Milena Siwińska nr 60403

SAMOBÓJSTWO

Problem samobójstw jest bardzo rzadko poruszany w naszym społeczeństwie. Jest to swego rodzaju temat tabu. Często unikamy go w codziennych rozmowach, uważając, że problem nas nie dotyczy, lub nie istnieje. Zdarza się, że na samą myśl o tym zagadnieniu wyzwala się u nas strach oraz niechęć do wypowiadania się na ten temat. W dzisiejszych czasach jednak musimy spojrzeć prawdzie w oczy i przyznać się do faktu, że problem ten staję się coraz większym utrapieniem społecznym. Z roku na rok rośnie ilość prób samobójczych. Co przerażające,liczba ta wzrasta nawet w przypadku dzieci i młodzieży. Jeśli chodzi o grupę wiekową od pięciu do czternastu lat to samobójstwo jest na 14 miejscu jeśli chodzi o przyczyny śmierci. Natomiast w przypadku młodych w wieku 15 - 24 lat samobójstwo jest już na 3 miejscu wśród przyczyn śmierci. Nieuniknionym jest, więc próba zmierzenia się z tym problemem w XXI wieku.

Samobójstwo to, najprościej rzecz ujmując, pozbawienie się życia. Według M. Anthony ujmuje je jako objaw sytuacji, tendencji, z którymi człowiek nie potrafi sobie poradzić i ich rozwikłać. Szczególnie u młodzieży obserwować możemy ograniczenie umiejętności rozwiązywania problemów. Jeszcze inny sposób określenia samobójstwa zwraca uwagę na fakt, iż jest to proces rozciągnięty w czasie, iż występuje w nim szereg myśli i czynów wzajemnie ze sobą powiązanych, prowadzących ostatecznie do samobójstwa. W literaturze na temat problemu samobójstw u dzieci i młodzieży zwraca się uwagę na fakt, iż nie możemy uważać, że jest to problem dzieci z rodzin patologicznych. Jest prawdą, że dzieci z takich rodzin a także pociechy pozbawione opieki rodzicielskiej są grupą podwyższonego ryzyka. Należy jednak zdawać sobie sprawę z faktu, iż problem ten może dotyczyć dzieci z wszystkich środowisk i warstw społecznych.

Najczęstszymi przyczynami zachowań , samobójczych jest brak wiary w siebie, we własne możliwości u młodych ludzi. Często zdarza się, że nie widzą oni sensu dalszego istnienia, tracą cel życia nie umiejąc sobie poradzić z problemami i oczekiwaniami współczesnego społeczeństwa. Ważnym elementem jest tu sposób wychowania młodego człowieka. Rodzina winna mu wpoić pewne wartość psychiczne, duchowe, które pomogą młodemu człowiekowi zmierzyć się z rzeczywistością. Dom rodzinny powinien z jednej strony zapewnić dziecku poczucie miłości, bezpieczeństwa, z drugiej strony przygotować go do dorosłego życia, do radzenia sobie z przeciwnościami losu. Opiekunowie winni także wnikliwie obserwować dziecko. Pomimo istniejącego w społeczeństwie tabu starać się zwracać uwagę na wszelkie objawy zachowań , załamania psychicznego. Każdy człowiek bowiem przekazuje otoczeniu jakieś sygnały o swym nastroju i zamierzeniach samobójczych. Często jednak są one nie dostrzegane przez ich subtelność i niewerbalność. W przypadku dzieci winniśmy zwracać uwagę na wszelkie wytwory ich pracy. Oglądać i analizować je pod względem koloru, pewności kreski, zaplanowania przestrzeni a także tematyki. Jeśli chodzi o zachowanie podopiecznych to warto zwrócić uwagę czy dziecko nie staje się coraz bardziej wycofane z życia swych rówieśników, czy nadmiernie nie dąży do izolacji. Czasem zdarza się także, iż dziecko diametralnie zmienia swoje zainteresowania, bądź w ogóle je traci, zmianie ulegają także jego nawyki i przyzwyczajenia. Niewątpliwie te objawy mogą świadczyć o wewnętrznych problemach jakie przeżywa dziecko.

Jeśli chodzi o młodsze dzieci w wieku od 9 do 13 lat to głównymi czynnikami wpływającymi na zachowania samobójcze są niepowodzenia szkolne oraz rodzące się na tym tle problemy emocjonalne. Dzieci w tym wieku bardzo dotkliwie przechodzą wszelkie zmiany szkół, co za tym idzie także rówieśników, znajomych. Może się zdarzyć, iż dziecko w nowej szkole będzie odrzucone przez kolegów klasowych i nie będzie sobie umiało z tym poradzić. Rodzina jest tu niezbędnym środowiskiem, w którym dziecko będzie mogło się odnaleźć i znaleźć spokój i ukojenie. Powinniśmy czuwać więc nad tym co w życiu dziecka się dzieje.

Oprócz problemów szkolnych i w kontaktach z rówieśnikami na próby samobójcze u dzieci i młodzieży ma wpływ atmosfera domowa. W sytuacjach gdy w rodzinach występuje problem alkoholowy, dzieci nie mają oparcia w rodzicach, często są słabsze psychicznie i bardziej wrażliwe na przeciwności losu. Kolejnym związanym z rodzina problemem jest sieroctwo. Często nie mówimy tu o naturalnym sieroctwie powstałym w konsekwencji śmierci jednego z rodziców, ale o sieroctwie powstałym na skutek zaniedbań i nie domagań środowiskowych domu rodzinnego. Dziecko takie nie ma własnego miejsca w świecie. Trudno mu poradzić sobie z brakiem miłości rodzicielskiej, czuje się niekochane niechciane i niepotrzebne, a od takiego samopoczucia jest jedynie krok do samobójstwa. Jednak jeśli chodzi o dzieci ( młodzież ) w wieku od 14 do 26 lat, ich spojrzenie na życie staję się coraz bardziej głębokie. Chcą czuć się kochani jeszcze bardziej, poczuć się ważni w życiu rodziców jak i innych osób. Okres dojrzewania obfituje w wiele stresujących zmian rozwojowych; zmienia się ciało, sposób myślenia i odczuwania.

Silne uczucia pomieszania, lęku, niepewności, presja otoczenia, by osiągać sukcesy w szkole, konieczność myślenia w nowy, bardziej dorosły sposób, wpływają na zdolności nastolatków do rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. Te zmiany mogą być przykre i przytłaczające, tym bardziej, jeśli nakładają się na nie takie wydarzenia, jak rozwód rodziców, zmiana otoczenia, przyjaciół, trudności w szkole czy inne straty w życiu młodzieży.

Mogłabym dużo podawać przyczyn samobójstw u dzieci i młodzieży ale wolałabym skupić się na konkretnych przykładach które chcę umieścić w swojej pracy.

Pierwszym przykładem samobójstwa jest dziewczynka o imieniu Izabela. Miała 14 lat kiedy jej rodzice zginęli w wypadku samochodowym. Kochała ich nad życie, byli jej oparciem, przyjaciółmi a także nauczycielami którzy zawsze pomagali jej w trudnych sytuacjach życiowych. Po pewnym czasie dotarło do niej, że została całkowicie sama „jak palec” , bez wsparcia, bez przyjaciół , bez rodziców. Płakała dniami, nocami tygodniami a nawet miesiącami. Opiekunem stała się jej ciocia-siostra taty- która obiecała rodzicom, że gdy ich zabraknie ona zatroszczy się i Izabelkę. I tak się stało. Dziewczynka po dłuższych wizytach u psychologa zaczęła wreszcie się uśmiechać, bawić się z rówieśnikami, zaczęła na nowo żyć i poznawać wiele rzeczy, które ją ominęły. Niestety ta „bajka” nie trwała długo. Ciocia zaczęła traktować ją jak służącą. Kazała jej sprzątać, myć okna, robić obiad a także uczyć się pilnie gdyż ciocia stwierdziła że nieuka nie będzie trzymać w domu. Izabelka robiła wszystko co kazała ciocia. Sprzątała, gotowała, prała i uczyła się pilnie. Zarywała noce, dnie a w szkole dochodziło nawet do tego że zasypiała na lekcjach. Pewnego dnia ciocia wracając z pracy, w biegła do domu i zaczęła krzyczeć na Izabelę. Chodziło o to że przed domem stał jej rower którym jeździła do szkoły. Izabelka zaczęła płakać. Ciocia momentalnie wpadła w szał i zaczęła bić dziewczynkę. Dziecko płakało, co raz głośniej i kazała przestać, ponieważ ją to boli.

Ciocia tego nie rozumiała, biła tak mocno, że dziewczynka nie miała już siły prosić o to, aby skończyła. Trwało to ponad

2 lata dziewczynka chodziła z siniakami, podbitymi oczkami i zapłakanymi policzkami. Pewnego dnia Izabelka pojechała do szkoły rowerem. Kiedy ciocia wróciła z zakupów zauważyła, że nie ma dziewczynki, ponieważ zawsze za nią czekała koło drzwi. Zaczęła ją wołać, ale bez skutku. Mijały godziny. Postanowiła zadzwonić na policje i powiadomić, że zaginęła jej bratanica. Policja zaczęła szybką interwencję. Po pięciu dniach dziewczynkę znaleźli. Niestety już nie żyła. Policja znalazła małą Izabelkę w starej szopie z podciętymi żyłami na rączkach. Ciocia nie wiedziała, co ma zrobić płakała i zaczęło do niej docierać, co robiła i jak ja traktowała. Kochała ją, ale na swój sposób. Izabelka miała w dniu śmierci zaledwie 16 lat. Przed tym dzieckiem było jeszcze tyle życia. Niestety nie doznała miłości, współczucia oraz nie stworzyła swojej normalnej rodziny.

Ten przykład ,uświadamia nam jak słaba jest psychika dziecka w wieku 16 lat. Wszelkie nie powodzenia, ból, bezradność. Dziecko w tym wieku przede wszystkim potrzebuje większego okazania uczuć przez drugą osobę. Powinno czuć się kochane, potrzebne oraz chwalone o małe rzeczy, jakie zrobiła. Izabelka miała dość bicia, poniżania, wiecznej sługi wobec cioci. Postanowiła odebrać sobie życie skończyć z tym wszystkim. Jednak czy dziecko w tym wieku powinno w ogóle myśleć o taki czymś? W tej kwestii powinniśmy zastanowić się czy nasze dzieci czują się kochane i potrafią cieszyć się każdym dniem swojego życia.

Kolejnym przykładem samobójstwa jest 19-letni Kacper, który wyjechał w raz z przyjaciółmi na weekend nad jezioro. Kacper miał wiele pasji, w przyszłości chciał zostać dziennikarzem. Niestety jeden wyjazd z przyjaciółmi przekreślił wszystko. Kacper kochał się w pewnej dziewczynie, była w jego wieku kochała pisać wiersze i uwielbiała towarzystwo Kacpra. Niestety kiedy Kacper wyznał jej miłość, dziewczyna wyśmiała go i stwierdziła że, bardzo go lubi ale nic po za tym. Chłopak był załamany. Wiedział ze na inną dziewczynę nie spojrzy. Zabrał więc swój plecak i ruszył w las mówiąc kolegą że idzie po opał . Po kilku godzinach koledzy zorientowali się ze Kacper jeszcze nie wrócił i postanowili go poszukać. Niestety było już za późno. Zobaczyli Kacpra wiszącego na gałęzi. Był to dla wszystkich szok gdyż, nigdy Kacper nie miał myśli samobójczych. Jeden kolega zauważył jakąś kartkę która leżała opok plecaka, przeczytał ją i dał to swojej koleżance , ponieważ ten list był dla niej. Kiedy otworzyła i przeczytała :

„ Kochana Aniu!

Byłaś dla mnie wszystkim, ale dałaś mi do zrozumienia ze nie możemy być razem. Pamiętaj o tym ze zawsze będę Cię kochał, ponieważ nikogo nie byłem w stanie pokochać tak jak Ciebie. ŻEGNAJ”

Dziewczyna była załamana i wiedziała, że to ona zawiniła w tym. Szkoda ze jednak nie zdążyła z nim porozmawiać na temat jego uczuć, co do niej.

W tym przykładzie mamy do czynienia z nieszczęśliwą miłością. Chłopak kochał się w dziewczynie już od dawna a ona jednak nic do niego nie czuła oprócz przyjaźni. Młodzi ludzi w takich sprawach nie potrafią sobie radzić z uczuciami. Kiedy wyznają miłość drugiej osobie, a ta osoba nie odwzajemnia jej wtedy czują się jakby nie istnieli już na tym świecie.

Ich serca, dusze zaczynają wypełniać się pustką, bólem, smutkiem oraz żalem , gdyż są zagubieni w swoich emocjach psychicznych . Umysł w tym przypadku nie funkcjonuje racjonalnie. U większości nastolatków tym momencie kończy się wszystko- szczęście, radość oraz życie.

Duży poziom samobójstw pojawia się także w zakładach opiekuńczo- wychowawczych. Mimo wszelkich starań opiekunów, młodzi ludzie wybierają najprostszą drogę ucieczki- samobójstwo. Dla niektórych to rozwiązanie jest uwolnieniem się od wszelkich poniżeń i przykrych doznań cielesnych. Najwięcej samobójstw popełniają dziewczyny, gdyż to one zawsze najwięcej doznają krzywd wobec siebie. Gwałty, bicia i męczenie psychiczne skłania je do tego właśnie czynu. Ich zdaniem samobójstwo jest najlepszym rozwiązaniem uwolnienia się od tego koszmaru i strasznej rzeczywistości.

Emocje przeważają nad psychiką ludzką, rozum staje się „martwy” a radość życia przestaje istnieć. Człowiek przestaje racjonalnie myśleć, jego myśli stają się „kłębkiem” różnych obrazów życia współczesnego.

Na ten temat mogłabym wypowiadać się godzinami jednak warto zastanowić się jak możemy zapobiec samobójstwom dzieci i młodzieży. Wiele samobójstw jest niewyjaśnionych z powodów braku, dowodów, które doprowadziłyby do tego właśnie czyny. Musimy przede wszystkim obserwować postępowania naszych dzieci, rozmawiać z nimi, interesować się ich życiem codziennym jak i osobistym. Najlepszymi metodami zapobiegawczymi są:

• Dobre relacje z rówieśnikami

• Codzienne rozmowy z bliskimi a także z wychowawcami

• Posiadanie jakiegoś zajęcia lub zatrudnienia

• Wiara w siebie, dobre mniemanie o swojej sytuacji oraz osiągnięciach

• Poszukiwanie pomocy, kiedy zaczynają się trudności np.: w nauce

• Otwartość na nową wiedzę

• Poszukiwanie porady u innych, kiedy, jest potrzeba podjęcia ważnej decyzji

• Wsparcie ze strony odpowiednich osób

Jest wiele metod zapobiegania samobójstwom, ale większość ludzi odmawia jakiejkolwiek pomocy ze strony innych. Trudno jest zrozumieć ludzi, którzy decydują się na odebranie sobie życia. Ciężko jest także określić, jakie uczucia człowiek tłumi w sobie, kiedy zamierza popełnić samobójstwo. My, ludzie zwykli, możemy tylko sobie wyobrazić, co oni tak naprawdę czują- ból, żal, strach a czasami lekkomyślność.

Perspektywa popełnienia samobójstwa mnie przeraża. Uważam, że nawet z najgorszych kłopotów można wyjść, jeśli tylko sami mocno tego pragniemy. Osoby, które chcą popełnić samobójstwo, nazwałabym tchórzami. Boją się żyć. Nie mają tak naprawdę odwagi walczyć ze swoim nieszczęściem. Ja też w życiu miałam wiele problemów i zmartwień, lecz nie wyobrażam sobie, że mogłyby one przejąć nade mną kontrolę. W dzisiejszych czasach człowiek powinien być twardy i nieugięty. Trzeba stawać na przeciw najgorszym lękom i strać się je przezwyciężyć. Nie można chować się za innymi, lecz należy prosić ich o pomoc. Żyje się trudno, gdy nie ma się obok osoby, na którą zawsze można liczyć. Każdy popełnia błędy, więc powinniśmy umieć wybaczać, niezależnie od tego, co zrobił. Wszyscy ludzie potrzebują miłości i troski, więc musimy nauczyć się kochać.

Samobójstwo nie jest kwestią wyboru. Następuje, gdy cierpienie przekracza siły do walki z nim. Oby tych sił nigdy nam nie zabrakło, abyśmy zawsze byli gotowi przezwyciężyć cierpienie.