HIGIENA I EPIDEMIOLOGIA WYKŁAD 2 : 22.11

EPIDEMIOLOGIA AIDS :

A – nabyty

I – układ immunologiczny organizmu

D – brak lub upośledzenie

S – zespół objawów występujących u chorych na konkretną chorobę

AIDS to zespół nabytego upośledzenia odporności. Końcowe stadium zakażenia HIV charakteryzujące się bardzo niskim poziomem limfocytów CD4, wyniszczeniem układu immunologicznego co skutkuje zapadalnością na tzw choroby wskaźnikowe (niektóre formy nowotworów, grzybic, nietypowe zapalenia płuc) mogące zakończyć się śmiercią pacjenta.

Zarażenie HIV z uwagi na identyczną drogę zarażenie często towarzyszy także zakażenie innymi wirusami : HBV, HCV, HTLV, HPV czy CMv.

Choroby wskaźnikowe AIDS :

-gruźlica

-nawracająca uogólniona salmonelloza

-nawracające bakteryjne zapalenie płuc

-mięsak Kaposiego

-chłoniak pierwotny mózgu

-rak szyjki macicy

-toksoplazmoza narządowa

Czynnik etiologiczny – wirus HIV: HIV jest retrowirusem. 3 podrodziny. Znane są 2 wirusy HIV : HIV-1 oraz HIV-2. Cząstka HIV zawiera dwie pojedyncze nici RNA, które kodują 9 genów. HIV-1 występuje w 6 genotypach.

HIV- wirus jest bardzo wrażliwy na działanie czynników środowiska zewnętrznego. Poza organizmem człowieka szybko traci swoją zjadliwość. Szybko ginie pod wpływem działa środków dezynfekcyjnych. Gotowanie zabija HIV, w temp 56 stopni ginie po 30 minutach.

HIV różni się od innych wirusów między innymi wysoką zmiennością genetyczną, która wynika z dynamiki cykli replikacyjnych, prowadzących do dużej częstości mutacji.

Podczas dobowej replikacji u jednego osobnika dochodzi do postawania wielu wariantów HIV – dotyczy przede wszystkim komórek ulegających w tym samym czasie zakażeniu kilkoma wariantami HIV, ponieważ pozwala na wymianę RNA.

Drogi szerzenia się wirusem HIV :

-seksualna

-krwiopochodna

-wertykalna (wewnątrzmaciczna, okołoporodowa, w następstwie karmienia piersią)

-poprzez transplantacje – ryzyko tego zakażenie jest większe w czasie przeszczepienia narządu, zwłaszcza gdy przeszczep pochodzi od osoby zmarłej

-poprzez sztuczne zapłodnienie

Specyfika objawów klinicznych : Rozwój AIDS obejmuje następujące fazy:

-wniknięcie wirusa do krwioobiegu

-okres inkubacji trwający 4 do 6 tygodni

-okres ostrych objawów zakażenia odnotowywany u 40-80% pacjentów, pojawiają się po czym samoistnie znikają, objawy podobne do grypy, może wystąpić wysypka.

-faza utajenia trwająca od kilku miesięcy do kilku lat

-etap objawów klinicznych, wśród których znajdują się: powiększenie węzłów chłonnych,

-pełnoobjawowa choroba, następują zakażenia, które dla organizmu uszkodzonym przez AIDS układem immunologicznym mają bardzo ciężki przebieg i zagrażają życiu, pojawiają się nawracające zapalenia płuc, ciężkie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, nowotwory

Epidemiologia : w skali globalnej epidemia HIV ustabilizowała się choć obserwujemy bardzo wysoki poziom nowych zakażeń HIV i zgonów z powodu AIDS.

Liczba osób żyjąca z HIV : ogółem 36 mln, dorośli 34 mln, kobiety 17 mln, dzieci poniżej 15 r.ż 2 mln.

Liczba nowych zakażeń HIV w 2007 r: ogółem 2,7mln, dorośli 2,3 mln, dzieci poniżej 15 r.ż 370 000.

Zgony 2007 r : ogółem 2 mln, dorośli 1,8 mln, dzieci 270 000.

W 2007 r każdego dnia 7400 osób zakażało się HIV.

Ponad 96% zakażeń odnotowano w krajach nisko i średnio rozwiniętych.

Około 1000 zakażeń wśród dzieci poniżej 15 r.ż

Około 6300 zakażeń wśród dorosłych w wieku 15 lat i starszych, z których prawie połowa to kobiety, niemal 45% to młodzi ludzie (15-24).

Epidemiologia molekularna: HIV-1 odegrał podstawową rolę w wywołaniu pandemii.

Na podstawie analizy filogenetycznej wśród izolatorów HIV-1 wyróżniono 3 gr : M, O i N.

Zdecydowana większość szczepów HIV-1 odpowiedzialnych za pandemię należy do grupy M. badania sekwencji genomu HIV-1 w tej grupie ujawniły istnienie podtypów/genotypów oznaczonych literami A, B, C, D, F, G, J, I oraz K.

W regionie Afryki Subsaharyjskiej na Karaibach i w Ameryce Łacińskiej, gdzie zakażenia przenoszą się głównie drogą stosunków heteroseksualnych, dominują podtypy A, C, D oraz CRF01-AE.

Największa liczba przypadków zakażeń HIV-1 jest wywołana podtypem C tego wirusa.

W Ameryce Północnej gdzie dominują zakażenia HIV wśród homoseksualistów i narkomanów, przeważa podtyp B wirusa HIV-1. Stamtąd rozpowszechnił się on na pozostałe kontynenty w tym do części krajów Europy.

W basenie Morza Śródziemnego przeważają zakażenia przeniesione z Afryki.

W przeciwieństwie do szeroko rozpowszechnionych zakażeń genotypami HIV-1 z grupy M, zakażenia grupami N, O a także wirusem HIV-2 dotyczą tylko ograniczonych terenów Afryki Zachodniej i Centralnej, szczególnie Kamerunu.

Nie obserwuje się obecnie nowych zakażeń typem HIV-2 który często zakażał Afrykańczyków już w latach 60 ubiegłego stulecia.

W ostatnich latach dynamika pandemii HIV jest na zbliżonym poziomie : Światowa Organizacja Zdrowia wiąże ten fakt ze zmianami zachowań i efektywnością programów zapobiegania.

Nadal istnieje jednak związek między warunkami socjoekonomicznymi a szybkością szerzenia się epidemii, dlatego na czele państw najbardziej zagrożonych są kraje rozwijające się.

Tylko te z nich, które przed laty podjęły zdecydowane działania profilaktyczne, np. Kenia i Zimbabwe, są przykładem odwrócenia tych tendencji.

Wśród zakażonych HIV systematycznie wzrasta odsetek osób starszych.

AFRYKA – tu zamieszkuje najwięcej osób zakażonych HIV – obserwuje się tam znaczne różnice między poszczególnymi krajami.

Na niektórych zurbanizowanych obszarach zakażonych jest 30% mieszkańców.

Spadek liczby nowych zakażeń notuje się w niektórych krajach Afryki Subsaharyjskiej mimo, że region ten jest kolebką AIDS.

Głównymi przyczynami poprawy sytuacji epidemicznej jest zmiana ryzykownych zachowań: zmniejszenie liczby partnerów, rozpowszechnienie użycia prezerwatyw i późniejsza inicjacja seksualna.

W Republice Południowej Afryki sytuacja nadal jest katastrofalna – żyje tam około 5,5 mln zakażonych HIV. Zakażenie to wykrywa się u 1/3 ciężarnych kobiet, najczęściej pozbawionych możliwości chemioprofilaktyki zakażeń wertykalnych. W konsekwencji liczba zakażonych będzie rosnąć.

Szczególnie niepokojące w Afryce są statystyka dotyczące dzieci zakażonych HIV oraz osieroconych przez AIDS.

Wymieranie populacji aktywnych zawodowo stanowi też zagrożenie ekonomiczne niektórych krajów.

AZJA - zakażonych powyżej 8 mln mieszkańców. Mimo, że w tym kraju sytuacja epidemiczna jest nadal poważna, również tam w niektórych prowincjach notuje się spadek zapadalności. Dużym problemem jest tam ograniczony dostęp do terapii antyretrowirusowych.

Korzystnie zmienia się sytuacja epidemiczna HIV w Kambodży i Tajlandii – są to kraje prowadzące od wielu lat programy zwalczania HIV w przeciwieństwie do takich jak: Chiny, Indonezja, Wietnam, w których liczba zakażonych tym wirusem systematycznie wzrasta.

Szacuje się, że w Chinach zakażonych jest około 650 tys ludzi. Podobnie jak w innych krajach tego kontynentu epidemia szerzy się tam w wyniku nakładających się zjawisk narkomanii i ryzykownych zachowań seksualnych. Stosunkowo nowe są ogniska w Bangladeszu i Pakistanie.

AMERYKA PÓŁNOCNA – liczba zakażonych nie przekracza 1,2 mln. W USA i Kanadzie dominują zakażenia wśród homoseksualistów 2/3 z nich to biseksualiści, co w konsekwencji prowadzi do zwiększania się również odsetka zakażonych kobiet.

Dużą transmisję zakażeń HIV obserwuje się w biednych warstwach społeczeństwa. Nie bez znaczenia jest również szerząca się prostytucja.

AMERYKA POŁUDNIOWA – 590 tys zakażonych HIV na Karaibach i prawie 2 mln w Ameryce Południowej, na zachodniej półkuli w 2003 r zakażonych tym wirusem było ok 3,7 mln osób.

W 2005 roku przybyło a Ameryce Południowej około 140 tys nowych zakażeń.

Najwięcej z nich odnotowano w Brazylii co ma związek z liczbą ludności tego kraju.

Obserwuje się wysoką dynamikę epidemii zwłaszcza w biednych krajach tego regionu, w których również rozkwitowi prostytucji towarzyszy duże rozpowszechnienie narkomanii.

AUSTRALIA z Oceanią mają szczególnie korzystną sytuację epidemiczną. Zakażenia HIV są tam rzadkie, aczkolwiek nowym zjawiskiem jest narastająca dynamika zakażeń HIV w Papui-Nowej Gwinei.

EUROPA – sytuacja jest zróżnicowana. Najwięcej zachorowań występuje na wschodzie zwłaszcza w Rosji, systematycznie rośnie liczba zakażonych na Ukrainie.

Do krajów o najwyższej zapadalności należą też Portugalia i Estonia, gdzie rejestrowano powyżej 200 nowych przypadków HIV na 1 mln mieszkańców w 2004 r.

Dominują zakażenie wśród osób uzależnionych od środków odurzających przyjmowanych drogą dożylną.

POLSKA – pierwsze przypadki zarejestrowano w 1985 r.

HIV i AIDS w Polsce – dane od początku epidemii (1985 do 31 grudnia 2011):

-15 196 zakażonych ogółem

-co najmniej 5 875 zakażonych w związku z używaniem narkotyków.

-2 704 zachorowań na AIDS

-1 136 chorych zmarło

Statystycznie każdego dnia 2-3 osoby dowiadują się w naszym kraju o fakcie zakażenie HIV.

Co 4 zakażona HIV osoba w Polsce to kobieta. Na świecie kobiety stanowią 48% spośród wszystkich przypadków zakażeń i odsetek ten rośnie.

7% wszystkich zakażeń wykryto u osób poniżej 20 roku życia, zaś 47% wszystkich zakażeń HIV dotknęło osoby między 20 a 29 rokiem życie.

Dominującą grupę (74% wśród zakażonych HIV i chorych na AIDS w Polsce stanowią osoby w wieku produkcyjnym 20-49 lat.

30 – 39 27%

40-49 10%

<50 4%

Nadzór sanitarno-epidemiologiczny : Monitorowanie zakażeń HIV/AIDS w Polsce jest oparte na ustawowo określonym obowiązku zgłaszania wszystkich nowych wykrytych zakażeń, zachorowań na AIDS oraz zgonów z powodu AIDS przesyłanych do powiatowych/wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych i bez względu na zdarzające się opóźnienia otrzymywania statystyk na bieżąco aktualizowane dane są prezentowane przez Państwowy Zakład Higieny.

Szacuje się, że w Polsce każdego roku zachodzi w ciąże od 100 do 200 kobiet zakażonych HIV, przy czym liczba ta będzie wzrastać.

Wczesne poznanie statusu serologicznego kobiety ciężarnej wraz z chemioprofilaktyką płodu i noworodka stwarza poważną szansę na posiadanie zdrowego potomstwa.

Ranga rutynowego wykonywania badań przesiewowych wśród kobiet, zwłaszcza ciężarnych jest szczególna.

Profilaktyka zakażeń HIV :

Przed zakażeniem – edukacja i zmiana zachowań, obrzezanie, badania przesiewowe wybranych grup (np. dawców), sprzęt medyczny jednorazowego użytku, szczepienie w badaniach.

W trakcie ekspozycji – prezerwatywy, profilaktyka zakażeń wertykalnych, profilaktyka przedekspozycyjna, profilaktyka poekspozycyjna.

Po zakażeniu – edukacja i zmiana zachowań, terapia antyretrowirusowa, szczepionka terapeutyczna (w badaniach)

Na koniec 2011 r w Polsce leczeniem antyretrowirusowym objętych było ponad 606 pacjentów w tym 130 dzieci.

Leczenie jest prowadzone i finansowe w ramach programu zdrowotnego Ministerstwa Zdrowia „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z HIV w Polsce na lata 2010-2011.

ZALICZENIE: PODAJ EPIDEMIOLOGIĘ W … NP. EUROPIE LICZBY