Polityka oświatowa
Wychowanie patriotyczne w polskim systemie edukacyjnym
Dudzikowa – wychowanie tom 4
Eugenia Potulicka „Wychowanie obywatelskie –nowy przedmiot nauczania w Anglii”
*2004 r. Komisja Europejska- główny cel działań: Rozwijanie obywatelstwa europejskiego
*2005 r. – Europejskim Rokiem Promowania Obywatelstwa poprzez Edukację
*Edukacja obywatelska priorytetem polityki angielskiej i australijskiej
*Wyniki angielskiego przeglądu dot. stanu wychowania obywatelskiego wyk. przez David Kerra:
Istnieją duże różnice w podejściu do edukacji obywatelskiej w krajach o scentralizowanym rządzie oraz w krajach z rządem federalnym. Na zachodzie kładzie się nacisk na autonomię jednostki, stąd program edukacyjny jest elastyczny. W Singapurze, gdzie przyznaje się priorytet spójności społecznej, program jest specyficzny i centralnie przygotowany.
Australia – kraj federalny, w którym usiłuje się opracować narodowe wytyczne w zakresie wychowania obywatelskiego
1989 r. Australijska Rada ds. kształcenia ustaliła wspólne narodowe cele edukacji, w tym ukształtowanie umiejętności, wartości i postaw umożliwiających uczniom uczestniczenie jako świadomym obywatelom w aktywnym życiu politycznym oraz rozwijanie umiejętności formułowania sądów moralnych i etycznych.
*3 kategorie badanych krajów ze względu na to w jaki sposób wyrażają swoje wartości:
1) Państwa, które w minimalnym stopniu odnoszą się do wartości w legislacji dotyczącej edukacji.
Wartości są wyrażone w konstytucji lub w statutach szkolnych. ( Kanada, Holandia, USA)
2) Państwa, w których wartości są dookreślone przez władze edukacyjne. ( Australia, Hiszpania, Nowa Zelandia)
3) Państwa, w których wartości narodowe dot. edukacji i społeczeństwa wyrażone są szczegółowo (Japonia, Singapur, Korea, Szwecja).
*Kwestia sporna: Czy wychowanie obywatelskie powinno mieć jasno określone wartości i promować te z nich, które są częścią szerszego, uzgodnionego w państwie systemu norm i przekonań, czy też powinno być neutralne z punktu widzenia aksjologii, zajmować bezstronne stanowisko w kwestiach kontrowersyjnych, pozostawiając decyzje jednostką?
Państwa postrzegające obywatelstwo jako kwestię publiczną widzą dużą rolę edukacji w jego kształtowaniu
Państwa postrzegające obywatelstwo jako kwestię prywatną przywiązują większą rolę do rodziny i organizacji samorządowych, a nie nauczycieli (jeśli chodzi o wychowanie obywatelskie).
*Zmiany związane z globalizacją stawiają przed państwami wyzwania dla wychowania obywatelskiego:
1) szybkie przemieszczanie się ludzi,
2) uznanie dla państw mniejszości,
3) upadek struktur politycznych,
4) zmiana roli kobiety,
5) wpływ globalnej ekonomii
6) rewolucja informatyczna
7) wzrost liczebności populacji globalnej
8) tworzenie się nowych form wspólnotowych
*Na czym polega minimalna i maksymalna interpretacja wychowania obywatelskiego?
Minimalna interpretacja charakteryzuje się wąską interpretacją obywatelstwa. Promuje interesy elitarne. Jej głównym celem jest przekazanie informacji o społeczeństwie
Maksymalna interpretacja charakteryzuje się szeroką interpretacją obywatelstwa. Jej celem jest nie tylko przekazanie wiedzy o społeczeństwie, ale także nauka wykorzystania jej w praktyce (- wiem, rozumiem, umiem + wartości + postawy).
*Edukacja o obywatelstwie – dostarczenie wiedzy, rozwijanie rozumienia historii narodowej, znajomość struktur władzy, procesów rządzenia i życia politycznego.
*Edukacja poprzez obywatelstwo – uczenie się przez aktywne uczestnictwo w społeczności szkolnej i lokalnej.
*Edukacja dla obywatelstwa (preferowana w Anglii!)– wyposażenie uczniów w wiedzę, rozumienie, umiejętności, wartości, postawy, które umożliwiają właściwe i odpowiedzialne wypełnianie ról społecznych, w tym rozwijanie umiejętności dyskutowania i debatowania.
*W większości państw edukacja obywatelska obejmuje nie tylko program formalny, ale także ukryty.
*W Singapurze opracowany jest program aktywności w społeczeństwie. Polega m. in. Na odwiedzaniu kluczowych instytucji państwowych.
*W Stanach Zjednoczonych rozszerzają się projekty „uczenia się służby”- programy aktywnego partnerstwa między szkołami i społecznościami lokalnymi. Uczenie się służby zyskuje na wartości w oczach liderów społ. Lokalnej, nauczycieli i polityków.
*W Anglii coraz bardziej popularny jest wolontariat
* Ważnym elementem wychowania obywatelskiego jest wychowanie moralne. W Korei realizowany jest przedmiot w nauczaniu początkowym poświęcony wychowaniu moralnemu.
* Wg badań D. Kerra wychowanie obywatelskie jest włączone do obligatoryjnego programu w całej edukacji średniej we wszystkich badanych krajach.
* W wielu krajach młodzież wykazuje brak zainteresowania życiem politycznym. Mówi się o „deficycie obywatelskości”.
* W Anglii wprowadzono nowy, nieobowiązkowy przedmiot „wychowanie obywatelskie” w szkole początkowej. Celem polityki oświatowej w Anglii jest ukształtowanie aktywnych obywateli z dobrą wolą, przygotowanych do tego by mieć wpływ na życie publiczne, posiadających umiejętność krytycznego ważenia dowodów przed przemówieniami i działaniami, jak również rozszerzenie najlepszych praktyk wolontariatu w służbie publicznej.
* W raporcie komitetu doradczego powołanego przez ministra edukacji Davida Blunkett w rządzie Tony’ego Blaira położono nacisk na 3 elementy wychowania obywatelskiego:
1) Uczenie się społecznie odpowiedzialnych zachowań w klasie w stosunku do autorytetów i wszystkich ludzi. (”Odpowiedzialność to cnota polityczna oraz moralna. Implikuje troskę o konsekwentne działanie na rzecz innych”).
2) Uczenie się służby – o wolontariacie i praktyka wolontariatu
3) Rozwijanie świadomości politycznej – jak efektywnie uczestniczyć w życiu publicznym dzięki wiedzy, umiejętnością i specyficznym wartościom
Komitet zdefiniował obywatelstwo jako:
Odpowiedzialność społeczną i moralną
Zaangażowanie w działalność wspólnotową
Świadomość polityczną
Przewodniczący komitetu (powołanego przez Davida Blunkett) -Bernard Crick uważa, że:
Żadna idea obywatelstwa nie może być całkowicie zindywidualizowana
Zadaniem edukacji obywatelskiej jest kształtowanie bardziej uczestniczącego, demokratycznego społeczeństwa. Wychowanie takie powinno ograniczać wykluczenie społeczne, cynizm, apatię, wandalizm.
Wartości moralne muszą wypływać z konkretnych doświadczeń. Nie da się nauczyć na zajęciach teoretycznych.
*W raporcie komitetu zamieszczona przegląd istotnych osiągnięć dla uczniów kończących 16 lat:
kluczowe pojęcia takie jak demokracja, autokracja, bezstronność, równość, sprawiedliwość
wartości i dyspozycje: troska o wspólne dobro, wiara w godność człowieka, zdolność do pracy z innymi i na rzecz innych, skłonność do rozważania konsekwencji działań przed ich rozpoczęciem, odwaga do bronienia własnego punktu widzenia, troska o środowisko, indywidualna inicjatywa, determinacja w sprawiedliwym postępowaniu
umiejętności i postawy: zdolność do rozumnego argumentowania, zdolność do rozważania doświadczeń i perspektywy innych ludzi, krytyczne podejście do danych, umiejętność poszukiwania dowodów, umiejętność rozpoznawania form manipulacji, tworzenie własnej tożsamości
wiedza i rozumienie: charakterystyka wspólnot demokratycznych, współczesne kwestie oraz wydarzenia lokalne i globalne, charakterystyka politycznych i wolontariackich działań , prawa i obowiązki obywateli
* ”Charakteryzować się wiedzą polityczną, oznacza mieć wolę przedstawiania powodów, dla których utrzymuje się dany pogląd, oraz mieć nawyk uzasadniania swoich działań i wymagania tego od innych”.
*„Regeneracja kapitału społecznego jest kluczowym elementem politycznym w odradzaniu demokracji”. Program polityczny Trzeciej Drogi zakłada jako kluczową strategię zmianę kultury społecznej. New Labour stawia sobie za cel odbudowanie fragmentacji i wykluczenia społecznego wywołanego przez rządy konserwatystów. „ Podstawowa idea Trzeciej Drogi wiąże się z upełnomocnieniem jednostek, rodzin i społeczności lokalnych do podniesienia się z biedy, bezrobocia i wykluczenia społecznego przez kombinację indywidualnej odpowiedzialności, edukacji, wsparcia społecznego oraz działań państwa”.
* Polityka Trzeciej Drogi odsuwa problemy społeczne i edukacyjne od rządu i kieruje je w stronę aktywności obywatelskiej.
*W skrócie, rząd ma za zadanie dać obywatelom wędkę, a nie rybę. Wzmacnia społeczeństwo obywatelskie, pomaga rodzinom i społecznościom udoskonalić własną działalność w zakresie edukacji, służby zdrowia, pracy społecznej, przeciwdziałania przestępczości, opieki nad dzieckiem. Rząd dopuszcza większą demokratyczną partycypację samych obywateli. „ W budowaniu społeczności kładzie się nacisk na sieci wsparcia, samopomoc oraz rozwijanie kapitału społecznego jako środki prowadzące do ekonomicznego odrodzenia środowisk o niskich dochodach”.
*Kapitał społeczny zakłada współpracę ludzi w atmosferze zaufania dla wspólnego pożytku.
Podkreśla wartość więzi międzyludzkich, a wyklucza indywidualizm i rywalizację.
*Orientacja na zaangażowanie w społeczności lokalnej – nie „państwo opiekuńcze”,
ale „opiekuńcze społeczeństwo”.
*Polityce Trzeciej Drogi zarzuca się to, że lokuje odpowiedzialność za odrodzenie ekonomiczne państwa nie po stronie rządu, lecz po stronie społeczeństwa. Jednostki odpowiadają tu za swój sukces lub porażkę. „Raport Cricka przedstawia wizję wyedukowanego obywatela, który nie będzie kwestionował mechanizmów reprodukcji nierówności”. ( - E. Gamarnikov i A. Green)
*Wg Komisji Europejskiej edukacja obywatelska powinna obejmować:
Rozwój świadomości politycznej
Rozwijanie myślenia krytycznego oraz kształtowanie postaw i wartości
Promowanie aktywnej partycypacji uczniów.
K. Skarżyńska Rodzaje patriotyzmu. Czy i jak osobiste doświadczenia oraz wychowanie różnicują postawy narodowe.
Pojęcie patriotyzmu we współczesnych naukach społecznych nie jest jasno ustalone.
Różnie się go ujmuje. Jest wyjściem poza własną indywidualność, lokowaniem siebie w szerszej zbiorowości, dostrzeganiem związków między Ja i My. Jego kluczowym elementem jest przywiązanie do grupy z którą się identyfikujemy.
Obiektem patriotyzmu może być każda grupa z którą się identyfikujemy – można więc być patriotą rodziny, szkoły, miasta czy dzielnicy.
W sensie węższym patriotyzm oznacza kategorię postaw narodowych, których jądrem jest poczucie tożsamosci narodowej.
Tożsamość narodowa – podzielana jest przez wiele osób, których bezpośrednio nie znamy, ale którym przypisujemy pewne cechy wpólne. Jest podtrzymywana dzięki podkreślaniu wewnątrzgrupowego podobieństwa oraz dzięki kształtowaniu i utzrymywaniu zbiorowej pamięci pewnego systemu przekonań grupowych dotyczących spraw istotnych do trwania i spójności grupy.
Osoby, które wymieniają swoją idetyfikację z narodem
- wyżej ocenią wartości harmonii, rodziny, dobrych relacji z innymi ludźmi
- rzadziej czują się samotne, gdy mają problemy rozmawiają z rodziną, przyjaciółmi
- są bardziej zainteresowane polityką i mają silniejszą potrzebę wpływania na sprawy naszego kraju.
- mają bardziej pozytywny obraz polityki i są bardziej powściągliwe ostrożne w wyrażaniu ocen dotyczących aktualnej aktywności politycznej w Polsce.
Częściej młodzi mężczyźni niż kobiety.
Osoby lepiej sytuowane bardziej indentyfikują się z narodem niż te gorzej sytuowane.
Rodzaje tożsamości narodowej i ich konsekwencje
Historyczna identyfikacja narodowa - przez długie lata łączona z podobieństwem etnicznym, członkostwa w narodzie odmawiano osobom, które nie należały do dominującej grupy etnicznej. Realność państwa narodowego podtrzymywała ten rodzaj myślenia. Opiera się na zamknięciu do grupy , zamykania się w gronie swoich i wykluczania obcych – określany jako patriotyzm wykluczający, ekskluzywny,
Inna podstawą tożsamości narodowej jest więź konwencjonalna czyli przyjęcie takich kryteriów przynależności do wspólnoty, które może spełnić każdy, kto chce być ich członkiem. Może to być znajomość kultury, języka czy gotowośc do respektowania wspólnych norm, wartości. Tożsamość narodowa jest kwestią swobodnego wyboru, przynależności do wspólnoty terytorialnej. Pozwala na przyjęcie osób, które urodziły się poza terytorium kraju.
Wg badań w Polsce młodzież o tożsamosci narodowej myśli jako więzi konwencjonalnej.
Przywiązanie do narodu/kraju może mieć różne podstawy:
- może mieć charakter symboliczno – afektywny – wyrażajacy się w sentymentalnym przywiązaniu do symboli dominującej w danej wspólnoście kultury
- charakter instrumentalno – funkcjonalny – oparty na analizie kosztów i zysków związanych z prawami i obowiązkami wynikającymi z przynależności do danej wspólnoty
Upatrywanie granic przynależności narodowej w czynnikach etnicznych odnosi się do charakteru symboliczno – afektywnego
Tożsamosć narodowa określana poprzez uczestnictwo w praktykach, obowiązkach i prawach obywatelskich – związana jest z charakterem instrumentalno – funkcjonalnym.
Na zróżnicowane formy przynależności do własnej grupy można więc patrzeć jako na różne źródła czerpania zadowolenia z przynależności do niej. Źródła te wiążą się z określonymi dobrami materialnymi, symbolicnzymi lub wspólnymi. Narodowe dobro wspólne nie składa się tylko z zasobów materialnych i kapitału finansowego lecz także z norm, wartości, stylów życia. Dobra mogą być przedmiotem dumy.
Im silniejsza duma nacjonalistyczna tym wyższa dewaluacja cudzoziemców i większy antysemityzm. Podobnie na podstawie badań stwierdzono że w Polsce im wyższa ocena i faworyzacja nadzego dziedzictwa kulturowo – historycznego tym większe wywyższanie i idealizacja własnego narodu.
Na podstawie przywiązania do grupy wyróżnia się
- patriotyzm ślepy, bezkrytyczny
- patriotyzm krytyczny, konstruktywny
Te dwa rodzaje róznią się względem siebie znacznie, mają odmienne korelaty oraz różne konsekwencje dla traktowania członków grupy.
Wg badań
- patriotyzm bezkrytyczny koreluje z rasizmem, postawami faszystowskimi
- patriotyzm krytyczny nie wiaze się z żadna z powyzszych postaw
Jak kształtują się różne formy patriotyzmu Rola procesów rozwojowych i wychowania
Człowiek jako jednostka nie rodzi się ani jako patriota czy nacjonalista. To do jaka postawa będzie go charakteryzowała zależy od wielu czynników zwłaszcza od rodzajów jej doświadczeń społecznych, kształtujących indywidualną tożsamość w tym jego przekonania na temat świata i ludzi.
Istnieją jednak elementy postawy narodowej, które są nabywane w bardzo wczesnych okresch życia.:
- skłonność do kategoryzacji i wynikająca z niej skłonność do przecniania podobieństwa wewnątrzgrupowego a nie doceniania podobieństw pomiędzy kategoriami
- różnicowanie swoich i obcych u przedszkolaków.
- 12 – latki przejawiają skłonnośc do różnicowania ocen innych nacji na skali prestiżu narodów i faworyzują własny kraj.
Dzieci mogą identyfikowac się ze swoja grupa etniczna lub dominujaca. Silniejsza identyfikacja dzieci i nastolatków z własna etniczna grupa mniejszosciowa i duma z przynaleznosci do niej sprzyja wysokiej samoocenie oraz lepszemu poznawczemu i społecznemu funkcjonowaniu w szkole.
Inna konsekwencja silnej identyfikacji etnicznej młodych ludzi w srodowisku wielokulturowym jest separacja od grupy wiekszosciowej a tym samym czestsze konflikty i separacja.
Dzieciece rozumienie własnej etnicznosci i postawy wobec niej zaleza od tego co mysli na ten temat rodzina i srodowisko w którym dziecko się wychowuje.
Wazna własciwoscia poznawcza zwiazana z patriotyzmem jest zdolnosc do decentracji poznawczej – czyli ujmowania rzeczywistosci z róznych punktów widzenia i koordynowania rozmaitych perspektyw
Wyzszy poziom decentracji koreluje z patriotyzmem krytycznym, pozbawionym elementów agresji wobec obcych. Sprzyja to empatii wobec innych a zmniejsza egocentryzm. Pozwala wiec dostrzec ze to co w postępowaniu naszej grupy jest dobre może naruszać dobro innych.
Małe dziecko nie jest zdolne do decentracji i przymowania perspektywy innej niż własna – egocentryzm.
Skutecznym sposobem uczenia decentracji jest wskazywanie dziecku konsekwencji jego zachowania dla dobrostanu innych ludzi.
Decentracja wiąze się z patriotyzmem krytycznym przywiązanie do własnej grupy idzie w parze z poszanowaniem innych i praw człowieka
Również przydatnym podejsciem do zrozumienia psychologicnzych postaw patriotyzmu krytycznego i bezkrytycznego jest nawiązanie do sposobu budowania relacji z innymi. Patriotyzm to bowiem zawsze jakiś rodzaj budowania relacji z innymi.
- Cechą wyróżniająca ślepy patriotyzm jest dążenie do pokazania wartości i sily grupy własnej, bezkrytyczna akceptacja jej zachowań postaw, koncentracja wyłacznie na jej dobrym imieniu nawet gdy członkowie grupy naruszają niezależnośc innych. Bezkrytyczni patrioci podkreślają własną wysoką moralność a z drugiej wskazują na liczne zagrożenia i szczególne wystawienie na ataki z zewnątrz. Przejawiają oni syndrom osobowości narcystycznej – koncentracja na własnej wyjątkowości, domaganie się uznania i podziwuprzy jednoczesnym braku zainteresowania potrzebami innych.
- odzialywania wychowawcze, które ucza ludzi zyskiwania statusu poprzez współdzałanie sa skutecznym sposobem uczenia patriotyzmu krytycznego. Przynaleznosc do grupy i silne z nia wiezi wcale nie musza współwystepowac z niechecia do obcych. Podstawa patriotyzmu krytycznego jest : dostrzeganie i szacunek do człowieka, respektowanie jej podstawowych potrzeb, wizja jednostki zdolnej do samookontroli i współpracy
Wychowanie obywatelskie czy patriotyczne jest kształtowaniem humanizmu, poszanowania uniwersalnych wartosci.
Przynależność do każdej grupy a wiec także patriotyzm ma uwarunkowania sytuacyjne a wiec jest z wiązana z aktualnymi i przełymi emocjami jednostki.
Związek edukacji i polityki. Polityka oświatowa samorządów terytorialnych.
J. Delorosa „Edukacja jest w niej ukryty skarb”
„Edukacja przez całe życie”
Ewolucja świata stwarza potrzebę ciągłego uczenia się.
Edukacja przez całe życie= przenikanie się i wzajemne wzbogacanie różnych rodzajów wiedzy
Aby móc organizować edukację przez całe życie, trzeba zaniechać traktowania różnych form nauczania i uczenia się niezależnych i niejako nałożonych na siebie, lub nawet konkurencyjnych, a przeciwnie starać się zwaloryzować komplementarność miejsc i czasu współczesnej edukacji.
Edukacja przez całe życie staje się dla każdego środkiem na zapewnienie lepszej równowagi między pracą i nauką oraz odgrywanie roli aktywnego obywatela.
Edukacja przez całe życie jest szansą dla tych, którzy z różnych powodów nie ukończyli pełnego cyklu kształcenia.
W Szwecji 50% dorosłych rocznie uczestniczy w zorganizowanym kształceniu
Edukacja dorosłych przybiera różne formy: kształcenie podstawowe w ramach edukacji nieformalnej, studiowanie, kursy językowe, kształcenie i doskonalenie zawodowe, szkolenia
Edukacja przez całe życie jest o tyle ważna, że w dzisiejszym świecie jest bezrobocie i liczą się wykwalifikowani ludzie. Jest też tak, że nie mogąc uzyskać jakiejś pracy w pełnym wymiarze godzin, musimy wziąć np. pół etatu będąc np. w-fistą i pół etatu w innej szkole będąc np. pedagogiem.
Edukacja początkowo przebiega w rodzinie, gdy dziecko idzie do szkoły do przedszkola może się spotkać ze sprzecznymi informacjami ze strony rodziny i szkoly, szkoła może promować inne wartości niż rodzina ( w niektórych krajach)
Każda jednostka uczy się przez całe życie w obszarze społecznym, a tworzy go wspólnota do której przynależy. Przynależność wspólnotowa jest nośnikiem edukacji, dzięki uczeniu współpracy i solidarności, dzieki uczeniu się obywatelstwa.
Świat pracy jest obszarem edukacji- nabywanie umiejętności praktycznych.
W czasie wolnym również się uczymy- muzea i biblioteki wspierają edukacje. Powinna być współpraca z pracownikami kultury i nauczycielami
Ważne jest, aby szkoła i media współpracowały ze sobą, tj, ,żeby więcej było programów edukacyjnych a nie rozrywkowych. W Japonii 90% szkół korzysta z telewizji jako narzędzia kształcenia. Ważne jest też, aby nauczyciele przygotowywali dzieci do „krytycznej lektury”, tak by te mogły same wybierać wartościowe dla nich programy telewizyjne.
Trzeba poszukać strategii nauczania, które łączyłyby wiedzę teoretyczną z praktyczną, a także oferować różnorodność usług.
Idea edukacji przez całe Zycie jest kluczem do XXI wieku., wiąże się to z ideą społeczeństwa wychowującego, gdzie wszystko stwarza okazję do uczenia się i rozwijania swoich talentów.
Andrzej Szeniawski, Jacek Strzemieczny
Polityka Oświatowa Samorządu Terytorialnego – koncepcja programu
W obywatelskim społeczeństwie szkoły – ich organizacja, profile i jakość przestają być tylko sprawą państwa i jego urzędów. Stają się przedmiotem zainteresowania społeczności lokalnych, którym służą. Problem wyobcowania szkoły z lokalnego środowiska dotyka wiele współczesnych społeczeństw. W Polsce uległ on nasileniu wskutek wieloletniego centralnego zarządzania oświatą. Obecnie w wyniku tego procesu więzi szkoły z jej społecznym otoczeniem są słabe. Gotowość do wspólnego rozwiązywania problemów edukacyjnych jest niewielka zarówno ze strony nauczycieli, jak i rodziców oraz innych mieszkańców gmin.
Polityka oświatowa samorządu terytorialnego powinna dostarczyć odpowiedzi na wiele pytań np. powinna określić jak najlepiej zarządzać oświatą w konkretnym miejscu z uwzględnieniem sieci i stanu istniejących szkół i placówek.
Polityka oświatowa samorządu terytorialnego to określenie lokalnych priorytetów oświatowych i opracowanie zgodnego z nimi wieloletniego planu działań i decyzji finansowych.
Cele programu POST:
- stworzenie długofalowego planu działań w oświacie, dostosowanego do potrzeb konkretnej społeczności lokalnej
- poprawienie jakości pracy szkół przez włączenie w proces zastanawiania się nad oświatą oraz decydowania o niej bezpośrednich uczestników procesu edukacyjnego: dyrekcji szkół, nauczycieli, uczniów i rodziców, zainteresowanie mieszkańców gminy jakością oświaty oraz wprowadzenie definicji i kryteriów jakości pracy szkoły
- zbudowanie wokół problemów oświaty i szkół szerokiego wsparcia społecznego, przełamanie ogólnego pesymizmu i przekonania, żę w polskich szkołach „i tak się nic nie zmieni”
Czemu służy procedura POST?
Procedura POST zakłada realizację celów wiążących się bezpośrednio z oświatą w gminie oraz szeroko pojętą reformą edukacji.
Fazy procesu tworzenia lokalnej polityki oświatowej
Tworzenie lokalnej polityki oświatowej można przedstawić w postaci kolejnych etapów. Każdy z nich ma inne cele. Całość procedury POST powinny trwać 8-10 miesięcy.
Fazy projektu:
- faza przygotowawcza
- faza diagnozy
- faza krystalizacji opinii i interesów grupowych
- faza dyskusji społecznej, uzgodnień i decyzji o kierunkach rozwoju oświaty lokalnej
- faza przyjęcia uchwał i opracowania programów konkretnych działań
Przemiany w oświacie w Polsce i w Unii Europejskiej
Dziewulak Polityka oświatowa wspólnoty europejskiej
Polityka według Encyklopedii powszechnej to świadoma i celowa działalność związana z walką o zachowanie lub zdobycie władzy państwowej. Słownik języka polskiego: działalność władzy państwowej rządu w dziedzinie społecznej, gospodarczej, kulturalnej, wojskowej i innych. Dotyczy stosunków wewnętrznych i zewnętrznych państwa, wzajemnych stosunków klas i grup społecznych. W potocznym rozumieniu polityka oznacza zbiór zasad, określony sposób postępowania.
Polityka jest dziedziną stosunków pomiędzy klasami, narodami i państwami. Polega na umiejętności wyboru oraz podejmowania decyzji związanych z problemami społecznymi, gospodarczymi, kulturalnymi uwikłanymi w szerokie spektrum zdarzeń uwarunkowań, zjawisk i faktów.
Oświata to system instytucji, pewien rodzaj działalności a także stan świadomości społeczeństwa. Proces propagowania w społeczeństwie wykształcenia oraz kultury przez działalność szkolnictwa jak i wielu różnych instytucji pozaszkolnych. Według Okonia oświata to działalność polegająca na upowszechnieniu wykształcenia ogólnego i zawodowego oraz realizowaniu określonych celów wychowawczych dla zapewnienia jednostkom wszechstronnego rozwoju i pomyślnej egzystencji. Mieści się tu całość działalności realizowanej poprzez wychowanie domowe, system kształcenia równoległego i system kształcenia ustawicznego.
Oświata to proces upowszechniania wykształcenia oraz system instytucji szkolnych i pozaszkolnych.
Polityka oświatowa to program działalności państwa w dziedzinie oświaty i wychowania, formułuje zasady organizacji systemu nauczania i wychowania, podstawy materialno-ekonomiczne funkcjonowania systemu oświatowego oraz systemu zarządzania instytucjami oświatowymi. Wyznacza ona teoretyczne podstawy działalności w zakresie wychowania i nauczania. Podsumowując polityka oświatowa to dział polityki państwa dotyczący spraw wychowania i nauczania ale także dyscyplina naukowa, mówiąca o teorii działania wychowawczego i edukacyjnego.
Uwarunkowania polityki oświatowej.
Uwarunkowania ekonomiczne wyznaczają materialne możliwości budżetu państwa, które można przeznaczyć na szkolnictwo ale także określają jakościowe i ilościowe zapotrzebowanie na absolwentów. Środki materialne zależą od liczby sektorów oświaty (szkoły prywatne, publiczne, wolne) i w dużej mierze od liczby nauczycieli ich kształcenia czy doskonalenia. Środki te są uzależnione od stanu gospodarczego kraju. Zmniejszenie wydatków na oświatę przez państwo skutkuje zwiększonymi dysproporcjami między zapotrzebowaniem na lepiej wykształcone kadry a możliwościami słabo finansowanej oświaty.
Uwarunkowania historyczno-narodowe to w głównej mierze przyzwyczajenia społeczności do pewnego wzorca polityki oświatowej. Często nie udaje się przekonać obywateli do wprowadzenia koniecznych zmian w zakresie treści, organizacji lub metod kształcenia. Na przykład w Wielkiej Brytanii historycznie uwarunkowały się 3 odrębne systemy kształcenia: Anglii i Walii, Irlandii Północnej oraz Szkocji. We Francji spór toczy się o szkolnictwo religijne, laickie i neutralne.
Uwarunkowania demograficzne przewidywane okresy wyżu i niżu demograficznego oraz ich trwania pozwala na podjęcie optymalnych działań związanych z ulepszeniem szkolnictwa, podniesieniem poziomu pracy i kwalifikacji zawodowych nauczycieli, przygotowanie niezbędnych pomocy naukowych oraz ustalenie liczby oddziałów i klas szkolnych. Można przewidzieć także zapotrzebowanie gospodarki na wykwalifikowanych zawodników. Ponadto, kiedy roczniki są mniej liczne jest to świetna szansa na przeprowadzenie reform.
Uwarunkowania ustrojowo polityczne układ sił politycznych warunkuje funkcjonowanie systemu oświatowego oraz wpływają na ich ewentualne zmiany. Atmosfera polityczna i ideologiczna w systemie szkolnym jest podstawowym czynnikiem wyznaczającym efektywność merytoryczną nauczania i efektywność wychowania. Oświata jest silnie związana z grami politycznymi i oddziaływaniem na opinię społeczną. Przykładem jest Francja, gdzie w latach 70 lewica chciała wprowadzić neutralny, świecki system oświaty a patie rządzące promowały szkolnictwo wyznaniowe, prywatne. W wyniku tych różnic we Francji doszło do zamieszek ulicznych z policją i starć ze zwolennikami reformy zaproponowanej przez lewicę.
Uwarunkowania społeczne to głównie społeczeństwo (grupy społeczne, organizacje i instytucje) stawia cele i zadania przed systemem oświaty. Jednym z jej zadań jest zachować określoną strukturę społeczną poprzez zabiegi związane z wychowaniem (przygotowanie członków do poprawnego działania w strukturach społecznych). Szkoła jest zależna od polityki państwa ale jednocześnie stymuluje i buduje życie społeczno-polityczne kraju. Wraz z rozwoje cywilizacji nastąpiły zmiany w strukturze kwalifikacji i mobilności zawodowej- rozwój środków masowego przekazu i związana z nim eksplozja informacyjna. Dotychczasowe sposoby kształcenia zupełnie nie przygotowywały do zderzenia z tymi zmianami, co wywołało konieczność zmian w rozwiązaniach dydaktycznych i wychowawczych.
Koncepcja jednolitej szkoły europejskiej jest trudna lub wręcz niemożliwa do zrealizowania ze względu na ogromne zróżnicowanie poszczególnych państw w ramach wyżej wymienionych uwarunkowań.
Problemy współczesnej edukacji . Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP. –Bogusław Śliwerski
Podstawowe zadanie edukacji – przygotowywanie młodego człowieka do życia i pokonywania trudów własnej egzystencji.
Fragment napisany jest ,gdy na Śląsku i Wybrzeżu trwają obchody sierpnia ’80 i sierpnia ’88 .
Zbigniew Kwieciński uważa, że okres przejścia polskiej oświaty od1981 – 2008 się rozsypał.
14,06,1980 r. wystosowano List Otwarty Towarzystwa Kursów Naukowych i Wychowawców (podpisały się znakomitości takie jak Bartoszewski, Bieńkowski, Brandys itp) i oni apelowali tam o to ,by środowiska pedagogów dostrzegły fakt ,iż pierwszym obiektem manipulacji centralnych władz oświaty jest nauczyciel.
Generalnie ten tekst jest bełkotem. W skrócie :
-władza się zmienia, zmieniają się ich pomysły na edukacje, każdy z polityków, każda partia wie jaką siłą jest oświata
- projekty reform lub zmian natrafiały nie tylko na sprzeciw przeciwstawnych sobie opcji politycznych ale ,także na opór ze strony nauczycieli , bo nauczyciele zaczynali się angażować w jakieś zmiany, które dany rząd wprowadzał, a za chwile pojawiał się nowy z nowymi pomysłami, dlatego nauczycielom brak motywacji
-Sergiusz Hessen (kimkolwiek on jest;p) mówił, że trzeba oddzielić od siebie politykę i oświatę, bo w każdej swej sferze sa od siebie różne i albo polityka traci przec edukacje, albo odwrotnie
-partie polityczne najczęściej zajmują odmienne stanowisko w kwestiach : szkolnictwa niepublicznego, zarzadzanie systemem oświaty, zakres reform i innowacje edukacyjne, finansowe zabezpieczenie kosztów kształcenia i wychowania, płaca dla nauczycieli i ich autonomia itd.
Przecinają się dwa nurty zmian edukacyjnych :
Decentralizacja i autonomia oświaty (uspołecznienie ,demokracja)
Dążenie do centralizacji ,etatyzmu czy autorytaryzmu
W ciągu niespełna 20 lat mieliśmy 15ministrów edukacji ( jeśli ktoś bardzo chce mogę wypisać tych ministrów, ale to chyba zbędne )
Krystian Kunert 1995 r. w debacie na temat reformowania oświaty, podał 5 strategii reformowania szkolnictwa ze względu na inicjatora zmian:
Strategia „top-down” (odgórna, z góry na dół)
Zmiany wprowadzają władze resortowe. Zbigniew Kwieciński określa to jako „strategię epidemii sterowanej” , w wyniku ,której wszyscy mający coś do czynienia z oświata musza dać się „zainfekować” tym co władza chce zmienić
Strategia „basis-upward” (oddolnie) i powszechnie generowana przez nauczycieli, rodziców czy ruchy społeczne zmiana w szkolnictwie. Które przenikają od „dołu do góry ” obejmują wszystkie zmiany ilościowe czyli jakościowe, także zmiany władz zwierzchnich. W Polsce zaistniało to pod koniec lat 90 w skali instytucjonalnej , kiedy wdrażany był oddolnie proces wewnątrzszkolnego doszkalania nauczycieli
Strategia „Bi-polarna ” (sandwicza) polega na wdrażaniu tej samej zmiany oddolnie i odgórnie. Polska lata 80 i 90, kiedy MEN zezwoliło na wdrażanie programów i klas autorskich do systemu publicznej edukacji .
Strategia „keil ” sprowadza się do animowania reform oświatowych przez środowiska pedagogiczne na szczeblu regionalnym np., przez metodyków , doradców lub doświadczonych nauczycieli skupionych w instytucjach dworactwa czy doszkalania pedagogicznego
Strategia „multiple –nucleus ” (strategia zdecentralizowanych innowacji, rozproszonych wysepek) dotyczy zmian płynących od pojedynczych, rozproszonych często osamotnionych nowatorów szkół czy klas innowacyjnych, którzy tworzą swoiste wyspy oporu edukacyjnego. Ten typ reform wpisuje się najlepiej w ruch szkół pedagogiki reform czy nowego wychowania, jak szkoły Montesorii, Steinera , Petersona czy Freineta itp.
W naszym kraju w przeciągu 20lat, 2strategie.”top-down” i „muli ple-nucleus”
Zmiany w edukacji mogą być rewolucyjne lub ewolucyjne. (wolne ,szybkie) ze względu na zakres zmian: naprawcze,modernizujące, strukturalne (wiążą się z finansami, ze zmianą statusu nauczyciela. Z mechanizmami sprawowania władzy, ze zmianą dotyczaca czasu trwania nauki i jej rozpoczęcia, ze zmiana typów szkół)i systemowe .
+skan trójkątów.
Kazimierz Denek – Edukacja cywilizacji informacyjnej
Edukacja nie stanowi tutaj majątku. Jej model cele treści i metody kształcenia zależą od takich czynników jak epoka historyczna, aprobowane poglądy w filozofii psychologii, ekonomi, socjologii. Dowodzi temu nauczanie w tradycji idealizmu, realizmu, behawioryzmu czy kognitywizmu. Uczeń w ostatniej z nich staje się poszukiwaczem wiedzy. Stawia sam cele, uzyskuje dane, tworzy inf, rozwija struktury poznawcze. Uzyskuje wiedzę zdobywa mądrość.
Znajomość tendencji i trendów należy do podstawowych warunków osiągnięcia sukcesów w kształceniu i wychowaniu. Tendencji i trendów nie należy utożsamiać z modą. Tendencja jest ewolucją procesem społecznym, którego przebieg jest znany. O trendzie mówimy wtedy, gdy jego oznaki o takim samym lub zwiększającym się tempie występują przez dłuższy czas.
Od społeczeństwa przemysłowego do cywilizacjii informacjii
Społeczeństwo informacyjne – nazwę wprowadził John Naisbitt
Poprzednio mówiło się o społeczeństwie poindustrialnym wolnego czasu lub usług.
Cywilizację informacji określa się mianem społeczeństwa sieciowego. Określa się ją również mianem społeczeństwa planetarnego lub wiedzy.
Cywilizację informacji charakteryzują megatrendy. John Naisbitt wyodrębnił 10 megatrędów.
Megatrendy :
Tendencje od – do
Społeczeństwa przemysłowego – społeczeństwa informacyjne go
Technologi siłowej – ultratechnologi
Gospodarki narodowej – gospodarki globalnej
Myślenia krótkofalowego – myślenia długofalowego
Centralizacji – decentralizacji
Pomocy zinstytucjonalizowanej – samopomocy
Demokracji przedstawicielskiej – demokracji uczestniczącej
Hierarchii – sieci
Północy – południa
Schematu albo – albo – wielokrotnego wyboru
Z tych megatrędów wynika :
- zapewnienie uczniom integralnego rozwoju wszytskich sfer ich osobowości
- piorytet wychowania nad kształceniem młodego pokolenia – wychowanie należy do rodziny współpracującej ze szkoła. Uczniowie traktowani podmiotowo po patrnersku
- Intensyfikacja oddziaływań wychowawczych na takich zaniedbanych odcinkach jak: pomoc w odzyskaniu orientacji etycznej i hierarchizacja wartości, personalizacja życia w rodzinie, grupie rówieśniczej i społeczeństwie, wychowanie w duchu miłości Ojczyzny.
- wzrost autonomi szkół podstawowych, gimnazjów, szkół zawodowych i liceów
- uzmysłowienie uczestnikom kształcenia, że edukacja to przede wszytskim relacje między pokoleniami. Dialog pomiędzy nimi jest coraz trudniejszy ze względu na rozwarstwienie i przepaść. Edukacja ma dać możliwości rozwiązania tego
- wprowadzenie do programu kształcenia i doskonalenia nauczycieli problematyki promocji zdrowia.
Warto zauważyć że wymienione tendencje w edukacji wynikają z nieprzewidywalności, zmienności, nieodwracalności procesów zachodzących we współczesnym świecie.
Co nastąpi po wigilii stuleci i mileniów?
Marszowi ku cywilizacji informacji i jej rozwojowi towarzyszą zagrożenia w postaci manipulacji informacyjnej mas- mediów, internetu, inżynierii genetycznej, grożby wojny nuklearnej, ataku na demokracje i dobrobyt. Ostrzeżenia o końcu świata przeplatają się z realnymi obawami globalizmu.
Kraje o dojrzałej gospodarce rykowej stoja przed wyzwaniami jak: dewaluacja i relatywizacja wartości ogólnoludzkich, absolutowania wartosci, negacji ideałów na rzecz interesów niedorozwoju techniczno – ekonomicznego wielu krajów, masowego bezrobocia, kryzysów ekonomicznych i demograficznych, przerostu urynkowienia.
Obserwuje się z jednej strony Mac świat – rządz i w nim pieniądz, konsumpcja. Uzupełniają go nacjonalistyczne getta proponujące postawy zamknięte. Poszerza się krąg ludzi z marginesu
Optymiści uważają, że problemy współczesnego świata rozwiąze technika. Tworzy ona bowiem cywilizację i kulturę. Natomiast pesymisci prezentują orientacje katastrofizmu. Wysiłek ludzki nie zapobiegnie zagładzie. Moraliści dowodzą, że bez rewolucji serc i umysłów społ nie zmieni się nie znadjdzie optymalnej drogi rozwoju.
Prognozowanie edukacji.
Zdaniem Gribbina J. ludzkość jest bliska odkrycia teorii uniwersalnej wiedzy, która wyjaśni wszystkie zjawiska we wszechświecie.
Uważa się że trudno przewidzieć przyszłość ale można się do niej przygotować. U progu nowego stulecia stoi się przed wyzwaniami jak pokój, walka z ubóstwem, zapewnienie możliwości rozwoju. Rozwiązać je można na podstawie umów o etyce., usunięciu ubustwa, środowisku naturalnym, kulturze.
Podstawą prognozowania edukacji jest poprawna diagnoza. Rozrónia się prognozowanie
- rozpoznawcze – koncentruje się na ekstrapolacji trendów i poszukiwania uzasadnionego logicznie rozwoju ze zbioru alternatywnych możliwości w skali od przesżłości po terażniejszość do przyszłości
- heurystyczne – bazuje na kombinacji intuicji, ekspertyz i uznanych powszechnie założeń Łączy wiedzę i doświadczenie ekspertów
- normatywne – jasne jednoznaczne przyjęcie wartości i norm, które mają obowiązywać w przyszłości
- zintegrowane – opiera się na porównaniu charakterystycznych cech otrzymanych w trzech poprzednio przedstawionych wizjach przyszłosci w celu ich zweryfikowania i uwiarygodnienia.
Podstawową rolę przy doborze technik prognozowania odgrywa cel, horyzont czasowy, prognozy oraz ilosć rozpatrywanych w niej czynników.
Prognozowanie edukacji jest zaniedbane.
Edukacja w społeczeństwie wiedzy
Edukacja nie jest przygotowana do współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Powoli dostosowuje się do zmian. Nie potrafi ich wyprzedzać. Koncentruje się wciąż na przekazywaniu wiedzy encyklopedycznej i podstawowych umiejętności poznawczych co mija się z oczekiwaniami rynku pracy. Oczekuje on bowiem umiejętności poznawczych wyższego rzędu, które są niezbędne w dostrzeganiu, określaniu i rozwiązywaniu problemówo oraz podejmowaniu trafnych decyzji.
Nowoczesnej edukacji upatruje się w teorii konstruktywizmu. Stąd większe zainteresowanie współpracą i współzależnością uczniów w procesie kształcenia. Szkoła która w szerokim zakresie będzie wykorzystywać technologię informatyczą zmieni organizację uczenia się. To uczeń będzie decycował o miescu, czasie i tempie nauki.
Reforma systemu edukacji
Nauczanie zintegrowane – zakłada pogłębione uczenie się, oparte na treściach dobranych i ułożonych zgodnie z wymaganiami teorii problemowo – kompleksowej i programowania dydaktycznego, naturalizmu i ideii przewodnich w przedmiotach szkolnych. Zostali nim objęci uczniowie klas I – III szkoły podstawowej.
Koncepcje nauczania zintegrowanego zawdzięczamy – B. Bernsteinowi
Rozróżnia on programy kształcenia, w któtcyh treści pozostają między sobą w relacjach zamkniętcyh bądź otwartych. Mówim y więc o programach zintegrowanych bądź kolekcji. W szkolnictwie Europy dominują programy kolekcji.
Nauczanie zintegrowane w naszym kraju wyszło już poza fazy eksperymentów. Sprzyja ono : ścisłej współpracy nauczyciela z uczniem, przełamaniu biernosci i niechęci, wyzwoleniu naturalnej aktywnosci poznawczej. Koncentruje treści dydaktyczne wokół wspólnych kół problemowych, ośrodków tematycznych i idei podrzędnych o charakterze przyrodniczo – geograficznym i społeczno – kulturowym, w których zacierają się granice równych dyscyplin. W ramach każdego ośrodka sformuowane są tematy dnia wokół których nauczyciel organizuje działania i czynności uczniów.
Program kolekcji – nauczyciel jest aktywny natomiast uczniowie odbierają kolekcjonują treści, nie uczestniczą w procesie ich tworzenia.
Nauczanie zintegrowane – tutaj aktywni są głównie uczniowie, Zadaniem nauczyciela jest stworzenie im ku temu niezbędnych warunków. Uczniowie są partnerami w procesie zdobywania wiedzy. Uczą się samodzielnego zdobywania wiadomości, umiejętności, spostrzegania, określania i rozwiązywania problemów.
Dokonując pomiaru kształcenia zawsze spotkamy się z błędem, którego wielkości nie sposób jest określić.
Źródła słabości pomiaru tkwią w tym że trudno jest oddzielić efekty oddziaływania szkoły od innych wpływów, nie potrafimy opisać wielu celów edukacji szkolnej w jednoznacznych kategoriach czynności uczniów, pomiar z reguły skupia się na zewnętrznej aktywności intelektualnej pomijając stronę emocjonalną, motywacyjną
O reformie systemu edukacji zdecydują nauczyciele
Reforma edukacji aby była pomyślna musi być wynikiem współpracy społecznej. Zdecydują o niej głównie nauczyciele.
Przebudowa oświaty nie jest możliwa bez zmian w dotychczasowego sytemu kształcenia, dokształcania i doskonalenia nauczycieli.
Edukacja nauczycieli obejmuje
- kształcenie zawodowe – przygotowuje do efektywnego wykonywania funkcji czynności i zadań nauczycieli.
- kształcenie przedmiotowe – zapewnia kwalifikacje do nauczania określonych uzupełniających się przedmiotów szkolnych
W zreformowanej szkole zmianie ulegnie charakter pracy i zadania nauczycieli. Staną oni przed koniecznością poświcenie większej uwagi problematyce wychowania, uczenia się zintegrowanego podejścia do procesu dydaktycznego pracy w zespole współpracy ze środowiskiem lokalnym. Nowym wyzwaniem będzie też blokowe nauczanie przedmiotów i edukacja informacyjna.
Tekst 10 Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie.
Malewska, Sliwerski, pedagogika i edukacja wobec nowych wspolnot i roznic w jednoczacej sie Europie
Każdy ma prawo od dziecka po późną starość wybrać drogę kształcenia i realizować to bez ograniczeń ze strony państwa. Idea edukacji bez granic jest ważna, ponieważ przez stulecia maiła ona swoje granice i związana była np. z dostępem do wiedzy. Polska po okresie transformacji zmieniła nastawienie do edukacji, otwarła się na nią. Działania te zawdzięczamy paradoksalnie strategii edukacyjnej państwa i jego polityki w tym zakresie. Druga połowa XXw. to czas przyśpieszenia edukacyjnego – upowszechnienie wśród Polaków czytania i pisania było duzym osiągnięciem oraz dostęp do matury i start na studia rzeszy ludzi. Edukacja na samym początku miała formę cenzury, studenci po odbytych studiach przez 3 lata musieli odpracować koszty jakie państwo poniosło za ich edukacje, ograniczony był dostęp do książek i literatury, dlatego tak wazna jest teraz edukacja bez granic.
Nowe możliwości do wiedzy i edukacji stanowiło \zastosowanie telefonu, radia, telewizji i Internetu. Daje to większe możliwości i dostępność do wszelkiego rodzaju informacji bez żadnej cenzury.
Filozofia nowej edukacji bez granic:
- uczyć się żeby: wiedzieć, działać, wspólnie żyć i być.
Państwo nie jest w stanie skutecznie dbać o rozwój kapitału ludzkiego. W reformie edukacyjnej głównym celem powinno być podwyższenie kapitału ludzkiego.
Edukacja bez granic w UE:
- powszechna dążność do osiągnięcia dyplomu studiów wyższych,
- kształcenie ustawiczne- dostęp do studiów przez całe życie,
- studia i uczelnia jako miejsce drugiej szansy edukacyjnej,
- upowszechnienie kształcenia otwartego i na dystans,
Polska jako członek UE musi przystąpić do programu edukacji bez granic. Ważne jest nastawienie na wielokulturowość. Jest to sposób na ucieczkę od bezrobocia, marginalizacji, daje szanse na pozyskanie wyższego statusu materialnego. Sa to wszelkie działania na rzecz powszechnego dostępu do wiedzy, nie tylko potwierdzonego uniwersyteckim dyplomem. W Polsce powinno być prawo do równorzędnego kształcenia młodych i starszych, czyli na różnych etapach rozwoju ludzkiego. Brak wykształcenia jest nie tylko problemem ludzi starych, którzy nie potrafią czytać, ale także jest powszechnym problemem wyrównywania rodzinom niepełnym szans edukacyjnych i zawodowych w środowisku lokalnym.
Konteksty współczesnych przemian oświatowych:
Reformy możemy podzielić na :
- mikrotechniczne – dotyczące niewielkiej zmiany w strukturach szkolnictwa np. dodanie nowego przedmiotu do programu nauczania,
- makrotechniczne – zmiana funkcjonowania struktur i układów edukacyjnych jako całości,
- mikropolityczne – kontrola procesów oświatowych
- makropolityczne – zewnętrzne zarządzanie i kontrola nad systemem szkolnictwa
Agata Cudowska „Konteksty współczesnych przemian oświatowych”
-reformy edukacyjne nie mogą działać samoistnie, działalność edukacji wpisuje się w kontekst polityczny, gospodarczy i społeczno-kulturowy
-komparatysta, angielski pedagog M.E.Sandler twierdził, że to co się dzieje poza szkołą
-Pedro Rosello-inicjator i twórca współczesnej komparatystyki oświatowej: życie społeczne i szkoła nawzajem na siebie oddziałowują
-akceptacja reformy przez nauczycieli, poparcie społeczności lokalnej, rodziców i uczniów oraz władz samorządowych mają istotne znaczenie dla efektywności wprowadzonych zmian
-projektowanie i wdrażanie reform wymaga politycznej woli popartej odpowiednimi działaniami w sferze prawa, finansów i zarządzania
-reformy w edukacji mają charakter długotrwały, zbyt szybkie wprowadzanie zmian jest nie tylko nieskuteczne, ale także destabilizuje funkcjonowanie oświaty jako całości
- w ostatnich latach większość reform miała charakter technokratyczny i była „odgórnie” narzucana
ZAKRESY URZECZYWISTNIANIA REFORM OŚWIATOWYCH(J.W.Guthrie, J.E.Koppich):
1)zmiany upodmiotowienia w zakresie podejmowania decyzji:
Trzy konteksty:
a)binarny-decyzja należy lub nie należy do danego podmiotu, reforma może polegać na pozbawieniu osoby rządzącej w danym kraju prawa zatwierdzenia decyzji oświatowych podjętych przez parlament
b)transakcyjny-prawo do podejmowania decyzji oświatowych przeniesione jest z jednego podmiotu na inny np. poprzez stworzenie nowej instytucji lub delegowanie uprawnień do już istniejących szkól lub nauczycieli w określonej dziedzinie
c)”włączający”- przyznawanie praw edukacyjnych mniejszością narodowym
2)zmiany sposobu rozdziału środków materialnych- jednym z kierunków jest rezygnacja z równego rozdziału funduszy między szkoły czy okręgi szkolne na rzecz kryterium osiągnięć nauczycieli, uczniów i szkół
3)zmiany w zakresie obowiązujących przepisów- narzucają one podmiotom edukacji konieczność podejmowania określonych działań lub zaniechania już podjętych
4)przemiany w sferze aksjologicznej-dotyczy napięcia pomiędzy trzema podstawowymi dla tego zagadnienia wartościami: wolnością, równością i efektywnością, zależą one od dominującej opcji politycznej, która promuje swoiste dla siebie wartości,
-po wielkich przemianach politycznych dochodzi zwykle do reform oświatowych- Rosello (lata 30 XX wieku)
TYPY REFORM SZKOLNYCH(ze względu na zakres zmian- H.Lewin):
a)mikrotechniczne-dotyczą niewielkich zmian w istniejących strukturach szkolnictwa np. dodanie nowego przedmiotu do programu nauczania( edukacja seksualna, zdrowotna, regionalna) lub nowych technologii( multimedialnych technik nauczania)
b)makrotechniczne- zmiana funkcjonowania edukacyjnych układów i struktur jako całości, zmierzają one do wewnętrznej modyfikacji organizacji szkolnictwa, np. zmiany formalnych wymagań kwalifikacji nauczycieli i zasad pokonywania kolejnych szczebli kariery zawodowej
c)mikropolityczne- związane z wewnętrznym zarządzaniem instytucjami edukacyjnymi i kontrolą procesów oświatowych, dochodzi do przeniesienia punktu ciężkości w zakresie podejmowanych decyzji w obrębie trzech grup: administratorów, nauczycieli oraz rodziców i uczniów
d)makropolityczne- dotyczą zewnętrznego zarządzania i kontroli nad systemem szkolnictwa np. przekazanie społecznościom lokalnym uprawnień do kontrolowania szkolnictwa, na skutek decentralizacji
REFORMY EDUKACJI WOBEC NADZIEI NA ZMIANĘ SPOŁECZNĄ:
- w czasach dekolonizacji w Afryce i Azji uznawano edukację za czynnik, który umożliwi zlikwidowanie luki ekonomicznej między Zachodem i Trzecim Światem, edukacja miała przynieść zmianę społeczną na płaszczyźnie ekonomicznej, politycznej, socjologicznej(wzrost ruchliwości społecznej) oraz psychologicznej(rozwój orientacji na sukces)
- reformy zmierzające do segregacji rasowej w Ameryce mające zapewnić równy start edukacyjny dzieciom ze środowisk zmarginalizowanych przyniosły efekty tylko na etapie ekstensywnym czyli w przypadku walki z analfabetyzmem i nauczaniu „ podstaw”, za to nie sprawdziły się na etapie intensywnym kiedy próbowano zwiększyć udział młodzieży z tych środowisk wśród studiujących i przerwać zaklęty krąg reprodukcji społecznej
-edukacja nie tylko nie likwiduje rażących dysproporcji pomiędzy bogatymi, a biednymi, ale jeszcze je pogłębia
- ( Cylkowska-Nowak) reformy edukacyjne są pochodne wobec zmian ekonomicznych i stanowią odpowiedź na potrzeby wyspecjalizowanych zawodów, przyjmuje się że system oświatowy pełni funkcję selekcyjną i alokacyjną tzn. kształci ludzi do zawodów, które mogą jak najefektywniej wykonywać
-technokratyczny punkt widzenia na reformy oświatowe rozpatruje je więc w kategoriach relacji między zmiana ekonomiczną, strukturą społeczną i edukacją, rynek pracy jest w tym przypadku istotnym determinantem wobec rynku edukacyjnego
-kiedyś „edukacja dla równości”, teraz „edukacja dla doskonałości” przyczyny-niepowodzenie wyrównywania poziomu życia różnych grup społecznych przy pomocy edukacji oraz tzw. bezrobocie strukturalne
-globalizacja, rywalizacja w zakresie ekonomii oraz rynku zbytu między państwami ->skutek warunkiem sukcesu staje się efektywność i wydajność
W KIERUNKU PRZEZWYCIĘŻANIA TECHNOKRATYCZNEJ WIZJI:
- przezwyciężenie technokratycznej optyki w reformowaniu szkoły wydaje się jednym z warunków budowania edukacji adekwatnej do przyszłości i jednocześnie takiej, która miałaby swój udział w kreowaniu przyszłości
- nie wystarczy już dziś, że nauczyciel jest „transformatywnym intelektualistą”, ale konieczne jest takie pedagogiczne przygotowanie, które umożliwi mu działanie w warunkach permanentnej i nieuleczalnej niepewności i takie kreowanie społecznego doświadczenia swojego i uczniów, że będą oni przygotowani do życia, w którym mamy do czynienia „ z nieograniczoną liczbą konkurujących ze sobą form życia, niebędących w stanie dowieść, że ich roszczenia do pierwszeństwa oparte są na czymś solidniejszym i bardziej wiążącym niż ich własne historyczne ukształtowane konwencje
- wprowadzenie nowych stopni kwalifikacji zawodowych nie może być jedynym środkiem lepszego przygotowania nauczycieli do pracy w szkole
Szkolnictwo niepubliczne w Polsce (M.S. Szymański)
1989 – zjazd założycielski Społecznego Towarzystwa Oświatowego
1992 – powstało Krajowe Forum Oświaty Niezależnej
Dwa ruchy oświatowe – ruch na rzecz zreformowania oświaty (uspołecznienia oświaty) i ruch na rzecz urynkowienia oświaty (kieruje się rachunkiem ekonomicznym)
Od 1990 powstają niepaństwowe szkoły wyższe
Prehistoria
Dynamika rozwoju tego szkolnictwa w okresie międzywojennym
Utrzymujący się do dziś ambiwalentny stosunek do tegoż szkolnictwa
Czasy zaborów (1795-1918) nie sprzyjały zbytnio powstawaniu szkół prywatnych (jednakowoż dużo zależało od polityki oświatowej państw zaborczych)
Wielokrotnie (w czasie zaborów) próbowano ustanowić warunki funkcjonowania i organizacji takich szkół (przywiązywano do nich dużą wagę)
Po odzyskaniu niepodległości: istny boom na takie szkoły! [w połowie lat 30’ blisko 30% uczniów uczęszczało do prywatnych szkół średnich]
Szkoły prywatne – lepsze warunki lokalowe i kadrowe!
1932 – parlament zatwierdza ustawę O prywatnych szkołach oraz zakładach naukowych i wychowawczych (osoby prywatne i stowarzyszenia mogą otwierać różnego typu szkoły; szkoły prywatne silnie podporządkowane państwu; szereg niebanalnych warunków do spełnienia by otworzyć szkołę)
Po II W.Ś. niepaństwowe szkoły wznowiły działalność , powstały też nowe
1947 – budowa nowego ustroju szkolnego – szkoły prywatne masowo znikają
1949 – wszystkie prywatne wyższe uczelnie upaństwowione, a na mocy dekretu z 1956 roku, pozostałe szkoły niepaństwowe zostały zlikwidowane
Do 1989 źle, wiosną 1989 (rząd T. Mazowieckiego) zaczęły powstawać pierwsze szkoły niepubliczne w Warszawie i Krakowie zakładane przez STO
Rok 1996/97 było już 102 niepaństwowych szkół wyższych!
Niepaństwowe szkolnictwo podstawowe i średnie
Istnienie niepublicznych szkół podstawowych i średnich usankcjonowane w ustawie O systemie oświaty z 1991r.
Dwie kategorie:
Szkoły społeczne – zakładane i prowadzone przez organizacje społeczne
Szkoły prywatne – zakładane i prowadzone przez organizacje konfesyjne i osoby prywatne
Lata 90’ rozwój szkół niepublicznych
Przy zakładaniu pierwszych szkół niepublicznych chodziło zwykle o: (1) zapewnienie większej kompetencji radom pedagogicznym, (2) ograniczenie władzy dyrektorom szkół pochodzących z nadania władzy, (3) zwiększenie wpływu społecznego na kierowanie szkołą, (4) przywrócenie dialogu szkoły ze środowiskiem lokalnym, dyrektora z nauczycielami i uczniami, nauczyciela z uczniami, nauczyciela z rodzicami, rodziców z całą społecznością szkolną, (5) wywołanie lawiny innych zmian w całej oświacie
Szkoły publiczne z założenia małe
Wyposażenie nie było z reguły najlepsze
Nauczyciele (najczęściej zaraz po studiach) nadrabiali brak doświadczenia m.in. zaangażowaniem i entuzjazmem
Postawy społeczne wobec tych szkół różne - w wielkich ośrodkach miejskich bardziej przychylne niż na prowincji, ale twierdzono zwykle że ich powstawanie bardziej przyczynia się do pogłębiania nierówności oświatowych niż ich niwelowania
Szkoły niepubliczne (średnie i podstawowe) teraz w Polsce:
Bardzo zróżnicowane
Placówki małe z relatywnie niską liczbą uczniów
Większa liczba komputerów i dostęp do Internetu
Częściej zatrudniają psychologa i pedagoga szkolnego
Szersza opieka medyczna dla uczniów
Zbadane szkoły niepubliczne okazały się być bardziej „uspołecznione” o czym świadczy tzw. indeks uspołecznienia szkoły; tworzy go 5 czynników: (1) liczba organów społecznych szkoły (samorząd uczniowski, rada szkoły, rada rodziców, rzecznik praw obywatelskich), (2) współpraca szkoły z rodzicami albo współpraca wszystkich organów społecznych szkoły jako cel programowy ujęty w misji, w programie wychowawczym lub programie rozwoju szkoły, (3) dostępność podstawowych dokumentów istotnych dla funkcjonowania szkoły (np. gabinet dyrektora, pokój nauczycielski, biblioteka, Internet, informator), (4) procedura tworzenia dokumentów szkolnych (np. tylko przez dyrektora, w toku konsultacji z różnymi organami społecznymi szkoły itd.), (5) celebrowanie uroczystości państwowych, religijnych i wewnątrzszkolnych.
Programy wychowawcze tych szkół są zazwyczaj bardziej rozbudowane oraz uwzględniają więcej różnorodnych celów wychowania
Obejmują większy katalog działań profilaktycznych, które traktuje się poważnie w codziennej pracy pedagogicznej
Uczniowie szkół niepublicznych mają z j. polskiego i matematyki statystycznie wyższe oceny od ocen szkół publicznych!
Stanowią jednak one dziś marginalne zjawisko na tle całej oświaty
Niepaństwowe szkolnictwo wyższe
Istnienie niepaństwowych szkół wyższych usankcjonowane w ustawie O szkolnictwie wyższym z 1990r.
Obecnie jest tych szkół 250 (na ogółem 377)
Większość z tych szkół kształci w zakresie: pedagogiki, politologii, administracji, bankowości, zarządzania, informatyki, ekologii
Dwa poziomy: licencjat i studia magisterskie
Zwykle są to szkoły niezbyt duże
Z problemami kadrowymi
Wiele funkcjonuje na prowincji, w niewielkich miastach gdzie koszty utrzymania są znacznie mniejsze niż w dużych ośrodkach miejskich
Są wśród nich elitarne (np. Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego w Warszawie)
W dyskusji nad tymi szkołami ciągle pobrzmiewa echo, że „szkoły państwowe są lepsze, szkoły niepaństwowe – gorsze!”
Ekspansja niepaństwowo szkodnictwa – problem wieloetatowości! (konflikt interesów i nieuczciwa konkurencja wobec macierzystej uczelni)
Wiele senatów wyższych szkół państwowych przyjęło uchwałę zakazującą swoim pracownikom zakładania niepublicznych szkół wyższych w tym samym mieście, regionie, pełnienia w nich jakiejkolwiek funkcji, a nawet podejmowania w nich pracy!
„+” dynamika rozwoju, autonomia, egzotyczne kierunki
„-” pogarszanie jakości kształcenia, brak własnych badań naukowych, słabo rozwinięta międzynarodowa współpraca naukowa, zaniedbania w zakresie kształcenia własnych kadr naukowych, ociężałość w reagowaniu na zapotrzebowanie rynku pracy.
Prognoza przemian
Witold Abramowicz „Edukacja”
Komputery w szkołach
Wyposażenie szkół w komputery się poprawia
Obywatel uczący się
Jest dla niego istotne znalezienie własnej drogi w życiu
Ciągle uaktualnia wiedzę -> ma lepszą pozycję na rynku pracy
Stosunek pracodawców do uczenia się
Uczenie się jest prywatną sprawą pracobiorcy
Uczenie się jako integralna część pracy- trening on the Job
Szeroki program kształcenia prowadzony w oderwaniu od pracy w wyspecjalizowanych ośrodkach
Zadanie państwa- umożliwienie kształcenia się pracobiorców
„Obywatele Tworzący” W. Cellary
Obywatele tworzący- artyści i naukowcy, konstruktorzy i przedsiębiorcy
Potrzeba ich kształcenia wynika z zapotrzebowania gospodarki elektronicznej
Jest zapotrzebowanie na usługi niematerialne- takie osoby muszą być kreatywne
Ogólnym celem kształcenia jest, jak używać wiedzy
W społeczeństwie informacyjnym powinno być też, jak tworzyć wiedzę
Warunkiem konkurencyjności na rynku jest wiedza niekonwencjonalna ( twórcza)
Należy premiować oryginalność w szkole
Oryginalność zapewniają studia doktoranckie
Potrzeba nowych metod kształcenia, które uczą pracy w grupie i współpracy
Kształcenie osób niepełnosprawnych K. Frankowski
Osoby niepełnosprawne mają zwykle tylko wykształcenie podstawowe
Przyczyny tego:
Bariery architektoniczne i finansowe
Utrudniony dostęp do materiałów i informacji
Bariery psychologiczne otoczenia
Zdalna edukacja przez Internet- szansa dla niepełnosprawnych ( przez strony http i płyty CD)
Zaliczenia na zjazdach lub przez wideokonferencję
Przygotowanie do Telepracy
Umożliwia osiągnięcie wykształcenia
„Narzędzia edukacyjne globalnego społeczeństwa informacyjnego”W.Abramowicz
Internet będzie kiedyś tanim i skutecznym medium edukacyjnym
Potrzebne będzie wypracowanie nowych metod edukacyjnych
Potrzeby obywateli uczących się wymagają objęcia edukacją nie tylko dzieci ale i dorosłych
Bez zmian w sferze edukacji nie jest możliwe wykorzystanie możliwości technologii cyfrowych
Dziś technologie cyfrowe wykorzystywane są starymi metodami <- nieefektywne to jest
Nie wykorzystuje się szansy samodzielnego uczenia się, rozwiązywania problemów, poszukiwania wiedzy, pracy zespołowej
Szkoła uczy postaw i umiejętności nieprzydatnych społeczeństwu informacyjnemu
Przeszkoda ograniczająca swobodę rozwoju- sztywność obowiązków programowych
Model uniwersytetu humboltowskiego ( nie w społ. Informacyjnym)- oznacza jedność miejsca badań, nauczania, wychowania
Student w społ. Informacyjnym przestaje być przywiązany do miejsca studiów, demokratyzacja wiedzy, większa dostępność
Student może sam wybierać przedmioty nie tylko oferowane na uczelni ale i przez przedsiębiorstwa
Outsourcing- konkurencyjność przedmiotów
W Polsce nie ma czegoś takiego, więc najlepsi studenci wyjeżdżają
Za granicą uczelnie prowadzą akcje marketingowe
Nowość- bogate uniwersytety korporacyjne- wysoko wyspecjalizowane- nasze uczelnie nie mają szans
Obywatel uczący się-> potrzeba rozwoju rynku edukacji dla nich-> praktycznych rzeczy nauka- Just-in-time – np. angielski fachowy
Spędzanie czasu wolnego- związane z uczeniem się-> produkty dydaktyczne- stają się dobrem na rynku gospodarczym
Najlepsza metoda nauki – działanie<- systemy informacyjne zwiększą efektywność nauki
Kształcenie teleinformatyczne
Ograniczenie kontaktów społecznych
Możliwość pracy
Możliwość ustalania godzin nauki
W Polsce jest tego mało
W globalnym społ. Informacyjnym nastąpi podział ról na:
Twórców treści inform.
Producentów materiałów dydaktycznych
Brokerów lub integratorów tworzących produkty dydaktyczne dla obywateli uczących się
Partnerów do dyskusji w czasie korzystania z tych produktów
Osób certyfikujących
Osób oceniających
Kwalifikacje Obywateli uczących się
Te role się ze sobą wiążą
Inny podział:
Inwenio- tworzenie treści
Dispositio- tworzenie indywidualnych produktów dydaktycznych
Elocutio- brokerzy
Partnerzy w rozmowach
Trzeba przebudować system edukacyjny żeby to wprowadzić, teraz jesteśmy do tyłu
Planowanie kształcenia Maciej M. Sysło
W edukacji każda działalność przebiega w trzech etapach: ( tu odnośnie technologii informacyjno- komunikacyjnych)
Planowanie i projektowanie wykorzystania tech. Inform.- kom. Do nauczania i pracy własnej uczniów
Organizowanie sposobu włączenia narzędzi programowych i sprzętu (komp) do procesu kształcenia
Ocenianie stopnia efektywności technologii
Te trzy etapy powinny się odnosić do nauczycieli, uczniów, instruktorów
Dla sukcesu nie można opuścić żadnego etapu
Bariery:
Nauczyciele uwzględniają tylko pierwszy etap
Brak sprzętu
Podręczniki nie odwołują się do tych technologii
Aspekty edukacji w społ. Informacyjnym :
Przygotowanie nauczycieli w uczelniach i na podyplomówkach do wykorzystania technologii
Nowa technologia wymaga zmiany w organizacji szkół i prowadzeniu zajęć
Wprowadzenie funkcji koordynatora technologii informacyjnych:
Opracowuje program
Szkoli nauczycieli
Pomaga w prowadzeniu zajęć z wykorzystaniem technologii
Opieka nad sprzętem i oprogramowaniem
Komputerowe środowiska uczenia się z oprogramowaniem odpowiednim
Internet w edukacji
Charles Handy Głód ducha poza kapitalizm
Odpowiednia edukacja
Autor zauważa, że człowiek sam musi się uczuć: w pracy o pracy, a w życiu o życiu. Poszukuje sposobu, aby także szkoła kształciła umiejętności potrzebne w życiu i pracy.
Amerykańskie Centrum Programów dla dzieci zestawiło cechy, które powinny mieć dzieci żeby dobrze pracować (Goleman nazywa te cechy inteligencją emocjonalną):
Ufność
Ciekawość
Pilność
Panowanie nad sobą
Poczucie łączności z innymi
Komunikatywność
Zdolność do współpracy
Szkoła życia i pracy powinna podpisać się pod następującymi stwierdzeniami, aby pomóc uczniowi w podejmowaniu odpowiedzialności za własne życie, za własne zdanie o świecie, za ludzi, z którymi będzie żył i pracował:
Odkrywanie siebie samego jest ważniejsze niż odkrywanie świata:
Przede wszystkim należy odkryć własne umiejętności i uwierzyć w nie, żeby sobie z nimi poradzić. W szkole uczeń powinien uczyć się wiary w siebie, poszukiwanych na rynku pracy umiejętności i kompetencji oraz dużej zdolności współżycia z ludźmi-kształtowanie poczucia własnej godności
Każdy ma jakiej zdolności:
Jest wiele różnych typów inteligencji i zdolności, które można rozwijać. Szkoła powinna pomóc młodej osobie w tworzeniu jej „profilu inteligencji”, a potem zachęcić ja do rozwijania wybranego zestawu typów i do wypracowania najlepszego sposobu ich użycia.
Rodzaje inteligencji
faktualna- encyklopedyczna zdolność poznawcza
Analityczna- zdolność rozumowania i tworzenia pojęć
Numeryczna- łatwość operowania liczbami
Przestrzenna- zdolność widzenia w zjawiskach ich wzoru
Sportowców- talent sportowy
Intuicyjna- zdolność wyczuwania i widzenia tego co nie jest bezpośrednio zauważalne
Emocjonalna- samoświadomość i samokontrola
Praktyczna- zdolność rozpoznawania co trzeba zrobić i co można zrobić
Interpersonalna- zdolność działania z innymi i przez innych
Muzyczna
Życie to maraton, a nie wyścigi konne:
W wyścigach konnych liczą się tylko trzy pierwsze miejsca, reszta odpada. W maratonie zwycięzcą jest każdy, kto ukończy bieg. Krytyka obowiązkowych testów w których chodzi tylko o wynik. Młody człowiek zawsze powinien mieć jakiś cel, ale cel osiągalny, który można próbować zdobyć więcej niż jeden raz, coś, co można potem zatrzymać jako dowód swoich osiągnięć, bez względu na wiek
Wiedzieć „gdzie”, „jak” i „dlaczego” to ważniejsze, niż wiedzieć „co”:
Nauczyciel nie powinien przekazywać gotowej wiedzy, lecz postawić problem, który zmusza do poszukiwania wiedzy, pomóc uczniowi, czy grupie w szukaniu informacji i pokazać jak można ich użyć.
W szkole powinno być jak w pracy i vice versa
Handy zauważył, że młodzież bardziej przykłada się do pracy niż do nauki. Jeśli umiejętności i postaw potrzebnych w pracy najlepiej uczyć się w pracy, to zakład musi brać udział w nauczaniu nie jako miejsce docelowe, lecz jako etap procesu kształcenia. Rozłożenie obowiązków kształcenia na miejsce pracy i szkołę pozwoliłoby szkołom skupić się na tym, co robią najlepiej.
Życie to podróż, która zaczyna się w domu:
Życie jest procesem odkrywania kim jesteśmy, na co nas stać, po co żyjemy i w co wierzymy. Pierwszymi nauczycielami muszą być rodzice
Nauka to spokojne przemyślenie doświadczeń:
Uczymy się rozważając to, co się stało. Należy w program szkół i uniwersytetów wbudować tyle doświadczeń rzeczywistych, ile tylko możliwe, ale trzeba także stworzyć więcej okazji do uczenia się przez refleksję i do uzupełniania nauki po skończeniu szkoły.
„Głód ducha” Charles Handy(to samo co wyżej tylko inaczej opracowane)
Teza: system edukacji powinien kształtować postawę odpowiedzialności za siebie i innych (sposób uczenia tak samo ważny jak treść nauki) i rozbudzać wyobraźnię.
Autor dochodzi do wniosku, że edukacja zrobiła z niego kalekę. Całym tekstem udowadnia dlaczego i co zrobić, żeby to zmienić (podaję propozycję naprawy systemu edukacji – „lepiej przystosować proces nauczania do obecnego procesu życia i pracy, aby szok zderzenia z rzeczywistością był mniej gwałtowny”).
Amerykańskie Centrum Programów dla dzieci wymienia 7 cech, które dzieci powinny mieć, żeby dobrze pracować w szkole/w życiu (cechy te nazywane są przez Golemana inteligencją emocjonalną):
Ufność
Ciekawość
Pilność
Panowanie nad sobą
Poczucie łączności z innymi
Komunikatywność
Zdolność do współpracy
Szkoła życia i pracy powinna spełniać następujące założenia:
Odkrywanie siebie samego jest ważniejsze niż odkrywanie świata
Jest tak dlatego, że świat będzie przecież trwał zawsze, a człowiek musi wierzyć we własne umiejętności, żeby sobie z nimi radzić; ponadto do pracy potrzebuje jeszcze: umiejętności i kompetencji poszukiwanych na rynku pracy, zdolności współżycia z ludźmi – to te 3 elementy (będące zadaniem szkoły) tworzą podstawę poczucia własnej godności i dają start na drodze do zdobycia pełni osobowości.
Każdy ma jakieś zdolności
Howard Gardner zestawił listę 7 różnych typów inteligencji, ale można do nich dodać o wiele więcej, są to:
Inteligencja faktualna
Analityczna
Numeryczna
Lingwistyczna
Przestrzenna
Sportowców
Intuicyjna
Emocjonalna
Praktyczna
Interpersonalna
Muzyczna
Obowiązkiem szkoły życia jest pomóc młodemu tworzyć tzw. „profil inteligencji”, a potem zachęcenie go do rozwijania wybranego zestawu typów i wypracowania lepszego sposobu ich użycia (jeśli każdy mógłby mieć inny zestaw, a nie tylko 3 pierwsze z listy, jak sugeruje panujący system edukacji, wtedy wzrosłaby wiara w siebie młodych ludzi, a to załatwiłoby szereg problemów, np. niepewność na rynku pracy).
Autor mówi o tym, żeby zainwestować w szkoły i zmieć proporcje nauczycieli do uczniów. Powinno być tak, że w podstawówce: jeden nauczyciel odpowiedzialny za mniejszą liczbę uczniów (żeby nauczyć ich samodzielności), na uniwersytecie: jeden wykładowca na rzeszę studentów (oni powinni już umieć radzić sobie sami). System: wiek uczniów mnożymy przez 2, tj. na grupę dziesięciu pięciolatków (5x2) przypada jeden nauczyciel, na grupę czterdziestu dwudziestolatków (20x2) przypada jeden wykładowca.
Życie to maraton, a nie wyścigi konne
W wyścigach konnych liczą się tylko trzy pierwsze miejsca, reszta odpada. W maratonie zwycięzcą jest każdy, kto ukończył bieg, większość biegnie dla siebie, stara się poprawić własny wynik. W tym miejscu autor zwraca uwagę na korzyści płynące z tzw. „egzaminów-w-samą-porę”, tzn. zdawanych przez uczniów wtedy, kiedy są na to gotowe (porównuje do egzaminów na prawo jazdy). Korzyści z nich płynące zasadzają się na idei, że młody człowiek powinien mieć wyznaczony cel, ale osiągalny, który może próbować zdobyć więcej niż raz.
Wiedzieć „gdzie”, „jak” i „dlaczego”, to ważniejsze, niż wiedzieć „co”
Celem aktualnego systemu edukacji jest zdobywanie jak największej ilości informacji, podczas gdy cenniejsze byłoby wiedzieć, gdzie się one znajdują (gdzie ich szukać, np. w Internecie) i jak wykorzystać zdobytą informację. Powinno się uczyć uczniów jak się mają karmić sami (w dobie zmieniającego się społeczeństwa, to zupełnie uzasadnione, bo uczeń trochę posurfuje w sieci i może być nawet lepszy od nauczyciela – zmiana roli nauczyciela, nie jako skarbnicy wiedzy, ale przewodnika w jej poszukiwaniu).
Autor mówi, że podstawowymi kompetencjami, jakie uczeń chcąc nie chcąc nabyć musi są: łatwość w operowaniu słowami, cyframi i emocjami. Z tym kapitałem będzie można kształtować:
Panowanie nad emocjami
Rozwijanie samoświadomości
Samokontrolę
Współodczuwanie
Sztukę słuchania
Rozwiązywanie konfliktów
Współpracę.
W szkole powinno być jak w pracy i vice versa
Najlepiej byłoby (wg autora), gdyby dzieci w szkole traktowane były „jak prawdziwi robotnicy w jakiejś oświeconej fabryce twórczości z nauczycielami w roli zarządców i doradców; pracę organizowano by wokół pewnych zadań”.
Uważa, że ważniejsze jest planowanie i kierowanie rozwojem młodzieży, a nie tylko nauczanie. Umiejętności praktycznych powinni uczyć wynajęci specjaliści, żeby nauczyciele mogli skupić się na kształceniu ogólnym i rozwoju dziecka (zgodnie z założeniem, że szkoła nie załatwi wszystkich problemów wychowawczych, jak się powszechnie ostatnio uważa).
„Jeśli umiejętności i postaw potrzebnych w pracy najlepiej uczyć się w pracy, to zakład musi brać udział w nauczaniu nie jako miejsce docelowe, ale jako etap procesu kształcenia” (tzn.: więcej praktyk).
Życie to podróż, która zaczyna się w domu
„W społeczeństwie są trzy ważne stanowiska, od których nie wymaga się wykształcenia: menedżerów, polityków, rodziców” ;p
Teoria Edwarda de Bono, który mówi o nauce się myślenia. Trzeba nauczyć się myśleć, żeby efektywniej działać w świecie. Mają tego uczyć szczególnie rodzice (znów: nie wszystko zwalać na szkołę).
Nauka to spokojne przemyślenie doświadczeń
Proces edukacji jest z natury rzeczy skrzywiony, bo większa jego część idzie przed, a nie za doświadczeniem (najpierw uczymy się – jako pedagodzy – jak prowadzić zajęcia, a dopiero potem je w przyszłej pracy przeprowadzamy). Oprócz tzw. „doświadczeń rzeczywistych” potrzebnych w systemie edukacji, trzeba stworzyć więcej okazji do uczenia się przez refleksję i do uzupełniania nauki po ukończeniu szkoły.
Autor sugeruje wprowadzenie opiekuna spoza systemu szkolnego („system opiekuńczy z udziałem 40 konsultantów i ich pomocników z dużej firmy konsultingowej”, ale opiekun musiałby być ochotnikiem), żeby stworzyć dla młodzieży wzorzec postępowania i roztoczyć opiekę nad ich rozwojem. „Często pierwszym krokiem do szanowania samego siebie jest zdobycie szacunku kogoś, kogo się poważa” – oto idea systemu opiekuńczego.
Jacek Kuroń – „Działanie”: Jeśli nie panujemy nad swoim życiem, ono panuje nad nami.
GLOBALNA REWOLUCJA EDUKACYJNA
26 krajów – analfabetyzm przekracza 60%
Im biedniejszy kraj, tym większy analfabetyzm, tym niższy procent PKB przeznaczany na oświatę.
Najniższy poziom alfabetyzacji i scholaryzacji istnieje w krajak, które:
- w ostatniej dekadzie zostały spustoszone przez wojny(Etiopia, Afganistan, Czad, Mozambik, Jemen)
-od wielu lat trwają konflikty (Liberia, Sierra Leone, Sudan)
-wojna zniszczyła infrastrukturę państwową, a życie społeczne koncentruje się we wspólnotach plemiennych (Somalia, Kongo).
Pomoc państw bogatych jest jedyną realną formą pomocy dla krajów ubogich.
Przymus obowiązku szkolnego musi być utrzymany, tam gdzie go nie ma – trzeba go wprowadzić. W zasadzie należy go ograniczyć tylko do rodziców. Szkoła, w której dzieci przyzwoicie się żywi, ubiera i zapewnia wygodne warunki do nauki, a jeśli trzeba to także do spania, winna angażować je na warunkach dobrowolności.
Jak myśleć systemowo
SENGEGO
„metanoia” – głębokie przeżycie prowadzące do zasadniczej przemiany wewnętrznej, Sengego ma na myśli zmianę sposobu myślenia w organizacjach uczących się
W jaki sposób organizacje uczące się dochodzą do przezwyciężania przeciwieństw i syntezy?
Podstawa ”Dyscyplina kreowania”:
Mistrzostwo osobiste- oznacza traktowanie życia jako działalności twórczej, przyjęcie twórczego, a nie reaktywnego sposobu widzenia świata”
Modele myślowe
Wspólna wizja– to inaczej synteza: przezwyciężanie przeciwieństw między indywidualnymi ideami a dążeniem do partnerskiego współdziałania
Zespołowe uczenie
„kamień węgielny organizacji uczących się” – myślenie systemowe
Sengego formułuje 11 praw myślenia systemowego, np. „dzisiejsze problemy wynikają z wczorajszych rozwiązań”, „sprawy idą lepiej, zanim zaczną iść gorzej”, „ Niewielkie zmiany mogą powodować znaczące rezultaty, ale sposoby uzyskania największego wzmocnienia są zwykle najmniej oczywiste”.
Jak stworzyć nową szkołę
Ruch – tworzą go ludzie, dla których sprawa oświaty jest najważniejsza
Podstawowe zadanie: sieć różnego rodzaju instytucji, od przedszkoli po uniwersytety, która powstaje równolegle do istniejącej sieci oświatowej
W programie każdej placówki - współdziałanie wychowawców z rodzicami środowiskiem lokalnym
Szkoła powinna być aktywna – techniki Freineta – polegają na tym, że dzieci – indywidualnie i zespołowo – wybierają dla siebie zadania ze specjalnie przygotowanych zborów, po czym rozwiązują je na podstawie własnych lektur i rozmów z fachowcami; dzięki temu młodzi ludzie nie tylko zdobywają wiedzę, lecz także uczą się metody jej zdobywania, co w dobie rewolucji technologicznej jest umiejętnością nie do przecenienia
Podstawowa grupa to 25 osób, różna płeć, różny wiek, różne wykształcenie i doświadczenie życiowe – taka liczba osób pozwala na działanie „twarzą w twarz”
Mistrzostwo osobiste powinno się kształtować w procesie naturalnej specjalizacji poszczególnych osób, grup, nurtów
Nauczanie musi być oparte na metodach zadaniowych i realizowane w swobodnie dobierających się zespołach – zasada: jak najwięcej szans dla najsłabszych
Najważniejsze zadanie ruchu rewolucji edukacyjnej: jak wspólnie z innymi tworzyć porozumienie ludzkości – świata miłości – zaczynając od własnej grupy?
Inicjatorzy i działacze ruchu muszą poświęcać swej pracy całą energię – trzeba im zapewnić przyzwoite warunki życia i nauki
Trzeba sporządzić bilans wydatków na globalna edukację powszechną, wskazać źródło finansowania(podatki) i reguły transfery środków do krajów ubogich (Wielu ludzi w końcu dostrzeże, że inwestycja w przyszłość ludzi po prostu się opłaca.)
Każdy ruch powinien ze soba współdziałać prze rok. Nie wolno narzuca swojej kultury, lecz powolutku wprowadzać jej niektóre elementy.
Jak zmienić świat
Koszta rewolucji edukacyjnej: rewolucja powinna objąć dzieci między 3 a 4 r. ż. na co najmniej 20 lat, ruch edukacyjny na początek obejmie 3-4 mld osób (z czasem się ta liczba zwiększy)
Działacze ruchu muszą wynegocjować z rządami kryteria finansowania ośrodków edukacji – szkół.
Każdy ośrodek edukacji wypracuje swój statut i program działania.
Utworzenie : Krajowej komisji programowej – wyposażonej w pewną władzę nad środkami edukacyjnymi. Należy powołać reprezentację pracowniczą, by zrównoważyć siły kapitalistów.
Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego
Tekst dotyczy tego, że polskie społeczeństwo coraz częściej korzysta z Internetu, a umiejętność posługiwania się komputerem jest obecnie niezbędna. „Każdy obywatel Polski powinien wypracować własny model korzystania z dóbr teleinformatycznych”
Obywatel Informujący się:
musi poznać narzędzia teleinformatyczne w sposób pozwalający nu uzyskiwać informacje: jakich potrzebuje w danym miejscu i czasie, aktualne, wiarygodne, przyswajalne
musi znać języki komunikacji z urządzeniami teleinformacyjnymi
uwaga złota myśl: „Głównym narzędziem komunikacji z komputerem jest klawiatura. Do rzadkości należą studenci potrafiący pisać ślepo dziesięcioma palcami”
umie formułować potrzeby informacyjne
Polska musi dać każdemu szansę stania się Obywatelem Informującym się, by łatwiej im się żyło. W Polsce są duże dysproporcje dawania takich szans
Obywatel Komunikujący się:
Obywatel Informujący się + umiejętność komunikowania się z innymi drogą elektroniczną
potrzebna znajomość j. angielskiego
umiejętność szukania i zapisywania informacji
znajomość
komun kiwanie będzie jedną z dominujących form pracy, dlatego system szkolnictwa powinien skupiać się na nauce pracy zespołowej
Obywatel Uczący się:
Obywatel Komunikujący się+ zdobywanie wiedzy dzięki narzędziom teleinformacyjnym, dzięki tym narzędziom potrafi zaspokoić swoje potrzeby
to wszystkie osoby z wyższym wykształceniem, gdyż muszą się one ciągle uczyć, gdyż za dużo zainwestowały w zdobywanie wiedzy
informacje szybko się dezaktualizują
uczący się potrafią oceniać konsekwencje działań
stosunek pracodawcy do uczenia się ustawicznego: prywatna sprawa pracownika, integralna część pracy, szeroki program kształcenia
model kształcenia musi być określony na kilkanaście lat
obywatele uczący się mają większe szanse na bardziej efektywne życie
Obywatel Tworzący:
kształcenie Obywateli Tworzących jest wyzwaniem dla systemu edukacji
artyści, naukowcy, konstruktorzy, przedsiębiorcy
potrzeba ich tworzenia wynika z zapotrzebowania gospodarki elektronicznej
w Polsce dokonał się przełom w edukacji nauczenie społeczeństwa jak używać wiedzy i jak tworzyć wiedzę
ważne jest kształtowanie oryginalności
Program interkl@sa:
powstał w 1998r.
działania zmierzające do: zwiększenia liczny komputerów w szkołach, poszerzenia kompetencji nauczycieli, otwarcie szkolnych pracowni dla społeczności lokalnych
Internet w szkołach- projekt prezydenta RP:
powszechna informatyzacja
inicjatywa Interen w szkołach
wyposażenie szkół w laboratoria komputerowe (do 2011 udał się utworzyć 118 laboratoriów)
Komputery w szkołach:
jest coraz więcej komputerów w szkołach
działania samorządów, by zwiększyć dostęp do komputerów, zaangażowanie nauczycieli, administracji szkolnej i rodziców
na statystyczną polską szkołę przypada 6 komputerów
jeden ze sponsorów TP S.A
Kształcenie osób niepełnosprawnych:
co 10 osoba niepełnosprawna ma niepełne podstawowe wykształcenie (3,7 %wyższe)
przeszkody na drodze do edukacji: bariery architektoniczne, finansowe i psychologiczne
Narzędzia edukacyjne globalnego społeczeństwa informacyjnego:
Internet- nowe, tanie i skuteczne medium edukacyjne
potrzeba zmian instytucjonalnych w sferze edukacji
na poziomie wyższym prawdopodobnie zrezygnuje się z modelu uniwersytetu humboldtowskiego (jedność miejsca, brak poczucia koherencji)
najlepsza formą nauki jest działanie
w globalnym społeczeństwie informacyjnym nastąpi podział ról na: twórców treści informacyjnych, producentów indywidualnych materiałów dydaktycznych, brokerów, partnerów do dyskusji, osób certyfikujących, osób oceniającyh
Planowanie kształcenia:
trzy etapy: 1.planowanie i projektowanie 2. Organizowanie środków 3. Ocenianie jak technologie informacyjne wpływają na efektywność szkoły
szkolny koordynator technologii informacyjnych
NIEZALEŻNE SAMORZĄDNE SZKOŁY PUBLICZNE
współpraca czy konkurencja?
Model oświaty funkcjonujący w naszym państwie nastawiony jest głównie na współpracę., dlatego niechętnie realizowana jest koncepcja urynkowienia oświaty (czyli przestawienie się na model rywalizacji i konkurenci) i operowanie np. pojęciami „klient szkoły”, stosowanie rankingów, a także pozostawanie przy zasadzie rejonizacji szkół( uczeń przypisany do danego obszaru ma ograniczoną możliwość uczęszczania do innych placówek)
- w Polsce przeważają szkoły słabe i przeciętne, zdecydowaną mniejszością są szkoły najlepsze. Prawo gwarantuje istnienie każdej placówki, chyba ze niż demograficzny rejonu jest tak duży że ze względu na nieopłacalność trzeba ją zamknąć.
Zasada współpracy wywodzi się głównie z tego, że żyjemy w kraju w którym istniał kiedyś komunizm, a niektóre poglądy dość trudno wykorzenić.
Rodzice- partnerzy czy konkurenci szkoły?
Wielu rodziców, którzy chcą aby ich dzieci odnosiły sukcesy w szkole, wspierają je, niezależnie od grupy społecznej. Niektórzy rodzice tworzą autorskie programy zrodzone z krytycznego stosunku wobec szkoły masowej. Zakładają one że rodzice nie są częścią szkolnego problemu, a jego rozwiązaniem. Przez te programy stają Się dla szkół konkurencją.
1grupa: traktująca rodziców jako nauczycieli: włączanie rodzićów w edukację ich dzieci na wielu poziomach nauczania. Rodzice nie są kompetentnymi pedagogami, ale mogą się nimi stać dzięki pomocy profesjonalistów.
2grupa: pozytywne zmiany w edukacji dostrzega w procesie jej „odszkolnienia”, czyli umożliwieniu rodzicom jako pedagogom podjęcia kształcenia w ramach nauczania w domu.
W Polsce rodzice niechętnie biorą udział w życiu szkoły, najczęściej odbywa się to przez uczestniczenie w radzie rodziców. Często także nauczyciele nie chą aby rodzice ingerowali w ich pracę.
1.3 Szkoły czarterowe-
Ich główną zaletą jest wysokie uspołecznienie i emancypacja szkoły poprzez poddanie jej mechanizmom rynkowym(możliwości konkurowania ze sobą , swobody wyboru szkoły, dostosowania budżetu do liczby uczniów)
Odpowiedzialność za sprawne funkcjonowanie szkoły przehodzi z administracji na poziom społeczności lokalnych.
W szkole na zasadach działania wolnego rynku działają szkoły niepubliczne oraz nieliczne szkoły publiczne niezależne od samorządów(prowadzone przez obywateli)
1.4 Niezależna samorządna szkoła publiczna:
Szkoła publiczna z długoletnią tradycją, mająca swój budynek , która przekształca się w publiczną , prowadzoną samodzielnie, niezależną od administracji, prowadzone przez stowarzyszenia lokalnej społeczności.
Założenie takiej szkoły przez osobę prawną jest możliwe dzieki art. 58 ustawy o systemie oświaty. Wymaga to zezwolenia organu jednostki samorządu terytorialnego oraz wydanie pozytywnej opinii kuratora oświaty. Takie szkoły są finansowane w postaci subwencji oświatowej naliczanej na 1 ucznia. Szkoła taka nie podlega rejonizacji.
Dlaczego u nas jest mało takich szkół?
-niska świadomość społeczna
-niska świadomość samorządów
-niechęć ze strony samorządów
Korzyści jakie może przynieść szkole usamodzielnienie:
nie obowiązuje rejonizacja i odgórne zasady planowania naboru
niezależna szkole subwencja zasila budżet szkoły i jest przewidywalna, bo określa ją prawo.
Nauczyciele, rodzice, absolwenci zyskują prawdziwą podmiotowość, ponieważ zyskują kompetencje do np. zwalniania/zatrudniania/wynagradzania pracowników, powoływanie/wybór dyrektora.
Znikka dualizm władzy- szkoła podlega tylko nadzorowi pedagogicznemu i kontroli
Szkoła ta może ubiegać się o dodatkowe hajsy za to, że jest organizacją pożytku publicznego
Pieniądze pozostają w budżecie szkoły i mogą być rozdysponowane według woli stowarzyszenia
Płace pracowników mogą być wyższe niż te regulowane ustawowo
Organ prowadzący szkołe jako osoba prawna nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia za prowadzenie szkoły
Karta nauczyciela nie obowiązuje.
Przy powstaniu takiej szkoły, samorząd terytorialny powinien udostępnić szkole budynek(który wcześniej zajmowała jako „standardowa” szkoła) , np. za symboliczną złotówkę.
AUTORYTET NAUCZYCIELA W DEMOKRATYCZNEJ SZKOLE
Demokratyczne wychowanie jest jednym z zadan współczesnej szkoły. Rozumiane jest jako:
Zaakkceptowanieprzez uczniów takich pojęć jak wolność równość, godność, pokój, tolerancja
Znajomość przez uczniów swoich praw i obowiązków zawartych w statucie szkoły
Respektowanie tworzonych praw i obowiązków ucznia- małego człowieka
Podejmowanie działań zapobiegających niszczeniu mienia
Budowanie warunków do rozwijania indywidualności i własnej osobowości każdego dziecka.
Demokratyczna szkoła powinna opierać się na humanizmie(zasady współżycia społecznego) i podmiotowości(działania i relacje osób tworzących szkołe)
Podstawą demokracji w szkole jest prawo każdego ucznia do osobistej inicjatywy, odkrywania nowych możliwości i zdolności oraz praktyczne zastosowanie nabytych umiejętności
Do zadań wychowawczych szkoły należy:
Umożliwiać uczniowi wybór postępowania według pożądanego schematu: myślenie-wybór-zachowanie
Budowac w uczniu wizję własnego celu życia
Stwarzanie warunków każdemu do rozwijania zdolności, samodzielnego myślenia, działania i doskonalenia charakteru
Nauczyć przestrzegania prawa, w szczególności godności człowieka
-nie można wychowywać do demokracji w sposób autorytarny. Trzeba pokonac złe nawyki.
-Nazwa zjawiska autorytet wywodzi się z łaciny. Auctotitas=wzór, przykład, wpływ.
*Czynniki warunkujące autorytet nauczyciela wg Henryka Rowida:
a)wewnętrzne- wartości moralne i intelektuale nauczyciela
b)zewnętrze- niezależne od nauczyciela jak np. prestiż społeczny zawodu, stosunku innych osób do niego
*O autentycznym autorytecie nauczyciela możemy mówić gdy uczeń dobrowolnie przyjmuje za własne cele i wartości prezentowane przez nauczyciela, uruchamia to w wychowanku niewymuszone przez nacisk aktywność w kierunku realizacji tych celów i wartości oraz podporządkowanie się nauczycielowi, nie przez jego dominację a zaufanie i podziw.
*Aby mieć szansę na status autorytetu:
-nie możemy urazić godności osobistej wychowanka
-dostosowywanie oczekiwań do poziomu dojrzałości dzieci, jasne komunikowanie się, dobry kontakt emocjonalny
-powinien umieć przyznać się do własnej niewiedzy/ błędu
EDUKACJA WOBEC WYZWAŃ SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH
Interwencja- można ją rozumieć jako ingerowanie w bieg wydarzeń w które człowiek jest uwikłany, poprzez podejmowanie prób przejęcia kontroli nad charakterem i kierunkiem zmian jakie te wydarzenia wywołują w bliższej lub dalszej perspektywie.
Budowanie koncepcji interwencji- ważne jest, abyśmy zdali sobie sprawę z tego
-w jaki obszar rzeczywistości ingerujemy
-jakich środków chcemy użyć(adekwatność środków)
-jakie efekty zamierzamy osiągnąć
interwencja edukacyjna jako czynnik zmiany społecznej
działania o charakterze edukacyjnym= działania zmierzających do wywołania zmian w wiedzy, umiejętnościach i wartościach uznawanych przez ludzi.
Jeśli mówimy o ingerencji w obszarze organizacji życia społ. To żywimy przekonanie iż jednostki aktywne wpływać mogą na jego kształt, czyli że są nośnikami zmian społecznych.
-w sytuacji transformacji ustrojowej budowanie nowego ladu społecznego stawia przed działalnością edukacyjną określone zadania:
*promowanie wartości stanowiących podwaliny ładu demokratycznego
* zmiana rozpowszechnionych wzorców działania rozpowszechnionych przez nawyki jednostek żyjących w „poprzednim ładzie”
a) każdy projekt interwencji powinien zawierać:
-model teoretyczny zjawisk i procesów w które chcemy ingerować
-założenia legitymizujące tn właśnie sposób działania(dążenia, wartości i cele)
-założenia dot. Jego realizacji(metody i środki)
b) działalnośc edukacyjna ma zawsze charakter podwójnej interwencji( w rzeczywistość społeczną-kulturowy świat znaczeń; i indywidualną- prywatny świat ucznia), Jest interwencją bo granice obydwu tych rzeczywistości przekracza i chce wywołać w nich zmianę.
strategie zmiany społecznej
Przejście od strategii skoncentrowanej na jednostce na tą skoncentrowaną na systemie społecznym.
W pierwszej skupiamy się na ludziach, ich problemach, punkcie widzenia. Ich zmiana następuje od dołu- praca u podstaw.
Te drugie charakteryzuje skupianie się na związkach jakie występują pomiędzy różnymi obszarami środowiska, w którym ludzie żyją. Zmiany następują od góry (regulacje formalno-prawne)
Poziomy organizacji zycia społ.
Poziomy analizy złożoności społ. wg. Hinde i Stevenson-Hinde:
Poziom osób i interakcji w jakie ze sobą wchodzą
Poziom związków między ludźmi tworzącymi grupy
Poziom relacji między grupami
Strategia zmiany- efekt bąbla
W przypadku organizacji patologicznych trudno zmienić system dlatego łatwiej jest zaczynać od pojedynczych osób. W ten sposób mogą powstać zalążki innego sposobu myślenia. Ludzie są elementami(bąbelkami) organizacji, i mogą być nośnikami zmian dla innych, podobnie myślacych (sam nic nie zrobisz, bo jesteś małym bąbelkiem, ale jak zbierzesz dużo podobnie myślących bąbelków to jesteście już dużym bąblem, który może coś zdziałać ;D)
Strategia zmiany społecznej wg. Efektu kaskady
Osoba A zmienia swoje życie i inspiruje innych:
Osoba B zmienia osoba C zmienia swoje życie
Swoje życie
Osoba D osoba F też xd i osoba G osoba H
Zmienia życie