Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej
Katedra Planowania i Inżynierii Przestrzennej
Koncentracja zjawisk przestrzennych
Wykonał
Kacper Rakowski
Rok II GiSzN Grupa 2
Aby ocenić zjawiska przestrzenne możemy zastosować współczynnik koncentracji. Ma on na celu wstępną kwalifikację terenu pod względem ilościowym. Określa on koncentrację badanego zjawiska na tle układu regionalnego innego zjawiska. Z porównania układów wynika, w jakim stopniu skupienie badanego zjawiska odchyla się od skupienia zjawiska podstawowego. Współczynnik koncentracji ma postać:
k=
gdzie:
- xi – oznacza procentowy udział obszaru cząstkowego i w wartości globalnej badanego zjawiska na obszarze całkowitym,
- yi – oznacza procentowy udział obszaru cząstkowego i w wartości globalnej zjawiska podstawowego na obszarze całkowitym,
- n – oznacza liczbę obszarów cząstkowych.
Współczynnik koncentracji jest miarą niemianowaną i waha się w granicach: od zera, gdy zjawisko badane jest rozmieszczone tak jak zjawisko podstawowe – stan pełnej dyspersji, do jedności, gdy zjawisko badane skupione jest na jednym obszarze cząstkowym stan taki określany jest mianem pełnej koncentracji.
Wartość określonego współczynnika koncentracji przedstawiamy graficznie za pomocą krzywej Lorenza. Jeżeli badane zjawisko jest rozmieszczone równomiernie to otrzymamy prostą nachyloną pod kątem 450, która będzie wychodziła z początku układu współrzędnych. Każde odchylenie od proporcjonalności powoduje, że krzywa przyjmuje bardziej wypukłe kształty. Miarą koncentracji jest powierzchnia zawarta między prostą nachyloną pod kątem 450 a krzywą koncentracji, stosunek tej powierzchni do całkowitej powierzchni górnego trójkąta wykresu jest równy współczynnikowi koncentracji.
Proces tworzenia wykresu:
- zestawienie badanych jednostek według wielkości ilorazu lokalizacji, zaczynając od największego
-kumulacja procentów dla każdego szeregu
-naniesienie skumulowanego szeregu zjawiska badanego na oś pionową
-naniesienie skumulowanego szeregu zjawiska podstawowego na oś poziomą
Iloraz lokalizacji jest ilorazem udziału procentowego badanego zjawiska i udziału procentowego zjawiska podstawowego.
2. Obliczenia
Lasy i zadrzewienie
| OBRĘB | 1.Gebałka | 2.Harsz | 3.Jakunówko | 4.Krzywińskie | 5.Kuty | 6.Pieczarki | 7.Piłaki Wlk. | 8.Pozezdrze | 9.Przerwanki | 10.Przytuły | 11.Stręgielek | 12.Wyłudy | SUMA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PROCENT POWIERZCHNI LASÓW DO POW. OGÓLNE | 0,41 | 17,07 | 5,18 | 1,90 | 27,36 | 4,36 | 0,12 | 19,20 | 12,17 | 2,56 | 5,55 | 4,12 | 100,00 |
| PROCENT POWIERZCHNI OBRĘBÓW DO POW. OGÓLNEJ | 2,94 | 24,20 | 6,45 | 16,26 | 9,81 | 4,62 | 2,95 | 14,08 | 6,79 | 3,02 | 4,50 | 4,37 | 100,00 |
| RÓŻNICA | - 2,53 | - 7,13 | - 1,27 | - 14,36 | 17,55 | - 0,26 | - 2,83 | 5,12 | 5,38 | - 0,46 | 1,04 | - 0,25 | 0,00 |
| ILORAZ LOKALIZACJI | 0,13986891 | 0,7053826 | 0,8026015 | 0,1168516 | 2,7888997 | 0,9446603 | 0,0414612 | 1,3635523 | 1,7916990 | 0,8479567 | 1,2320986 | 0,9417966 | 11,72 |
K= 0,29
Wody otwarte
| OBRĘB | 1.Gebałka | 2.Harsz | 3.Jakunówko | 4.Krzywińskie | 5.Kuty | 6.Pieczarki | 7.Piłaki Wlk. | 8.Pozezdrze | 9.Przerwanki | 10.Przytuły | 11.Stręgielek | 12.Wyłudy | SUMA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PROCENT POWIERZCHNI WÓD DO POW. OGÓLNEJ | 0,08 | 43,87 | 2,64 | 43,59 | 0,56 | 1,16 | 0,29 | 2,55 | 2,74 | 1,42 | 0,96 | 0,14 | 100,00 |
| PROCENT POWIERZCHNI OBRĘBÓW DO POW. OGÓLNEJ | 2,94 | 24,20 | 6,45 | 16,26 | 9,81 | 4,62 | 2,95 | 14,08 | 6,79 | 3,02 | 4,50 | 4,37 | 100,00 |
| RÓŻNICA | - 2,87 | 19,67 | - 3,82 | 27,33 | - 9,25 | - 3,46 | - 2,66 | - 11,54 | - 4,05 | - 1,60 | - 3,54 | - 4,23 | 0,00 |
| ILORAZ LOKALIZACJI | 0,02585095 | 1,81305833 | 0,4082414 | 2,6809062 | 0,057257 | 0,2511303 | 0,0982808 | 0,1808009 | 0,4037685 | 0,4696713 | 0,2142128 | 0,0327570 | 6,6359366 |
K= 0,47
Lasy i Wody
| OBRĘB | 1.Gebałka | 2.Harsz | 3.Jakunówko | 4.Krzywińskie | 5.Kuty | 6.Pieczarki | 7.Piłaki Wlk. | 8.Pozezdrze | 9.Przerwanki | 10.Przytuły | 11.Stręgielek | 12.Wyłudy | SUMA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PROCENT POWIERZCHNI WÓD DO POW. OGÓLNEJ | 0,23 | 31,26 | 3,83 | 23,97 | 13,17 | 2,67 | 0,21 | 10,38 | 7,18 | 1,95 | 3,12 | 2,01 | 100,00 |
| PROCENT POWIERZCHNI OBRĘBÓW DO POW. OGÓLNEJ | 2,94 | 24,20 | 6,45 | 16,26 | 9,81 | 4,62 | 2,95 | 14,08 | 6,79 | 3,02 | 4,50 | 4,37 | 100,00 |
| RÓŻNICA | - 2,71 | 7,06 | - 2,62 | 7,71 | 3,36 | - 1,95 | - 2,74 | - 3,70 | 0,39 | - 1,06 | - 1,38 | - 2,36 | 0,00 |
| ILORAZ LOKALIZACJI | 0,0795071 | 1,29179293 | 0,59382487 | 1,47427786 | 1,3427518 | 0,57750135 | 0,07154189 | 0,73739651 | 1,05692015 | 0,64769013 | 0,69322366 | 0,46054552 | 9,02697377 |
K= 0,19
3. Zestawienie jednostek przestrzennych według ilorazu lokalizacji
Lasy i zadrzewienia
| Ranking | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obręb | 5.Kuty | 9.Przerwanki | 8.Pozezdrze | 11.Stręgielek | 6.Pieczarki | 12.Wyłudy | 10.Przytuły | 3.Jakunówko | 2.Harsz | 1.Gębałka | 4.Krzywińskie | 7.Piłaki Wlk. |
| Iloraz Lokalizacji | 2,78889978 | 1,79169905 | 1,36355235 | 1,23209862 | 0,94466039 | 0,94179661 | 0,84795675 | 0,80260154 | 0,70538264 | 0,13986891 | 0,11685165 | 0,04146128 |
| ZB | 27,36 | 39,53 | 58,73 | 64,28 | 68,64 | 72,76 | 75,32 | 80,50 | 97,57 | 97,98 | 99,88 | 100,00 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ZP | 9,81 | 16,60 | 30,69 | 35,19 | 39,80 | 44,18 | 47,19 | 53,65 | 77,84 | 80,79 | 97,05 | 100,00 |
Wody otwarte
| Ranking | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obręb | 4.Krzywińskie | 2.Harsz | 10.Przytuły | 3.Jakunówko | 9.Przerwanki | 6.Pieczarki | 11.Stręgielek | 8.Pozezdrze | 7.Piłaki Wlk. | 5.Kuty | 12.Wyłudy | 1.Gębałka |
| Iloraz Lokalizacji | 2,68090626 | 1,81305833 | 0,46967132 | 0,4082414 | 0,40376855 | 0,25113036 | 0,21421285 | 0,18080093 | 0,09828081 | 0,0572578 | 0,03275708 | 0,02585095 |
| ZB | 43,59 | 87,46 | 88,88 | 91,52 | 94,26 | 95,42 | 96,38 | 98,93 | 99,22 | 99,78 | 99,92 | 100,00 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ZP | 16,26 | 40,46 | 43,48 | 49,93 | 56,72 | 61,34 | 65,84 | 79,92 | 82,87 | 92,69 | 97,06 | 100,00 |
Lasy i Wody
|
||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
5.Kuty | 2.Harsz | 9.Przerwanki | 8.Pozezdrze | 11.Stręgielek | 10.Przytuły | 3.Jakunówko | 6.Pieczarki | 12.Wyłudy | 1.Gebałka | 7.Piłaki Wlk. |
| Iloraz Lokalizacji | 1,47427786 | 1,3427518 | 1,29179293 | 1,05692015 | 0,73739651 | 0,69322366 | 0,64769013 | 0,59382487 | 0,57750135 | 0,46054552 | 0,0795071 | 0,07154189 |
| ZB | 23,97 | 37,15 | 68,41 | 75,58 | 85,97 | 89,09 | 91,04 | 94,87 | 97,54 | 99,55 | 99,79 | 100,00 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ZP | 16,26 | 26,07 | 50,27 | 57,06 | 71,14 | 75,64 | 78,66 | 85,12 | 89,73 | 94,11 | 97,05 | 100,00 |
4. Wykresy
5.Wykaz jednostek w których koncentracja jest : największa, najmniejsza.
Lasy i zadrzewienia
Jednostki w których koncentracja jest największa
Kuty
Przerwanki
Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza
Gębałka
Krzywińskie
Piłaki Wielkie
Wody otwarte
Jednostki w których koncentracja jest największa
Krzywińskie
Harsz
Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza
Kuty
Wyłudy
Gębałka
Lasy i Wody
Jednostki w których koncentracja jest największa
Krzywińskie
Kuty
Jednostki w których koncentracja jest najmniejsza
Wyłudy
Gębałka
Piłaki Wielkie
6.Wnioski
Zastosowanie metody
Metoda ta nie jest najskuteczniejszą metodą do oceny badanego obszaru gdyż dokonujemy tu tylko oceny ilościowej. Może ona być obarczona dużymi błędami w ocenie przestrzeni gdyż nie uwzględnia ona ich przydatności, dostępności a jedynie pozwala określić ich potencjał. Metoda może posłużyć jedynie wytypowaniu pewnych miejsc które by nas interesowały, lecz by dowiedzieć się więcej o danym obszarze należy przeprowadzić bardziej szczegółowe badania.
Wyniki
Współczynnik koncentracji wód otwartych osiąga najwyższą wartość z badanych i wynosi k=0,47. Iloraz lokalizacji osiąga największą wartość w obrębie Krzywińskie oraz w obrębie Harsz. Oba te obręby posiadają dużą powierzchnię wód otwartych w stosunku do powierzchni obrębu. Najmniejszy iloraz lokalizacji dla wód otwartych posiadają obręby Kuty, Wyłudy i Gębałka.
współczynnik koncentracji lasów i zadrzewień w gminie Pozezdrze osiąga wartość k=0,29. Iloraz lokalizacji jest największy w obrębie Kuty oraz Przerwanki co świadczy o dużym stosunku powierzchni lasów i zadrzewień do powierzchni ogólnej. Najmniejszy iloraz lokalizacji dla lasów i zadrzewień posiadają obręby Gębałka, Krzywińskie, Piłaki Wielkie
współczynnik koncentracji dla lasów i wód osiąga najmniejszą wartość z badanych i wynosi k=0,19. Największym ilorazem lokalizacji mogą poszczycić się obręby Krzywińskie i Kuty natomiast najmniejszy iloraz lokalizacji posiadają obręby Gębałka i Piłaki Wielkie.
Możliwość zagospodarowania rekreacyjnego
Celem wykonania tych obliczeń jest wyłonienie najlepszego terenu w celu zagospodarowania rekreacyjnego. Największym ilorazem lokalizacji ze wszystkich badanych obrębów i kryteriów, czyli najlepszym terenem do zagospodarowania okazał się obręb Kuty. Jest to obręb o największym ilorazie lokalizacji lasów i zadrzewień, niestety pod względem wód otwartych jego iloraz lokalizacji jest bardzo niski. Teren ten znakomicie nadaje się więc na rozwój turystyki wypoczynkowej w okolicy niewielkiego zbiornika wodnego i budowy ośrodka wypoczynkowego z dala od hałasu i zanieczyszczeń.
Jeżeli chodzi o rekreacje wodną to najlepiej pod tym względem wypada obręb Krzywińskie. Jest to obszar o dużej ilości wód otwartych co daje szerokie możliwości na rozwój turystyki wodnej, rekreacyjno-wypoczynkowej czy też budowy ośrodków wypoczynkowych nad brzegiem zbiornika wodnego. Jak widać jest to miejsce o bardzo dużym potencjale rozwojowym świadczy o tym również najwyższy iloraz lokalizacji jeżeli chodzi o lasy i wody łącznie.
Najsłabiej pod względem możliwości zagospodarowania rekreacyjnego wypadają takie obręby jak Gębałka, Piłaki Wielkie czy też Wyłudy. W tych obrębach rozwój w kierunku rekreacyjnym jest bardzo utrudniony lub też niemożliwy gdyż nie mogą one poszczycić się odpowiednimi terenami to tego celu.