Pochodzenie gruntów:G.antropogeniczny grunt nasypowy utworzony z prod.gosp.lub przem. działalności człowieka w wysypiskach, zwałowiskach, budowlach ziemnych itp.G.naturalne grunty, których szkielet powstał w wyniku procesów geologicznych.Dzieli się je ze względu na pochodzenie na: g.rodzime i g.nasypowe.G.nasypowy należy uznać za grunt nat.przerobiony w wyniku dział.czł.,np. w wysypiskach,zwałowiskach,budowlach ziemnych.G.nasypowe dzieli się ze względu na pochodzenie:nasyp budowlany(NB)powstały wskutek kontrolowanego procesu technicznego,np.w budowlach ziemnych:-nasyp niebudowlany(NN)powstały w sposób niekontrolowany,np.w zwałowiskach czy wysypiskach.G.rodzimy grunt, który znajduje się w miejscu powstania w wyniku pro.geolog.Dzieli się na:G.mineralne rodzime nie zawierające więcej niż 2% sub.org. Ze względu na wytrzymałość g.min.dzieli się na grunty skaliste mineralne i grunty nieskaliste mineralne.G.skaliste g. rodzime lite lub spękane o nie przesuniętych blokach,których próbki nie wykazują zmian objętości ani nie rozpadają się pod działaniem wody destylowanej i mają wytrzymałość na ściskanie R_c > 0,2 MPa. Dzieli się:g.sk.twardy wytrzymałości na ściskanie R_c > 5 MPa, g. sk.miękki , o wytrzymałości na ściskanie R_c ≤ 5 MPa. G.nieskalistym min.g.,którego nie można zaliczyć do gruntów skalistych,a w którym zawartość części organicznych wynosi 2% lub jest mniejsza.Grunty organiczne:grunty organi-czne skaliste i grunty organiczne nieskaliste. G.organiczne skaliste dzieli się ze względu na stopień ich uwęglenia na węgiel brunatny i węgiel kamienny.G.nieskalistym organicznym g.rodzimy, w którym zawartość części organicznych (I_om) jest większa niż 2%. Gr.nieskalistych g.org.: − g.próchniczne g. nieskaliste zawierające ponad 2% części orga-nicznych pochodzenia roślinnego,-namuły g. powstałe w wyniku osadzania się sub.min.i org.w śr.wodnym; piaszczyste lub gliniaste,- gytie namuły o zawartości węglanu wapnia ponad 5%, który może wiązać szkielet gruntu, nadając mu charakter gruntu skalistego o niskiej wartości wytrzy-małości na ściskanie R_c.-torfyg. powstałe z obumarłych i podlegających stopniowej karbonizacji części roślinnych o zawartości części organicznych na ogół ponad 30%.Metoda makroskopowa uproszczonym badaniem rodz.i stanu gruntów, a uzyskane wyniki mają charakter przybliżony. Najczęściej badania makroskopowe obejmują określenie: rodzaju i nazwy g,stanu g,barwy,wilgotności,zawartości węglanu wapnia.Próbki do badań makroskopowych pobiera się z każdej warstwy gruntu róż-niącej się rodzajem lub stanem, lecz nie rzadziej niż co 1 m głębokości.R.pobieranych próbek gruntów: -P.o nat.uziarnieniu próbki pobrane w sposób zapewniający zachowanie naturalnego uziarnienia gruntu.-P.o nat.wilgotności próbki g.w stanie rzeczy.zalegania,pobrane w sposób zapewniający zachowanie naturalnej wilgotności gruntu.−P.o naturalnej strukturze-próbki g. w stanie rzeczy.zalegania,pobrane w sposób zapewniający zachowanie nat.struktury gruntu oraz naturalnej wilgotności.G.spoisty jeżeli po wyschnięciu do stanu powietrzno-suchego tworzy on zwarte grudki.G.niespoisty,jeżeli po wyschnięciu do stanu powietrzno-suchego stanowi on niezwiązane ze sobą cząstki lub grudki,rozpadające się pod wpływem lekkiego nacisku palcem. Z.się g.drobnozi.niespoiste oraz grunty gruboz.zawierające do 2% frakcji iłowej.G.organiczne dzieli się w zależności od genezy oznaczonej podczas badań terenowych oraz zawartości części organicznych oznaczonych orientacyjnie w badaniach makroskopowych, wyróżniając grunt próchniczny, namuł, gytię i torf.-G.próchniczne różnią się od gruntów nieskalistych mineralnych zawartością części organicznych (2-5%). Oznaczeń ich rodzaju dokonuje się tak samo jak oznaczeń gruntów nieskalistych mineralnych.-Namuły większe ilości części org.makroskopowo odróżniamy po „gnilnym" zapachu, ciemnej barwie, a także dużej liczbie wałeczkowań, przy pozornie niewielkiej wilgotności gruntu.-Torfy mają charakterystyczną strukturę i teksturę włóknistą, porowatą, ze zmienną ilością nie rozłożonej sub.org.Gytia jej wł.zależą od stosunku ilościowego sub. Org., węglanu wapnia oraz części mineralnych bezwapiennych.W zależności od zawartości sub.org.wyróżnia się gytie:miner. (do 10% części org.)w zależności od ilości czę.węglanowych i bezwęglanowych oraz sub.org.makroskopowo mogą wykazywać cechy zbliżone do kredy jeziornej.-org.-min.(10-30% cz.org.),wł. podobne jak mineralne,-org.(ponad 30% cz.org.)w stanie wilgotnym stanowią sub.koloidalną, podobną do galarety, miękką w dotyku,sprężystą o barwach ciemnych.Barwę g.określa się na przełamie bryłki gruntu o wilgotności naturalnej.Określenie barwy może być wyrazem kilkuczłonowym,przy czym najpierw podaje się intens.i odcień barwy,a następnie barwę podstawową,dominującą.Przy określaniu barw używa się na ogół nazw kolorów podstawowych w skali barw.Makroskopowo wilg.g.określa się wyróżniając 5 st.wilgotności gr.spoistych.Grunt określamy jako:-suchy grudka gruntu przy zgniataniu pęka,a po rozdrobnieniu daje suchy proszek,-mało wilgotny grudka gruntu przy zgniataniu odkształca się plastycznie,lecz papier przyłożony do gruntu nie staje się wilgotny,-wilgotny grudka gr. przyłożona do papieru zostawia na nim wilgotny ślad,-mokryprzy ściskaniu gruntu w dłoni odsącza się woda,-nawodnionywoda odsącza się z gruntu grawitacyjnie.Okr.zaw.węgl.wap.Mogą występować w gr.bądź w stanie rozproszonym,bądź też w postaci większych lub mniejszych skupień,kryształków,kukiełek itp.Ilość węglanów w niektórych Gr. spoistych może dochodzić nawet do 30%. Analizę granulometryczną wykonuje się w celu określenia składu gran.gr.nieskalistych,a więc wyznaczenia procentowej zawartości występujących w nich frakcji. Pozwala to w końcowym efekcie na wykreślenie krzywej uziarnienia oraz ustalenie rodzaju i nazwy badanego gruntu.An.granulometryczne wykonuje się metodami mech.(an.sitowa) oraz metodami sedymentacyjnymi(an.areometryczna).An.sitowa określeniu skł.granulometrycznego gr.przez rozdzielanie poszczególnych frakcji w wyniku rozsiewania próbki gr.sypkiego na znormalizowanych sitach.Me.sedymentacyjne,polegające na rozfrakcjonowaniu gruntu w zawiesinie wodnej, są oparte na prawie Stokesa, które określa, że prędkość swobodnego opadania cząstek kulistych jest wprost proporcjonalna do ich średnicy i gęstości właściwej i zależy ponadto od gęstości właściwej i lepkości cieczy.Wilgotnośc stosunek masy wody zawartej w danej próbce gruntu do masy tej próbki wysuszonej w temperaturze 105-110 oC, wyrażony w%.Wilg.optymalną przyjmuje się wilgotność,przy której grunt uzyskuje maksymalną gęstość objętościową, a zatem ulega maksymalnemu zagęszczeniu.Powierzchnią właściwą g.wyraża najczęściej w m2/kg. Wielkość powierzchni właściwej zależy od wielkości cząstek i ziarn, z których składa się grunt, a w przypadku gruntów spoistych-od składu mineralnego frakcji iłowej.Gęs.właściwą szkieletu g.stosunek masy szkieletu gruntowego do objętości tego szkieletu.Zależy od składu mineralnego gruntu i innych domieszek w nim zawartych.Spoistość g.zależy od zawartości frakcji iłowej.Wyróżnia się 4 stopnie spoistości gruntów:-mało spo.(zawartość frakcji iłowej poniżej 10%),- średnio spo.(zawartość frakcji iłowej od 10 do 20%),-zwięzło spo.(zawartość frakcji iłowej od 20 do 30%),-bardzo spo.(zawartość frakcji iłowej ponad 30%).Granica skurczalności wilgotność przy której g.pomimo dalszego suszenia nie zmniejsza swojej objętości,ale jednocześnie zaczyna zmieniać barwę na powierzchni.Gra. plastyczności wilgotność jaką ma grunt, gdy przy kolejnym wałeczkowaniu wałeczek pęka po osiągnięciu średnicy 3 mm.Gra.płynności wilgotność jaką ma masa gruntowa umieszczona w aparacie Casagrande’a w momencie, gdy wykonywana w niej bruzda zlewa się na długości 10 mm i wysokości 1 mm przy 25 uderzeniu miseczki o podstawę aparatu.Stan gruntu zależy od:-ilości i wł.zawartej w nim wody,-od składu i wł.cząstek stałych;−skł.granulomet.;im wyższa zawartość frakcji iłowej tym wyższa plastyczność gruntu,domieszki piasków obniżają tę wart.,−skł.min.; największą plastyczność powoduje obecność minerałów grupy montmorillonitu,a najmniejszą minerałów grupy kaolinitu,− domieszek sub.org.; jej obecność powoduje podwyższenie plastyczności gruntu,−kszt.czą.Stopień plastyczności (I_L) wyznacza się ze wzoru:I_L = wn-wp/wl-wp.w_nwilgotność naturalna, % ;w_p gra. plastyczności, % ;w_L gra.płynności, %.Jeśli st.plastyczności<od 0, grunt znajduje się w stanie zwartym lub półzwartym. Jeżeli st.plast.>od 0, stan gruntu określa się w zależności od jego wartości: 0<I_L≤ 0,25 stan twardoplastyczny;0,25<I_L≤0,50 stan plastyczny;0,50<I_L≤1,00 stan miękkoplastyczny 1,00 < I_L stan płynny. Ip i porównanie otrzymanych danych z następującymi wielkościami:wn ≤ ws stan zwarty,ws < wn ≤ wp stan półzwarty,wp<wn≤wp+0,25Ip stan twardoplastyczny:wp+0,25Ip<wn≤wp+0,50Ip stan plastyczny:wp+0,50Ip<wn≤wL stan miękkoplastyczny 2wL<wn stan płynny.Ip wsk.plastyczności określa plastyczne wł.g.,wskazując ile wody wchłania g.przy przejściu ze stanu półzwartego w stan płynny, a więc podając zakres wilgotności, w których grunt ma wł.plastyczne.Wsk.plast.wyznacza się ze wzoru:Ip = wL–wp:Ip–wskaźnik plastyczności:wL gra płynności,:wp gra.plastyczności.Sto. konsystencji (Ik):Ik = (wL–w)/(wL–wp):Ik st.konsystencji,wL granica płynności,w-wilgotność:wp-granica plastyczności.Wsk.skurczalności okreś.zakres wilgoci stanu półzwartego.SI=(wp–ws) SI-st.konsystencji;wp-gra.plastyczności;ws-gra.skurczalności.BAD.TER:WIERCENIA,POBIERANIE PRÓBEK GRUNTU Wiercenia badawcze.Lokalizacja i głębokość wierceń zależy od charakteru projektowanej budowli,jej przeznaczenia i eksploatacji, rodzaju konstrukcji, ciężaru, obciążeń, wrażliwości na osiadanie podłoża, zagłębienia i rodzaju fundamentów i war.geologicznych.Oprócz wierceń badawczych polowe badania geotechniczne przeprowadza się również za pomocą wykopów badawczych oraz sondowań sondami statycznymi i dynamicznymi.Wiercenie dzieli się w zależności od sposobu drążenia otworu wiertniczego na:ręczne okrętne,ręczne okrętno-udarowe,mech. obrotowe,mech.udarowe.Wiercenia umożliwiają:−pobieranie próbek gruntu,na pods.których odtwarza się profil geologiczny i ustala cechy fizy.-mech.gruntów,−przeprowadzenie obserwacji hydrogeologicznych oraz pobieranie próbek wód,a także przeprowadzenie innych badań.Rozróżnia się następujące rodzaje próbek gruntu:−P.o nat.uziarnieniu- pobierane w celu zbadania cech fiz.gruntów,których ozn.nie wymaga zachowania naturalnej wil.i struktury gruntu.W czasie wierceń próbki NU pobiera się bezpośrednio ze świdra,z każdej napotkanej warstwy gruntu różniącej się uziarnieniem;−P.o nat.wilg.-pobiera się do badania tych cech fiz.g., których ozna.wymaga zachowania nat.uziarnienia g.oraz wilg, natomiast nie wymaga zachowania nat.struktury.Próbki pobiera się w taki sam sposób, jak próbki NU, z tym, że umieszcza się je w szczelnych naczyniach.−P.o nat. strukturze-pobiera się do badań wszystkich cech mech.g.oraz tych cech fizy,których oznaczenie wymaga zachowania nat.uziarnienia,wilgotności oraz struktury gruntu.Próbki NNS pobiera się do specjalnych cylindrów,które wbija się w dno wykopu lub odwiertu.Pob.pr.wody g.dokonuje się z każdej warstwy wodonośnej i z kilku otworów wiertniczych wykonanych na rozpatrywanym terenie.Próbki wody pobiera się bezpośrednio po nawierceniu warstwy wodonośnej,gdy słup wody w otworze osiągnie wysokość około 1,0 m. Wodę pobiera się do butelek o pojemności 1 dm3 opuszczanych na dno otworu wiertniczego za pomocą liny lub specjalnych przyrządów. Do analiz chem.pobiera się z jednego otworu 1 próbkę o objętości 1 dm3 , natomiast do oznaczeń agresywności wody pobiera się dodatkowo około 0,5 dm3 wody, wsypując do butelek sproszkowany i przemyty marmur (2-4 g).Ob.poz.piezometrycznych wód g.-przeprowadza się w każdym otworze wiertniczym,dla każdej warstwy wodonośnej w celu określenia poziomu występowania swobodnego zwierciadła wody gruntowej.W tym celu należy po osiągnięciu warstwy wodonośnej przerwać wiercenia i prowadzić pomiary głębokości występowania zwierciadła wody (co 2-5 min.) sporządzając jednocześnie wykres jego stabilizacji. Pomiary uznaje się za zakończone, gdy krzywa zależności głębokości zwierciadła wody od czasu pozwoli na wykreślenie asymptoty równoległej do osi odciętych.W karcie takiej podaje się: profil geologiczny,-przelot warstw,-opis litologiczny, informacje dotyczące genezy i stratygrafii, dane dotyczące warunków hydrogeologicznych,-dane o cech.fizy-mech.gruntów.B.TER.:OZN.ST.ZAGĘSZ.I STANU G.SYPKICH MET.POL.–SON.Sondowania należą do gr.metod umożliwiających określenie parametrów gr.Pozwalają one scharakteryzować podłoże na podst. Wskaź.oporu stawianego przez grunt przy wbijaniu,wciskaniu i wkręcaniu różnych końcówek.Przy prawidłowym wykonaniu sondowania pozwalają w sposób szybki i prosty na otrzymanie obiektywnych informacji o podłożu.W zależności od techniki sondowania wydziela się sondy statyczne (wciskane) i dynamiczne (wbijane). Sondowanie najczęściej stosuje się w celu wyznaczenia stopnia zagęszczenia ID gruntów niespoistych(sypkich),bez pobierania próbek gruntu do badań laboratoryjnych. Najczęściej stosowane sondy to:−sonda wciskana SW,−sonda wbijana stożkowa lekka SL i ciężka S.C.,−sonda wbijana cylindryczna SPT,−sonda wkręcana ST.Par.son.dynamicznego liczba uderzeń młota sondy potrzebna na wprowadzenie końcówki stożkowej w grunt na głębokość 0,10 m.Son.dyn.stosuje się do:-rozpoznawania pod.cech g.niespoistych w war.nat., a w szczególności st.zagęszczenia,-wydzielenia warstw i soczewek g.słabych,-określenia głęb.podłoża nośnego,-wyznaczania miejsc poboru próbek g.Son.stożkowa wbijana lekka SL.-zbudowana jest z żerdzi z końcówkami oraz rządzenia do wbijania,na które składa się wolno spadający młot, jego prowadnica, kowadełko, zaczepy wolnospadu,itp.Żerdzie sondy o dł.1,0 m mają zaznaczone kreski w odstępach co 10 cm.W czasie wbijania sondy liczy się liczbę uderzeń potrzebną do zagłębienia sondy na 10 cm.B. TE.-OZN.GĘST.OBJĘTO.G.W WAR.IN SITU Ilościowymi wskaźnikami różnych st.3 faz zawartych w gruncie są następujące parametry:-gęs.objęt.gruntu,-gęs.objęt.szkieletu gruntowego,-porowatość i wskaźnik porowatości.Gęs.objęt.g.stosunek masy próbki do jej obj. ρ = Vmw; ρ-gęstość objęt, g/cm3;mw–masa próbki g.w stanie naturalnym, g;V–objęt.badanej pr.G., cm3.Gęs.objęt.jednym z parametrów charakter.strukturalno-teksturalne właś.gruntów.Jej wartość zależy od składu mineralnego, porowatości i wilgotności gruntów.Gęst.objęt.jest bezpośrednim wsk.obliczeniowym, służącym między innymi do:-obliczania parcia gruntu na ścianki oporowe,-obliczania stateczności zboczy,-wyznaczania dopuszczalnych obciążeń gruntu w podłożu budowli,-obliczania wielkości osiadań itd.Gęs.objęt.szkieletu g.masę jednostki gruntu wysuszonego w temp. 105-110^oC i opisuje wzorem: ρ_d = V/ms;m_s–masa szkieletu gruntowego, g;V –obj.suchego gruntu łącznie z porami, cm³ G.obj.szkieletu g.zależy od porowatości i składu mineralnego gruntu.Im mniejsza porowatość i większa zawartość minerałów o wysokiej gęstości właściwej,tym wyższa wartość gęstości objętościowej szkieletu gruntowego danego gruntu.