Proces łączenia poszczególnych części maszyny w jeden mechanizm lub
maszynę nazywamy montażem. Części można łączyć w sposób ruchomy oraz stały.
W pierwszym przypadku poszczególne powierzchnie części łączonych zmieniają
położenie wzajemne, w drugim - powierzchnie te mają położenie ustalone.
Połączenia nieruchome gwarantują stałość wzajemnego położenia części.
Połączenia ruchome umożliwiają wzajemne przemieszczanie się elementów
sprzężonych.
Jedne i drugie można podzielić na :
♦ Połączenia rozbieralne nazywamy takie połączenia które w okresie użytkowania
maszyny , nie powinny być rozbierane , i których demontaż (w razie konieczności)
jest zwykle związany z uszkodzeniem połączonych elementów , lub też wymaga
dużych sił. Typowe połączenia nierozbieralne są wykonywane przy pomocy
spawania , lutowania, klejenia, wtłaczania.
♦ Połączenia nierozbieralne nazywamy połączenia , które mogą być rozbierane bez
szczególnych wysiłków i bez uszkodzenia łączonych i łączących części.
Połączenia rozbierane są wykonywane przy pomocy śrub, klinów, kołków,
zamków itp. Do tych połączeń zalicza się też wszystkie ruchome połączenia
tuleja- wałek wykonane według pasowań ruchomych i mieszanych, a ponadto
połączenie powierzchni kulowych stożkowych śrubowych.
Każda maszyna składa się z oddzielnych zespołów, podzespołów i pojedynczych
części. Częścią maszyny jest element wykonany z tego lub innego materiału,
przedstawiający jedną całość. Kilka części połączonych, niezależnie od rodzaju
połączenia i metody wykonania nazywamy zespołem lub podzespołem.
Częścią maszyny nazywa się elementarny jej składnik wykonany z jednego kawałka materiału, czyli bez użycia czynności montażowych.
Zespołem nazywa się zbiór określonej liczby części maszyny lub urządzenia, połączone ze sobą w taki sposób, aby mogły spełniać określoną funkcję
(np. układ tłokowy silnika spalinowego). Istnieje również pojęcie klasyfikacji zespołów, tak zatem istnieją urządzenia, gdzie zespół I rzędu składa się
z zespołu II rzędu, ten zaś z zespołu III rzędu itd.
Procesem technologicznym montażu nazywamy tą część procesu produkcyjnego,
która bezpośrednio jest związana z łączeniem oddzielnych jednostek montażowych
w daną jednostkę wyższego rzędu lub całą maszynę według z góry określonych
warunków technicznych.
Operacja montażu. def - Metodycznie zamknięta część procesu technologicznego
montażu, wykonywana bez przerwy, na jednym stanowisku roboczym, przez jednego
( lub grupę pracowników), na określonych jednostkach montażowych, w skład której
wchodzą logicznie powiązane czynności, mające na celu uzyskanie jednostki
wyższego rzędu o określonych właściwościach funkcjonalnych. Zmiana
któregokolwiek z czynników wchodzących w skład operacji oznacza rozpoczęcie
nowej operacji, zmiana stanowiska roboczego lub warunków dotyczących
połączenia.Zabieg montażowy. def.- jest to zamknięta część operacji montażowej, wykonywana
w jednym ściśle określonym miejscu połączenia , jednym narzędziem lub zespołem
narzędzi czy przyrządem, nad dwiema lub więcej jednostkami montażowymi, bez
zmiany położenia tych jednostek, przy czym miejsce połączenia jest wyznaczone
zespołem powierzchni ustalających montowanych jednostek. Jest to najmniejsza
jednostka procesu technologicznego mająca wszystkie jego cechy.
Montaż można podzielić na dwa podstawowe rodzaje:
Montaż niedzielony - wszystkie podzespoły wykonuje jedna brygada na jednym stsnowisku lub gnieździe produkcyjnym.
Montaż dzielony - wykonują różne brygady na różnych stanowiskach i składa się z montażu wstępnego i ostatecznego.Ten rodzaj montażu stosowany jest w produkcji seryjnej i masowej.
Istnieje również podział montażu na dwie zasadnicze formy organizacyjne:
Montaż stacjonarny - produkcja jednostkowa i małoseryjna:
a) montaż dzielony,
b) montaż niedzielony,
Montaż ruchowy - montowany wyrób przechodzi przez kolejne stanowiska, gdzie wykonywane są określone czynności montażowe:
a) ze swobodnym ruchem montowanego wyrobu lub podzespołu,
b) z przymusowym ruchem montowanego wyrobu lub podzespołu:
- montaż z ruchem przymusowym przerywanym,
- montaż z ruchem przymusowym ciągłym.
Zasady montażu:
1. zas. całkowitej zamienności,
2. zas. częściowej zamienności,
3. zas. doboru (montaż selekcyjny),
4. zas. dopasowania,
5. zas. regulacji.
Montaż wg całkowitej zamienności części polega na montażu bardzo dokładnych części składowych wykonanych w niskich tolerancjach. Montaż wg częściowej zamienności części polega na tym że montuje się części o wysokiej tolerancji, co powoduje zmniejszenie kosztów produkcji. Metoda ta jest ekonomiczna. Montaż wg zasad doboru ( selekcji) polega na odp selekcji obrobionych części zespołów. Segregujemy części na odpowiednie grupy. Jeżeli mamy jakieś urządzenie, to go rozbieramy, myjemy i selekcjonujemy ( na grupy) i się je oznacza kolorami. Metoda ta jest stosowana na szeroką skale. Montaż wg zasady dopasowywania polega na dopasowywaniu jednej części składowych za przy pomocy różnych obrabiarek np. piłowanie, skrawanie, wiercenie, rozwiercanie, gwintowanie. Metoda dopasowywania jest stosowana w produkcji jednostkowej i masowej. Montaż wg zasady regulowania wymagana jest dokładność jest regulowana przy tych montażu ważna selekcja.
Przebieg montażu:
• czyszczenie i mycie części,
• sprawdzenie poprawności wykonania części, jeśli zachodzi taka konieczność dopasowuje się części stosując podstawowe operacje ślusarskie takie jak: piłowanie, gwintowanie, skrobanie, docieranie, wiercenie, rozwiercanie itp.,
• regulacja,
• sprawdzenie poprawności przeprowadzonego montażu,
• odbiór techniczny (kontrola techniczna).