Przyczyny występowania odwrócenia biegunów magnetycznych Ziemi:

• Prądy w zewnętrznym jądrze powoli zmieniają kierunek – jest to przyczyna zmian biegunowości

Model Hessa (1962):

Hipoteza rozwarstwiania się, czyli ekspansja dna morskiego zwanego spreadingiem. Aktywność sejsmiczna oraz wulkaniczna na Ziemi skupia się przede wszystkim na granicach płyt. W 1962 r. poparł teorię Wegenera.

Zjawiska zachodzące na granicach płyt:

• Odsuwanie się płyt od siebie

• Kolizja

• Przesuwanie się płyt względem siebie

Kolizja typu kontynent – ocean:

• Płyta oceaniczna zanurza się pod płytę kontynentalną

• Powstają głębokie rowy oceaniczne

• „Andyjski” typ subdukcji

Kolizja typu ocean – ocean:

• Głębokie rowy oceaniczne

• Wulkaniczne łuki wysp oceanicznych

Kolizja typu kontynent – kontynent:

• Długie łańcuchy górskie

• Himalaje, Andy

Strefa Benioffa:

• W sąsiedztwie rowów oceanicznych

• Jest odzwierciedleniem górnej powierzchni oceanicznej płyty litosferycznej podsuwającej się pod inną płytę

• Wzdłuż niej zgrupowane są wszystkie ogniska głębokich trzęsień ziemi

Duże systemy uskoków transformujących:

• San Andreas (USA)

• Alpejski (Nowa Zelandia)

Główne płyty tektoniczne:

• płyta afrykańska

• płyta antarktyczna

• płyta eurazjatycka

• płyta indoaustralijska

• płyta pacyficzna

• płyta północnoamerykańska

• płyta południowoamerykańska

• płyta Nazca

• płyta arabska

Scenariusz rozpadu kontynentu (dryftu płyt) – Cykl Wilsona (1974):

1. Stadium embrionalne oceanu – rozwarcie ryftu wewnątrz kontynentu, przykłady:

   1. Afrykańska Dolina Ryftowa

   2. Bajkalska strefa ryftowa

2. Stadium młodocianie – ryft poszerza się i rozpoczyna się produkcja skorupy oceanicznej, przykłady:

   1. Morze Czerwone

   2. Zatoka Kalifornijska

   3. Zatoka Adeńska

3. Stadium dojrzałe – kształtują się trzy podstawowe elementy morfologiczno-tektoniczne: krawędzie pasywne, głębie oceaniczne, grzbiety śródoceaniczne, przykłady:

   1. Atlantyk

4. Stadium schyłkowe – uformowanie wzdłuż jednego lub obu brzegów oceanu stref subdukcji, przekształcenie krawędzi pasywnych w aktywne, tworzenie łuków wyspowych i wulkanicznych, przykłady:

   1. Pacyfik

4a. Stadium terminalne (końcowe) – pomiędzy strefami kolizji już typu kontynent – kontynent pozostają resztki skorupy oceanicznej (basen joński-lewantyński), jednocześnie wskutek wtórnych rotacji otwierają się nowe baseny (tyrreński, liguryjski), przykłady:

1. Morze Śródziemne

2. Morze Czarne

3. Zatoka Perska

1. Stadium pokolizyjne – cykl wieńczy całkowite zamknięcie oceanu, wypiętrzenie sfałdowanych utworów i powstanie szwu tektonicznego, przykłady:

1. Himalaje