Dziewulak Polityka oświatowa wspólnoty europejskiej
Polityka według Encyklopedii powszechnej to świadoma i celowa działalność związana z walką o zachowanie lub zdobycie władzy państwowej. Słownik języka polskiego: działalność władzy państwowej rządu w dziedzinie społecznej, gospodarczej, kulturalnej, wojskowej i innych. Dotyczy stosunków wewnętrznych i zewnętrznych państwa, wzajemnych stosunków klas i grup społecznych. W potocznym rozumieniu polityka oznacza zbiór zasad, określony sposób postępowania.
Polityka jest dziedziną stosunków pomiędzy klasami, narodami i państwami. Polega na umiejętności wyboru oraz podejmowania decyzji związanych z problemami społecznymi, gospodarczymi, kulturalnymi uwikłanymi w szerokie spektrum zdarzeń uwarunkowań, zjawisk i faktów.
Oświata to system instytucji, pewien rodzaj działalności a także stan świadomości społeczeństwa. Proces propagowania w społeczeństwie wykształcenia oraz kultury przez działalność szkolnictwa jak i wielu różnych instytucji pozaszkolnych. Według Okonia oświata to działalność polegająca na upowszechnieniu wykształcenia ogólnego i zawodowego oraz realizowaniu określonych celów wychowawczych dla zapewnienia jednostkom wszechstronnego rozwoju i pomyślnej egzystencji. Mieści się tu całość działalności realizowanej poprzez wychowanie domowe, system kształcenia równoległego i system kształcenia ustawicznego.
Oświata to proces upowszechniania wykształcenia oraz system instytucji szkolnych i pozaszkolnych.
Polityka oświatowa to program działalności państwa w dziedzinie oświaty i wychowania, formułuje zasady organizacji systemu nauczania i wychowania, podstawy materialno-ekonomiczne funkcjonowania systemu oświatowego oraz systemu zarządzania instytucjami oświatowymi. Wyznacza ona teoretyczne podstawy działalności w zakresie wychowania i nauczania. Podsumowując polityka oświatowa to dział polityki państwa dotyczący spraw wychowania i nauczania ale także dyscyplina naukowa, mówiąca o teorii działania wychowawczego i edukacyjnego.
Uwarunkowania polityki oświatowej.
Uwarunkowania ekonomiczne wyznaczają materialne możliwości budżetu państwa, które można przeznaczyć na szkolnictwo ale także określają jakościowe i ilościowe zapotrzebowanie na absolwentów. Środki materialne zależą od liczby sektorów oświaty (szkoły prywatne, publiczne, wolne) i w dużej mierze od liczby nauczycieli ich kształcenia czy doskonalenia. Środki te są uzależnione od stanu gospodarczego kraju. Zmniejszenie wydatków na oświatę przez państwo skutkuje zwiększonymi dysproporcjami między zapotrzebowaniem na lepiej wykształcone kadry a możliwościami słabo finansowanej oświaty.
Uwarunkowania historyczno-narodowe to w głównej mierze przyzwyczajenia społeczności do pewnego wzorca polityki oświatowej. Często nie udaje się przekonać obywateli do wprowadzenia koniecznych zmian w zakresie treści, organizacji lub metod kształcenia. Na przykład w Wielkiej Brytanii historycznie uwarunkowały się 3 odrębne systemy kształcenia: Anglii i Walii, Irlandii Północnej oraz Szkocji. We Francji spór toczy się o szkolnictwo religijne, laickie i neutralne.
Uwarunkowania demograficzne przewidywane okresy wyżu i niżu demograficznego oraz ich trwania pozwala na podjęcie optymalnych działań związanych z ulepszeniem szkolnictwa, podniesieniem poziomu pracy i kwalifikacji zawodowych nauczycieli, przygotowanie niezbędnych pomocy naukowych oraz ustalenie liczby oddziałów i klas szkolnych. Można przewidzieć także zapotrzebowanie gospodarki na wykwalifikowanych zawodników. Ponadto, kiedy roczniki są mniej liczne jest to świetna szansa na przeprowadzenie reform.
Uwarunkowania ustrojowo polityczne układ sił politycznych warunkuje funkcjonowanie systemu oświatowego oraz wpływają na ich ewentualne zmiany. Atmosfera polityczna i ideologiczna w systemie szkolnym jest podstawowym czynnikiem wyznaczającym efektywność merytoryczną nauczania i efektywność wychowania. Oświata jest silnie związana z grami politycznymi i oddziaływaniem na opinię społeczną. Przykładem jest Francja, gdzie w latach 70 lewica chciała wprowadzić neutralny, świecki system oświaty a patie rządzące promowały szkolnictwo wyznaniowe, prywatne. W wyniku tych różnic we Francji doszło do zamieszek ulicznych z policją i starć ze zwolennikami reformy zaproponowanej przez lewicę.
Uwarunkowania społeczne to głównie społeczeństwo (grupy społeczne, organizacje i instytucje) stawia cele i zadania przed systemem oświaty. Jednym z jej zadań jest zachować określoną strukturę społeczną poprzez zabiegi związane z wychowaniem (przygotowanie członków do poprawnego działania w strukturach społecznych). Szkoła jest zależna od polityki państwa ale jednocześnie stymuluje i buduje życie społeczno-polityczne kraju. Wraz z rozwoje cywilizacji nastąpiły zmiany w strukturze kwalifikacji i mobilności zawodowej- rozwój środków masowego przekazu i związana z nim eksplozja informacyjna. Dotychczasowe sposoby kształcenia zupełnie nie przygotowywały do zderzenia z tymi zmianami, co wywołało konieczność zmian w rozwiązaniach dydaktycznych i wychowawczych.
Koncepcja jednolitej szkoły europejskiej jest trudna lub wręcz niemożliwa do zrealizowania ze względu na ogromne zróżnicowanie poszczególnych państw w ramach wyżej wymienionych uwarunkowań.