają bezpośrednio z niego. Podzielono je na 4 główne grupy:

- zniesienie barier w przepływie towarów

- zniesienie barier produkcyjnych

- obniżka kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw- umożliwia to wykorzystywanie korzyści skali i rozłożenie kosztów stałych na większą serię produkcji

- zwiększenie wydajności miało wpłynąć na wzrost konkurencyjności i obniżkę kosztów przedsiębiorstw.

Ogólne korzyści oceniano na 200 mld ecu, co stanowiło od 4,3 do 6,4% PKB dwunastu ówczesnych krajów.

Jednolity rynek miał oddziaływać na gospodarki krajów członkowskich przede wszystkim przez: zniesienie barier taryfowych, otwarcie rynków zakupów publicznych, liberalizację zasad świadczenia usług finansowych, efekt podażowy.

Zniesienie kontroli granicznej miało doprowadzić do zmiany relacji cen w wymianie handlowej przez ich obniżkę w imporcie. Duże nadzieje wiązano z liberalizacją zasad dokonywania zakupów publicznych- redukcja kosztów zakupów i inwestycji, oszczędności budżetowe oraz większe podatki.

Większy wpływ miała mieć eliminacja ograniczeń w przepływie usług finansowych- pobudzenie innych dziedzin gospodarki, lepsza alokacja zasobów finansowych miała wpłynąć na niższe stopy procentowe.

Najsilniejsze oddziaływanie- reakcja biznesu na nowe warunki konkurencji- obniżki cen zmuszały do redukcji kosztów, restrukturyzacji i zwiększenia skali produkcji.

Przewidywania te były zbyt optymistyczne, jednakże po wejściu w życie jednolitego aktu europejskiego nastąpiło przyspieszenie wzrostu gospodarczego państw oraz dostosowywania. Na przełomie lat 80 i 90 nastąpiło zwolnienie tempa rozwoju gospodarczego. W 1996 w komunikacie KE i Rady UE podkreślono, że minęło zbyt mało czasu, aby środki jednolitego rynku wywarły pełny wpływ na gospodarki partnerów. Do 1996 pojawiły się:

- wzrost konkurencji między przedsiębiorstwami przemysłowymi i usługowymi

- przyspieszenie tempa restrukturyzacji przemysłu8

- poszerzenie zakresu podaży oraz niższe ceny produktów i usług

- szybsze i tańsze dostawy transgraniczne

- większa mobilność pracowników i ludzi nieaktywnych zawodowo

Ocenia się, że program jednolitego rynku europejskiego przyniósł:

- wzrost zatrudnienia o 300-900 tys osób

- dodatkowy wzrost dochodu krajów UE w latach 1987-1993 w granicach 60-80 mld ecu

- obniżenie poziomu inflacji o 1-1,5%

- szacuje się, że owocowało 20-30% wzrostem obrotów wewnątrz UE

- dostawcy spoza UE skorzystali na ożywieniu popytu

Fritz Bolkenstein: program przyczynił się do wzrostu PKB o 1,8%, 2,5 mln nowych miejsc pracy.

Migracje

Wzrost migracji w ramach JRE jest bardzo powolny. Migracja z krajów trzecich do państw członkowskich UE jest dwukrotnie intensywniejsza niż na odwrót np. Niemcy, austria, francja. Występuje przy tym zjawisko koncentracji emigrujących obywateli tej samej narodowości np. kolonie. Najwięcej jest Turków, ludzi z republik byłej Jugosławii oraz Maroka. Nierównowaga w bilansie przepływu emigrantów wystepuje także pomiędzy krajami w UE np. jest więcej francuzów w Niemczech niż odwrotnie. Zwiększoną skłonność do migracji wykazują emeryci. „pogoń za słońcem”- migracje w północy na południe. bariera: kulturowa, językowa. Jest także migracja nieoficjalna- około 5 mln nielegalnych imigrantów. Bariera: rożne poziomy płac, różne poziomy płacy minimalnej. W roku 2000 liczba ludności UE powiększyła się o 1052 osoby, głównie do Włoch i Wielkiej Brytanii.

Kapitał

UE jest po USA największym inwestorem w gospodarce światowej. JRE stał się atrakcyjnym miejscem lokowania zagranicznych inwestycji bezpośrednich, na początku lat 90 przyjął 44% globalnego eksportu, udział krajów zwiększył się z 31 do 41%. Duża część była związana z fuzjami i zakupami przedsiębiorstw. W 1989 UE stała się inwestorem netto- wywozi więcej kapitału niż importuje z zewnątrz, a od tego czasu kraje członkowskie lokują ponad połowę swoich inwestycji w ramach JRE co wynika z przygotowywania się do utworzenia rynku wewnętrznego. Utworzenie JRE zintensyfikowało przepływ kapitału między Szwecją i Finalndią. Jednolity oddziaływał na przepływ inwestycji bezpośrednich w inny sposób niż liberalizacja we wspólnym rynku, gdyż:

- przedsiębiorstwa europejskie inwestowały znacznie więcej na rynku wewnętrznym niż w okresie wspólnego rynku

- aktywni byli również przedsiębiorcy japońscy

- większość importu inwestycji bezpośrednich była skierowana do sektora usług

W 1996 Francja, Niemcy i WB, Holandia były największymi eksporterami inwestycji bezpośrednich. Importerami byli zaś: Francja, WB, Belgia, Luksemburg. Największym odbiorcą inwestycji bezpośrednich krajów UE były po stronie aktywów Stany Zjednoczone, które dostarczyły na rynek europejski prawie połowę zewnętrznych inwestycji bezpośrednich krajów UE, na drugim miejscu była Szwajcaria. Trzecia jest Australia. W 1998 największymi inwestorami były WB, Niemcy. Ważnymi inwestorami pozostawały Holandia i Francja- prawie połowa inwestycji. Najwięksi importerzy kapitału w 1998 byli: WB, Holandia, Francja, Niemcy, Szwecja. Największymi inwestorami netto w UE pozostają WB, Niemcy, Holandia, zaskakująco także Finalndia. W roku 1999 zwiększył się udział krajów UE w przepływie inwestycji bezpośrednich- o 40% w eksporcie. Najwięksi eksportezry w tym roku to także WB, Francja, Niemcy. Udział inwestycji bezpośrednich na rynek UE w eksporcie ogółem był największy w krajach Beneluksu, Włoszech, Finlandii, najmniejszy zaś w Hiszpani, Austrii, Szwecji, WB. Prym wiodły Niemcy, Beneluks, WB, holandia. Przepływ inwestycji bezpośrednich miał różne znaczenie ekonomiczne dla poszczególnych krajów członkowskich, rok 2000 był kolejnym okresem dynamicznej wymiany inwestycji bezpośrednich. Eksport inwestycji bezpośrednich z krajów trzecich zwięszył się o 27%, to wartość rocznych inwestycji podjętych między krajami członkowskimi wzrosła o 50%. W ustanawianiu JRE towarzyszyła najbardziej intensywan migracja między państwami partnerskimi w UE. Widoczny wzrost dynamiki przepływu inwestycji między krajami UE nastąpił po 1996.

Skutki:

- zwiększenie zakupow zagranicznych papierów wartościowych

- uzyskanie dostępu do giełd

Zgodnie z teorią ekonimki kapitał powinien przepływać z krajów o wyższym poziomie oszczędności do krajów o niedoborze oszczędności i wyższej rentowności. W rzeczywistości warunki te są odmienne dla poszczególnych krajów.

W latach 1995-1998 przeciętne dochody poszczególnych krajów z inwestycji bezpośrednich zmieniały się w następujących granicach: Niemcy od 4 do 5,6%, holandia od 4,7-5,6, austria -2,5-4,9%, portugalia -5,5-3,3%, finalandia 9,1-13,5%.

Jednolity rynek europejski pozostaje głównym obszarem lokowania kapitału w gospodarce światowej. Państwa członkowskie importują coraz więcej inwestycji bezpośrednich z innych krajów partnerskich. W przepływach kapitałowych maleje znaczenie dużych partnerów na rzecz małych krajów członkowskich. W latach 90 nastąpiła zmiana gałęziowego strumienia inwestycji lokowanych na JRE na korzyść sektora usług. Utrzymujące się duże różnice w dochodach z inwestycji bezpośrednich między poszczególnymi krajami pokazują, że ich rynki kapitałowe nie są w pełni zintegrowane.