Utrata przytomności

Utrata przytomności - to stan, w którym poszkodowany nie reaguje na bodźce zewnętrzne.

Przyczyny utraty przytomności:

• urazy - zwykle urazy głowy

• wstrząs

• padaczka, udar mózgu i inne choroby układu nerwowego

• choroby metaboliczne - cukrzyca

• choroby układu krążenia - zawał serca, nagłe zatrzymanie krążenia

• choroby układu oddechowego - ostra niewydolność oddechowa

• substancje chemiczne - alkohol, leki, jady zwierzęce

• zadławienie, przegrzanie, hipotermia, utopienie, reakcja uczuleniowa, porażenie prądem elektrycznym i inne związane z wpływem środowiska

Stan utraty przytomności może trwać kilka minut lub nawet wiele dni.

Do oceny stopnia przytomności wykorzystuje się skalę Glasgow (Glasgow Coma Scale, GCS)

Skala Glasgow (Glasgow Coma Scale, GCS)
Punkty
6
5
4
3
2
1

Ilość zdobytych punktów pozwala na różnicowanie stopnia urazu.
15 - pełna świadomość
3 - głęboko nieprzytomny
W celu oceny progresji/regresji zmian u poszkodowanego badanie należy powtarzać.

Następstwa utraty przytomności:

• niedrożność dróg oddechowych spowodowana opadaniem nagłośni i języka do tylnej ściany gardła - wymagane rękoczyny udrażniające drogi oddechowe

• zalanie dróg oddechowych śliną bądź treścią żołądkową - wymagana pozycja bezpieczna

Rozpoznanie:

• źrenice

  • reakcja na światło - obecna/nieobecna (śmierć kliniczna, zatrucie)

  • szerokość źrenic - wąskie (narkotyki), szerokie (śmierć kliniczna)

  • symetria - obecna/brak (uraz głowy)

• skóra wokół oczu - krwiak okularowy, zasinienie wokół oczu (złamanie podstawy czaszki)

• nos

  • krwotok z nosa

  • wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego (złamanie podstawy czaszki)

• jama ustna

  • zapach alkoholu

  • zapach acetonu (śpiączka cukrzycowa)

  • inny zapach (różne zatrucia)

  • ciała obce

  • ocena tylnej ściany gardła - krew, płyn mózgowo-rdzeniowy (złamanie podstawy czaszki)

• ucho - krew, płyn mózgowo-rdzeniowy (złamanie podstawy czaszki)

• żyły szyjne zewnętrzne

  • zapadnięte (wstrząs hipowolemiczny)

  • wypełnione (tamponada serca, odma prężna)

• kończyny - napięcie mięśniowe

• klatka piersiowa

  • rany - głębokość, naruszenie opłucnej, odma

  • skóra - siniaki wskazują na miejsca urazów

• jama brzuszna

  • siniak pod prawym łukiem żebrowym (uraz wątroby)

  • siniak pod lewym łukiem żebrowym (uraz śledziony)

  • rany - głębokość, wytrzewienie

  • opory patologiczne - gromadzenie się płynu, krwotok wewnętrzny

• miednica - ocena stabilności miednicy

Postępowanie:

1. Wezwanie pomocy

2. Ocena oddechu. Patrz: Resuscytacja krążeniowo-oddechowa

3. Analiza przyczyn i możliwych następstw.

4. Jeżeli poszkodowany oddycha, po wykluczeniu urazów - ułożenie w pozycji bezpiecznej i regularna kontrola oddechu.

Pozycja bezpieczna

1. Ratownik przywodzi kończyny górne poszkodowanego do tułowia

2. Kończyny dolne układa razem

3. Klęka z tej strony poszkodowanego, w którą zamierza go obrócić

4. Rękę bliższą sobie układa pod kątem 90 st. a następnie zgina w łokciu tak, aby dłoń była skierowana ku górze

5. Dalszą rękę przekłada w poprzek klatki piersiowej poszkodowanego i kładzie jej dłoń pod bliższym sobie policzkiem ofiary

6. Zgina dalszą kończynę dolną poszkodowanego w kolanie i stabilizuje podkładając stopę pod drugą kończynę

7. Stabilizując dalszą kończynę górną poszkodowanego przy policzku ofiary jedną ręką, drugą ręką ciągnie do siebie uniesione kolano. Poszkodowany obraca się w stronę ratownika.

8. Ratownik układa kończynę, za którą ciągnął poszkodowanego tak, aby staw biodrowy i kolanowy były zgięte pod kątem prostym

9. Odgina głowę poszkodowanego ku tyłowi aby udrożnić drogi oddechowe

10. Gdy to konieczne, wkłada rękę podłożoną pod policzek głębiej pod głowę aby utrzymać odgięcie głowy ku tyłowi

11. Okrywa poszkodowanego chroniąc przed utratą ciepła

12. Regularnie sprawdza oddech

13. Po 30 minutach należy położyć poszkodowanego na drugim boku.

Pozycja bezpieczna zapewnia drożność dróg oddechowych, umożliwia kontrolę stanu poszkodowanego (oddech) i ponowne ułożenie na plecach w celu rozpoczęcia resuscytacji, minimalizuje również możliwość dalszych uszkodzeń ciała poszkodowanego.