Źródła poznania prawa :instytucje

Senatus consulta

Edykt

Konstytucje cesarskie

Źródła prawa archaiczna:( 754r. p.n.e.)

1 zwyczaj – długotrwała praktyka wykonywania

Zakaz darowizn małżeństwa

Fas- działanie zgodnie z prawem boskim

Jus – działanie zgodne z prawem państwowym

Nef as- działanie nie zgodne z przepisami prawa boskiego. Moza było wykupić

Injuria- działanie niezgodne z prawem państwowym.

Leg es rege – ustawy królewskie ( autentyczność jest kwestionowana)

Sergiusz Tuliusz, Tarkwiniusz Pyszny, Numna Papiliusz.(jus papiliano)

Ustawa XII tablic(450-451r.p.n.e.)- wynik walki patrycjuszy z plebeliuszami (V w.) powstawała w 2 kolegiach (10 patrycjuszy pojechało do Grecji w celu zapoznania z reformami Solona)(10 tablic patrycjusze) 450-powstaly 2 tablice. Tablice spłonęły podczas najazdy galów.

Gelius- nie prawniczy przekaz imformujacy nas o ustawie XII tablic.(ustawa ta nigdy nie została uchylona)

Liwiusz- „źródło całego prawa publicznego i prywatnego”

Podział tablic:

Prawo prywatne:

1-3 --- tablice prawa procesowego

4-5 --- kwestia rodziny rzymskiej(5 spadkobrania)

6 --- stosunki gospodarcze miedzy rodzinami symbolika zwierząd:

7 --- prawo sąsiedzkie pies – pogardliwy

Prawo publiczne itp.: żmija- zwiazana z

8 --- prawo karne persefoną

9-10--- prawo publiczne (normy prawa sakralnego) kogut- niestalość

11-12--- różne normy malpa-karykatura

człowieka

Jak powstawało prawo.

Źródło prawa archaicznego ---leges(ustawa)- ustawą jest to co lud postanowi

Komicja(zbieranie się razem) 3 rodzaje:

Centuriata- zgromadzenia ludowe które zbierają się na polu Marsowym ( uchwalanie leges, powołuja pretora, cenzora i konsula, zajmują się prawem karnym w przypadku kary śmierci dla ojcobójców i obywateli Rzymu).

Kuriata- nie wybierano zadnych urzędników. Dokonywano przysposobienia osoby jurijuri przez pather familia, decydowala o wypowiedzi wojny

Tributa-obradowała ze względu na miejsce zamieszkania, wybierali edyla kwestora i innych urzedników niższych

ius agendis poulo- prawo do zwoływania komicji

zniesienie rogacji

zwoływac mogli dyktator, konsul i pretor.

Consiciones- zwoływane nie formalne zebrania dyskutowano nad ustawami przyszłych legs (mogły uczestniczyc kobiety.

Przeprowadzenie auspicjów-wrożby

24 dzień formalne zgromadzenie ludowe

Glosowanie ustne jawne

Elementy legs:

Preskripcjio- imie i nazwisko wnioskodawcy i date uchwalenia

Rotacjo

Sankcjo- przepisy które mówią co zrobić z podmiotem naruszającym ustawy: (dzieli się na3)

Lex perfekta- ustawa doskonała- przewiduje nieważność czynności karnej i przewidzianej karze

Lex minuskwanperfekta. Czynność jest ważna ale podmiot ponosi kare

Lex imperfekta- czynność prawna jest ważna ale nie ma kary

Kolizje miedzy ustawami:- wcześniejsza uchwala późniejszą

Ustawa nigdy nie działa wstecz

Zgromadzenia plebejskie (powstają zawsze plebiscyty)

Plebiscita – są to te które uchwala plebs

Po 278r. p.n.e. dokonane jest zrównanie lex z plebiscita

Leg es rogate- na zgromadzeniach ludowych

Leg es date- Wydawanie na wyraźne polecenie senatu lub zgromadzeń ludowych

Senat-rada starców- 300 senatorów ( Sula- 600 senatorów, cezar-900, Juliusz – 600

Ius agendikum Patrikus – zwoływanie senatu. (zawsze pierwszy przemawiał w senacie najstarszy wiekiem były cenzor)

Katon starszy-a ponadto uważam że Kartagina powinna zostać zniszczona- fraza którą kończył zawsze przemówienie w sejmie. (senat nie był organem ustawodawczym w epoce archaicznej)

Możliwość uchwalania ustaw na zgromadzeniach ludowych