TEMAT: "Carpe diem" czyli chwytaj dzień Horacego

Cele ogólne uczeń ;

• wyszukuje i przetwarza informacje zawarte w podręczniku,

• sprawnie posługuje się wiedzą na temat filozofii greckiej,

• czyta ze zrozumieniem „Pieśń I 11”,

• poznaje życie i twórczość Horacego,

• potrafi wykorzystać informacje z różnych źródeł,

• doskonali umiejętność pracy ze słownikami,

• zna zasady dyskusji, stosuje je w praktyce,

• uczeń potrafi zdefiniować termin „pieśń”

Cele szczegółowe;

• interpretuje i analizuje tekst poetycki, wyjaśnia ogólny sens utworu,

• posługuje się terminami literackimi: adresat, podmiot liryczny, wers, rytm, rym, metafora, liryka, oda,

• formułuje pytania do tekstu,

• odróżnia fakt od opinii,

• posługuje się fragmentami tekstu w celu uzasadnienia własnego zdania,

• poznaje pojęcie: oda, umie wymienić jej charakterystyczne cechy,

Metody: elementy wykładu, uzupełnianie tekstu z lukami, praca z podręcznikiem, powtórzenie wiadomości, pogadanka heurystyczna, burza mózgów.

Środki dydaktyczne:

• słowniki: języka polskiego, terminów literackich, poprawnej polszczyzny, ortograficzne, wyrazów obcych i języka polskiego

• tekst ody Horacego podręcznik Pieśń I 11 (Nie pytaj próżno)

• tekst z lukami,

Formy: praca jednostkowa, zbiorowa, próba dyskusji.

Przebieg lekcji:

• Sprawdzenie obecności

• Sprawdzenie pracy domowej

I Część wstępna.

1. Główne szkoły filozoficzne starożytnej Grecji (krótkie powtórzenie – stoicyzm, epikureizm, hedonizm )

2. Nawiązanie do tematu, wyjaśnienie celu lekcji.
N: Ostatnio na lekcjach literatury zbieramy wiadomości o liryce, systematyzujemy wiedzę dotyczącą analizy i interpretacji dzieła poetyckiego. Dziś kolejne spotkanie z utworem lirycznym, zajmiemy się wierszem ze starożytności , jego autorem jest Horacy.

II Lekcja właściwa.

1. Biografia Horacego - etapy w życiu poety (odpowiadają uczniowie na podstawie notatki biograficznej z podręcznika lub materiałów przygotowanych samodzielnie w domu; w każdym przypadku nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów).

Sprawdzenie pracy uczniów, ewentualna korekta. Uczniowie otrzymują tekst z lukami. Nauczyciel przedstawia życie i twórczość Horacego w formie krótkiego wykładu. Zadaniem uczniów jest uzupełnienie tekstu.

TEKST:
      Horacy urodził się w ..........roku p.n.e., to najwybitniejszy obok.................poeta starożytnego Rzymu Mimo niezamożności rodziców otrzymał staranne wykształcenie, to pozwoliło mu wejść do elity intelektualnej tamtej epoki.
Dzięki poparciu .............................. znalazł opiekę ......................., który od tej pory zapewniał poecie utrzymanie.
      Horacy pisał: ........................... , epody (utwory satyryczno-liryczne), pieśni zwane też ...................... oraz listy poetyckie. Do najważniejszych osiągnięć Horacego należą dwie księgi "Satyr" i cztery księgi "Pieśni" zwanych również "Carmina", które stały się wzorem naśladowanym przez wielu późniejszych twórców np. ......................... . Horacy zmarł w .............. roku p.n.e.

2. Twórczość Horacego

• pod wpływem poezji greckiej

• ody i ich tematyka - pochwała życia, zabawy, uczty, miłości, ale i spokoju, wolności, umiejętności poprzestawania na tym, co się ma; (nauczyciel prosi uczniów o wskazanie związków z filozofią grecką - wpływy epikureizmu).

• wyjaśnienie pojęcia: oda (wykorzystanie słowników).

• Postawienie problemu: jak brzmi dopełniacz liczby mnogiej rzeczownika "oda"?
  Z jakiego słownika możemy skorzystać, aby rozwiązać problem?
  (np. słownik poprawnej polszczyzny, słownik ortograficzny -
  D. lm rzeczownika "oda" brzmi: "ód").

• Nawiązanie do innych utworów:  - Kto jeszcze pisał pieśni? W jakiej epoce żył? (np. Jan Kochanowski "Czego chcesz od nas, Panie", "Pieśń świętojańska o Sobótce"- XVI w. -renesans).

• Słownik podaje, że najsłynniejszą odą jest "Oda do młodości" Adama Mickiewicza. Z czy jeszcze kojarzy się to słowo? ( "Oda do radości" Beethovena - hymn Unii Europejskiej).

• Zapisanie tematu lekcji.

3. Zapoznanie z treścią ody Horacego "Pieśń I 11" -podręcznik, wyjaśnienie niezrozumiałych słów. Zwrócenie uwagi na budowę utworu: Horacy pisał ody zachowując budowę stroficzną

• Odczytanie Pieśni I 11 (Nie pytaj próżno)

• Interpretacja wiersza wg schematu przypomnianego na początku lekcji.
      -  odszukanie podmiotu lirycznego, odbiorcy,
      -  wyszukanie i nazwanie środków poetyckich,
      -  wyjaśnienie ogólnego sensu utworu,
      -  wyjaśnienie pojęcia: "Carpe diem",

• W jakich okolicznościach padają słowa wiersza?

• Jaki koniec czeka człowieka?

4. Zagadnienie:

N. Prosi o zinterpretowanie sentencji: carpe diem,

U. Interpretują hasła Horacego, np. carpe diem - chwytaj dzień, czyli działaj, bądź aktywnym, by nie zmarnować żadnej chwili, dnia

N. Wskazuje i omawia pojęcia: mecenat, Prosi o sporządzanie notatki(np. Mecenat  — opieka wpływowych i bogatych miłośników i amatorów literatury i sztuki nad twórcami. Na ogół wiąże się to z finansowym wspieraniem tych artystów i ich poczynań. Samo określenie wywodzi się od nazwiska Gajusza Ciliniusza Mecenasa. Dawny mecenat dworski, królewski, magnacki, kościelny (szczególnie papieski) zastąpiły w czasach współczesnych formy opieki sprawowanej przez wyspecjalizowane instytucje społeczne, np. fundacje państwowe i prywatne;

Jak według Ciebie należy żyć? Patrzeć w przyszłość, czy żyć wg myśli Horacego "carpe diem" ? - próba dyskusji.

5. Podsumowanie rozważań (rozmowa o przyszłości uczniów, o wyborze dalszej drogi kształcenia).

III Zakończenie

1. Podsumowanie lekcji:

• Uzupełnij zdanie: Na dzisiejszej lekcji dowiedziałem się...

• Ocena lub samoocena ucznia

1. Zadanie pracy domowej;

1. Zapiszę swój głos w dyskusji.

2. w postaci rysunku, np. plakatu, przedstawić treść wiersza Horacego